1. ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Χρύσα Κουράκη (PhD)
Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Δ/νσης Π.Ε.
Ανατολικής Αττικής

2. Άξονες δόμησης μυθιστορήματος
 Χαρακτήρες
 Πλοκή
 Οπτική γωνία
 Αφηγητής
 Χωρο-χρονικό πλαίσιο
 Θέμα
 Δομή

3. Πλοκή (δράση)
 Τύποι πλοκής: χαλαρός, πολύπλοκος, ρεαλιστικός, ρομαντικός
κ.α. (Wellek-Warren:1955)
 Εντυπωσιάζει το παιδικό-νεανικό κοινό
 Βασικό στοιχείο σύνθεσης κυρίως στα παραμύθια
 Συνήθως οι περιπέτειες και οι συγκρούσεις του ήρωα
γεννούν και εξελίσσουν την πλοκή
 Στρουκτουραλιστές και φορμαλιστές δίνουν έμφαση στην
πλοκή υποβιβάζοντας τους χαρακτήρες (π.χ. Propp,
Greimas)
≠≠
 Wallace Martin, H. James, Barthes και
Genette: Δ* Χ = Κ (:σταθερά) Αν αναπτύσσεται η πλοκή
λειτουργεί εις βάρος του χαρακτήρα και το αντίστροφο Λογική σειρά περιστατικών -
κλιμάκωση

4. Χαρακτήρες
 Είδη χαρακτήρων: Σφαιρικοί, Επίπεδοι, Ημι-
σφαιρικοί
 Θεωρίες προσέγγισης και ερμηνείας τους:
Στρουκτουραλιστικές, ρεαλιστικές, ψυχαναλυτικές
 Δομούνται κατά τη διάρκεια της αφήγησης
μέσα από χαρακτηριστικά γνωρίσματα που
προκύπτουν με ποικίλους αφηγηματικούς
τρόπους και διαμορφώνονται ανάλογα με τα
ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις δυνατότητες
του πραγματικού ή νοούμενου αναγνώστη…
Προσωπικότητες ανοιχτές σε εξέλιξη
και αντικείμενα για περεταίρω
διαλογισμό και οραματισμό
Έχουν ταυτόχρονα μια αληθινή και
μια μυθιστορηματική φύση…
Seymour Chatman

5. Αφηγηματικές
τεχνικές
 Πράξεις
 Λόγοι εκπεφρασμένοι
(διάλογος, δραματικός μονόλογος) Ευθύς, πλάγιος,
αναφερόμενος
 Εσωτερικές σκέψεις
(εσωτερικός μονόλογος, σκέψεις τρίτων)
 Λόγοι αφηγητών
 Γράμματα
 Ημερολόγια
 Σημειώματα
 Περιγραφή εξωτερικής εμφάνισης ή χώρου μετωνυμικά

6. Οπτική γωνία -
Αφηγητής
 Συγγραφέας: πραγματικός και πλασματικός
 Αφηγητής-ές (μπορούν και να εναλλάσσονται):
 Εξωτερικός (ομοδιηγητικός-ετεροδιηγητικός)
 Εσωτερικός (ομοδιηγητικός-ετεροδιηγητικός)
 Αφήγηση:
 Πρωτοπρόσωπη
 Τριτοπρώσωπη
 Οπτική γωνία (Genette):
 Μηδενική (παντογνώστης αφηγητής)
 Εσωτερική (π.χ. αυτοβιογραφίες)
 Εξωτερική
 Πολλαπλή - Μεταβλητή

7. Σκηνικό
Χωρο-χρονικό
πλαίσιο
 Χρόνος
 Τόπος
 Άχρονο
 Πιστότητα, ακρίβεια
 Μετωνυμική σχέση

8. Δομή
 Απλή – Ευθύγραμμη (αρχή – μέση – τέλος)
Παραμύθια, μύθοι, αστυνομικά, περιπέτειες
 Σύνθετη – Πολύπλοκη (χρονικές αναδρομές –
εναλλαγές, παρεμβολή ντοκουμέντων, ποιημάτων,
σουρεαλιστικής γραφής, διακειμενικά στοιχεία)
Μοτίβο (Tomashevsky)
Λειτουργική μονάδα (Barthes)
Αφηγηματική έκθεση (Chatman)

9. Θέμα
 Κοινωνικό
 Ηθογραφικό
 Bildungsroman
 Ιστορικό – Πολιτικό
 Αστυνομικό
 Περιπέτειας

10. Ερωτήσεις;
Υπότιτλος