ΕΜΡΕ ΡΙΖΑ ΟΓΛΟΥ

1. ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
1

2. Μεθόδιορ Ανθπακίηηρ






Ο Μεθόδιορ Ανθπακίηηρ (1660 - 1736)
ήηαλ Έιιελαο
θιεξηθόο, ζενιόγνο, παηδαγσγόο θαη
καζεκαηηθόο.
Καηέρεη δηαπξεπή ζέζε ζηνλ πξώηκν
Νενειιεληθό Γηαθσηηζκό θαηά ηε δηάξθεηα
ηεο Σνπξθνθξαηίαο ζηελ Διιάδα θαη είλαη ν
πξώηνο πνπ αληηθαηέζηεζε ηελ
αξραΐδνπζα, σο γιώζζα δηδαζθαιίαο, κε ηε
δεκώδε[
θαη από ηνπο πξώηνπο πνπ δίδαμε λεόηεξα
καζεκαηηθά.
«Ο Μεζόδηνο Αλζξαθίηεο», θαηά ηνλ
Κσλζηαληίλν Κνύκα, «έθεξε πεξί ην 1708
από ηελ Ηηαιία ηαο γεσκεηξηθάο επηζηήκαο
ηθαλάο λα αλάςσζη ην θσο ηνπ Λόγνπ θαη
λα δηεξεζίζσζηλ επί πιένλ ηελ έκθπηνλ ηνπ
αλζξώπνπ θηινκάζεηαλ...»
Καη ν Μαλνπήι Γεδεώλ αλαθέξεη ηνλ
Μεζόδην Αλζξαθίηε σο πξνδξνκηθή
θπζηνγλσκία θαη ζπκπιεξώλεη «...νύηνο δε
εξαδηνπξγείην πξνο ην Παηξηαξρείνλ...
Δίλαη ε απαξρή ηνπ λενειιεληθνύ
δηαθσηηζκνύ».
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
2

3. 


Ζ δηδαζθαιία ησλ πξνγελεζηέξσλ ηνπ, όπσο
ηνπ Κνξπδαιιέα θαη ησλ Φαλαξησηώλ
Αιεμάλδξνπ, Νηθνιάνπ θαη Κσλζηαληίλνπ
Μαπξνθνξδάηνπ γίλεηαη ζηελ αξραΐδνπζα, ε
νπνία δελ ήηαλ θαηαλνεηή από ην ιαό.
Καη κε ηελ έλλνηα απηή ν Μεζόδηνο Αλζξαθίηεο
αλαληίξξεηα ζεσξείηαη πξνδξνκηθή
θπζηνγλσκία.
Δλάληηνο ζην κπζηηθηζκό, ζηελ κηζαιινδνμία
θαη ηελ ζξεζθεπηηθή πξόιεςε πθίζηαηαη θαη
ππνκέλεη ηελ απεξηόξηζηε θαη απζαίξεηε
εμνπζία, ην θαηαζιηπηηθό βάξνο ηνπ
ζθνηαδηζκνύ θαη ηεο ππνδνύισζεο ζηελ
παξάδνζε.
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
3

4. ΣΑ ΠΡΩΣΑ ΥΡ0ΝΗΑ
Γελλήζεθε ζην ρσξηό Κακηληά (ζεκεξηλό
Αλζξαθίηε) ησλ Αλαηνιηθώλ Εαγνξίσλ ηνπ
λνκνύ Ησαλλίλσλ.
 ΢πνύδαζε ζηε Γθηνύκεην ΢ρνιή ησλ
Ησαλλίλσλ, όπνπ θαη παξαθνινύζεζε ηα
καζήκαηα ηνπ ζρνιάξρε Γεώξγηνπ ΢νπγδνπξή.
 Γηδάρζεθε γξακκαηηθή, θπζηθή θαη κεηαθπζηθή
θαη έπεηηα από πξνηξνπή ηνπ δαζθάινπ ηνπ
ζπλέρηζε ηηο ζπνπδέο ηνπ ζηελ Ηηαιία.
 Σν 1697, έρνληαο ήδε γίλεη ηεξνκόλαρνο, κεηέβε
ζηε Βελεηία γηα λα παξαθνινπζήζεη καζήκαηα
θηινζνθίαο θαη καζεκαηηθώλ.

25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
4

5. Ζ ΠΔΡΗΟΓΟ΢ ΢ΣΖ ΒΔΝΔΣΗΑ






Ο Μεζόδηνο Αλζξαθίηεο
ππεξεηνύζε σο εθεκέξηνο ζηνλ Οξζόδνμν Ναό ηνπ
Αγίνπ Γεσξγίνπ ηεο Βελεηίαο θαη ζπλεξγάδνληαλ θαη σο
δηνξζσηήο θεηκέλσλ ζηνλ εθδνηηθό νίθν ησλ Γιπθήδσλ.
΢ηελ ειηθία ησλ ζαξάληα νθηώ εηώλ εγθαηαιείπεη ηε
Βελεηία θη έξρεηαη ζηελ Καζηνξηά σο αλαγλσξηζκέλνο
ήδε Λόγηνο θαη Θενιόγνο πξνζθεθιεκέλνο από ηνλ
Γεώξγην Καζηνξηώηε ή Γεώξγην Καζηξηώηε ην 1708 γηα
λα δηδάμεη ζηελ Δθθιεζηαζηηθή ηνπ ΢ρνιή (ησλ Ηεξώλ
Γξακκάησλ, όπσο νλνκάδνληαλ ηόηε πνπ ηδξύζεθε ην
1705) ζηε ζπλνηθία ηνπ Αγίνπ Νηθνιάνπ Μνπδεκβίθε.
Μόιηο είρε ηππσζεί ζην γλσζηό ηόηε εθδνηηθό νίθν ησλ
Γιπθήδσλ από ηα Γηάλλελα ην ηξίην ηνπ βηβιίν κεηά ηελ
Πλεπκαηηθή Δπίζθεςηλ:
Βνζθόο Λνγηθώλ πξνβάησλ. Σν θξίζηκν εξώηεκα πνπ
αλαθύπηεη είλαη: Ση άξαγε ώζεζε ηνλ Αλζξαθίηε λα έξζεη
ζηελ ηνπξθνθξαηνύκελε ηόηε Καζηνξηά αθήλνληαο κηα
ήξεκε θαη δεκηνπξγηθή δσή! Αλαληίξξεηα ε απάληεζε
είλαη δηηηή.
Οη ηδηαίηεξεο ηθαλόηεηεο ηνπ Γεσξγίνπ Καζηξηώηε (είρε
ρξεκαηίζεη Μέγαο Κνκίζνο ζηηο Παξαδνπλάβηεο
Ζγεκνλίεο) θαη ε επαηζζεζία ηνπ Αλζξαθίηε λα
πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζην ρεηκαδόκελν ιαό ηεο
παηξίδαο ηνπ.
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
5

6. ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΣΟΤ ΔΡΓΟ





Απνβιέπεη ζηελ πλεπκαηηθή
θαηάξηηζε ησλ ηεξέσλ θαη
πξαγκαηνπνηεί ηνικεξέο
αλαηνπνζεηήζεηο ζηε ρξηζηηαληθή
εζηθή ζπκπεξηθνξά.
Γελ δηζηάδεη λα θξίλεη κε
απζηεξόηεηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ
θιήξνπ θαη κε ζθιεξή γιώζζα
επηθξίλεη ηελ θαηάρξεζε ηνπ
αθνξηζκνύ πνπ ηόζν πξνθεηηθή
ζα απνδεηθλύνληαλ.
΢ηνλ ηίηιν ηνπ πξώηνπ ηνπ
βηβιίνπ:
Θευπίαι Χπιζηιανικαί και
τςσοθελείρ (sic) νοςθεζίαι
δελ αλαθέξεηαη ην όλνκα ηνύ
ζπγγξαθέα, αιιά ην
ιεθηηθό, δηαλέκεηαη δσξεάλ: ηνηο
επζεβέζη Υξηζηηαλνίο εηο ςπρηθήλ
σθέιεηαλ.
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
6

7. ΢ΤΝΔΥΔΗΑ
Γηα έλα άλζξσπν ηνπ πλεπκαηηθνύ αλαζηήκαηνο ηνπ Αλζξαθίηε
κηα εθθιεζηαζηηθή ΢ρνιή πεξηνξίδεη θαηά πνιύ ηνλ νξίδνληα ηεο
δηδαζθαιίαο ηνπ.
 Έηζη δέρεηαη ην 1710 πξόζθιεζε ηνπ Γεκεηξίνπ Κπξίηδε
(παηξόο) λα αλαιάβεη ηε δηεύζπλζε θαη ην θύξην δηδαθηηθό έξγν
ηεο καζεκαηηθήο θαη ηδηαίηεξα ηεο θηινζνθίαο.
 Ζ ΢ρνιή Κπξίηδε Καζηνξηάο απνθηά θήκε θαη ζπξξένπλ
ζπνπδαζηέο από πνιιά ζεκεία ηεο επξύηεξεο γεσγξαθηθήο
πεξηθέξεηαο θαη ηδίσο από ην Άγηνλ Όξνο αθόκα θαη από ηα
Γηάλλελα θαη ην καθξηλό Βνπθνπξέζηη από όπνπ ν Μάξθνο
Πνξθπξόπνπινο ζηέιλεη καζεηέο ηνπ ζηελ Καζηνξηά.
Γηδάζθεηαη ε θηινζνθία θαηά ηα επξσπατθά πξόηππα θαη ηα
ζύγρξνλα καζεκαηηθά γηα πξώηε θνξά εληόο ειιαδηθνύ ρώξνπ.
Μαζεηέο ηνπ ζηε ζρνιή Κπξίηδε ππήξμαλ ν Μπαιάλνο
Βαζηιόπνπινο πνπ δελ πξνηηκά ηελ πεξίθεκε Γθηνύκεην ΢ρνιή
ζηα Ησάλληλα, ν Καζηνξηαλόο ΢εβαζηόο Λενληηάδεο, ν Παρώκηνο
πνπ αξγόηεξα γίλεηαη γλσζηόο ζηελ Θεζζαινλίθε.

25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
7

8. ΢ΤΝΔΥΔΗΑ




Ο Μεθόδιορ Ανθπακίηηρ είλαη ν πξώηνο πνπ απνθιίλεη
από ηελ επίζεκε ζέζε ηεο ηόηε Δθθιεζίαο, «ε θηινζνθία
ζηελ ππεξεζία ηεο Θενινγίαο» θαη ν πξώηνο επίζεο πνπ
αληηθαηέζηεζε ηελ αξρατδνπζα σο γιώζζα δηδαζθαιίαο κε
ηε δεκώδε.
Γηδάζθεη ινγηθή θαη λεόηεξε Δπξσπατθή
Φηινζνθία, Καξηέζην (Descartes) θαη Μαικπξάλο
(Malebranche).
«Βξήθα ζηε ΢ηάηηζηα θαη ηελ Καζηνξηά ηνλ θηιόζνθν
ηεξνκόλαρν Μεζόδην θαη άθνπζα εθεί ινγηθή θαη
καζεκαηηθά»
Άιινη γλσζηνί καζεηέο ηνπ ππήξμαλ ν ΢εβαζηόο
Λενληηάδεο, ν Παχώμιος πνπ έγηλε παζίγλσζηνο ζηελ
Θεζζαινλίθε, ν Δπγέληνο Βνύιγαξεο, όηαλ ν Μεζόδηνο
Αλζξαθίηεο κεηά ηελ δίσμή ηνπ δίδαζθε ζηελ Δπηθάλην
΢ρνιή ησλ Ησαλλίλσλ θ.α.
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
8

9. Η δίυξη και η αποκαηάζηαζή ηος

Ζ πξνζπάζεηά ηνπ, όκσο, γηα εθζπγρξνληζκό ηεο ειιεληθήο
παηδείαο ζπλάληεζε αληηδξάζεηο από κεξίδα ζπληεξεηηθώλ
θύθισλ.

Ο Μαθάξηνο ν Πάηκηνο έγξαθε " (...) ν θύξ Μεζόδηνο ηξίγσλα θαη
ηεηξάγσλα δηδάζθεη ηνπο καζεηάο ηνπ θαη ηελ άιιελ
πνιπάζρνινλ καηαηνπνλίαλ ηεο Μαζεκαηηθήο".



Καηεγνξήζεθε αθόκε θαη σο αηξεηηθόο θαη ζπγθεθξηκέλα νπαδόο
ηνπ αηξεηηθνύ Ηζπαλνύ ζενιόγνπ Μηγθέι ληε Μνιηλόο (Miguel de
Molinos).
Δμαηηίαο απηώλ ησλ ζπθνθαληηθώλ θαηεγνξηώλ, ε ΢ύλνδνο ηνπ
Παηξηαξρείνπ Κσλζηαληηλνππόιεσο ηνλ θάιεζε ζε απνινγία
ελώπηόλ ηεο κε απνηέιεζκα ν Αλζξαθίηεο αξρηθά λα
εγθαηαιείςεη ηελ Καζηνξηά ην 1719 θαη λα κεηαβεί ζηελ
΢ηάηηζηα, όπνπ επξόθεηην λα δηδάμεη γηα ηα επόκελα δύν
πεξίπνπ ρξόληα.
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
9

10. Σειηθά πάξζεθε απόθαζε λα θανύλ
ηα θηινζνθηθά ηνπ δνθίκηα θαζώο θαη
νπνηνδήπνηε αληίγξαθν πνπ ηπρόλ
ζα βξηζθόηαλ θαη επηπιένλ ηνύ
απαγόξεπζαλ λα δηδάζθεη
πξνζσξηλά ην 1723.
 Ζ αλάθιεζε ηεο απαγόξεπζεο ηεο
δηδαζθαιηθήο ηνπ δξαζηεξηόηεηαο ην
1725 πξαγκαηνπνηήζεθε ππό ηνλ
όξνλ λα δηδάζθεη ηελ θηινζνθία
«θαηά ην ζύζηεκα ηνπ
Κνξπδαιιέσο... κεδεκίαλ άιιελ
παξάδνζηλ αζπλήζνπο θαη μέλεο
θηινζνζνθίαο ηνικήζαη όισο πνηέ».
 Μεηά ην 1725 θέξεηαη λα
αλαιακβάλεη ηε δηεύζπλζε ηεο
Δπηθαλείνπ ΢ρνιήο, όπνπ ην
πξόγξακκα ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ
πεξηιακβάλεη εθηόο ηεο
πεξηπαηεηηθήο
θηινζνθίαο, ινγηθή, κεηαθπζηθή θαη
εζηθή.
 ΢ηε ζέζε απηή ζα παξακείλεη
πηζαλόηαηα έσο θαη ην ζάλαηό ηνπ
πεξίπνπ ζηα 1736.

25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
10

11. ΣΑ ΔΡΓΑ ΣΟΤ





Ο Μεζόδηνο Αλζξαθίηεο ζπλέβαιιε
απνθαζηζηηθά ζηνλ λέν
πξνζαλαηνιηζκό ηεο ειιεληθήο
παηδείαο ηνπ 18νπ αηώλα.
Γηδάζθεηαη ε θηινζνθία θαηά ηα
επξσπατθά πξόηππα θαη ηα ζύγρξνλα
καζεκαηηθά γηα πξώηε θνξά εληόο
ειιαδηθνύ ρώξνπ.
Απνβιέπεη ζηελ πλεπκαηηθή θαηάξηηζε
ησλ ηεξέσλ θαη πξαγκαηνπνηεί
ηνικεξέο αλαηνπνζεηήζεηο ζηε
ρξηζηηαληθή εζηθή ζπκπεξηθνξά.
Γελ δηζηάδεη λα θξίλεη κε απζηεξόηεηα
ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ θιήξνπ θαη κε
ζθιεξή γιώζζα επηθξίλεη ηελ
θαηάρξεζε ηνπ αθνξηζκνύ.
Οξζώλεηαη ζηνπο αληίπνδεο ηνπ
Κνξπδαιιέα θαη ησλ Φαλαξησηώλ πνπ
δίδαζθαλ ζηελ αξρατδνπζα πνπ δελ
απεπζύλνληαλ ζην ιαό παξά κνλάρα
25/11/2013 «ζπνπδαίνπο».
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
ζηνπο
11

12. ΣΟ ΚΤΡΗΟ ΔΡΓΟ ΣΟΤ







«Οδός Μαθηματική» πνπ πεξηιακβάλεη
γεσκεηξία, εηθνλνκεηξία, αζηξνλνκία, ηξηγσλνκεηξία, άιγεβξα
θαη θπζηθέο επηζηήκεο είλαη ην πξώην ειιεληθό θαη κάιηζηα
νινθιεξσκέλν καζεκαηηθό εγρεηξίδην ηεο λεόηεξεο ηζηνξίαο καο
γξακκέλν από ηνλ Μεζόδην Αλζξαθίηε γηα ρξήζε ζηα ειιεληθά
ζρνιεία θαηά ηελ επνρή ηεο ηνπξθνθξαηίαο». Σν επεμεξγάζηεθε
ν καζεηήο ηνπ Μπαιάλνο Βαζηιόπνπινο θαη ην δεκνζίεπζε ην
1749.
Λνγηθή Διάηησλ (κεηά ηνλ ζάλαηό ηνπ ν καζεηήο ηνπ Μπαιάλνο
Βαζηιόπνπινο επηκειείηαη ηηο ζεκεηώζεηο ηνπ θαη ηειηθά εθδίδεηαη
ην 1953.
Δηζαγσγή ηεο Λνγηθήο πνπ δελ έρεη εθδνζεί.
Θεσξίαη Υξηζηηαληθαί θαη ςπρνθειείο λνπζεζίαη 1699
Δπίζθεςηο Πλεπκαηηθή, Βελεηία 1707.
Βνζθόο ινγηθώλ πξνβάησλ, 1708.
Λόγνο εηο ηνλ πξνθήηελ Ζιίαλ "Κήξπγκα Πξνθήηε
Ζιία», (ρεηξόγξαθν).
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
12

13. ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
25/11/2013
ΔΜΡΔ ΡΗΕΑ ΟΓΛΟΤ
13