SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
Download to read offline
Локални избори 
2013 
 
ГРАЃАНИТЕ	ЗА	
ИЗБОРИТЕ	ВО	
 
 
ОХРИД
Библиотека: Избори
Серија: Локални избори 2013
Издавачи
Македонски центар за меѓународна соработка (МЦМС)
Институт за демократија Социетас цивилис – Скопје (ИДСЦС)
За издавачите
Александар Кржаловски, прв извршен директор на МЦМС
Димче Митрески, извршен директор на МЦМС
Владимир Мисев, претседател на ИДСЦС
Подготовка
Даниела Стојанова
ISBN 978-608-4681-07-6
Скопје, март 2013 г.
Контакт
Адреса: МЦМС, ул. Никола Парапунов 41а; пошт. фах 55, 1060 Скопје.
Тел. +389/2/3065-381; Факс: +389/2/3065-298; е-пошта: mcms@mcms.mk; Веб: www.mcms.mk.
Scribd: http://www.scribd.com/people/documents/2996697; Twitter: http://twitter.com/mcms_mk
SlideShare http://www.slideshare.net/mcms_mk; Facebook: http://www.facebook.com/mcms.mk;
Twitter: https://twitter.com/mojotizbor; Facebook: https://www.facebook.com/mojotizbor
Пријавување неправилности во изборниот процес: https://mojotizbor.crowdmap.com/
МЦМС, ИДСЦС
Сите права се задржани. Репродуцирање, копирање, трансмисија, превод или адаптација на кој било
дел од оваа публикација може да се изврши единствено за образовни цели, заради цитирање и со
претходна дозвола на издавачите и соодветно објавување на изворот.
СОДРЖИНА	
ВОВЕД...........................................................................................................................................4 
ОДЅИВ НА ГЛАСАЧИТЕ .........................................................................................................5 
ИЗБОРИ ЗА СОВЕТ ...................................................................................................................6 
ИЗБОР ЗА ГРАДОНАЧАЛНИК...............................................................................................7 
ПРИЛОГ. Прашалник и целосни резултати (во бројки и %)..........................................8 
ДОПОЛНИТЕЛНИ ИНФОРМАЦИИ...............................................................................9 
ЛИСТА НА КРАТЕНКИ - ПОЛИТИЧКИ ПАРТИИ ....................................................10 
4
ВОВЕД	
Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и Институтот за демократија
Социетас цивилис - Скопје (ИДСЦС) спроведуваат повеќе заеднички активности за
локалните избори 2013 година, кои вклучуваат истражувања, набљудување на изборните
програми и кампањи, на медиумите, на изборната администрација и на денот на гласањето.
Дел од активностите се и испитувањата на јавното мислење за прашања поврзани со
изборите, како карактеристиките на кандидатот за градоначалник, рејтинзите на кандидати
и партии и слично. Во овој извештај се презентирани мислењата на граѓаните на општина
Охрид за излезноста на изборите, за која листа на советници би гласале и за кој кандидат за
градоначалник би гласале.
Испитувањето на јавното мислење е направено преку телефонска анкета на 14 и 15 март
2013 г. на репрезентативен примерок од 821 испитаници со ± 3,5 % грешка. Популациската
рамка на примерокот беше население постаро од 18 години, а критериумите за
репрезентативност беа: пол, етничка припадност, возраст и место на живеење. Од 821
испитаници, 51,6 % беа жени, а 48,4 % мажи, во однос на етничката застапеност 87,5 % од
испитаниците беа Македонци, а другите етнички групи беа застапени со 12,5 %. Во однос
на местото на живеење, руралната популација беше застапена со 24,4 %, додека градската
со 75,6 %.
Би сакале да укажеме дека анкетата е направена во период на излез од политичката
криза и на изборна кампања. Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа
и на резултатите од анкетата. Имајќи го предвид ова, категоријата „не сакам да кажам“ може
да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на
објективноста на рејтинзите на партиите и/или кандидатите.
Исто така сакаме да укажеме дека и анкетите се направени според репрезентативен
примерок каде етничките податоци се засновани на податоците од пописот од 2002 година.
Недостатокот на понови податоци за различните етнички групи како и разликите во
излезноста на различни демографски, етнички, географски групи може да влијае на
објективноста на рејтинзите на партиите и/или кандидатите, поврзани со одредена етничка
група.
Анкетата го одразува моменталното расположение на граѓаните, кое до изборниот ден
може да биде подложно на промени.
Резултатите се прикажани во графикони на ниво на целиот примерок. Покрај
графиконите, податоците се прикажани и во бројки. Во извештајот незначително малцинство
се употребува за одговори помалку од 10 % од примерокот, мало малцинство за 11 % до 30
%, малцинство за 30 % до 50 %, мнозинство за 51 % до 70 % и големо мнозинство за повеќе
од 70 %.
Социо-демографските анализи за помалобројните социо-демографски групи поради
нивното мало учество во примерокот не се коментирани во овој извештај. Во извештајот во
одредени табели и графикони не се прикажани резултатите за „не знам“ и „без одговор“,
поради што збирот на сите одговори не е 100 %. Исто така не се прикажани ни одговорите
под 1 %. Тоа е направено за потребите за поедноставно прикажување на резултатите.
Прашалникот со целосните резултати е даден во прилог.
5
ОДЅИВ	НА	ГЛАСАЧИТЕ	
Почетното прашање за граѓаните од општина Охрид беше за нивната решеност да
гласаат на овие локални избори.
Графикон 1. На скала од 1 до 10, каде 10 е дека со сигурност ќе излезете, колку е веројатно
дека би излегле на гласање на претстојните локални избори?  
Мнозинство граѓани, 67,8 %, изјавиле дека сигурно ќе излезат да гласаат на овие
локални избори. За споредба, во 2009 г. одѕивот за локалните избори во Охрид бил 62,4 %
додека за парламентарните избори во 2011 г. одѕивот бил 67,0 %.
Графикон 2. Споредба на одѕивот за локалните избори 2009 и парламентарните избори 2011
со моменталните намери на граѓаните на општина Охрид
Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања. 
Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да 
кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите 
на партиите и/или кандидатите. 
	
62,4
67,0
67,8
0 10 20 30 40 50 60 70
Локални избори 2009 ‐
одѕив
Парламентарни избори 
2011 ‐ одѕив
Локални избори 2013 ‐
изјавен одѕив
%
9,5
1,1 0,4 0,4
9,6
1,7 2,3 3,6 3,5
67,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10%
6
ИЗБОРИ	ЗА	СОВЕТ	
Граѓаните од општина Охрид беа прашани за која партија ќе гласаат при изборот на
советничките листи.
Графикон 3. Доколку утре се одржат локалните избори, за која листа на советници на
општина ќе гласате?
 
Табела 1. Резултати од локалните избори 2009 и парламентарните избори 2011
Охрид 
ВМРО‐
ДПМНЕ 
СДСМ  НСДП  ДПА  ДУИ 
ВМРО‐
НП 
Нова 
демок. 
ЛДП  Други 
Локални избори 
2009 
38,6  41,0  8,8 ‐ ‐ 3,8 2,5  1,8  ‐
Парламентарни 
избори 2011 
40,5  41,5  ‐ 2,8 1,6 ‐ ‐  ‐  13,6
Извор: Државна изборна комисија 
Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања. 
Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да 
кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите 
на партиите и/или кандидатите. 
7,5
33,0
14,5
3,7
1,4
19,8
20,1
0 5 10 15 20 25 30 35
Ниту една
Не знам
Не сакам да кажам
Друга
Павел Поповски‐група изб.
ВМРО‐ДПМНЕ
СДСМ
%
7
ИЗБОР	ЗА	ГРАДОНАЧАЛНИК	
Проверен е и рејтингот на кандидатите за градоначалник на Охрид, кои во моментот на
спроведување на анкетата беа познати на јавноста. Граѓаните беа прашани за кој кандидат
за градоначалник ќе гласаат ако следниот ден се одржат локални избори.
Графикон 4. Доколку утре се одржат локални избори за кој кандидат за градоначалник ќе
гласате?  
Табела 2. „За кој кандидат за градоначалник ќе гласате“ вкрстено со „за која листа на
советници ќе гласате“ 
ОХРИД 
ВМРО‐
ДПМНЕ 
СДСМ 
П. Поповски 
‐ група изб. 
Не сакам 
да кажам 
Не знам  Ниту една  Вкупно 
Александар Петрески  
(СДСМ)
2,6  96,9 39,1 19,6 1,7  26,4  32,7
Никола Бакрачески 
(ВМРО‐ДПМНЕ)
93,5  1,9 37,0 17,7 1,1  21,4  30,2
Фетах Елмази (ДПА) 0,0  0,0 0,0 0,0 0,0  0,8  1,0
Васил Ристески (СДУ) 0,0  0,0 14,7 0,9 0,0  0,4  0,6
Александар Митревски 
(СДПМ)
0,0  0,0 0,0 0,0 0,0  0,0  0,0
Не сакам да кажам 1,7  0,4 0,0 40,8 2,1  6,6  8,8
Ниту еден од наведените 0,0  0,4 0,0 0,8 19,0  3,0  2,7
Не знам 2,1  0,4 0,0 11,4 7,1  37,6  16,2
Нема да гласам 0,0  0,0 0,0 0,0 69,0  1,0  5,5
Без одговор 0,0  0,0 9,1 8,8 0,0  2,9  2,3
Во 2009 г. на локалните избори, кандидатот на СДСМ, Александар Петрески освои 50,6 %
од гласовите, а кандидатот на коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ, Кирил Трендафилов,
49,4 %.
Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања. 
Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да 
кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите 
на партиите и/или кандидатите. 
2,3
5,5
16,2
2,7
8,8
0,0
0,6
1,0
30,2
32,7
0 10 20 30 40
Без одговор
Нема да гласам
Не знам
Ниту еден од наведените
Не сакам да кажам
Александар Митревски
Васил Ристески
Фетах Елмази
Никола Бакрачески
Александар Петрески
%
8
ПРИЛОГ.	Прашалник	и	целосни	резултати	(во	бројки	и	%)	
	
	
П1. На скала од 1 до 10, каде 10 е дека со
сигурност ќе излезете, колку е веројатно дека
би излегле на гласање на претстојните
локални избори?
1 78 9,5
2 9 1,1
3 3 0,4
4 3 0,4
5 78 9,6
6 14 1,7
7 19 2,3
8 30 3,6
9 29 3,5
10 557 67,8
П2. Доколку утре се одржат локалните
избори, за која листа на советници на
општина ќе гласате? (не се читаат партиите)
СДСМ 165 20,1
ВМРО-ДПМНЕ 162 19,8
Павел Поповски-група избирачи 12 1,4
ДУИ 7 0,8
Љупчо Настоски-група избирачи 7 0,8
Зоран Стевоски-група избирачи 4 0,4
Кујтим Усејни-група избирачи 3 0,4
ДОМ 3 0,4
ДПА 3 0,4
СДУ 1 0,1
Нова демократија 1 0,1
СП 1 0,1
ЛП 1 0,1
Не знам 271 33,0
Не сакам да кажам 119 14,5
Ниту една 61 7,5
П3. Доколку утре се одржат локални избори
за кој градоначалник ќе гласате? (не се читаат
партиите)
Александар Петрески (СДСМ) 269 32,7
Никола Бакрачески (ВМРО-
ДПМНЕ)
247 30,2
Фетах Илмази (ДПА) 8 1,0
Васил Ристески (СДУ) 5 0,6
Алексадар Митревски (СДПМ) 0 0,0
Не сакам да кажам 72 8,8
Ниту еден од наведените 22 2,7
Не знам 133 16,2
Нема да гласам 45 5,5
Без одговор 19 2,3
Пол Бр. %
Машки 397 48,4
Женски 423 51,6
Етничка припадност
Македонска 718 87,5
Албанска 30 3,6
Турска 43 5,3
Влашка 10 1,3
Српска 5 0,7
Друга 14 1,7
Возраст
До 30 г. 160 19,5
31-40 155 18,9
41-50 145 17,7
51-60 155 18,9
Над 60 206 25,0
Образование
Незавршено основно 29 3,6
Основно 114 13,9
Средно 437 53,3
Високо 240 29,2
Место на живеење - Охрид
Рурално 200 24,4
Урбано 621 75,6
9
ДОПОЛНИТЕЛНИ	ИНФОРМАЦИИ	
Веб-страница: www.mojotizbor.mk
Пријавување неправилности во изборниот процес:
https://mojotizbor.crowdmap.com/
Мониторинг на медиуми: http://daily.mk/izbori
Twitter: https://twitter.com/mojotizbor
Facebook: https://www.facebook.com/mojotizbor
	
Целта на проектот „Платформа за интегрирано набљудување на изборите“ е да се придонесе
за фер и демократски избори, преку поддршка на професионалната и транспарентна работа на
изборните органи, зајакнато професионално и етичко известување за изборите во медиумите
и промоција на конструктивен демократски дискурс за време на кампањата и самиот изборен
ден.
Проектот вклучува активности за анализа на изборните програми и листите на кандидати,
набљудување на известувањето на медиумите, набљудување на работата на изборните органи,
изборната кампања и самиот ден на избори.
За прв пат проектот беше спроведен за парламентарните избори во 2011 година.
Проектот го спроведуваат во партнерство Македонскиот центар за меѓународна соработка
(МЦМС) и Институтот за демократија Социетас Цивилис (ИДСЦС).
Листа на поврзани публикации
Граѓаните за локалните избори, 2013: http://www.mcms.mk/images/docs/2013/graganite-za-
lokalnite-izbori-2013.pdfhttp://www.mcms.mk/images/docs/2013/graganite-za-lokalnite-izbori-2013.pdf
Рејтинзи на политичките партии, 2011: http://www.mcms.mk/images/docs/2011/rejtinzi-na-
politickite-partii.pdf
Профилот на мојот градоначалник, 2013: http://mcms.org.mk/mk/za-nasata-rabota/istrazuvana-
i-publikacii/1359-profilot-na-mojot-gradonachalnik.html
Профилот на мојот пратеник, 2011: http://www.mcms.mk/images/docs/2011/profil-na-mojot-
pratenik-2011-mcms.pdf
Изборните кампањи на политичките партии, 2011:
http://www.mcms.mk/images/docs/2011/izbornite-kampanji-na-politickite-partii.pdf
10
ЛИСТА	НА	КРАТЕНКИ	‐	ПОЛИТИЧКИ	ПАРТИИ	
ВМРО-ДПМНЕ ВМРО - Демократска партија за македонско национално единство
ВМРО-НП ВМРО - Народна партија
ДЛБ Демократска лига на Бошњаците во Република Македонија
ДНЕТ Движење за национално единство на Турците во Македонија
ДОМ Демократска обнова на Македонија
ДПА Демократска партија на Албанците
ДПТ Демократска партија на Турците во Македонија
ДУИ Демократска унија за интеграција
ЛДП Либерално демократска партија
ЛП Либерална партија на Македонија
НД Нова демократија
НДМ Народно движење на Македонија
НДП Национална демократска преродба
НСДП Нова социјалдемократска партија
ПОДЕМ Партија на обединети демократи на Македонија
СДПМ Социјалдемократска партија на Македонија
СДСМ Социјалдемократски сојуз на Македонија
СДУ Социјалдемократска унија
СНСМ Српска напредна странка во Македонија
СП Социјалистичка партија
СТЛС Сојуз на титови леви сили

More Related Content

Viewers also liked

TrainingCertificate0-Document-1 (1)
TrainingCertificate0-Document-1 (1)TrainingCertificate0-Document-1 (1)
TrainingCertificate0-Document-1 (1)Daman Makhija
 
El idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesEl idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesJosefina Reyes Acala
 
El idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesEl idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesJosefina Reyes Acala
 
Induction 2013
Induction 2013Induction 2013
Induction 2013Clare_67
 
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paper
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paperCrafting Creative Communications- Mica 25 question paper
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paperChitresh Jhawar
 
Programacion de un PLC
Programacion de un PLCProgramacion de un PLC
Programacion de un PLCkmorillo073
 
Pomper la force
Pomper la forcePomper la force
Pomper la forcejoujeye
 

Viewers also liked (10)

Modelo
Modelo Modelo
Modelo
 
TrainingCertificate0-Document-1 (1)
TrainingCertificate0-Document-1 (1)TrainingCertificate0-Document-1 (1)
TrainingCertificate0-Document-1 (1)
 
El idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesEl idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidades
 
El idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidadesEl idioma español y sus modalidades
El idioma español y sus modalidades
 
Induction 2013
Induction 2013Induction 2013
Induction 2013
 
Los fonemas
Los fonemasLos fonemas
Los fonemas
 
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paper
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paperCrafting Creative Communications- Mica 25 question paper
Crafting Creative Communications- Mica 25 question paper
 
Question 4
Question 4Question 4
Question 4
 
Programacion de un PLC
Programacion de un PLCProgramacion de un PLC
Programacion de un PLC
 
Pomper la force
Pomper la forcePomper la force
Pomper la force
 

Similar to Граѓаните за изборите во Охрид

Граѓаните за изборите во Штип
Граѓаните за изборите во ШтипГраѓаните за изборите во Штип
Граѓаните за изборите во ШтипМЦМС | MCIC
 
Граѓаните за изборите во Карпош
Граѓаните за изборите во КарпошГраѓаните за изборите во Карпош
Граѓаните за изборите во КарпошМЦМС | MCIC
 
Граѓаните за изборите- завршна анкета
Граѓаните за изборите- завршна анкетаГраѓаните за изборите- завршна анкета
Граѓаните за изборите- завршна анкетаМЦМС | MCIC
 
Граѓаните за изборите - завршна анкета
 Граѓаните за изборите - завршна анкета Граѓаните за изборите - завршна анкета
Граѓаните за изборите - завршна анкетаМЦМС | MCIC
 
Споредба на анкетите со изборните резултати
Споредба на анкетите со изборните резултатиСпоредба на анкетите со изборните резултати
Споредба на анкетите со изборните резултатиМЦМС | MCIC
 
Јавното мислење за аферата прислушување
 Јавното мислење за аферата прислушување Јавното мислење за аферата прислушување
Јавното мислење за аферата прислушувањеМЦМС | MCIC
 
Спорот за името 2013
Спорот за името 2013Спорот за името 2013
Спорот за името 2013МЦМС | MCIC
 
Доверба во луѓето и во институциите 2013
Доверба во луѓето и во институциите 2013Доверба во луѓето и во институциите 2013
Доверба во луѓето и во институциите 2013МЦМС | MCIC
 
(4) izbori i izborno odnesuvanje
(4) izbori i izborno odnesuvanje(4) izbori i izborno odnesuvanje
(4) izbori i izborno odnesuvanjeAngela Krstevska
 
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo Makedonija
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo MakedonijaIstrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo Makedonija
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo MakedonijaAgencija Rejting
 
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 година
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 годинаИнтернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 година
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 годинаМЦМС | MCIC
 
Барометар за еднакви можности
Барометар за еднакви можностиБарометар за еднакви можности
Барометар за еднакви можностиМЦМС | MCIC
 
Истражувања на ставови за отворени листи
Истражувања на ставови за отворени листиИстражувања на ставови за отворени листи
Истражувања на ставови за отворени листиcmol1902
 
презентација Oтворени листи нди мост
презентација Oтворени листи нди мостпрезентација Oтворени листи нди мост
презентација Oтворени листи нди мостcmol1902
 
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РММЦМС | MCIC
 
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеноста
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеностаЗаедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеноста
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеностаМЦМС | MCIC
 
Отворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиОтворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиcmol1902
 
Отворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиОтворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиcmol1902
 

Similar to Граѓаните за изборите во Охрид (18)

Граѓаните за изборите во Штип
Граѓаните за изборите во ШтипГраѓаните за изборите во Штип
Граѓаните за изборите во Штип
 
Граѓаните за изборите во Карпош
Граѓаните за изборите во КарпошГраѓаните за изборите во Карпош
Граѓаните за изборите во Карпош
 
Граѓаните за изборите- завршна анкета
Граѓаните за изборите- завршна анкетаГраѓаните за изборите- завршна анкета
Граѓаните за изборите- завршна анкета
 
Граѓаните за изборите - завршна анкета
 Граѓаните за изборите - завршна анкета Граѓаните за изборите - завршна анкета
Граѓаните за изборите - завршна анкета
 
Споредба на анкетите со изборните резултати
Споредба на анкетите со изборните резултатиСпоредба на анкетите со изборните резултати
Споредба на анкетите со изборните резултати
 
Јавното мислење за аферата прислушување
 Јавното мислење за аферата прислушување Јавното мислење за аферата прислушување
Јавното мислење за аферата прислушување
 
Спорот за името 2013
Спорот за името 2013Спорот за името 2013
Спорот за името 2013
 
Доверба во луѓето и во институциите 2013
Доверба во луѓето и во институциите 2013Доверба во луѓето и во институциите 2013
Доверба во луѓето и во институциите 2013
 
(4) izbori i izborno odnesuvanje
(4) izbori i izborno odnesuvanje(4) izbori i izborno odnesuvanje
(4) izbori i izborno odnesuvanje
 
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo Makedonija
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo MakedonijaIstrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo Makedonija
Istrazuvanje - Korupcija vo politika i politicki partii vo Makedonija
 
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 година
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 годинаИнтернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 година
Интернет-присуство на кандидатите во изборите во 2013 година
 
Барометар за еднакви можности
Барометар за еднакви можностиБарометар за еднакви можности
Барометар за еднакви можности
 
Истражувања на ставови за отворени листи
Истражувања на ставови за отворени листиИстражувања на ставови за отворени листи
Истражувања на ставови за отворени листи
 
презентација Oтворени листи нди мост
презентација Oтворени листи нди мостпрезентација Oтворени листи нди мост
презентација Oтворени листи нди мост
 
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ
100 дена Влада-перцепции на граѓаните на РМ
 
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеноста
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеностаЗаедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеноста
Заедно за евроатлантската перспектива - поделени во перцепцијата за посветеноста
 
Отворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиОтворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листи
 
Отворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листиОтворени vs. Затворени листи
Отворени vs. Затворени листи
 

More from МЦМС | MCIC

Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I дел
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I делПостигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I дел
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I делМЦМС | MCIC
 
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантови
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантовиПостигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантови
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантовиМЦМС | MCIC
 
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022МЦМС | MCIC
 
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022МЦМС | MCIC
 
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022МЦМС | MCIC
 
Годишен извештај 2021 - МЦМС
Годишен извештај 2021 - МЦМСГодишен извештај 2021 - МЦМС
Годишен извештај 2021 - МЦМСМЦМС | MCIC
 
Годишен извештај 2020 - МЦМС
Годишен извештај 2020 - МЦМСГодишен извештај 2020 - МЦМС
Годишен извештај 2020 - МЦМСМЦМС | MCIC
 
Видливост на граѓанските организации - 3
Видливост на граѓанските организации - 3Видливост на граѓанските организации - 3
Видливост на граѓанските организации - 3МЦМС | MCIC
 
Видливост на граѓанските организации - 2
Видливост на граѓанските организации - 2Видливост на граѓанските организации - 2
Видливост на граѓанските организации - 2МЦМС | MCIC
 
Вклучување на конституенти во ГО
Вклучување на конституенти во ГОВклучување на конституенти во ГО
Вклучување на конституенти во ГОМЦМС | MCIC
 
Видливост на граѓанските организации - 1
Видливост на граѓанските организации - 1Видливост на граѓанските организации - 1
Видливост на граѓанските организации - 1МЦМС | MCIC
 
Транспарентност на граѓански организации 4
Транспарентност на граѓански организации 4Транспарентност на граѓански организации 4
Транспарентност на граѓански организации 4МЦМС | MCIC
 
Транспарентност на граѓански организации 3
Транспарентност на граѓански организации 3Транспарентност на граѓански организации 3
Транспарентност на граѓански организации 3МЦМС | MCIC
 
Транспарентност на граѓански организации 2
Транспарентност на граѓански организации 2Транспарентност на граѓански организации 2
Транспарентност на граѓански организации 2МЦМС | MCIC
 
Транспарентност на граѓански организации 1
Транспарентност на граѓански организации 1Транспарентност на граѓански организации 1
Транспарентност на граѓански организации 1МЦМС | MCIC
 
Транспарентност на граѓански организации 8
Транспарентност на граѓански организации 8Транспарентност на граѓански организации 8
Транспарентност на граѓански организации 8МЦМС | MCIC
 

More from МЦМС | MCIC (20)

Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I дел
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I делПостигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I дел
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Мали грантови I дел
 
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантови
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантовиПостигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантови
Постигнувањата на грантистите на Цивiка мобилитас: Институционални грантови
 
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022
Macedonian Center for International Cooperation - Annual Report 2022
 
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022
Македонски центар за меѓународна соработка - Годишен извештај 2022
 
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022
ENDRA MAQEDONASE PËR BASHKËPUNIM NDËRKOMBËTAR Raport Vjetor 2022
 
MCIC Annual Report 2021
MCIC Annual Report 2021MCIC Annual Report 2021
MCIC Annual Report 2021
 
Годишен извештај 2021 - МЦМС
Годишен извештај 2021 - МЦМСГодишен извештај 2021 - МЦМС
Годишен извештај 2021 - МЦМС
 
MCMS Raport Vjetor 2021
MCMS Raport Vjetor 2021MCMS Raport Vjetor 2021
MCMS Raport Vjetor 2021
 
MCMS Raport Vjetor 2020
MCMS Raport Vjetor 2020MCMS Raport Vjetor 2020
MCMS Raport Vjetor 2020
 
MCIC Annual Report 2020
MCIC Annual Report 2020MCIC Annual Report 2020
MCIC Annual Report 2020
 
Годишен извештај 2020 - МЦМС
Годишен извештај 2020 - МЦМСГодишен извештај 2020 - МЦМС
Годишен извештај 2020 - МЦМС
 
Видливост на граѓанските организации - 3
Видливост на граѓанските организации - 3Видливост на граѓанските организации - 3
Видливост на граѓанските организации - 3
 
Видливост на граѓанските организации - 2
Видливост на граѓанските организации - 2Видливост на граѓанските организации - 2
Видливост на граѓанските организации - 2
 
Вклучување на конституенти во ГО
Вклучување на конституенти во ГОВклучување на конституенти во ГО
Вклучување на конституенти во ГО
 
Видливост на граѓанските организации - 1
Видливост на граѓанските организации - 1Видливост на граѓанските организации - 1
Видливост на граѓанските организации - 1
 
Транспарентност на граѓански организации 4
Транспарентност на граѓански организации 4Транспарентност на граѓански организации 4
Транспарентност на граѓански организации 4
 
Транспарентност на граѓански организации 3
Транспарентност на граѓански организации 3Транспарентност на граѓански организации 3
Транспарентност на граѓански организации 3
 
Транспарентност на граѓански организации 2
Транспарентност на граѓански организации 2Транспарентност на граѓански организации 2
Транспарентност на граѓански организации 2
 
Транспарентност на граѓански организации 1
Транспарентност на граѓански организации 1Транспарентност на граѓански организации 1
Транспарентност на граѓански организации 1
 
Транспарентност на граѓански организации 8
Транспарентност на граѓански организации 8Транспарентност на граѓански организации 8
Транспарентност на граѓански организации 8
 

Граѓаните за изборите во Охрид

  • 2. Библиотека: Избори Серија: Локални избори 2013 Издавачи Македонски центар за меѓународна соработка (МЦМС) Институт за демократија Социетас цивилис – Скопје (ИДСЦС) За издавачите Александар Кржаловски, прв извршен директор на МЦМС Димче Митрески, извршен директор на МЦМС Владимир Мисев, претседател на ИДСЦС Подготовка Даниела Стојанова ISBN 978-608-4681-07-6 Скопје, март 2013 г. Контакт Адреса: МЦМС, ул. Никола Парапунов 41а; пошт. фах 55, 1060 Скопје. Тел. +389/2/3065-381; Факс: +389/2/3065-298; е-пошта: mcms@mcms.mk; Веб: www.mcms.mk. Scribd: http://www.scribd.com/people/documents/2996697; Twitter: http://twitter.com/mcms_mk SlideShare http://www.slideshare.net/mcms_mk; Facebook: http://www.facebook.com/mcms.mk; Twitter: https://twitter.com/mojotizbor; Facebook: https://www.facebook.com/mojotizbor Пријавување неправилности во изборниот процес: https://mojotizbor.crowdmap.com/ МЦМС, ИДСЦС Сите права се задржани. Репродуцирање, копирање, трансмисија, превод или адаптација на кој било дел од оваа публикација може да се изврши единствено за образовни цели, заради цитирање и со претходна дозвола на издавачите и соодветно објавување на изворот.
  • 3. СОДРЖИНА ВОВЕД...........................................................................................................................................4  ОДЅИВ НА ГЛАСАЧИТЕ .........................................................................................................5  ИЗБОРИ ЗА СОВЕТ ...................................................................................................................6  ИЗБОР ЗА ГРАДОНАЧАЛНИК...............................................................................................7  ПРИЛОГ. Прашалник и целосни резултати (во бројки и %)..........................................8  ДОПОЛНИТЕЛНИ ИНФОРМАЦИИ...............................................................................9  ЛИСТА НА КРАТЕНКИ - ПОЛИТИЧКИ ПАРТИИ ....................................................10 
  • 4. 4 ВОВЕД Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и Институтот за демократија Социетас цивилис - Скопје (ИДСЦС) спроведуваат повеќе заеднички активности за локалните избори 2013 година, кои вклучуваат истражувања, набљудување на изборните програми и кампањи, на медиумите, на изборната администрација и на денот на гласањето. Дел од активностите се и испитувањата на јавното мислење за прашања поврзани со изборите, како карактеристиките на кандидатот за градоначалник, рејтинзите на кандидати и партии и слично. Во овој извештај се презентирани мислењата на граѓаните на општина Охрид за излезноста на изборите, за која листа на советници би гласале и за кој кандидат за градоначалник би гласале. Испитувањето на јавното мислење е направено преку телефонска анкета на 14 и 15 март 2013 г. на репрезентативен примерок од 821 испитаници со ± 3,5 % грешка. Популациската рамка на примерокот беше население постаро од 18 години, а критериумите за репрезентативност беа: пол, етничка припадност, возраст и место на живеење. Од 821 испитаници, 51,6 % беа жени, а 48,4 % мажи, во однос на етничката застапеност 87,5 % од испитаниците беа Македонци, а другите етнички групи беа застапени со 12,5 %. Во однос на местото на живеење, руралната популација беше застапена со 24,4 %, додека градската со 75,6 %. Би сакале да укажеме дека анкетата е направена во период на излез од политичката криза и на изборна кампања. Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Имајќи го предвид ова, категоријата „не сакам да кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите на партиите и/или кандидатите. Исто така сакаме да укажеме дека и анкетите се направени според репрезентативен примерок каде етничките податоци се засновани на податоците од пописот од 2002 година. Недостатокот на понови податоци за различните етнички групи како и разликите во излезноста на различни демографски, етнички, географски групи може да влијае на објективноста на рејтинзите на партиите и/или кандидатите, поврзани со одредена етничка група. Анкетата го одразува моменталното расположение на граѓаните, кое до изборниот ден може да биде подложно на промени. Резултатите се прикажани во графикони на ниво на целиот примерок. Покрај графиконите, податоците се прикажани и во бројки. Во извештајот незначително малцинство се употребува за одговори помалку од 10 % од примерокот, мало малцинство за 11 % до 30 %, малцинство за 30 % до 50 %, мнозинство за 51 % до 70 % и големо мнозинство за повеќе од 70 %. Социо-демографските анализи за помалобројните социо-демографски групи поради нивното мало учество во примерокот не се коментирани во овој извештај. Во извештајот во одредени табели и графикони не се прикажани резултатите за „не знам“ и „без одговор“, поради што збирот на сите одговори не е 100 %. Исто така не се прикажани ни одговорите под 1 %. Тоа е направено за потребите за поедноставно прикажување на резултатите. Прашалникот со целосните резултати е даден во прилог.
  • 5. 5 ОДЅИВ НА ГЛАСАЧИТЕ Почетното прашање за граѓаните од општина Охрид беше за нивната решеност да гласаат на овие локални избори. Графикон 1. На скала од 1 до 10, каде 10 е дека со сигурност ќе излезете, колку е веројатно дека би излегле на гласање на претстојните локални избори?   Мнозинство граѓани, 67,8 %, изјавиле дека сигурно ќе излезат да гласаат на овие локални избори. За споредба, во 2009 г. одѕивот за локалните избори во Охрид бил 62,4 % додека за парламентарните избори во 2011 г. одѕивот бил 67,0 %. Графикон 2. Споредба на одѕивот за локалните избори 2009 и парламентарните избори 2011 со моменталните намери на граѓаните на општина Охрид Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања.  Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да  кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите  на партиите и/или кандидатите.  62,4 67,0 67,8 0 10 20 30 40 50 60 70 Локални избори 2009 ‐ одѕив Парламентарни избори  2011 ‐ одѕив Локални избори 2013 ‐ изјавен одѕив % 9,5 1,1 0,4 0,4 9,6 1,7 2,3 3,6 3,5 67,8 0 10 20 30 40 50 60 70 80 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10%
  • 6. 6 ИЗБОРИ ЗА СОВЕТ Граѓаните од општина Охрид беа прашани за која партија ќе гласаат при изборот на советничките листи. Графикон 3. Доколку утре се одржат локалните избори, за која листа на советници на општина ќе гласате?   Табела 1. Резултати од локалните избори 2009 и парламентарните избори 2011 Охрид  ВМРО‐ ДПМНЕ  СДСМ  НСДП  ДПА  ДУИ  ВМРО‐ НП  Нова  демок.  ЛДП  Други  Локални избори  2009  38,6  41,0  8,8 ‐ ‐ 3,8 2,5  1,8  ‐ Парламентарни  избори 2011  40,5  41,5  ‐ 2,8 1,6 ‐ ‐  ‐  13,6 Извор: Државна изборна комисија  Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања.  Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да  кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите  на партиите и/или кандидатите.  7,5 33,0 14,5 3,7 1,4 19,8 20,1 0 5 10 15 20 25 30 35 Ниту една Не знам Не сакам да кажам Друга Павел Поповски‐група изб. ВМРО‐ДПМНЕ СДСМ %
  • 7. 7 ИЗБОР ЗА ГРАДОНАЧАЛНИК Проверен е и рејтингот на кандидатите за градоначалник на Охрид, кои во моментот на спроведување на анкетата беа познати на јавноста. Граѓаните беа прашани за кој кандидат за градоначалник ќе гласаат ако следниот ден се одржат локални избори. Графикон 4. Доколку утре се одржат локални избори за кој кандидат за градоначалник ќе гласате?   Табела 2. „За кој кандидат за градоначалник ќе гласате“ вкрстено со „за која листа на советници ќе гласате“  ОХРИД  ВМРО‐ ДПМНЕ  СДСМ  П. Поповски  ‐ група изб.  Не сакам  да кажам  Не знам  Ниту една  Вкупно  Александар Петрески   (СДСМ) 2,6  96,9 39,1 19,6 1,7  26,4  32,7 Никола Бакрачески  (ВМРО‐ДПМНЕ) 93,5  1,9 37,0 17,7 1,1  21,4  30,2 Фетах Елмази (ДПА) 0,0  0,0 0,0 0,0 0,0  0,8  1,0 Васил Ристески (СДУ) 0,0  0,0 14,7 0,9 0,0  0,4  0,6 Александар Митревски  (СДПМ) 0,0  0,0 0,0 0,0 0,0  0,0  0,0 Не сакам да кажам 1,7  0,4 0,0 40,8 2,1  6,6  8,8 Ниту еден од наведените 0,0  0,4 0,0 0,8 19,0  3,0  2,7 Не знам 2,1  0,4 0,0 11,4 7,1  37,6  16,2 Нема да гласам 0,0  0,0 0,0 0,0 69,0  1,0  5,5 Без одговор 0,0  0,0 9,1 8,8 0,0  2,9  2,3 Во 2009 г. на локалните избори, кандидатот на СДСМ, Александар Петрески освои 50,6 % од гласовите, а кандидатот на коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ, Кирил Трендафилов, 49,4 %. Би  сакале  да  укажеме  дека  анкетата  е  направена  во  период  на  излез  од  политичката  криза  и  на  изборна  кампања.  Политичката поларизација влијае на јавното мислење, а со тоа и на резултатите од анкетата. Категоријата „не сакам да  кажам“ може да ги одразува „скриените гласачи“ и учеството на тие одговори може да влијае на објективноста на рејтинзите  на партиите и/или кандидатите.  2,3 5,5 16,2 2,7 8,8 0,0 0,6 1,0 30,2 32,7 0 10 20 30 40 Без одговор Нема да гласам Не знам Ниту еден од наведените Не сакам да кажам Александар Митревски Васил Ристески Фетах Елмази Никола Бакрачески Александар Петрески %
  • 8. 8 ПРИЛОГ. Прашалник и целосни резултати (во бројки и %) П1. На скала од 1 до 10, каде 10 е дека со сигурност ќе излезете, колку е веројатно дека би излегле на гласање на претстојните локални избори? 1 78 9,5 2 9 1,1 3 3 0,4 4 3 0,4 5 78 9,6 6 14 1,7 7 19 2,3 8 30 3,6 9 29 3,5 10 557 67,8 П2. Доколку утре се одржат локалните избори, за која листа на советници на општина ќе гласате? (не се читаат партиите) СДСМ 165 20,1 ВМРО-ДПМНЕ 162 19,8 Павел Поповски-група избирачи 12 1,4 ДУИ 7 0,8 Љупчо Настоски-група избирачи 7 0,8 Зоран Стевоски-група избирачи 4 0,4 Кујтим Усејни-група избирачи 3 0,4 ДОМ 3 0,4 ДПА 3 0,4 СДУ 1 0,1 Нова демократија 1 0,1 СП 1 0,1 ЛП 1 0,1 Не знам 271 33,0 Не сакам да кажам 119 14,5 Ниту една 61 7,5 П3. Доколку утре се одржат локални избори за кој градоначалник ќе гласате? (не се читаат партиите) Александар Петрески (СДСМ) 269 32,7 Никола Бакрачески (ВМРО- ДПМНЕ) 247 30,2 Фетах Илмази (ДПА) 8 1,0 Васил Ристески (СДУ) 5 0,6 Алексадар Митревски (СДПМ) 0 0,0 Не сакам да кажам 72 8,8 Ниту еден од наведените 22 2,7 Не знам 133 16,2 Нема да гласам 45 5,5 Без одговор 19 2,3 Пол Бр. % Машки 397 48,4 Женски 423 51,6 Етничка припадност Македонска 718 87,5 Албанска 30 3,6 Турска 43 5,3 Влашка 10 1,3 Српска 5 0,7 Друга 14 1,7 Возраст До 30 г. 160 19,5 31-40 155 18,9 41-50 145 17,7 51-60 155 18,9 Над 60 206 25,0 Образование Незавршено основно 29 3,6 Основно 114 13,9 Средно 437 53,3 Високо 240 29,2 Место на живеење - Охрид Рурално 200 24,4 Урбано 621 75,6
  • 9. 9 ДОПОЛНИТЕЛНИ ИНФОРМАЦИИ Веб-страница: www.mojotizbor.mk Пријавување неправилности во изборниот процес: https://mojotizbor.crowdmap.com/ Мониторинг на медиуми: http://daily.mk/izbori Twitter: https://twitter.com/mojotizbor Facebook: https://www.facebook.com/mojotizbor Целта на проектот „Платформа за интегрирано набљудување на изборите“ е да се придонесе за фер и демократски избори, преку поддршка на професионалната и транспарентна работа на изборните органи, зајакнато професионално и етичко известување за изборите во медиумите и промоција на конструктивен демократски дискурс за време на кампањата и самиот изборен ден. Проектот вклучува активности за анализа на изборните програми и листите на кандидати, набљудување на известувањето на медиумите, набљудување на работата на изборните органи, изборната кампања и самиот ден на избори. За прв пат проектот беше спроведен за парламентарните избори во 2011 година. Проектот го спроведуваат во партнерство Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и Институтот за демократија Социетас Цивилис (ИДСЦС). Листа на поврзани публикации Граѓаните за локалните избори, 2013: http://www.mcms.mk/images/docs/2013/graganite-za- lokalnite-izbori-2013.pdfhttp://www.mcms.mk/images/docs/2013/graganite-za-lokalnite-izbori-2013.pdf Рејтинзи на политичките партии, 2011: http://www.mcms.mk/images/docs/2011/rejtinzi-na- politickite-partii.pdf Профилот на мојот градоначалник, 2013: http://mcms.org.mk/mk/za-nasata-rabota/istrazuvana- i-publikacii/1359-profilot-na-mojot-gradonachalnik.html Профилот на мојот пратеник, 2011: http://www.mcms.mk/images/docs/2011/profil-na-mojot- pratenik-2011-mcms.pdf Изборните кампањи на политичките партии, 2011: http://www.mcms.mk/images/docs/2011/izbornite-kampanji-na-politickite-partii.pdf
  • 10. 10 ЛИСТА НА КРАТЕНКИ ‐ ПОЛИТИЧКИ ПАРТИИ ВМРО-ДПМНЕ ВМРО - Демократска партија за македонско национално единство ВМРО-НП ВМРО - Народна партија ДЛБ Демократска лига на Бошњаците во Република Македонија ДНЕТ Движење за национално единство на Турците во Македонија ДОМ Демократска обнова на Македонија ДПА Демократска партија на Албанците ДПТ Демократска партија на Турците во Македонија ДУИ Демократска унија за интеграција ЛДП Либерално демократска партија ЛП Либерална партија на Македонија НД Нова демократија НДМ Народно движење на Македонија НДП Национална демократска преродба НСДП Нова социјалдемократска партија ПОДЕМ Партија на обединети демократи на Македонија СДПМ Социјалдемократска партија на Македонија СДСМ Социјалдемократски сојуз на Македонија СДУ Социјалдемократска унија СНСМ Српска напредна странка во Македонија СП Социјалистичка партија СТЛС Сојуз на титови леви сили