1. СУИС-ийн Соёлын боловсролын
сургууль
Номын санд интернет ашиглах нь

2. Оршил
Дэлхий ертөнцийг хирсэн интернетийн сүлжээ нь
хүн төрөлхтний цаашдын бүхий л хөгжлийн
салшгүй хэсэг болох төлөвтэй байна. Номын
сангийн ирээдүйд ч гэсэн интернетийн үүрэг
тодрон чухалчлагдах нь ойлгомжтой. Харин хэрхэн
ямархан үүрэг гүйцэтгэж байх талаар одоогийн
нөхцлөөс үндэслэн авч үзье. Харин номын санд
компьютер байрлуулан цагийн хязгаартай болон
хязгааргүйгээр хэрэглэгчдийг интернетэд холбох
үйлчилгээг эс онцлов. Номын сангийн интернет
үйлчилгээ нь номын сангийн шинэ эринийг
эхлүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.

3. Номын сан
Номын сан гэдэг нь хувь хүн болон хуулийн
этгээдэд түр хугацаагаар ашиглуулах
зорилгоор баримт бичгийн бүх төрлөөс гар
бичмэл, ном, тогтмол хэвлэл, микрофильм,
микрофиш, аудио болон видео материалууд,
CD-ROM, DVD-ROM ба бусад бүрдүүлж зохион
байгуулсан сан хөмрөг бүхий мэдээлэл, соѐл,
боловсролын үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагыг
хэлнэ.

4. Интернет
Интернет гэдэг нь стандарт IP протоколыг ашиглан
өгөгдлийг дамжуулах боломж бүхий харилцан
холбогдсон компьютеруудын сүлжээ бөгөөд
энэхүү сүлжээ нь дэлхий даяар тархсан байдаг.
Үндсэндээ интернетийг "сүлжээнүүдийн сүлжээ"
хэмээн нэрлэж болох ба уг сүлжээнд хот
хоорондын, академик, бизнес болон засгийн
газрын гэх мэт хэдэн сая сүлжээнүүд багтсан
байна.

5. Үйлчилгээ
Номын сангийн хамгийн гол зорилго нь
өөрийн фондод буй материалуудаас
үйлчлүүлэгчдэд зээлүүлэх, түр хэрэглүүлэх,
хувилж олшруулан хэрэглүүлэх,
лавлагаанд хариулах, уншуулах зэрэг
үйлчилгээг үзүүлдэг.

6. Номын сан ба интернет
Мэдээллийн технологийн өндөр хурдацтай
хөгжлийн үр дүнд интернетийг ашиглан номын сан
нь үндсэн үүрэг болох үйлчилгээгээ хэрэглэгчдэд
алсын зайнаас цахим /бичгийн, аман/ хэлбэрээр
хурдтай тараах боломж байна. Тухайлбал Д.
Нацагдоржийн нэрэмжит хотын “Төв номын сан”гийн цахим хуудсанд уншигч өөрийн e-mail хаягаа
бүртгүүлснээр номын сангаас явуулж байгаа үйл
ажиллагааны тухай мэдээлэл, сурталчилгааг
хурдтай хүлээн авах юм. Үүнийг бүлэг уншигчдад
мэдээлэл түгээх арга гэж үзэж болох юм.

7. Мөн номын сангийн олон улсын холбоо IFLAгийн вэб хуудсанд нийт хэрэглэгчиддээ
зориулж ямар цуглаан хэдийд болох вэ?, ямар
материал бүрдүүлж оролцож болох вэ? зэрэг
мэдээллийг ил тод байрлуулсан нь нийтэд
зориулсан номзүйн үйлчилгээний жишээ
болно. Дээрх бичгийн хэлбэрийн ажлаас гадна
амар /видео, онлайн/ хэлбэрийн үйлчилгээг
интернетээр үзүүлж болох боломжтой юм.
Дээрх жишээнүүдээс үзэхэд интернет номын
сангийн мэдээлэл, номзүйн ажил явуулахад
тохиромжтой цаг хугацаа, орон зай хэмнэсэн
ашиг тустай хэрэгсэл болох нь харагдаж байна.

8. Мөн лавлагаа авах, каталогоос ном шүүх, ном
захиалах, номын буцаан авах цагийг сануулах
зэрэг үйлчилгээг уншигчдад интернэтийн
тусламжтайгаар үзүүлэх боломжтой юм. Номыг
цахим хэлбэрт оруулан интернэтэд
байрлуулснаар уншигч заавал номын сангаас
хэрэглэдэг байсан номоо хаанаас ч унших,
хүсвэл татаж авах боломжтой юм. Үүний
зэрэгцээ тухайн номын сан цахим номыг үнэ
төлбөртэйгээр зээлдүүлэх, худалдаалах
боломж бүрдэнэ. Энэ үйлчилгээг орчин үед
“Цахим номын худалдаа” хэмээх болсон
бөгөөд тус чиглэлээр дагнан ажилладаг
бизнесийн зорилготой цахим хуудсууд ч
олширсоор байгаа нь баталгаа болно.

9. Дээр дурьдсанчлан номын сангийн сурталчилгааг
цахим ертөнцөөр явуулах нь цагийн хэмнэлттэй,
том цар хүрээтэй, зардал хямдтай гэх мэт олон
давуу талтай байна.Интернэтийн хамгийн гол үүрэг
бол харилцаа холбоо юм. Энэ боломжоор
дамжуулан номын санчид хоорондоо харилцан,
алсын зайн сургалт, семинар оролцож мэдлэг
туршлагаа харилцан солилцож нэмэгдүүлснээр
үйлчилгээг улам бүх чанаржуулах бололцоотой
юм. Үүгээр зогсохгүй номын санчдад тулгарч буй
нийгмийн болон бусад асуудлаа ч хамтрах
шийдвэрлэх боломж дүүрэн ажээ. Ингэснээр
үйлчилгээ чанаржих нь ойлгомжтой.

10. Дүгнэлт
Номын санд интернэт үйлчилгээг нэвтрүүлснээр
олон төрлийн цаасан суурьтай баримтанд хийх гар
ажиллагааг хөнгөвчилж, цаг хугацааг хэмнэхий
зэрэгцээ орон зайнд үл баригдах номын фондыг
бүрдүүлэх боломжтой болж, хэн ч хаанаас ч
үйлчлүлэх давуу тал бүрдэнэ. Түүнчлэн номын
элэгдэл гэмтэл багасах талтай.