ชาวม้งผู้สร้างสรรค์

1. 1
แบบเสนอโครงร่างโครงงานคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2559
ชื่อโครงงาน “ชาวม้งผู้สร้างสรรค์”
ชื่อผู้ทาโครงงาน
นางสาวอริษา แซ่ยะ เลขที่ 21 ชั้น ม.6/12
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2559
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
สมาชิกในกลุ่ม
นางสาวอริษา แซ่ยะ เลขที่ 21
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย)
ชาวม้งผู้สร้างสรรค์
ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ)
Hmong creative person.
ประเภทโครงงาน โครงานเพื่อการศึกษา
ชื่อผู้ทาโครงงาน นางสาวอริษา แซ่ยะ
ชื่อที่ปรึกษา ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2559
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน (อธิบายถึงที่มา แนวคิด และเหตุผล ของการทาโครงงาน)
ผ้าปักม้งเป็นผลผลิตจากชนเขาเผ่าม้งที่นาด้ายมาปักเป็นผ้าปักม้งในลักษณะลวดลายต่างๆที่เป็นเอกลักษณ์
ที่โดนเด่นในการแสดงอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของชนเผ่าม้ง การประดิษฐ์ผ้าปักม้งที่ต้องใช้ภูมิปัญญาและทักษะ
ของชนเผ่าม้งในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่มีรูปแบบเฉพาะของตนเอง ซึ่งผ้าปักม้งนั้นสามารถนาเอามาเป็น
เครื่องนุ่งห่มซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัย 4 ที่จาเป็นในชีวิตของคนเราในปัจจุบัน โดยมีการสืบทอดในครอบครัวและ
ชุมชนเป็นภูมิปัญญาที่ติดไปกับการอพยพจนเป็นอัตลักษณ์ประจาเผ่าม้งได้อย่างชัดเจน ในอดีตชาวเขาส่วนใหญ่จะ
ใช้ผ้าไหมดิบที่ผลิตเองมาปักเป็นลวดลายต่างๆ ซึ่งลวดลายนี้ชาวม้งจะเป็นคนคิดค้นลวดลายเอง ปกติแล้ว ชาวม้ง
จะมีความประณีตในการคิดลวดลาย และการปักลวดลายต่างๆ ซึ่งจะเห็นได้จากกระโปรงของม้งที่ทาจากผ้าบาติก
กับผ้าปัก แต่ส่วนใหญ่ ผ้าที่ใช้ปักนั้น ทามาจากผ้าใยกันชง เมื่อมีการปักผ้าเสร็จแล้วจะนามาแปลรูปมาเป็นเสื้อผ้าที่
จะสวมใส่ในเทศกาลปีใหม่ หรือวันสาคัญต่างๆ นอกจากนี้ยังสามารถที่จะประดิษฐ์เป็นเครื่องใช้อย่างอื่นได้เช่น
ถุงย่าม กระเป๋ าสะพาย กระเป๋ าเป้ กระเป๋ าสตางค์ถุงใส่โทรศัพท์มือถือ และเครื่องใช้ต่างๆ เป็นต้น แต่เดิมนั้นงาน
ปักผ้าของชนเผ่าม้งไม่ใช่ทาตามตลาด มารดาใช้ลายผ้าบ่งบอกศักดิ์ศรีของชนเผ่า กระตุ้นให้เด็กไม่ลืมของเก่า ไม่
ลืมความดีของบรรพบุรุษ เด็กสาวรุ่นถัดมาก็อธิบายถึงวิธีการปั่นฝ้าย วิธีการปักผ้า วิธีการเขียนสีผึ้งลงบนผ้าให้เป็น
ลวดลายแก่ลูกๆของตนเมื่อตนเองมีครอบครัวว่า ลวดลายผ้าแต่ละลวดลายที่เกิดขึ้นจากนิ้วมือสัมผัสเข็มและ
เส้นด้ายนั้น มิใช่เป็นเพียงแค่ลวดลายที่มีชื่อเรียกต่างๆเท่านั้น หากแต่เป็นสิ่งที่บรรพบุรุษได้ถ่ายทอดแสดง
ความหมายผ่านงานศิลปหัตถกรรม รวบรวมคุณค่าทางจิตใจ และศักดิ์ศรีของความเป็นชนเผ่าแต่ละชาติพันธุ์ไว้บน
ลายผ้าเหล่านี้นี่เอง

3. 3
วัตถุประสงค์ (สิ่งที่ต้องการในการทาโครงงาน ระบุเป็นข้อ)
1. เพื่อศึกษาลวดลายของผ้าปักม้ง
2. เพื่อศึกษาวิธีการทาผ้าปักม้ง
3. เพื่อศึกษาความเป็นมาของผ้าปักม้ง
4. เพื่อศึกษาภาษาเฉพาะถิ่นของชนเขาเผ่าม้ง
5. เพื่อศึกษาและเผยแผ่ภูมิปัญญาของชนเขาเผ่าม้ง
ขอบเขตโครงงาน (คุณลักษณะ ขอบเขต เงื่อนไขและข้อจากัดของการทาโครงงาน)
เนื่องจากผ้าปักม้งมีลักษณะลวดลายที่แตกต่างจากผ้าในรูปแบบอื่นๆและถิ่นฐานการผลิตผ้าปักม้งนั้นมี
บริเวณอยู่ใกล้กับที่อยู่อาศัยของสมาชิกภายในกลุ่ม โดยสมาชิกเห็นว่าเป็นภูมิปัญญาที่น่าสนใจในด้านความรู้ปะวัติ
ความเป็นมา ลวดลาย วิธีการทา อุปกรณ์ที่นามาใช้ซึ่งเป็นวัฒนธรรมภูมิปัญญาที่ใกล้สูญหายของชนเขาเผ่าม้งและ
มีภูมิปัญญาทางด้านภาษาแตกต่างจากภาษาไทยจึงควรศึกษาเพื่อนามาเผยแผ่และเป็นการช่วยอนุรักษ์และสืบทอด
วัฒนธรรมของชนเผ่าม้งซึ่งสามารถนาไปปรับใช้ประกอบอาชีพเพื่อสร้างรายได้โดยมีภูมิปัญญาเป็นตัวช่วยในการ
สร้างสรรค์ผลงาน และสามารถนาเรื่องราวที่ได้ศึกษาเรียนรู้มาเล่าสู่กันฟังเพื่อเป็นการแลกเป็นความรู้ในแต่ละกลุ่ม
โดยเป็นการเรียนรู้ที่น่าสนใจในรูปแบบหนึ่งซึ่งมีความหลากหลายและแปลกตามในแต่ละท้องถิ่นต่างๆที่ได้ไป
สารวจและศึกษาภูมิปัญญาทางด้านภาษากันมา
บริเวณหมูบ้านม้งดอยปุย ตาบลสุเทพ อาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ 50200
หลักการและทฤษฎี (ความรู้ หลักการ หรือทฤษฎีที่สนับสนุนการทาโครงงาน)
หมู่บ้านม้งดอยปุยก่อตั้งเมื่อประมาณปี พ.ศ.2490-2492 เป็นต้นมา เป็นหมู่บ้านลาดับที่ 11 ของตาบลสุเทพ
อาเภอเมือง จังหวัด เชียงใหม่อยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ 25 กิโลเมตร ห่างจากพระตาหนักภูพิงค์ 3กิโลเมตร เป็น
หมู่บ้าน ท่องเที่ยวที่มีความสาคัญแห่งหนึ่งของ จังหวัดเชียงใหม่ ที่ตั้งอยู่ทิศตะวันตกของตัวเมืองเชียงใหม่ ชุมชน
ส่วนใหญ่มีอาชีพค้าขาย ทาเกษตรกรรม ทาสวนและกลุ่มพืชผักและการท่องเที่ยว มีวัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ
เช่น ชุดเสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย ภาษาพูด และงาน
ศิลปหัตถกรรม ชาวม้งจะนับถือหลายศาสนา เช่น ศาสนาพุทธ คริสต์ อิสลาม และมีการนับถือบรรพบุรุษ มี
พิธีกรรมทางศาสนาทุกศาสนาที่นับถือ และมีพิธีกรรมตามความเชื่อในบรรพชน มีข้อห้ามและหลักเกณฑ์ต่างๆ
ตามความเชื่อในอดีตและปัจจุบัน

4. 4
ในอดีตขาวเขาส่วนใหญ่จะใช้ผ้าไหมดิบที่ผลิตเองมาปักเป็นลวดลายต่างๆ ซึ่งลวดลายนี้
ชาวม้งจะเป็นคนคิดค้นลวดลายเอง ปกติแล้ว ชาวม้งจะมีความประณีตในการคิดลวดลาย และการปักลวดลายต่างๆ
ซึ่งจะเห็นได้จากกระโปรงของม้งที่ทาจากผ้าบาติกกับผ้าปัก แต่ส่วนใหญ่ ผ้าที่ใช้ปักนั้น ทามาจากผ้าใยกันชง เมื่อมี
การปักผ้าเสร็จแล้วจะนามาแปลรูปมาเป็นเสื้อผ้าที่จะสวมใส่ในเทศกาลปี ใหม่ หรือวันสาคัญต่างๆ นอกจากนี้ยัง
สามารถที่จะประดิษฐ์เป็นเครื่องใช้อย่างอื่นได้เช่น ถุงย่าม กระเป๋ าสะพาย กระเป๋ าเป้ กระเป๋ าสตางค์ถุงใส่
โทรศัพท์มือถือ และเครื่องใช้ต่างๆ เป็นต้น
บ้านม้งดอยปุย ตาบลสุเทพ อาเภอ เมือง จังหวัด เชียงใหม่
ลวดลายของผ้าปักชาวม้ง
ลวดลายของการทอผ้าม้ง บ้านม้งดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ จากการที่ได้ไปศึกษาในหมู่บ้านม้งดอยปุยแล้วนั้น
ค้นพบว่ามีลวดลายที่สวยงามมากมาย ซึ่งชาวบ้านได้ค้นคิดลวดลายขึ้นมาเอง และทอผ้าเองด้วยความประณีตของ
ลวดลายต่างๆ
ลายก้นหอยผสมลายลูกศร
ลายก้นหอยผสมลายลูกศร
ลายลูกศร เป็นผ้าที่ทอด้วยมือ ของ ชาวเผ่าม้ง บ้านม้งดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นลายที่สวยงาม เหมาะกับ
การในออกงานทั่วไปหรือแล้วแต่คนชอบส่วนบุคคล และมีการประณีตในการทอผ้าของลายนี้ เพื่อให้ผ้าที่ทอออก

5. 5
มากมีความสวยงาม
ลายฟันเลื้อ
ลายฟันเลื้อย
ลายฟันเลื้อยเป็นลวดลายของผ้าทอชาวเผ่าม้งชนิดหนึ่ง ที่มีลายผ้าที่สวยงาม และมีความประณีตในการถัก
ทอผ้า ลายผ้าชนิดนี้ไม่ค่อยนิยมทอมากนัก แต่เป็นผ้าในการคิดค้นลายของแต่ละหมู่บ้าน เพื่อที่จะออกมาดูสวยงาม
และเป็นที่น่าชื่นชมของคนทั่วไป
ลายดาว
ลายดาว
ลายดาวเป็นลายผ้าทอของชาวเผ่าม้ง เป็นลายผ้าที่ชาวม้งส่วนใหญ่นิยมใส่กัน เป็นลายที่มีคล้ายดวงดาวบน
ท้องฟ้า จะมีกลีบเล็กกลีบใหญ่ออกมาเหมือนดวงดาว แล้วแต่คนชอบของลาย และอยู่ที่ความคิดสร้างสรรค์ของแต่
ละคน
ลายก้นหอย

6. 6
ลายก้นหอย
ลายก้นหอยเป็นลายผ้าที่มีลวดลายสวยงาม เป็นลายผ้าของชาวเผ่าม้ง ชาวม้งส่วนใหญ่มักจะใส่กัน ส่วน
ใหญ่จะเป็นผู้หญิงที่ชอบลายก้นหอย และชาวเผ่าม้งมีความประณีตในการทอผ้า เพื่อให้ผลงานที่ออกมานั้น ดีและ
มีคุณภาพที่สวยงาม
ลายเท้าช้าง
ลายเท้าช้าง
ลายเท้าช้างเป็นลายของผ้าชาวเผ่าม้งลายหนึ่งที่นิยมสวมใส่กันทั้งหญิงและชาย เป็นลายที่ชาวเขาเผ่าม้งยึด
ถือเป็นสิริมงคลแก่ผู้ที่สวมใส่ในลายผ้านี้ ซึ่งชาวม้งจะมีการทอผ้าอย่างมีความประณีต เพื่อให้ผ้าที่ปักนั้นมีความ
สวยงามและมีลายผ้าที่ออกมาดี เพื่อที่จะนามาใช้งานได้
วิธีดาเนินงาน
แนวทางการดาเนินงาน
- 1. การพัฒนาลายผ้าปักม้ง ได้ออกแบบลายปักโดยนาลายปักแบบดั้งเดิมของชาวม้ง คือ ลายไจ่เต้า
และลายเหล่าไฮ่ มาผสมผสานกับลายผ้าทอพื้นบ้านภาคเหนือของอาเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ คือ
ลายดอกจันทร์แปดกลีบและลายประกอบห้องนก 1,3 มาประยุกต์ประสานลายเข้าด้วย แล้วปักลายลง
บนผ้าที่จะใช้ตัดเป็นตัวเสื้อได้เลย โดยออกแบบกาหนดตาแหน่งของลายตามต้องการ
- 2. การพัฒนาการออกแบบลายปักบนผ้าชิ้นเล็กเป็นแถบยาว ซึ่งแต่เดิมนิยมใช้แต่ผ้าพื้นสีดาและ
ปักลวดลายด้วยสีฉูดฉาด ใช้แม่สีสด ๆ มาปักซึ่งเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของผ้าปักม้งนอกเหนือไป
จากลายปัก จึงได้พัฒนาโดยออกแบบลายปักใหม่ให้มีการผสมผสานกันระหว่างลายปักแบบเก่า และ
การใช้สีตามหลักศิลปะสมัยใหม่ การปักลายแบบใหม่ลงบนผ้าพื้นสีดาและผ้าพื้นสีขาว เลือกใช้สี
ตามความนิยมของนักท่องเที่ยว ผลงานที่ได้เป็นที่น่าพอใจ ผ้าปักมีความสวยงามและยังคงรักษา
เอกลักษณ์ของผ้าปักม้ง
- 3. การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าปักม้ง หลังจากได้รับการอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การสร้างแบบและ
ตัดเย็บเสื้อสตรีแบบมาตรฐานแล้ว กลุ่มได้นาผ้าปักม้งมาตกแต่งเสื้อได้เสื้อที่มีรูปทรงสวยงามเข้ากับ
รูปร่างผู้สวมใส่ ลวดลายและการใช้สีบนผ้าปักมีการออกแบบที่ทันสมัยเพิ่มความสวยงามให้กับเสื้อ
- 4. การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าปักม้ง หลังจากได้รับการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง การอัดกลีบ
กระโปรงม้ง โดยใช้น้ายาอัดเกลีบเป็นตัวช่วย แล้วรีดด้วยเตารีดไอน้าเป็นการพัฒนากระโปรงม้ง ที่

7. 7
ใช้วิธีอัดกลีบแบบดั้งเดิมโดยการเนา มาเพิ่มคุณภาพให้กลีบกระโปรงม้งอยู่คงทนไม่คลายตัวง่าย
เหมือนกระโปรงม้งแบบดั้งเดิม
เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้
- อินเตอร์เน็ต
- ผู้มีความรู้เฉพาะด้าน
งบประมาณ
- งบประมาณคือการลงภาคสนามเพื่อศึกษาและเก็บข้อมูลระหว่างการทาโครงงาน
ขั้นตอนและแผนดาเนินงาน
ลาดั
บ
ที่
ขั้นตอน สัปดาห์ที่ ผู้รับผิดชอบ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
12
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1 คิดหัวข้อโครงงาน / อริษา
2 ศึกษาและค้นคว้าข้อมูล / อริษา
3 จัดทาโครงร่างงาน / อริษา
4 ปฏิบัติการสร้าง
โครงงาน
5 ปรับปรุงทดสอบ
6 การทาเอกสารรายงาน
7 ประเมินผลงาน
8 นาเสนอโครงงาน
ผลที่คาดว่าจะได้รับ (ผลลัพธ์ที่ต้องการให้เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน)
1. ได้ศึกษาและทราบเกี่ยวกับลวดลายของผ้าปักม้ง
2. ได้ศึกษาและทราบเกี่ยวกับวิธีการทาผ้าปักม้ง
3. ได้ศึกษาและทราบเกี่ยวกับความเป็นมาของผ้าปักม้ง
4. ได้ศึกษาและทราบเกี่ยวกับภาษาเฉพาะถิ่นของชนเขาเผ่าม้ง
5. ได้ศึกษาและเผยแผ่ภูมิปัญญาของชนเขาเผ่าม้ง
สถานที่ดาเนินการ
บริเวณหมูบ้านม้งดอยปุย ตาบลสุเทพ อาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ 50200

8. 8
กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
แหล่งอ้างอิง (เอกสาร หรือแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่นามาใช้การทาโครงงาน)
แหล่งอ้างอิงจาก : http://torparmong.blogspot.com/