Σελ. 55-57 σχολικού βιβλίου Σενάριο διδασκαλίας Α' Λυκείου

1. Α΢ΚΗ΢Η ΚΑΙ ΚΑΣΑΧΡΗ΢Η ΔΙΚΑΙΩΜΑΣΟ΢
Κατά το Σφνταγμα (άρκρο 5§1), «κακζνασ ζχει δικαίωμα να αναπτφςςει ελεφκερα τθν προςωπικότθτά του και να ςυμμετζχει ςτθν κοινωνικι, οικονομικι
και πολιτικι ηωι τθσ χϊρασ, εφόςονδεν προςβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάηει το ΢φνταγμα ι τα χρθςτά ικθ». Δθλ. θ κατοχφρωςθ
των δικαιωμάτων πζρα από τα ατομικά ςυμφζροντα πρζπει να λαμβάνει υπόψθ και τα ευρφτερα ςυμφζροντα του κοινωνικοφ ςυνόλου (ςυλλογικό καλό,
αλλθλεγγφθ ςτισ κοινωνικζσ ςχζςεισ).
Από τθν παραπάνω διάταξθ επίςθσ, προκφπτει ότι τα χρθςτά ικθ ςυνιςτοφν περιοριςμό ςτο ατομικό δικαίωμα ελεφκερθσ ανάπτυξθσ τθσ προςωπικότθτασ
και ςυμμετοχισ ςτθ ηωι τθσ Χϊρασ.
Χρθςτά ικθ: αρχζσ κοινωνικισ πρακτικισ που αναγνωρίηονται και γίνονται ςεβαςτζσ από τθν πλειοψθφία των ατόμων μιασ κοινωνίασ. Η παραβίαςι τουσ
διαταράςςει τθν κοινωνικι ςυμβίωςθ. Π.χ. εντιμότθτα ςτισ ςυναλλαγζσ, ευςυνειδθςία ςτθν εκπλιρωςθ των υποχρεϊςεων.
Παρόλο ότι ςτο Σφνταγμα αναγνωρίηονται δικαιϊματα τίκενται και περιοριςμοί προσ όφελοσ του δθμοςίου ςυμφζροντοσ. Π.χ. θ παρακολοφκθςθ των
επικοινωνιϊν απαγορεφεται αλλά ςε περίπτωςθ δολοφονίασ από πρόκεςθ με δικαςτικό ζνταλμα μπορεί να γίνει.
«Η καταχρθςτικι άςκθςθ δικαιώματοσ δεν επιτρζπεται». Αυτό ςθμαίνει ότι ζνα δικαίωμα δεν μπορεί να αςκείται για διαφορετικό ςκοπό από εκείνο που
κεςπίςτθκε. Π.χ. μια απεργία κρίνεται καταχρθςτικι εάν γίνεται για άλλουσ ςκοποφσ (π.χ. ανατροπι κυβζρνθςθσ) και όχι για τθν διεκδίκθςθ οικονομικϊν
και εργαςιακϊν αιτθμάτων.
Προςβολι δικαιώματοσ: Ο δικαιοφχοσ με βάςθ το Σφνταγμα και τθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου μπορεί να ηθτιςει άρςθ τθσ
προςβολισ και παράλειψι τθσ ςτο μζλλον, κακϊσ και αποηθμίωςθ. Μπορεί κάποιοσ να προςφφγει (δικαίωμα ατομικισ προςφυγισ) και ςτο Ευρωπαϊκό
Δικαςτιριο Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου (Στραςβοφργο).
Δυνατότθτα προςφυγισ ζχει κάκε άτομο και ςτρζφεται πάντα κατά κρατϊν και ποτζ κατά ιδιωτϊν. Προχποκζςεισ:
1. Παραβίαςθ άρκρου τθσ Ευρωπαϊκισ Σφμβαςθσ Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων από κάποιο κράτοσ ςε βάροσ κάποιου πολίτθ.
2. Εξάντλθςθ εκ μζρουσ του πολίτθ όλων των ζνδικων μζςων ςτα εκνικά δικαςτιρια.
Αξιόλογθ δραςτθριότθτα για τθν προςταςία των ςυνταγματικϊν δικαιωμάτων ζχει ο ΢υνιγοροσ του Πολίτθ. Η Εκνικι επιτροπι Δικαιωμάτων του
Ανκρϊπου αποτελεί ςυμβουλευτικό όργανο τθσ πολιτείασ ςε κζματα προςταςίασ δικαιωμάτων.