Downloaded 39 times
διαχείριση παραβατικής συμπεριφοράς στο σχολείο
- 1. Διαχείριση Παραβατικής Συμπεριφοράς στοΣχολείο Ημερίδα για τη σχολική βία Μέγαρα, 3/4/13 Δρ. Ελένη Μπάλιου Σχολική Σύμβουλος Αγγλικής Φιλολογίας
- 2. Είδη • εξωτερικευμένες συμπεριφορές,λ.χ. επιθετικότητα, βία, βανδαλισμός, εκφοβισμός, παραβατικότητα, χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών • εσωτερικευμένες συμπεριφορές όπως, κατάθλιψη, απόσυρση, φοβίες, θυματοποίηση • συμπεριφορές που συνδέονται με άλλα προβλήματα λ.χ. μαθησιακές δυσκολίες, υπερκινητικότητα, ψυχοπαθολογικές διαταραχές καθώς και άλλους τύπους αποκλίνουσας συμπεριφοράς.
- 3. Διαχείριση ή τροποποίηση; • Όλα τα μοντέλα κινούνται πάνω στον άξονα «δασκαλικός έλεγχος μαθητική αυτορρύθμιση» (Burden).
- 4. «τροποποίηση» • το μοντέλοσχολικής πειθαρχίας, οφείλει να διαμορφώνει κατά το δοκούν τη σχολική συμπεριφορά • δημιουργώντας συνθήκες που την ενισχύουν όταν αυτή είναι επιθυμητή • και συνθήκες που την αποτρέπουν οσάκις είναι ανεπιθύμητη • χρήση δασκαλικού ελέγχου
- 5. «διαχείριση»/1 • ο όρος είναι δυνατόν να στηρίζεται: • α) στη νεομπιχεβιοριστική σχολή (M. Mahoney, F. Kanger και D. Meichenbaum), • γνωστικό • ενεργητική συμμετοχή • αυτοέλεγχος • αυτορρύθμιση • έλεγχος συναισθηματικών κρίσεων • περιορισμένος δασκαλικός έλεγχος
- 6. «διαχείριση»/2 • β) στην πρόταση της ερευνητικής σχολής ) • γ) στα μοντέλα της ψυχοδυναμικής (Dreikurs, Glasser) και της ανθρωπιστικής σχολής (Rogers, Gordon) • μαθητοκεντρικά • εστιάζουν στον εντοπισμό των αιτίων • αποβλέπουν στη διαμόρφωση της επιθυμητής συμπεριφοράς μέσα από την καλλιέργεια: • της αυτογνωσίας • την ενδυνάμωση της προσωπικότητας • και την ανάπτυξη κοινωνικών και ακαδημαϊκών ικανοτήτων
- 7. Αντιμετώπιση/1 • Α. οιεκπαιδευτικοί χρειάζονται ειδική κατάρτιση. • λειτουργούν με βάση: • την κείμενη εκπαιδευτική νομοθεσία • την υπάρχουσα συσσωρεμένη εμπειρία • το θεσμικό πλαίσιο να λειτουργεί αποτρεπτικά και γιατί όχι ανατρεπτικά απέναντι στις σύγχρονες ψυχοπαιδαγωγικές αρχές. (Μπάλιου, 2004)
- 8. Αντιμετώπιση/2 • Β. Ηανίχνευση αιτίων δεν είναι πάντα δουλειά δική μας • Γ. Το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου • και ο ρόλος της οικογένειας λειτουργούν πως; μονομερώς; (νομοθεσία, σχολική κουλτούρα) • βάλουν εναντίον του σχολικού κλίματος; • συμ-βάλουν στην επίλυση συγκρουσιακών καταστάσεων; • δια-βάλουν τα όντα που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία; • ανα – βάλουν την ανάληψη πρωτοβουλιών και συλλογικής δράσης • κατά-βάλουν τις δυνάμεις του εκπαιδευτικού; • μετα –βάλουν ή και αλλοιώνουν το θετικό σχολικό κλίμα; • υπερ –βάλουν σε ότι αφορά τους τρόπους πρόληψης/αντιμετώπισης προβληματικής συμπεριφοράς
- 9. Ενοχοποίηση της μαθητικήςαταξίας • η αταξία στο χώρο της σχολικής τάξης είναι κάτι αντίστοιχο με την αμαρτία στο χώρο της ηθικής τάξης • σύμφωνα με την κρατούσα διδακτική κουλτούρα ο κακός/ατελής/ανώριμος μαθητής έχει ανάγκη από χαλιναγώγηση η οποία επιτυγχάνεται μέσω των τιμητικών ποινών που είναι διορθωτικές παρεμβάσεις συμμόρφωσης
- 10. Αντιμετώπιση της μαθητικήςαταξίας ΠΟΙΝΕΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ • χρήση ποινολογίων προοδευτικής αυστηρότητας • σωματικές ποινές / ξυλοδαρμός • γονυκλισία • πολύωρη ανάγνωση • ασιτία • φυλάκιση • εγγραφή στον πίνακα ατιμώσεως
- 11. Τι ισχύει σήμερα •παρατήρηση • επίπληξη • ωριαία απομάκρυνση • αποβολή • αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος (πδ 104/79, άρθρο 27) ή • αλλαγή τμήματος/σχολείου (για την α/θμια, πδ 201 /98)
- 12. Συναισθηματική νοημοσύνη/1 Είναι • Η ικανότητα του ατόμου : • να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του • να αντιμετωπίζει δημιουργικά τις αντιξοότητες • να επιδεικνύει κατανόηση προς τους άλλους
- 13. Συναισθηματική νοημοσύνη/2 Ιδιότητες • αυτογνωσία •αυτοπεποίθηση • αυτοέλεγχος (έλεγχος θυμού - άγχους κατάθλιψης) • Ενδιαφέρον • κατανόηση (πώς να υιοθετώ την οπτική του άλλου)
- 14. Πως μπορεί ναπροωθηθεί βοηθούμε τα παιδιά: • να ηρεμούν από μόνα τους • να ελέγχουν τα αρνητικά τους συναισθήματα • να εντοπίζουν αισθήματα • να χρησιμοποιούν θετικές τεχνικές επικοινωνίας όπως: – μηνύματα σε πρώτο πρόσωπο – μεθόδους επίλυσης διαφορών – τεχνικές ελέγχου των συναισθημάτων τους παρέχουμε ως εκπαιδευτικοί υποστήριξη στο μαθητή θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους: – με σχολική ύλη κοντά στα ενδιαφέροντα και στα βιώματά τους – με μεθοδολογία που να ανταποκρίνεται στο μαθησιακό στυλ – με προσεγγίσεις επίλυσης προβλημάτων – με τεχνικές προσαρμοστικότητας
- 15. Πως μπορεί ναπροωθηθεί/2 • χτίζουμε την προσαρμοστικότητα και την αυτοεκτίμηση των μαθητών δουλεύοντας για μια σχολική κουλτούρα που επιτρέπει: • ευκαιρίες για επιτυχία • ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων • προσφορά υπηρεσιών • ευκαιρίες συμμετοχικότητας • αίσθηση χρησιμότητας
- 16. Μοντέλα ψυχοδυναμικής καιανθρωπιστικής σχολής • μαθητοκεντρικά • προάγουν τις δασκαλομαθητικές σχέσεις • βοηθούν και τις δυο πλευρές να επικοινωνούν ειλικρινά
- 17. Εξωτερικός έλεγχος στησχολική πειθαρχία Μπιχεβιοριστική Σχολή (άσκηση εξωτερικού ελέγχου)
- 18. Μειωμένος εξωτερικός έλεγχος •νεομπιχεβιοριστική σχολή (αύξηση δυνατότητας αυτορρύθμισης μέσα από τον αυτοέλεγχο) (Το μοντέλο της χελώνας Robin ) • μοντέλο αυτοανάλυσης (Lovitt) (αυτοπαρατήρηση – καταγραφή - αυτοαξιολόγηση- αυτοκαθορισμός της ενίσχυσης - αυτοενίσχυση)
- 19. Μοντέλο Πρόληψης Προβλημάτων(J. Kounin) • Ripple effect =κυματοειδής επέκτααση της επίδρασης (Οι παρατηρήσεις του εκπαιδευτικού διαμορφώνουν τη συμπεριφορά όλων) • Η παρατήρηση εντοπίζει και την παράβαση και τον παραβάτη • Α) Γενική εποπτεία και ενημερότητα του τι συμβαίνει μέσα στην τάξη • Β) Συγχρονική εποπτεία διαφορετικών περιστατικών • Γ) Ομαλότητα ροής διδακτικο-μαθησιακών δραστηριοτήτων (σε χώρο-χρόνο) • Δ) Συνολική ενεργοποίηση μαθητών • Ε) Εξασφάλιση ενδιαφέροντος και ποικίλης εργασίας
- 20. Μοντέλο Αυτοελέγχου (B.Joyce και M. Weil) • Ανάπτυξη αυτοελέγχου με εκούσια συμμετοχή του μαθητή • Καταγραφή του προβλήματος, συνθήκες-μορφές ενίσχυσης –πρόγραμμα δράσης • Καθορισμός άμεσων και απώτερων στόχων του προγράμματος δράσης • Το πρόγραμμα δράσης τίθεται σε ενέργεια με αναγκαίες τροποποιήσεις πριν την έναρξη
- 21. Εσωτερικός έλεγχος στησχολική πειθαρχία-αυτοέλεγχος Μοντέλα ψυχοδυναμικής και ανθρωπιστικής σχολής Μοντέλα αυτορύθμισης • Κυριαρχεί η διαπροσωπική επικοινωνία εκπαιδευτικού- μαθητή • Η παραβατική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα της απόρριψης και της τιμωρίας
- 22. Μοντέλο λογικών συνεπειώντου Dreikurs • Εντοπίζουμε τα εσωτερικά κίνητρα της παραβατικής συμπεριφοράς Τα κίνητρα : εξασφάλιση προσοχής επίδειξη δύναμης επιδίωξη εκδίκησης εκδήλωση συναισθημάτων κατωτερότητας • Αναζητούμε τους λόγους και τους συζητούμε με το μαθητή • Καθορίζουμε την κύρωση ως λογική συνέπεια της πράξης • Επιβάλουμε τη λογική συνέπεια με θετική στάση • Συζητάμε στην τάξη μετατρέποντας τα ατομικά προβλήματα σε ομαδικά
- 23. Μοντέλο επίλυσης προβλημάτωντου Glasser • Η προβληματική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα λανθασμένων επιλογών στην προσπάθεια για κοινωνική αποδοχή και αναγνώριση. (κοινωνικός προσανατολισμός) • Βοηθάμε το μαθητή να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος • Συνειδητοποίηση από το μαθητή των κινήτρων • Αναζήτηση από το μαθητή αποδεκτών μορφών συμπεριφοράς οι οποίες όμως θα ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες • Ο μαθητής πρέπει να βοηθηθεί να κάνει ότι είναι: • πραγματικό • υπεύθυνο • δίκαιο
- 24. Μοντέλο πρόληψης προβλημάτωνπροβλημάτων / Glasser Οι βασικές ανάγκες του ατόμου είναι: • Αγάπη (για τα παιδιά γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που κάνουν) • Έλεγχος (έλεγχος των μεγάλων σε αντίθεση με τον επιδιωκόμενο αυτοέλεγχο εκ μέρους των παιδιών) • Ελευθερία ( ελευθερία και αυτοδιάθεση οδηγούν στην αυτονομία) • Χαρά (προϋπόθεση ψυχικής ισορροπίας αλλά και μάθησης) • Η μετάβαση από την καθοδήγηση και τον έλεγχο προς την ελευθερία θα πρέπει να γίνεται σταδιακά.
- 25. Μέτρα που προτείνονταιαπό τον Glasser για την κατάκτηση των παραπάνω αναγκών Ομαδοσυνεργατικό σύστημα οργάνωσης της τάξης – αίσθημα του ανήκειν – αίσθημα αποδοχής – ευχαρίστηση – μάθηση-πρόκληση
- 26. Το Προληπτικό Μοντέλοτης Γενικής Συνέλευσης (Glasser) Η τάξη ως υπεύθυνη αυτοπειθαρχούμενη ομάδα • Δημιουργία κλίματος συμμετοχής • Παρουσίαση – αναλυτική περιγραφή του προβλήματος • Αξιολόγηση συμπεριφοράς από τους ίδιους τους μαθητές • Επιλογή εναλλακτικών λύσεων • Δημόσια δέσμευση για τήρηση εναλλακτικής λύσης • Αξιολόγηση συμπεριφοράς μαθητών από όλη την τάξη
- 27. 1. Δημιουργία κλίματοςσυμμετοχής Όλα τα μέλη της σχολικής ομάδας ενθαρρύνονται να διατυπώσουν τις προσωπικές τους απόψεις. Κρίσεις και αξιολογήσεις που αφορούν πρόσωπα ή απόψεις που ακούστηκαν δεν επιτρέπονται.
- 28. 2. Παρουσίαση –αναλυτική περιγραφή του προβλήματος • Οι μαθητές ή ο εκπ/κός παρουσιάζουν το πρόβλημα και ζητούν να συζητηθεί • Γίνεται πλήρης περιγραφή και εντοπίζονται οι συνέπειες • Δεν ζητείται αιτιολόγηση της συμπεριφοράς.
- 29. 3. Αξιολόγηση συμπεριφοράςαπό τους ίδιους τους μαθητές • Οι μαθητές εντοπίζουν τις αρχές που διέπουν την πράξη • Επιλέγουν να αιτιολογήσουν μορφές μελλοντικής συμπεριφοράς
- 30. 4. Επιλογή εναλλακτικώνλύσεων • Οι μαθητές αναλύουν με περισσότερες λεπτομέρειες τις εναλλακτικές μορφές συμπεριφοράς που μπορούν να υιοθετήσουν μελλοντικά και περιγράφουν τις αρχές που διέπουν κάθε εναλλακτική λύση
- 31. 5. Δημόσια δέσμευσηγια την τήρηση εναλλακτικής λύσης Οι μαθητές δηλώνουν δημόσια ποια από τις εναλλακτικές λύσεις που παρουσίασαν στην προηγούμενη φάση θα ακολουθήσουν στο μέλλον σε ανάλογη περίπτωση
- 32. 6. Αξιολόγηση συμπεριφοράς •Μετά την παρέλευση προσυμφωνημένου χρονικού διαστήματος η συνέλευση τάξης αξιολογεί τη συμπεριφορά των μαθητών που είχαν παρουσιάσει πρόβλημα και είχαν δημόσια υποσχεθεί να ακολουθούν στο εξής αποδεκτούς τρόπους επίλυσης των κοινών τους προβλημάτων.
- 33. Δυο προσεγγίσεις άσκησηςπειθαρχίας 1. Επαγωγική 2. Ευαισθητοποίησης • Εσωτερικός έλεγχος συμπεριφοράς. • Εξωτερικός έλεγχος συμπεριφοράς από • Περισσότερες πιθανότητες ελέγχου του ενήλικο άτομο-τιμωρό. Χρήση φυσικών άγχους ποινών, λεκτική αποδοκιμασία, απειλές, • Αμοιβή αποδεκτών μορφών συμπεριφοράς. ταπείνωση. Προσωπικές επιθέσεις. • Ευαισθητοποίηση του παιδιού στον • Αγνόηση ανεπιθύμητων μορφών εξωτερικό κίνδυνο τιμωρίας. συμπεριφοράς. • Οι αποδεκτές μορφές συμπεριφοράς • Προαγωγή διαδικασιών ταύτισης και μίμησης. αγνοούνται. • Οι ανεπιθύμητες μορφές συμπεριφοράς • Υπογραμμίζεται η υπευθυνότητα και ο τιμωρούνται. ρόλος του παιδιού στην εξέλιξη της συμπεριφοράς του • Απομακρύνεται ο μαθητευόμενος από τον • Η παράβαση επανορθώνεται με ενέργεια φορέα κοινωνικοποίησης. του παιδιού • Επικέντρωση της συμπεριφοράς στα ορατά • σημεία ου παραπτώματος. Ενθαρρύνονται πρωτοβουλίες αυτοελέγχου • Τιμωρητική δράση και αποφυγή λόγου. • Δεν γίνεται χρήση τιμωρίας όταν το παιδί αναλαμβάνει πρωτοβουλίες επανόρθωσης • Άμεση επίθεση και έγκαιρη τιμωρία. • Δεν τονίζεται η επανόρθωση της συμπεριφοράς.
- 34. Μοντέλα ανθρωπιστικής σχολής Αρχές •στόχος η αυτοπραγμάτωση του μαθητή • πραγματοποιείται μέσα σε ένα σχολείο ελεύθερης έκφρασης • σχολείο διευκολυντής της γνώσης για να φτάσουμε με αυτή στην αυτοπραγμάτωση • καθηγητής alter-ego του μαθητή • μαθητής ερευνητής – μέτοχος και συμμέτοχος • το σχολείο όργανο ικανοποίησης των αναγκών του κοινωνικοποιημένου ατόμου • παιδοκεντρικό και αντιαυταρχικό σχολείο
- 35. ROGERS (Μη κατευθυνόμενο μοντέλο) • Η παιδοκεντρικότητα επιδρά θετικά στην αυτογνωσία του ατόμου • Δημιουργία κλίματος και προγραμματισμός (ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων του μαθητή • Διερεύνηση του προβλήματος • Σχηματισμός ολοκληρωμένης αντίληψης (αιτιολογική θεώρηση της κατάστασης) • Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων • Σύνθεση προσέγγισης
- 36. GORDON (μοντέλο αποτελεσματικότητας) • δύναμη της εκπαιδευτικής παρέμβασης είναι η καλή σχέση εκπαιδευτικών-μαθητών. • χαρακτηριστικά σχέσεων • σχέσεις ανοικτές(openness) • σχέσεις φροντίδας (caring) • σχέσεις αλληλεξάρτησης (interdependence) • σχέσεις διάκρισης (separateness) • σχέσεις αμοιβαιότητας (mutual needs meeting)
- 37. Γενικές αρχές γιατον εκπαιδευτικό – Προσωπικός τόνος στην επικοινωνία(εγώ) – Αναφέρεται στο τώρα και όχι στο τότε – Ενθαρρύνει το μαθητή να κάνει αξιολογική αποτίμηση της συμπεριφοράς του( Σε τι ωφελεί αυτό που κάνεις τώρα;) – συνεργαζόμενος με το μαθητή καταστρώνει μικρής διάρκειας σχέδια δράσης – παρακολουθεί ανατροφοδοτεί την υλοποίηση – δεν αποδέχεται δικαιολογίες – δεν τιμωρεί ποτέ – δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια – παρέχει ποικιλία επιλογών (choice theory) άτομικής αυτορρύθμισης ή συλλογικής διαπραγμάτευσης.
- 38. Ας μη λησμονούμε •Οι απαγορεύσεις δημιουργούν επιθυμίες • Οι ποινές δεν επιλύουν προβλήματα • Η τιμωρητική αγωγή τροφοδοτεί την απειθαρχία
- 39. Ευχαριστώ για τηνπροσοχή σας!!!