2. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ
Վիրուսների հայտնաբերումը մեծ հեղաշրջում էր
կենսաբանության մեջ: Վիրուսները մարդու, կենդանիների և
բույսերի վարակիչ հիվանդությունների մանրագույն
հարուցիչներ են: Հին ժամանակներից հայտնի են
կատաղությունը, ծաղիկը, գրիպը, կարմրուկը, դեղին տենդը
և այլ հիվանդություններ, որոնցից միլիոնավոր մարդիկ էին
մահանում, իսկ հիվանդահարույց մանրէները հայտնաբերել
չէր հաջողվում: Միայն 1892 թ-ին ռուս գիտնական Դ.Ի.
Իվանովսկին հայտնաբերեց բակտերային զտիչից անցնող
ախտածին այդ տարրը, որը հետագայում անվանեցին
լատիներեն «վիրուս» (թույն) բառով:
3. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ
Վիրուսն առանձին հաջողվել է տեսնել էլեկտրոնային
մանրադիտակով, և պարզվել է, որ ամենապարզ վիրուսը
գալարաձև ոլորված, թաղանթապատ մեծ մոլեկուլ է, որին
բնորոշ է գոյության 2 ձև՝ արտաբջջային (հանգստացող) և
ներբջջային (բազմացող կամ վեգետատիվ):Վիրուսների
չափերը տատանվում են 15–300 նանոմետրի (նանոմետրը
միլիմետրի միլիոներորդ մասն է) սահմաններում: Ըստ
քիմիական բաղադրության՝ տարբերում են պարզ և բարդ
վիրուսներ: Պարզ վիրուսները կազմված են
սպիտակուցներից և նուկլեինաթթուներից, բարդ
վիրուսները պարունակում են նաև ածխաջրեր, ճարպեր,
որոշ վիրուսներ՝ նաև ֆերմենտներ:
5. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ԲԱԶՄԱՑՈՒՄԸ
Ընկնելով օրգանիզմ՝ վիրուսները կպչում են իրենց
նկատմամբ զգայուն բջիջներին և հանգստացող ձևից անցնում
բազմացողի: Վիրուսի գալարն անմիջապես դեն է նետում իր
թաղանթը, արագորեն թափանցում բջջի մեջ, և տեղի է
ունենում զարմանահրաշ մի երևույթ` առաջանում են վիրուսի
նոր մոլեկուլներ՝ տիրոջ բջիջն արտադրում է վիրուսային
մասնիկների պատճեններ: Նոր վիրուսները դուրս են գալիս
բջջի մակերևույթ և թափանցում հարևան բջիջների մեջ ու
ախտահարում դրանք: Կենդանի բջջից դուրս վիրուսների
կենսագործունեությունը դադարում է: Վիրուսները, մյուս
կենդանի օրգանիզմների նման, օժտված են
ժառանգականությամբ: Նրանք կարող են փոփոխվել և
հարմարվել շրջակա միջավայրի պայմաններին: Վիրուսների
հարուցած հիվանդությունները հեշտությամբ փոխանցվում են
հիվանդներից առողջներին և արագ տարածվում:
6. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ
Երկար ժամանակ ենթադրվում էր, որ վիրուսներն
առաջացնում են միայն սուր զանգվածային
հիվանդություններ: Այժմ ապացուցված է, որ
նրանք նաև տարբեր քրոնիկական
հիվանդությունների (նույնիսկ՝ տարիներ տևող)
առաջացման պատճառ են: Հայտնաբերվեցին
վիրուսների նաև դրական շատ հատկություններ,
որոնց շնորհիվ XX դարի 2-րդ կեսին վիրուսները
դարձան գենետիկական ճարտարագիտության
հիմնական օբյեկտները: 1967թ-ին դրանք առաջին
անգամ արհեստականորեն սինթեզել են Ա.
Քորենբերգը և Մ. Կուլյանը (ԱՄՆ):
7. ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ ՔՆԱՐԻԿ 10-4 ԴԱՍԱՐԱՆ
http://hy.wikipedia.org
http://www.encyclopedia.a
m
http://www.google.am
