Άτομα , μόρια και ιόντα .

1. Θεόδωρος Μαραγκούλας - Φυσικός
Άτομα - Μόρια – Ιόντα
Άτομο είναι το μικρότερο σωματίδιο ενός στοιχείου, που μπορεί να πάρει μέρος στο
σχηματισμό χημικών ενώσεων
Μόριο είναι το μικρότερο κομμάτι μιας καθορισμένης ουσίας (ένωσης ή στοιχείου)
που μπορεί να υπάρξει ελεύθερο, διατηρώντας τις ιδιότητες της ύλης από την οποία
προέρχεται.
Ατομικότητες στοιχείων
Ο αριθμός που δείχνει από πόσα άτομα συγκροτείται το μόριο ενός στοιχείου
ονομάζεται ατομικότητα στοιχείου.
Η ατομικότητα του στοιχείου αναγράφεται ως δείκτης στο σύμβολο του στοιχείου.
Έτσι υπάρχουν στοιχεία μονοατομικά, όπως είναι τα ευγενή αέρια, π.χ. ήλιο (He),
στοιχεία διατομικά, όπως είναι το υδρογόνο (Η2), ή ακόμα και τριατομικά, όπως είναι
το όζον (O3).
ΜΟΝΟΑΤΟΜΙΚΑ: Ευγενή αέρια: He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, και οι ατμοί των
μετάλλων.
Επίσης, στις χημικές εξισώσεις γράφονται σαν μονοατομικά τα στοιχεία C, S και
P.
ΔΙΑΤΟΜΙΚΑ: Η2, O2, Ν2, F2, Cl2, Br2, I2.
ΤΡΙΑΤΟΜΙΚΑ: O3.
ΤΕΤΡΑΤΟΜΙΚΑ: Ρ4, As4, Sb4.
Ιόντα.
Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, αφού όπως έχουν ίδιο αριθμό πρωτονίων και
ηλεκτρονίων.
Τα άτομα όμως μπορούν να μετατραπούν σε ιόντα με αποβολή ή με πρόσληψη ενός
ή περισσοτέρων ηλεκτρονίων.
Ιόντα είναι είτε φορτισμένα άτομα (μονοατομικά ιόντα), π.χ. Να+
, Ca2+
, S2-
, είτε
φορτισμένα συγκροτήματα ατόμων (πολυατομικά ιόντα), π.χ. ΝΗ4
+
, CO3
2-
.
Τα ιόντα που έχουν θετικό ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται κατιόντα, π.χ. K+
, και
εκείνα που έχουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται ανιόντα., π.χ. Br -
.
[1]

2. Θεόδωρος Μαραγκούλας - Φυσικός
Δομή ατόμου
Ο πυρήνας συγκροτείται από πρωτόνια (p), που φέρουν θετικό ηλεκτρικό φορτίο, και
από ουδέτερα νετρόνια (n). Γύρω από τον πυρήνα και σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις
απ' αυτόν, κινούνται τα ηλεκτρόνια (e), που φέρουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο και
ευθύνονται για τη χημική συμπεριφορά των ατόμων.
Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, καθώς τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια έχουν
αντίθετο στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο και ο αριθμός των πρωτονίων είναι ίσος με τον
αριθμό των ηλεκτρονίων.
Ατομικός – μαζικός αριθμός
Ατομικός αριθμός (Ζ) είναι ο αριθμός των πρωτονίων στον πυρήνα του ατόμου ενός
στοιχείου.
Ο αριθμός αυτός καθορίζει το είδος του ατόμου, αποτελεί δηλαδή ένα είδος
ταυτότητας για αυτό το στοιχείο.
Μαζικός αριθμός (Α) είναι ο αριθμός των πρωτονίων και των νετρονίων στον πυρήνα
ενός ατόμου.
Αν συμβολίσουμε με Ν τον αριθμό των νετρονίων του ατόμου, τότε
προφανώς ισχύει: Α= Ζ + Ν
Το άτομο ενός στοιχείου Χ συμβολίζεται: XZ
A
Ισότοπα ονομάζονται τα άτομα που έχουν τον ίδιο ατομικό αλλά διαφορετικό μαζικό
αριθμό.
[2]