2. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821. Από τις συγκρούσεις
με τον οθωμανικό στρατό ξεχωρίζουν η μάχη στην Αλαμάνα, όπου βρήκε φρικτό θάνατο
ο Αθανάσιος Διάκος και η μάχη στο χάνι της Γραβιάς, στην οποία διακρίθηκε ο Οδυσσέας
Ανδρούτσος.
4. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Στερεά Ελλάδα
Οι συνθήκες για εξέγερση
ήταν δύσκολες,
Δεν ήταν ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη κυρίως στα
δυτικά τμήματά της
Οι πρόκριτοι του τόπου δεν είχαν μεγάλη πολιτική
εμπειρία
Υπήρχε σημαντική παρουσία οθωμανικού
πληθυσμού και στρατιωτών
Στην κοντινή Ήπειρο βρισκόταν ο ικανότατος
Χουρσίτ Πασάς
6. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Στερεά Ελλάδα
Οι συνθήκες για εξέγερση
ήταν δύσκολες,
Δεν ήταν ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη κυρίως στα
δυτικά τμήματά της
Οι πρόκριτοι του τόπου δεν είχαν μεγάλη πολιτική
εμπειρία
Υπήρχε σημαντική παρουσία οθωμανικού
πληθυσμού και στρατιωτών
Στην κοντινή Ήπειρο βρισκόταν ο ικανότατος
Χουρσίτ Πασάς
Τις ελλείψεις όμως
αυτές αντιστάθμιζε η παρουσία
στην περιοχή φημισμένων Κλεφτών
και Αρματολών, με αποτέλεσμα οι
επαναστάτες να κινηθούν πιο
συντονισμένα.
7. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Γ. Καραϊσκάκης Α. Διάκος
Ο. Ανδρούτσος
Μ. Μπότσαρης
Πανουργιάς
Ι. Δυοβουνιώτης
8. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Πρώτη σύσκεψη οπλαρχηγών
Λευκάδα
Ιανουάριος 1821
10. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Πρώτη σύσκεψη οπλαρχηγών
Λευκάδα
Ιανουάριος 1821
Εκεί αναφέρθηκε η 25η Μαρτίου ως
ημερομηνία της εξέγερσης
Παρόμοια τελετή έγινε παρουσία
προκρίτων και οπλαρχηγών στη μονή
του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, στα
μέσα Μαρτίου του 1821
12. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Πρώτες επαναστατικές ενέργειες
Ανατολική Στερεά
Πανουργιάς
Ο Πανουργιάς ήταν οπλαρχηγός της
επαρχίας Σαλώνων (Άμφισσα) από τους
σημαντικότερους οπλαρχηγούς του Αγώνα.
Πολιόρκησε την πόλη των Σαλώνων
(Άμφισσα) και την κατέλαβε
14. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η μάχη στα Σάλωνα
Ο Μητρόπουλος στήνει τη σημαία στα Σάλωνα
15. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Στη συνέχεια απελευθερώθηκαν και άλλες πόλεις και χωριά
●
●
●
Σάλωνα
Λιδωρίκι
●●
Λιβαδειά Θήβα
Οι επαναστάτες έφτασαν μέχρι την Αθήνα
περιορίζοντας τους Τούρκους στην Ακρόπολη
Αθήνα
17. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η Χαλκίδα πέφτει στα χέρια των εξεγερμένων Ελλήνων
●
●
●
Σάλωνα
Λιδωρίκι
●●
Λιβαδειά Θήβα
Αθήνα
● Χαλκίδα
18. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Απελευθέρωση Χαλκίδας
Ο Υδραίος πλοίαρχος
Αντώνιος Κριεζής
Αντώνιος Κριεζής
Από το καράβι του κανονιοβόλησε με
επιτυχία τους Τούρκους υπερασπιστές της
πόλης.
Ο Αντώνιος Κριεζής ήταν αγωνιστής κατά την
Eλληνική Επανάσταση του 1821 και αργότερα
δύο φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας.
19. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Δυτική Στερεά
Οι Έλληνες κατάφεραν να κυριεύσουν το Βραχώρι
(Αγρίνιο), το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι
20. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
●
●
●
Σάλωνα
Λιδωρίκι
●●
Λιβαδειά Θήβα
Αθήνα
● Χαλκίδα
●
●
●
Βραχώρι
Αιτωλικό
Μεσολόγγι
21. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Δυτική Στερεά
Οι Έλληνες κατάφεραν να κυριεύσουν το Βραχώρι
(Αγρίνιο), το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι
Εκεί έφτασε σύντομα ο Φαναριώτης
πολιτικός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος,
για να βοηθήσει στον Αγώνα.
22. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ( 1791 -
1865) ήταν κυρίαρχη προσωπικότητα στις
τάξεις των εκσυγχρονιστών, αγωνιστής του
1821 διπλωμάτης και πολιτικός που
διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτική
ζωή του τόπου κατά την Επανάσταση και στις
πρώτες μετεπαναστατικές δεκαετίες.
23. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Δυτική Στερεά
Οι Έλληνες κατάφεραν να κυριεύσουν το Βραχώρι
(Αγρίνιο), το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι
Εκεί έφτασε σύντομα ο Φαναριώτης
πολιτικός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος,
για να βοηθήσει στον Αγώνα.
O Χουρσίτ Πασάς έστειλε από τα
Ιωάννινα τους πασάδες Κιοσέ
Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνη, για να
καταπνίξει την επαναστατική
δραστηριότητα
Κιοσέ Μεχμέτ Ομέρ Βρυώνης
24. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Κιοσέ Μεχμέτ (1780 – 1832). Τούρκος
στρατηγός και αξιωματούχος της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο Χουρσίτ
πασάς τον διόρισε βαλεσή (διοικητή) του
Μοριά. Ξεκίνησε τότε από τα Ιωάννινα, για
να καταπνίξει την Επανάσταση και να
εγκαταστήσει την έδρα του στην Τρίπολη
Ο Ομέρ Βρυώνης ήταν Τουρκαλβανός
πασάς Μεγάλωσε στην αυλή του Αλή
Πασά στα Ιωάννινα. Μετά την έκρηξη
της Ελληνικής Επανάστασης πήρε εντολή να
κατεβεί στην ανατολική Ελλάδα, να
καταπνίξει την επανάσταση της περιοχής
και να συνεχίσει προς την Πελοπόννησο
25. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Τον πολυάριθμο οθωμανικό στρατό
περίμεναν
Α. Διάκος Πανουργιάς Ι. Δυοβουνιώτης
στην Ηράκλεια και στις γέφυρες
του Γοργοποτάμου και της Αλαμάνας
26. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ιωάννινα
●Γοργοπόταμος
●
●
Ηράκλεια
Αλαμάνα
27. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Τον πολυάριθμο οθωμανικό στρατό
περίμεναν
Α. Διάκος Πανουργιάς Ι. Δυοβουνιώτης
στην Ηράκλεια και στις γέφυρες
του Γοργοποτάμου και της Αλαμάνας
Στις 23 Απριλίου του 1821 οι Τούρκοι εκδίωξαν
τους υπερασπιστές των δύο πρώτων θέσεων
Τραυματίζεται ο
Πανουργιάς
Σκοτώνεται
ο Ησαΐας, επίσκοπος
των Σαλώνων
28. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ησαΐας, Σαλώνων (1778 – 1821)
Επίσκοπος Σαλώνων (Άμφισσας), ηγετική
μορφή της Επανάστασης του 1821 στην
Ανατολική Στερεά Ελλάδα και ο πρώτος
ιεράρχης που «έπεσε» κατά τη διάρκεια του
Αγώνα.
29. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ιωάννινα
●Γοργοπόταμος ●
●
Ηράκλεια
Αλαμάνα
30. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ο Αθανάσιος Διάκος ήταν ένας από τους
Έλληνες πρωταγωνιστές ήρωες - οπλαρχηγούς
του πρώτου έτους της Επανάστασης του 1821
που έδρασε στη Στερεά Ελλάδα. Σύμφωνα με
μια εκδοχή, το πραγματικό του όνομα ήταν
Αθανάσιος Μασσαβέτας . Στην αρχή έγινε
μοναχός και διάκονος (σε αυτό οφείλει την
επωνυμία «Διάκος». Μυήθηκε στη Φιλική
Εταιρεία το 1818 και το 1820 έγινε αρματολός
στηΛιβαδειά. Τον Απρίλιο του 1821 σε
συνεργασία με άλλους οπλαρχηγούς κατέλαβε
το φρούριο της Λιβαδειάς και
χρησιμοποιώντας το σαν ορμητήριο, έδωσε
πολλές νικηφόρες μάχες απελευθερώνοντας
μεγάλο μέρος της ανατολικής Στερεάς από
τους Τούρκους.
32. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η μάχη της Αλαμάνας
Αλαμάνα
Μετά από σκληρή μάχη, οι ελληνικές
δυνάμεις οπισθοχώρησαν προς το όρος
Καλλίδρομο
Εκεί βρισκόταν το
επιτελείο του αρχηγού των
αγωνιστών της Ανατολικής
Στερεάς Ελλάδας,
Αθανάσιου Διάκου.
Ο Διάκος ειδοποιήθηκε να εγκαταλείψει
τη θέση του, αυτός όμως συνέχισε να
πολεμά
Τραυματίστηκε όμως και πιάστηκε
αιχμάλωτος
33. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Ο Διάκος πιάνεται αιχμάλωτος
Εκτιμώντας την ανδρεία του ο Ομέρ Βρυώνης, του
πρότεινε να του χαρίσει τη ζωή με αντάλλαγμα να
προσχωρήσει στον στρατό του.
Ο Διάκος αρνήθηκε και θανατώθηκε με φρικτό
τρόπο.
Κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά στο δρόμο τον ερώτα:
«Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν' αλλάξεις,
να προσκυνήσεις στο τζαμί, την εκκλησιά ν' αφήσεις;»
Κι εκείνος τ' αποκρίθηκε και στρίφτει το μουστάκι:
«Πάτε κι εσείς κι η πίστη σας, μουρτάτες να χαθείτε!
Εγώ Γραικός γεννήθηκα Γραικός θε ν' αποθάνω.
Δημοτικό τραγούδι
34. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η μάχη της Αλαμάνας
Η μάχη, ιδιαίτερα σκληρή, κράτησε δυο μέρες (23-24 Απριλίου 1821). Ο Διάκος τη δεύτερη μέρα
τραυματίστηκε σοβαρά στο δεξιό ώμο. Οι Τούρκοι κατόρθωσαν να τον πιάσουν ζωντανό. Έπειτα από
πολλά βασανιστήρια ο ηρωικός οπλαρχηγός πέθανε. Ήταν 35 ετών
36. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Τρία πουλάκια κάθουνταν ψηλά στη Χαλκουμάτα.
Το 'να τηράει τη Λειβαδιά και τ' άλλο το Ζητούνι,
το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει:
-Πολλή μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα.
Μην' ο Καλύβας έρχεται, μην' ο Λεβεντογιάννης;
-Νουδ' ο Καλύβας έρχεται νουδ' ο Λεβεντογιάννης.
Ομέρ Βρυώνης πλάκωσε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Ο Διάκος σαν τ' αγροίκησε πολύ του κακοφάνη.
Ψηλή φωνή εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
«Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παλληκάρια,
δώσ' τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις χούφτες,
γλήγορα για να πιάσουμε κάτω στην Αλαμάνα,
που 'ναι ταμπούρια δυνατά κι όμορφα μετερίζια».
Του Διάκου
Παίρνουνε τ' αλαφριά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
«Καρδιά, παιδιά μου» φώναξε, «παιδιά μη φοβηθείτε,
σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθείτε».
Ψιλή βροχούλαν έπιασε κι ένα κομμάτι αντάρα,
τρία γιουρούσιαν έκαμαν, τα τρία αράδα αράδα.
Eμεινε ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες.
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Βουλώσαν τα κουμπούρια του κι ανάψαν τα τουφέκια,
κι ο Διάκος εξεσπάθωσε και στη φωτιά χουμάει.
Ξήντα ταμπούρια χάλασε κι εφτά μπουλουκμπασήδες,
και το σπαθί του κόπηκε ανάμεσα απ' τη χούφτα
και ζωντανό τον έπιασαν και στον πασά τον πάνουν.
Χίλιοι τον παν από μπροστά και χίλιοι από κατόπι.
Κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά στο δρόμο τον ερώτα:
«Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν' αλλάξεις,
να προσκυνήσεις στο τζαμί, την εκκλησιά ν' αφήσεις;»
Κι εκείνος τ' αποκρίθηκε και στρίφτει το μουστάκι:
«Πάτε κι εσείς κι η πίστη σας, μουρτάτες να χαθείτε!
Εγώ Γραικός γεννήθηκα Γραικός θε ν' αποθάνω.
Α, θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους μαχμουτιέδες
μόνον εφτά μερών ζωή θέλω να μου χαρίστε,
όσο να φτάσει ο Οδυσσεύς και ο Θανάσης Βόγιας»
Σαν τ' άκουσε ο Χαλίλμπεης, αφρίζει και φωνάζει:
«Χίλια πουγκιά σας δίνω γω κι ακόμα πεντακόσια,
το Διάκο να χαλάσετε, το φοβερό τον κλέφτη,
γιατί θα σβήσει τη Τουρκιά κι όλο μας το ντοβλέτι».
Το Διάκο τότε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τούς ύβριζε, τους έλεγε μουρτάτες:
«Σκυλιά, κι α' με σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά κι όλο σας το ντοβλέτι.
37. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η θυσία του νεαρού οπλαρχηγού
έδειξε ότι
η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μια απλή
εξέγερση, αλλά αποφασιστικός αγώνας για την
αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού
ενέπνευσε τους Έλληνες
αγωνιστές
πήραν εκδίκηση για τον θάνατο του
αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τους
Οθωμανούς στο χάνι της Γραβιάς
39. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς
Γραβιά
Οδυσσέας Ανδρούτσος
40. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Επιφανής αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, γιος
του οπλαρχηγού Ανδρέα Ανδρούτσου. Φοίτησε στη
στρατιωτική σχολή του Αλή Πασά και διορίστηκε
δερβέναγας στην ανατολική Στερεά. Το 1818 μυήθηκε
στη Φιλική Εταιρεία.
Με το ξέσπασμα της Επανάστασης βρέθηκε στη Στερεά
Ελλάδα και έγραψε μία από τις λαμπρότερες σελίδες
της Επανάστασης αντιμετωπίζοντας τους Τούρκους του
Ομέρ Βρυώνη στο Χάνι της Γραβιάς (8 Μαΐου 1821).
Το 1822 διορίστηκε αρχιστράτηγος της Στερεάς, αλλά
κατηγορήθηκε για συνεργασία με τον εχθρό και του
αφαιρέθηκε το αξίωμα. Συνέχισε όμως την πολεμική
του δράση εναντίον των Τούρκων.
Το 1825, θύμα και αυτός του Εμφύλιου πολέμου,
φυλακίστηκε στην Ακρόπολη, όπου δολοφονήθηκε στις
5 Ιουνίου του 1825.
Οδυσσέας Ανδρούτσος
41. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Οδυσσέας Ανδρούτσος
Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς
Κλείστηκε στο χάνι με 118 άνδρες
οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς και
Δυοβουνιώτης οχυρώθηκαν στα γύρω
υψώματα.
Γρήγορα οπισθοχώρησαν
Οι πολεμιστές στο χάνι συνέχισαν να
αποκρούουν τις τουρκικές επιθέσεις
Η μάχη σταμάτησε το βράδυ
Οι Τούρκοι είχαν χάσει
περισσότερους από 800
στρατιώτες ενώ οι Έλληνες
μόνο 6
Λίγο πριν ξημερώσει ο Ανδρούτσος και οι
άνδρες του επιχείρησαν έξοδο και
κατάφεραν να περάσουν ανάμεσα από
τους Τούρκους.
42. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Το Χάνι της Γραβιάς σήμερα
«Χάνι με λέγαν της Γραβιάς
για χαν’ μ’ είχαν χτίσει
μα ο γιος τ’ Αντρούτσου
μ’εκανε της δόξας ρημοκκλήσι»
Κωστής Παλαμάς
43. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς
Aνέκοψε την πορεία του οθωμανικού στρατού προς
την Πελοπόννησο
Tόνωσε το ηθικό των εξεγερμένων Ελλήνων
Παραμέρισε τους δισταγμούς που είχαν σχετικά με
την έναρξη του Αγώνα σε ολόκληρη τη Στερεά
Ελλάδα
44. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Τ’ Ανδρούτσου η μάνα χαίρεται,
του Διάκου καμαρώνει.
Γιατί έχουν γιους αρματολούς
και γιους καπεταναίους.
Ανδρούτσος φυλάει τη Γραβιά,
Διάκος την Αλαμάνα
Δημοτικό
45. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
15ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας
Γιαλαμάς Αντώνης
