"Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил нийгэмд" сэтгүүлчдийн дундах уралдаан

1. Tseneg.mn эмч, нийтлэлч Бат-Ирээдүй
Эрүүл мэндийн салбарын шинэ бодлого
Улс орны
хамгийн том баялаг
бол мэдээж хүн ам.
Тиймээс ч аливаа улс
орны хөгжлийн
үзүүлэлтийг хэмжих гол
шалгуур үзүүлэлт нь
хүн амын эрүүл
мэндийн үзүүлэлт
байдаг. Тэгвэл манай
улсын эрүүл мэндийн
салбарын бодлого,
хөгжил ямархуу
түвшинд явагдаж ирэв.
Мэдээж сайн, муутай
олон асуудлыг ярих байх. Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил нийгэмд харагдах
байдалдаа болж бүтэхгүй зүйлсээр дүүрсэн мэт сөрөг талаас нь ихээхэн яригдах
болсон. Бид эерэг талыг олж харахаасаа илүүтэй хар бараан өнцгөөс шүүмжлэх
хандлага их болсоны илрэл. Муу л бол хойд айлын бор овоохой гэдэг шиг л “Эрүүл
мэндийн салбар”-ыг муучлах болжээ.
Эрүүл мэндийн салбарын хөгжилд олон хүчин зүйлсийн цогц бүрдэл
нөлөөлөх нь гарцаагүй. Дан ганц сайд, удирдлага солигдсоноор шийдэгдэх
асуудал ч биш. Гагцхүү зөв бодлого, мэргэжлийн баг, төрөөс дэмжих санхүүгийн
дэмжлэгтэй шууд холбон үзэж болно. Үнэн хэрэгтээ эрүүл мэндийн салбарт хийж
хэрэгжүүлж байгаа тэргүүлэх өвчлөлийг бууруулах эмнэлгийн тусламж
үйлчилгээний цогц бодлого, нийгмийн эрүүл мэнд, салбарын ил тод байдал, цаг
үетэй нийцсэн хууль эрх зүйн өөрчлөлт, санхүүжилтыг үе шаттай нэмэх зэрэг
системийн шинэлэг ажлууд мэргэжлийн засгийн газрын үед хийгдсээр байна. Энэ
бодит мэдээллийг бид бүхэн үнэн зөв мэдээллэх хэрэгтэй.
Мэргэжлийн засгийн газар үеийн эрүүл мэндийн салбарын мэргэжлийн багийн
хэрэгжүүлж буй ажлуудаас онцлон та бүхэнд хүргэж байна.
 Энэ засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт эрүүл мэндийн салбарын
санхүүжилтын хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр тусгасан билээ. Тэгвэл жилд 300
гаруй иргэн бөөрний архаг дутагдал л орж гемодиализийн эмчилгээний
зардлыг шийдвэрлэлээ. Бөөрний дутагдалд орсон хүнд гемодиализийн
эмчилгээний зардал амьдралд нь ямарх их санхүүгийн дарамт үүсдэг билээ.
Тэгвэл энэ асуудлыг төр хариуцахаар болсон юм.

2.  Элэгний Элэгний С вирүсийн эмийн үнийг бууруулсан нь энэ засгийн үед л
биелэлээ олсон. Элэгний вирүс илрүүлэх шинжилгээг аймаг, дүүргийн эрүүл
мэндийн нэгдлүүд дээр үнэ төлбөргүй буюу эрүүл мэндийн даатгалын
сангаас хийддэг болсон. Элэгний вирүс тоолох шинжилгээг Халдварт өвчин
судлалын үндэсний төв, Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэг дээр эрүүл мэндийн
даатгалын сангаас хөнгөлөлт үзүүлэн хийх болжээ. Энэ манай улсын
тэргүүлэх өвчлөлийн нэг элэгний С вирусын халдвартай 400 гаруй мянган
иргэдэд чиглэсэн санхүүгийн бас нэг дарамтнаас чөлөөлсөн бодлого юм.
 Эрүүл мэндийн салбарын ил тод байдлыг илтгэх “Шилэн эрүүл мэнд” төсөл
хэрэгжүүлснээр тусламж, үйлчилгээний хүлээгдэл 50 хувиар буурсан
мэдээлэл байна. Энэхүү төсөл нь тогтмол хэрэгжих нь эрүүл мэндийн
тусламж, үйлчилгээг ил тод, хүлээгдэл чирэгдэлгүй болох, байгууллага
хоорондын мэдээллийн солилцоог сайжруулах ач холбогдолтой бүрдэх
боломжтой юм. Дашрамд сонирхуулахад: Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний
хүлээгдэл нь зөвхөн манай улсад тулгарсан асуудал биш. Дэлхийн ихэнх
улс орнуудын тулгамдсан асуудал юм. Тухайлбал, Норвегид эмнэлгийн
үйлчлүүлэгчдийн 52% нь нэг жил хүртэл, 20% нь 1-2 жил, 12% нь 2-3 жил
тусламж үйлчилгээ авахаар хүлээдэг бол Дани улсад хэвлийн хөндийн
хагалгаа хийлгэх өвчтөнүүд дунджаар 18 сар хүлээгдэлд, Англи улсад
амбулаторт анх үзүүлэхэд 13 долоо хоногоос ихгүй хугацаагаар, эмнэлэгт
хэвтэх хүлээгдлийг 6 сар хүртэл, Уэльсд амбулаторт анх үзүүлэхэд 12
сараас ихгүй хугацаагаар, өрхийн эмч дараагийн шаталд шилжүүлснээс
хойш эмчилгээ хийлгэж эхэлтэл 6 сараас ихгүй хугацаагаар хүлээх, зүрхний
төлөвлөгөөт мэс засал хийлгэх хүлээгдлийг 8 сараас байдаг. Үүнийг
шийдвэрлэхэд улс орон бүр хүлээгдлийн бүртгэл мэдээллийг хөгжүүлэхэд
анхаарсан бодлого явуулж байна. Манай эмнэлгүүдэд хүлээгдэл чирэгдэл
хэр хэмжээнд байгаа билээ. Энэ асуудлыг нээлттэй үлдээе.
 Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх
тухай хууль”-ийн хуулийн төслийн хэлэлцүүлж байна. Одоо хэрэгжиж буй
хуулийн зохицуулалтаар архидан согтуурсан этгээдийг, амь тэнсэн ирсэн
үйлчлүүлэгч хоёр эмнэлгүүдийн хүлээн авах яаралтай тусламжийн тасгийн
орон дээр зэрэгцэн хэвтэх зохицуулалттай байгаа юм. Энэ нь эмч,
эмнэлгийн мэргэжилтнийг болон өвчний улмаас эмнэлэгт хүргэгдэн ирсэн
үйлчлүүлэгч тэдний ар гэрийхэнд хүндрэл учруулсан асуудал болоод
байгаа. Энэ асуудлыг шийдэх гарц нь шинэчилсэн хууль юм.
 Донорын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг Улсын их хурлаар
хэлэлцэхээр болсон юм. Сүүлийн жилүүдэд манай улсын анагаах ухааны
салбарт эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслын шинэ технологи эрчимжтэй
хөгжиж байгаа нь одоогийн мөрдөж байгаа хууль нь цаг үеийн
шаардлагыг хангахгүй байна. Энэхүү хууль нь батлагдан гарсанаар амьгүй
донороос эрхтэн шилжүүлэн суулгах эрх зүйн орчинг улам боловсронгуй

3. болгох, донороос өвчтөнд цусны үүдэл эс шилжүүлэн суулгах зэрэг
асуудлуудыг шийдвэрлэх ач холбогдол бүрдэх бололцоо бүрдэх юм.
Энэ мэтчилэн эрүүл мэндийн салбарын хөгжил нөгөө талаас ард иргэдийн
эрүүл энхийн манаад бодлогын өөрчлөлтүүд ихээхэн гарч байна. Харин хэвлэл
мэдээллийн салбарынхан маань үнэн зөв мэдээллийг иргэдэд хүргэж, иргэдийн
зүгээс цаг үеийг дагаж үйлчилгээний соёл, эрүүл мэндийн боловсролоо
дээшлүүлэх нэн шаардлагатай. Эрүүл мэндийн салбарт хэрэгжиж буй өндөр
техник технологийн дэвшил, эмч эмнэлгийн мэргэжилтний авъяас чадвар, эрдэм
мэдлэгийг алдаршуулсан “Сэрэлт-2” шиг нэвтрүүлэг олон хийгдээсэй билээ.