1. SRCE KOD SISARASRCE KOD SISARA

2.  Srce je mišićna pumpa koja se zgrči i opusti skoro 3 milijarde
puta tokom života čoveka i tom prilikom ispumpa čak 190 000
tona krvi.
 Prosečna težina srca je kod muškaraca 320g a kod žena 230g.
 Veličina srca kod čoveka približno odgovara veličini njegove
pesnice.
 Sastoji se iz 2 komore i 2 pretkomore.
 Zidovi komora su deblji od zidova pretkomora. Naročito debele
zidove ima leva komora.
 Između komora i pretkomora nalaze se zalisci, trolisni sa desne
a dvolisni sa leve strane srca, koji služe da usmere krv iz
pretkomora u komore i spreče vraćanje krvi u suprotnom
smeru.
 Srčani mišić ishranjuju 2 koronarne arterije, desna i leva.

4. ARTERIJEARTERIJE
Odvode krv od srca prema tkivima i
organima.
One su nosioci oksigenisane krvi.
Imaju prečnik do 12,5mm i debljinu zidova
do 2mm.
Zidovi arterija sadrže veliki broj proteina
kao što je elastin koji im pomaže pri širenju i
omogućava im da funkcionišu i pod velikim
krvnim pritiskom.

5. VENEVENE
 Dovode krv do srca.
 Nosioci su krvi siromašne kiseonikom, a bogate ugljen-dioksidom.
 Najveće vene su gornja i donja šuplja vena.
 Gornja šuplja vena je velika vena koja krv iz glave, vrata i gornjih
ekstremiteta vraća u desnu pretkomoru srca.
 Donja šuplja vena je velika vena koja prima dezoksigenisanu krv iz
donjih udova, karlice i abdomena i uliva je u desnu pretkomoru srca.
 Plućne vene su četiri vene koje vode arterijsku krv iz pluća u levu
pretkomoru srca. Iako u njoj teče arterijska krv, zove se vena jer vodi
prema srcu.
 U venama se nalaze venski zalisci. Oni su ključni za usmeravanje krvi
prema srcu. Osim toga, oni sprečavaju nakupljanje krvi u donjim djelovima
tela.

6. AORTAAORTA
 Aorta je osnovni i najveći
od svih krvnih sudova kod
čoveka.
 Počinje aortnim otvorom
sa leve srčane
komore.Pruža se čitavom
dužinom tela i račva se na
dve femoralne arterije.
 Zahvaljujući elastičnim
svojstvima aorte, ne dolazi
do velikog kolebanja
krvnog pritiska.

7. CIRKULACIJACIRKULACIJA
Iz vazduha koji udišemo kiseonik prelazi u plućne
kapilare, gde se vezuje za hemoglobin.
Ovako kiseonikom obogaćena krv se sakuplja u sitne,
a zatim u sve veće vene i napušta pluća preko 4
plućne vene, koje se ulivaju u levu pretkomoru.
Aorta odvodi oksigenisanu krv iz leve komore, a
zatim se grana na sve manje sudove-arterije , koje u
tkivima prelaze u gustu mrežu kapilara.
Ćelijama se predaju kiseonik i hranljive materije,
ugljen-dioksid i produkti metabolizma.

8. CIRKULACIJACIRKULACIJA
Tkivni kapilari dalje prelaze u sitne vene, a zatim u
sve veće vene na putu ka desnoj pretkomori u
koju se ulivaju kao donja i gornja šuplja vena.
Iz desne komore se krv plućnom arterijom odnosi
u pluća gde se obogaćuje kiseonikom, a oslobađa
ugljen-dioksida.
Tok krvi od desne komore,preko plića do leve
pretkomore naziva se mali krvotok.
Krvotok koji počinje od leve komore preko tkiva i
završava se u desnoj pretkomori, naziva se veliki
krvotok.

9. SHEMA KRVOTOKASHEMA KRVOTOKA
DEZOKSIGENISANA
KRV
OKSIGENISANA KRV

10. SRČANI RADSRČANI RAD
Srčani mišić se sastoji od osnovnih srčanih ćelija ali
i od ćelija koje nazivamo predvodničkim
(pacemaker) koje su grupisane u sinoatrijalnom
čvoru (SA) u zidu desne pretkomore.
Te ćelije imaju sposobnost samostalnog stvaranja
akcionog potencijala koji se dalje širi na mišićne
ćelije pretkomora i daju ritam za kontrakciju.
Normalan broj otkucaja srca je 60-80/min
Istovremeno se akcioni potencijal prenosi i u drugi,
atrioventikularni čvor (AV) koji se nalazi između
pretkomore i komore.

11. SRČANI RADSRČANI RAD
Zadatak AV čvora je da uspori srčani ritam.
To omogućava da se:
1. Prvo zgrče pretkomore
2. Ubaci krv u komore
3. Zgrče komore
Iz AV čvora se akcioni potencijal prenosi
sprecijalizovanim sprovodnim vlaknima
Hisovog snopa.
Hisov snop se dalje grana na levu i desnu
granu i omogućava da se obe komore (leva i
desna) grče istovremeno!

12. Sinoatrijalni čvor
Atrioventikularni
čvor

13. SRČANI CIKLUSSRČANI CIKLUS
 Srčani ciklu obuhvata
1. grčenje – sistolu
2. opuštanje – dijastolu
3. pauzu između srčanih udara
 Kod čoveka ciklus traje 0,8 sec kada je frekvencija rada srca u fiziološkim
granicama.
 Za vreme pauze pretkomore i komore su opuštene i pune se krvlju
preko plućnih i šupljih vena. Tada su zalisci izmedju pretkomora i komora
otvoreni.
 Zatim se grče pretkomore, pumpa se krv u komore a kada se
pretkomore opuste, zatvaraju se dvolisni i trolisni zalisci između
pretkomora i komora.
 Zatim sledi sistola komora i istiskivanje krvi kroz otvorene zaliske u
AORTU i PLUĆNU ARTERIJU.
 Kada se mišići komora opuste, zatvaraju se polumesečasti zalisci i nastaje
pauza.

14. SRČANI CIKLUSSRČANI CIKLUS
Ciklus kod čoveka se ponavlja 75 puta u minuti, a tokom
svakog grčenja srce ispumpa 70ml krvi, odnosno 5 l/min.
Tokom srčanog ciklusa u srčanom mišiću, zbog prenosa
impulsa, nastaju električne struje koje se mogu registrovati
postavljanjem elektroda na površinu grudnog koša.
Zapis koji dobijamo naziva se ELEKTROKARDIOGRAM
(EKG)
Karakteristične promene EKG zapisa ukazuju na neka srčana
oboljenja.
Kao posledica treperenja srčanih delova, nastaju zvučne
manifestacije(srčani tonovi) koji se mogu registrovati
STETOSKOPOM ili MIKROFONOM sa pojačivačem na
grudni koš.
Zapis koji tom prilikom dobijemo naziva se
FONOKARDIOGRAM(FKG).

16. Uticaj autonomnog nervnog sistemaUticaj autonomnog nervnog sistema
na rad srcana rad srca
Iako srce radi automatski, ono je pod
kontrolom nervnog sistema, i to onog dela
koji radi nezavisno od naše volje-
autonomnog nervnog sistema.
Na predvodničkim ćekijama završavaju se
krajevi simpatičkih i parasimpatičkih vlakana
koji rade antagonistički ( kada jedan radi,
drugom je smanjena aktivnost i obratno).
Simpatički sistem ubrzava srčani rad za
razliku od parasimpatičkog koji ga usporava.

17. Centri za regulaciju rada srcaCentri za regulaciju rada srca
Centar koji reguliše rad srca nalazi se u mrežastoj
strukturi produžene moždine.
Nervne ćelije ovog centra spontano šalju impulse
parasimpatičkim nervnim sistemom, 10. glavenim
nervom vagusom do SA čvora diktirajući miran
tonus od oko 75 otkucaja u minuti.
Centar zadužen za regulaciju rada srca dobija
informacije o fiziološkim potrebama organizma sa
periferije, iz telašaca koji se nalaze u zidu aorte i
krvnih sudova koji snadbevaju glavu krvlju
(karotidnih arterija)
Telašca nadgledaju pritisak i sadržaj kiseonika u krvi i
na najmanju promenu alarmiraju produženu moždinu
da “naredi” povećanje ili smanjenje brzine rada srca.

18. REGULACIJA RADA SRCAREGULACIJA RADA SRCA
Pored nervnog sistema, na rad srca utiče
i endokrini sistem, i to hormon srži
nadbubrežne žlezde adrenalin i hormon
štitne žlezde tiroksin
Ovi hormoni povećavaju snagu i
učestalost grčenja srčanog mišića i od
velikog su značaja.

19. Hormon srži nadbubrežne žlezde
ADRENALIN
Hormon štitne žlezde
TIROKSIN

20. Epidemiologija kardiovaskularnihEpidemiologija kardiovaskularnih
bolestibolesti
Danas u svetu najveći broj ljudi oboljeva od
kardiovaskularnih bolesti(morbiditet - broj
obolelih na 100 000 ljudi), takođe i najveći
broj ljudi umire od kardiovaskularnih
bolesti(mortalitet - broj umrlih na 100 000
obolelih).
Kardiovaskularna oboljenja su uzrok smrti
kod jedne trećine bolesnika širom sveta.
Blizu 40% u visoko razvijenim, a 28% u nisko
i srednje razvijenim zemljama.

21. Najčešće kardiovaskularne bolestiNajčešće kardiovaskularne bolesti
1. ATEROSKLEROZA
2. HIPERTENZIJA
3. ISHEMIČNA BOLEST SRCA
4. SRČANE MANE
5. ZAPALJENJE SRČANOG MIŠIĆA
6. POREMEĆAJ RITMA STVARANJA I
PROVOĐENJA IMPULSA

22. ATEROSKLEROZAATEROSKLEROZA
 Kompleksna multifaktorijalna
bolest arterija koja se razvija
postepeno brojnim mehanizmima
a pod uticajem genetskih faktora i
faktora okoline .
 Završava se formiranjem
aterosklerotskog plaka što
dovodi do smanjenog protoka
krvi(ishemije).
 Faktori rizika(okoline)
 Pušenje
 Povišen holesterol i trigliceridi
 Gojaznost
 Šećerna bolest
 Hipertenzija
 Nedovoljna fizička aktivnost

23. HIPERTENZIJAHIPERTENZIJA
 Hipertenzija je stanje povišenog krvnog
pritiska preko 140/90mm Hg.
 To je masovna bolest.
 20-30% stanovništva ukupne svetske
populacije boluje od ove bolesti. (Srbija
20-25%).
 Faktori rizika
 Ateroskleroza
 Šećerna bolest
 Povišene masnoće u krvi(trigliceridi i
holesterol)
 Gojaznost
 Konzumiranje alkohola
 Pušenje
 Fizička neaktivnost
Hipertenzija je teška i ozbiljna bolest.
Obično počinje bez ikakvih simptoma a
završava se teškim oštećenjem
parenhimatoznih
organa(mozak,srce,bubrezi).Zahteva
doživotno praćenje i lečenje.

24. ISHEMIČNA BOLEST SRCAISHEMIČNA BOLEST SRCA
 Ishemična bolest srca je
delimični ili potpuni prekid
protoka krvi kroz
koronarne krvne sudove, a
u zavisnosti od stepena
suženja, razviće se i klinička
slika.
 Početno suženje - ANGINA
PEKTORIS STABILIS
 Suženje preko 70% -
ANGINA PEKTORIS NON
STABILIS
 Potpuna okluzija 100% -
AKUTNI INFARKT SRCA
(AIM)

25. ULTRAZVUČNI NALAZULTRAZVUČNI NALAZ
NORMALNOG SRCA I INFARKTANORMALNOG SRCA I INFARKTA

26. Savremeni princip lečenja ishemičneSavremeni princip lečenja ishemične
bolesti srcabolesti srca
Hemijsko (fibrinolitičko) otvaranje
zapušenog koronarnog krvnog suda.
Mehaničko otvaranje krvnog suda STENT
Hiruška operacija
Bay pass

27. SRČANE MANESRČANE MANE
Mogu biti STEČENE i UROĐENE
Stečene srčane mane su najčešće posledica
nelečene streptokokne infekcije grla.
Utiču na kvalitet i na dužinu života.
Leče se ugradnjom VEŠTAČKIH VALVULA
Urođene srčane mane mogu biti sa malim
defektom ili jako velikim koji čak nijedan
hiruški zahvat ne može da ispravi.

29. ZAPALJENJE SRČANOG MIŠIĆAZAPALJENJE SRČANOG MIŠIĆA
miokarditismiokarditis
Obične, banalne virusne infekcije(grip)
mogu da izazovu upalu srčanog mišića sa
malim ili veoma teškim oštećenjem.
Nakon zapaljenja srčanog mišića, srce
više nema dovoljnu snagu da pumpa krv.
Omlitavi, uveća se, kvalitet života padne,
ponekada dovodi i do smrti.

30. Poremećaj ritma, stvaranja iPoremećaj ritma, stvaranja i
provođenja impulsaprovođenja impulsa
Poremećaj stvaranja:
SA blok (pacemaker)
Poremećaj provođenja:
AV blok i blok leve i desne grane
Srčana sporost (bradikardia)
Srčana tahikardija (pretkomorska i
komorska)
Najopasnija po život VF (ventrikularna
fibrilacija)

31. Normalan EKG VF – opasna po život

32. Hvala na paHvala na pažnji!žnji!