SlideShare a Scribd company logo
Սողուններ և Նորգվինեական
կոկորդիլոս
Սողունները ողնաշարավոր,
հիմնականում՝ ցամաքային
կենդանիների դասին են
պատկանում, որի մեջ են
մտնում մողեսները, օձերը,
կոկորդիլոսները, կրիաները։ Ի
տարբերություն
երկկենցաղների՝ սողուններն
առաջին իսկական ցամաքային
ողնաշարավորներն են, սակայն
նրանց մի մասը հարմարվել է
ջրային կենսակերպին
(կոկորդիլոսներ, կրիաներ)։
Տեսակների մեծ մասն ապրում է չոր, շոգ և տաք կլիմայական
պայմաններում։ Շարժման ընթացքում սողունների մեծ մասի
մարմինը հպվում է գետնին, շարժվում են սողալով, որտեղից
և ծագել է դասի անունը՝ սողուններ։ Շնչում են թոքերով։
Բեղմնավորումը ներքին է։ Ձուն պատված է խիտ թաղանթով
և հարուստ է սաղմի զարգացման համար անհրաժեշտ
պաշարանյութերով, զարգացումը ուղղակի է։ Բազմանում են
ցամաքում։
Սիրտը եռախորշ է, սակայն, ի տարբերություն երկկենցաղների, փորոքում ունի ոչ
լիարժեք ձևավորված միջնապատ։ Նյարդային համակարգն ավելի լավ է
զարգացած, քան երկկենցաղներինը։ Ունեն կոպեր։ Օձերի և մողեսների որոշ
տեսակների կոպերը սերտաճած են և թափանցիկ, կատարում են պաշտպանական
ֆունկցիա։ Սողունների մաշկը զուրկ է գեղձերից, ծածկված է եղջերային
թեփուկներով կամ վահանիկներով։ Եղջերային ծածկույթը պահպանում է նրանց
մարմինը ջրի կորստից, չորացումից և վնասվածքներից։ Եղջերային թեփուկները
խոչընդոտում են մարմնի աճին, ուստի տեղի է ունենում մաշկափոխություն։
Իսկ հիմա
Նորգվինեական
կոկորդիլոսի մասին
Նորգվինեական կոկորդիլոսը
սողունների դասի իրական
կոկորդիլոսների ընտանիքի
ներկայացուցիչ է, որոնք հանդիպում են
Նոր Գվինեայում:
Նորգվինեական կոկորդիլոսը բնակվում է կղզու խորքերում գտնվող քաղցրահամ
ջրերում։ Բայց երբեմն նրանք հանդիպում են նաև աղի ջրերում։ Կենդանու
կերակրացանկը զանազան է։ Սնվում է սողուններով, երկկենցաղներով, ձկներով և
նույնիսկ միջատներով։ Ձվադրում են բներում, որոնք նախօրոք կառուցում են՝
պատելով բույսերով (կղզու հյուսիսային շրջաններում ձվադրում են չորային
եղանակին, իսկ հարավում՝ խոնավ)։ Բնի պաշտպանության գործով կարող են
զբաղվել և' արուները, և' էգերը:
Արուների մարմնի երկարությունը կարող է հասնել 3,5 մետրի, իսկ էգերինը՝ մինչև
2,7 մ։ Դունչը բավականին կարճ է, գունավորումը՝ մոխրադարչնագույն, իսկ պոչի
հատվածում՝ մուգ դարչնագույն և սև բծերով։ Նորգվինեական կոկորդիլոսը
արտաքին տեսքով և կառուցվածքով շատ նման է Սիամական կոկորդիլոսին և
Ավստրալիայի քաղցրահամ ջրերում բնակվող Crocodylus johnstoni տեսակի
կոկորդիլոսին։ Ֆիլիպինյան կոկորդիլոսը վաղ ժամանակներում համարվել է
Նորգվինեական կոկորդիլոսի ենթատեսակ, բայց ներկայումս համարվում է
առանձին տեսակ։ Մենակյաց կենդանի է։ Գիշերային կենսակերպ է վարում։
Առավոտյան ժամերին թաքնվում է։ Երաշտների ժամանակ թաքնվում է ջրում։
Նորգվինեական կոկորդիլոսի բնական արեալը Խաղաղ
օվկիանոսում գտնվող Նոր Գվինեա կղզին է։ Հանդիպում է
կղզու ողջ տարածքում՝ Ինդոնեզիայում (Իրիան Ջայա) և
Պապուա Նոր Գվինեայում։ Ենթադրվում է, որ այս
կենդանին բնակվել է նաև Արու կղզում։ Ներկայումս
բնակվում է միայն Ինդոնեզիայում և Պապուա Նոր
Գվինեայում։
Սեռական հասունացման են հասնում 7-10 տարեկանում։ Էգերի մարմնի
երկարությունը դառնում է 1,6-2 մետրի, իսկ արուները՝ 2,5 մ։ Նորգվինեական
կոկորդիլոսի այն առանձնյակները, որոնք բնակվում են կղզու հյուսիսում,
չորային եղանակին իրենց բներում ձվադրում են 22-45 ձու։ Հարավային
շրջաններում ապրող առանձնյակները ձվադրում են անձրևային եղանակներին
հողում կառուցված իրենց բներում։ Հիմնականում ձվադրում են զուգավորումից
2 շաբաթ անց։ Ինկուբացիոն շրջանը տևում է 80 օր։ Էգերն այդ ողջ ընթացքում
գտնվում են բնի մոտակայքում, թեև ոչ միշտ են ակտիվորեն պաշտպանում այն։
Ե'վ էգը, և' արուն օգնում են փոքրիկ կոկորդիլոսներին լույս աշխարհ դուրս գալ,
իսկ հետո նրանց տեղափոխում են ջրային տարածք։
Հարավի առանձնյակների դրած ձվերն ավելի մեծ են, քանակով քիչ են։ Ձվերից
դուրս են գալիս չափերով ավելի մեծ ձագեր, որոնց միջին երկարությունը
կազմում է 5 սմ։
Դանիելյան Յուրի
7.3 դասարան

More Related Content

What's hot

Փափկամարմիններ
ՓափկամարմիններՓափկամարմիններ
Փափկամարմիններ
Grigor Melqonyan
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
Mary Karapetyan
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
AnulikGh
 
օղակավոր որդեր
օղակավոր որդերօղակավոր որդեր
օղակավոր որդեր
HasmikPetrosyan
 
սողուններ
սողուններսողուններ
սողուններ
Elina Grigoryan
 
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդերԿենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
RobertHovh
 
մրջյուններ
մրջյուններմրջյուններ
մրջյուններwww.mskh.am
 
Օձերի մասին
Օձերի մասինՕձերի մասին
Օձերի մասին
manushak
 
երկենցաղներ
երկենցաղներերկենցաղներ
երկենցաղներanipoghosya
 
սողուններ
սողուններսողուններ
սողուններ
Nara Daluzyan
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
Smbat Poxosyan
 
կենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինկենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինhrgors
 
օձեր
օձերօձեր
օձեր
Mane Manukyan
 
կենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինկենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինhrgors
 
կրիաներ
կրիաներկրիաներ
կրիաներ
Mane Manukyan
 
դինոզավրեր
դինոզավրերդինոզավրեր
դինոզավրերganyan
 
օձեր կարինե ոսկանյան
օձեր կարինե ոսկանյանօձեր կարինե ոսկանյան
օձեր կարինե ոսկանյանnordprocmskh
 
11-5 դաս.
11-5  դաս.11-5  դաս.
11-5 դաս.Sona8
 

What's hot (20)

Փափկամարմիններ
ՓափկամարմիններՓափկամարմիններ
Փափկամարմիններ
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
 
օղակավոր որդեր
օղակավոր որդերօղակավոր որդեր
օղակավոր որդեր
 
սողուններ
սողուններսողուններ
սողուններ
 
երիզորդ
երիզորդերիզորդ
երիզորդ
 
Soxunner
SoxunnerSoxunner
Soxunner
 
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդերԿենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
Կենսաբանություն: Մակաբույծ որդեր
 
մրջյուններ
մրջյուններմրջյուններ
մրջյուններ
 
Օձերի մասին
Օձերի մասինՕձերի մասին
Օձերի մասին
 
երկենցաղներ
երկենցաղներերկենցաղներ
երկենցաղներ
 
սողուններ
սողուններսողուններ
սողուններ
 
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
 
կենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինկենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասին
 
օձեր
օձերօձեր
օձեր
 
կենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասինկենդանիների և թռչունների մասին
կենդանիների և թռչունների մասին
 
կրիաներ
կրիաներկրիաներ
կրիաներ
 
դինոզավրեր
դինոզավրերդինոզավրեր
դինոզավրեր
 
օձեր կարինե ոսկանյան
օձեր կարինե ոսկանյանօձեր կարինե ոսկանյան
օձեր կարինե ոսկանյան
 
11-5 դաս.
11-5  դաս.11-5  դաս.
11-5 դաս.
 

Viewers also liked

Մակաբույծ սնկեր
Մակաբույծ սնկերՄակաբույծ սնկեր
Մակաբույծ սնկեր
YuriDanielyan
 
Ծաղկավոր բույսերի օրգանները
Ծաղկավոր բույսերի օրգաններըԾաղկավոր բույսերի օրգանները
Ծաղկավոր բույսերի օրգանները
YuriDanielyan
 
Լուսային երևույթներ
Լուսային երևույթներԼուսային երևույթներ
Լուսային երևույթներ
YuriDanielyan
 
Լույսի անդրադարձումը,բեկումը
Լույսի անդրադարձումը,բեկումըԼույսի անդրադարձումը,բեկումը
Լույսի անդրադարձումը,բեկումը
YuriDanielyan
 
Աղեր
ԱղերԱղեր
Աղեր
YuriDanielyan
 
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսերԾածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
YuriDanielyan
 
Բջիջներ և հյուսվածքներ
Բջիջներ և հյուսվածքներԲջիջներ և հյուսվածքներ
Բջիջներ և հյուսվածքներ
YuriDanielyan
 
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակիցԿայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
YuriDanielyan
 
Ջերմային երևույթներ
Ջերմային երևույթներՋերմային երևույթներ
Ջերմային երևույթներ
YuriDanielyan
 
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածք
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածքԲջիջներ: Բջջի կառուցվածք
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածք
YuriDanielyan
 
Մեխանիկական շարժումներ
Մեխանիկական շարժումներՄեխանիկական շարժումներ
Մեխանիկական շարժումներ
YuriDanielyan
 
Հիմքեր
ՀիմքերՀիմքեր
Հիմքեր
YuriDanielyan
 
Հյուսվածքներ
ՀյուսվածքներՀյուսվածքներ
Հյուսվածքներ
YuriDanielyan
 
Շնչառություն
ՇնչառությունՇնչառություն
Շնչառություն
YuriDanielyan
 
Ձայնային երևույթներ
Ձայնային երևույթներՁայնային երևույթներ
Ձայնային երևույթներ
YuriDanielyan
 
Բույսի գեներատիվ օրգանները
Բույսի գեներատիվ օրգաններըԲույսի գեներատիվ օրգանները
Բույսի գեներատիվ օրգանները
YuriDanielyan
 
Մարմինների էլեկտրականացումը
Մարմինների էլեկտրականացումըՄարմինների էլեկտրականացումը
Մարմինների էլեկտրականացումը
YuriDanielyan
 
Վառելանյութեր
ՎառելանյութերՎառելանյութեր
Վառելանյութեր
YuriDanielyan
 
Ջրիմուռներ
ՋրիմուռներՋրիմուռներ
Ջրիմուռներ
YuriDanielyan
 
Տեսողական պատրանք
Տեսողական պատրանքՏեսողական պատրանք
Տեսողական պատրանք
YuriDanielyan
 

Viewers also liked (20)

Մակաբույծ սնկեր
Մակաբույծ սնկերՄակաբույծ սնկեր
Մակաբույծ սնկեր
 
Ծաղկավոր բույսերի օրգանները
Ծաղկավոր բույսերի օրգաններըԾաղկավոր բույսերի օրգանները
Ծաղկավոր բույսերի օրգանները
 
Լուսային երևույթներ
Լուսային երևույթներԼուսային երևույթներ
Լուսային երևույթներ
 
Լույսի անդրադարձումը,բեկումը
Լույսի անդրադարձումը,բեկումըԼույսի անդրադարձումը,բեկումը
Լույսի անդրադարձումը,բեկումը
 
Աղեր
ԱղերԱղեր
Աղեր
 
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսերԾածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
Ծածկասերմ և մերկասերմ բույսեր
 
Բջիջներ և հյուսվածքներ
Բջիջներ և հյուսվածքներԲջիջներ և հյուսվածքներ
Բջիջներ և հյուսվածքներ
 
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակիցԿայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
Կայծակ: Ինչպես պաշտպանվել կայծակից
 
Ջերմային երևույթներ
Ջերմային երևույթներՋերմային երևույթներ
Ջերմային երևույթներ
 
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածք
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածքԲջիջներ: Բջջի կառուցվածք
Բջիջներ: Բջջի կառուցվածք
 
Մեխանիկական շարժումներ
Մեխանիկական շարժումներՄեխանիկական շարժումներ
Մեխանիկական շարժումներ
 
Հիմքեր
ՀիմքերՀիմքեր
Հիմքեր
 
Հյուսվածքներ
ՀյուսվածքներՀյուսվածքներ
Հյուսվածքներ
 
Շնչառություն
ՇնչառությունՇնչառություն
Շնչառություն
 
Ձայնային երևույթներ
Ձայնային երևույթներՁայնային երևույթներ
Ձայնային երևույթներ
 
Բույսի գեներատիվ օրգանները
Բույսի գեներատիվ օրգաններըԲույսի գեներատիվ օրգանները
Բույսի գեներատիվ օրգանները
 
Մարմինների էլեկտրականացումը
Մարմինների էլեկտրականացումըՄարմինների էլեկտրականացումը
Մարմինների էլեկտրականացումը
 
Վառելանյութեր
ՎառելանյութերՎառելանյութեր
Վառելանյութեր
 
Ջրիմուռներ
ՋրիմուռներՋրիմուռներ
Ջրիմուռներ
 
Տեսողական պատրանք
Տեսողական պատրանքՏեսողական պատրանք
Տեսողական պատրանք
 

Similar to Սողուններ և Նորգվինեական կոկորդիլոս

Ջրային կենդանիներ
Ջրային կենդանիներՋրային կենդանիներ
Ջրային կենդանիներ
RafaelDanielyan
 
սողուններ (1)
սողուններ (1)սողուններ (1)
սողուններ (1)
Nara Daluzyan
 
Կրիա
ԿրիաԿրիա
Սարգիս - Կենդանիներ
Սարգիս - ԿենդանիներՍարգիս - Կենդանիներ
Սարգիս - ԿենդանիներLusiAnn1
 
ջրային կենդանիներ
ջրային կենդանիներջրային կենդանիներ
ջրային կենդանիներAren Poghosyan
 
շնաձկներ
շնաձկներշնաձկներ
շնաձկներ
MesropOnanyan
 
Թռչուններ
ԹռչուններԹռչուններ
Թռչուններ
Nara Daluzyan
 
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptxՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
SedaVirabyan
 
Dasaranakan
DasaranakanDasaranakan
Dasaranakan
www.mskh.am
 
Dasaranakan
DasaranakanDasaranakan
Dasaranakan
www.mskh.am
 
Ձկների մասին
Ձկների մասինՁկների մասին
Ձկների մասին
Narek Isakhanyan
 
Jrayin kendaniner
Jrayin kendaninerJrayin kendaniner
Jrayin kendaninerganyan
 
ձկներ
ձկներձկներ
ձկներ
Nara Daluzyan
 
Gor7 2
Gor7 2Gor7 2
Gor7 2Gor123
 
կաթնասուններ
կաթնասուններկաթնասուններ
կաթնասուններ
GayushikGayush2002
 
ձկներ
ձկներձկներ
ձկներ
HasmikPetrosyan
 

Similar to Սողուններ և Նորգվինեական կոկորդիլոս (20)

հիդրա
հիդրահիդրա
հիդրա
 
Ջրային կենդանիներ
Ջրային կենդանիներՋրային կենդանիներ
Ջրային կենդանիներ
 
սողուններ (1)
սողուններ (1)սողուններ (1)
սողուններ (1)
 
Կրիա
ԿրիաԿրիա
Կրիա
 
Սարգիս - Կենդանիներ
Սարգիս - ԿենդանիներՍարգիս - Կենդանիներ
Սարգիս - Կենդանիներ
 
ջրային կենդանիներ
ջրային կենդանիներջրային կենդանիներ
ջրային կենդանիներ
 
շնաձկներ
շնաձկներշնաձկներ
շնաձկներ
 
Թռչուններ
ԹռչուններԹռչուններ
Թռչուններ
 
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptxՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
ՄԻՋԱՏՆԵՐ (1).pptx
 
Dasaranakan
DasaranakanDasaranakan
Dasaranakan
 
Dasaranakan
DasaranakanDasaranakan
Dasaranakan
 
Ձկների մասին
Ձկների մասինՁկների մասին
Ձկների մասին
 
Jrayin kendaniner
Jrayin kendaninerJrayin kendaniner
Jrayin kendaniner
 
Bnutyunn imastun e
Bnutyunn imastun eBnutyunn imastun e
Bnutyunn imastun e
 
Delfinner
DelfinnerDelfinner
Delfinner
 
Delfinner
DelfinnerDelfinner
Delfinner
 
ձկներ
ձկներձկներ
ձկներ
 
Gor7 2
Gor7 2Gor7 2
Gor7 2
 
կաթնասուններ
կաթնասուններկաթնասուններ
կաթնասուններ
 
ձկներ
ձկներձկներ
ձկներ
 

Recently uploaded

Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԱրտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptxՈւսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարինԻդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
Manushak Abrahamyan
 
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարինՀայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
Manushak Abrahamyan
 
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՆարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptxԵվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
merigr
 
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptxԼուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptxՈւսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄիլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՍմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf  «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf  «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
anjelinasimonyan
 
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՅուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 

Recently uploaded (13)

Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԱրտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptxՈւսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
Ուսումնական տարին ամփոփում է Արուս Մարտիրոոսյանը.pptx
 
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարինԻդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
Իդա Մանուկյան․ Ամփոփում եմ ուսումնական տարին
 
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարինՀայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
Հայկ Մարտիրոսյանն ամփոփում է ուսումնական տարին
 
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՆարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptxԵվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
Եվա Ջանբազյանի այբբենարանը 2023-2024 ուսումնական տարի․pptx
 
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptxԼուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
 
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptxՈւսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
Ուսումնական տարվա ամփոփումը ներկայացնում է Եվա Ավետիսյանը.pptx
 
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄիլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Միլա Գրիգորյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՍմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf  «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf  «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
Ադրինե.Աղաբաբյան.pdf «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Հյուսիսային դպրոց 1.2 դա...
 
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՅուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 

Սողուններ և Նորգվինեական կոկորդիլոս

  • 2. Սողունները ողնաշարավոր, հիմնականում՝ ցամաքային կենդանիների դասին են պատկանում, որի մեջ են մտնում մողեսները, օձերը, կոկորդիլոսները, կրիաները։ Ի տարբերություն երկկենցաղների՝ սողուններն առաջին իսկական ցամաքային ողնաշարավորներն են, սակայն նրանց մի մասը հարմարվել է ջրային կենսակերպին (կոկորդիլոսներ, կրիաներ)։
  • 3. Տեսակների մեծ մասն ապրում է չոր, շոգ և տաք կլիմայական պայմաններում։ Շարժման ընթացքում սողունների մեծ մասի մարմինը հպվում է գետնին, շարժվում են սողալով, որտեղից և ծագել է դասի անունը՝ սողուններ։ Շնչում են թոքերով։ Բեղմնավորումը ներքին է։ Ձուն պատված է խիտ թաղանթով և հարուստ է սաղմի զարգացման համար անհրաժեշտ պաշարանյութերով, զարգացումը ուղղակի է։ Բազմանում են ցամաքում։
  • 4. Սիրտը եռախորշ է, սակայն, ի տարբերություն երկկենցաղների, փորոքում ունի ոչ լիարժեք ձևավորված միջնապատ։ Նյարդային համակարգն ավելի լավ է զարգացած, քան երկկենցաղներինը։ Ունեն կոպեր։ Օձերի և մողեսների որոշ տեսակների կոպերը սերտաճած են և թափանցիկ, կատարում են պաշտպանական ֆունկցիա։ Սողունների մաշկը զուրկ է գեղձերից, ծածկված է եղջերային թեփուկներով կամ վահանիկներով։ Եղջերային ծածկույթը պահպանում է նրանց մարմինը ջրի կորստից, չորացումից և վնասվածքներից։ Եղջերային թեփուկները խոչընդոտում են մարմնի աճին, ուստի տեղի է ունենում մաշկափոխություն։
  • 6. Նորգվինեական կոկորդիլոսը սողունների դասի իրական կոկորդիլոսների ընտանիքի ներկայացուցիչ է, որոնք հանդիպում են Նոր Գվինեայում:
  • 7. Նորգվինեական կոկորդիլոսը բնակվում է կղզու խորքերում գտնվող քաղցրահամ ջրերում։ Բայց երբեմն նրանք հանդիպում են նաև աղի ջրերում։ Կենդանու կերակրացանկը զանազան է։ Սնվում է սողուններով, երկկենցաղներով, ձկներով և նույնիսկ միջատներով։ Ձվադրում են բներում, որոնք նախօրոք կառուցում են՝ պատելով բույսերով (կղզու հյուսիսային շրջաններում ձվադրում են չորային եղանակին, իսկ հարավում՝ խոնավ)։ Բնի պաշտպանության գործով կարող են զբաղվել և' արուները, և' էգերը:
  • 8. Արուների մարմնի երկարությունը կարող է հասնել 3,5 մետրի, իսկ էգերինը՝ մինչև 2,7 մ։ Դունչը բավականին կարճ է, գունավորումը՝ մոխրադարչնագույն, իսկ պոչի հատվածում՝ մուգ դարչնագույն և սև բծերով։ Նորգվինեական կոկորդիլոսը արտաքին տեսքով և կառուցվածքով շատ նման է Սիամական կոկորդիլոսին և Ավստրալիայի քաղցրահամ ջրերում բնակվող Crocodylus johnstoni տեսակի կոկորդիլոսին։ Ֆիլիպինյան կոկորդիլոսը վաղ ժամանակներում համարվել է Նորգվինեական կոկորդիլոսի ենթատեսակ, բայց ներկայումս համարվում է առանձին տեսակ։ Մենակյաց կենդանի է։ Գիշերային կենսակերպ է վարում։ Առավոտյան ժամերին թաքնվում է։ Երաշտների ժամանակ թաքնվում է ջրում։
  • 9. Նորգվինեական կոկորդիլոսի բնական արեալը Խաղաղ օվկիանոսում գտնվող Նոր Գվինեա կղզին է։ Հանդիպում է կղզու ողջ տարածքում՝ Ինդոնեզիայում (Իրիան Ջայա) և Պապուա Նոր Գվինեայում։ Ենթադրվում է, որ այս կենդանին բնակվել է նաև Արու կղզում։ Ներկայումս բնակվում է միայն Ինդոնեզիայում և Պապուա Նոր Գվինեայում։
  • 10. Սեռական հասունացման են հասնում 7-10 տարեկանում։ Էգերի մարմնի երկարությունը դառնում է 1,6-2 մետրի, իսկ արուները՝ 2,5 մ։ Նորգվինեական կոկորդիլոսի այն առանձնյակները, որոնք բնակվում են կղզու հյուսիսում, չորային եղանակին իրենց բներում ձվադրում են 22-45 ձու։ Հարավային շրջաններում ապրող առանձնյակները ձվադրում են անձրևային եղանակներին հողում կառուցված իրենց բներում։ Հիմնականում ձվադրում են զուգավորումից 2 շաբաթ անց։ Ինկուբացիոն շրջանը տևում է 80 օր։ Էգերն այդ ողջ ընթացքում գտնվում են բնի մոտակայքում, թեև ոչ միշտ են ակտիվորեն պաշտպանում այն։ Ե'վ էգը, և' արուն օգնում են փոքրիկ կոկորդիլոսներին լույս աշխարհ դուրս գալ, իսկ հետո նրանց տեղափոխում են ջրային տարածք։ Հարավի առանձնյակների դրած ձվերն ավելի մեծ են, քանակով քիչ են։ Ձվերից դուրս են գալիս չափերով ավելի մեծ ձագեր, որոնց միջին երկարությունը կազմում է 5 սմ։