Atalı L., Çoknaz, D., Nurtanış, V. (2008). Spor Malzemeleri Satan İşletmelerde Elektronik Ticaret Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Kocaeli İl’i Örneği). 10Th. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 23-25 Ekim, Bolu. pp. 984-986

1. pRo(ttDıil(5-ıı

2. gF-++i.
{şşP-' 10dlnternational Sport Sciences Coııgres / Ocober 23-25,2008 'Boiu, TuıieY
-wkgelmekİedir. Bu araştırmada ise Star gazetesinin spora
lem
yüzde. olarak (% 19) hem
{e
,uy{? ,ul:l,_o.1y:!_y1?T
Şer ayrdıgı belirlenmiştir. Öztiirk ve İrkadaşlarının (l996) yaptıkları benzer araştırmada, seçilen giinlük gazetelerde
ortuıu*u İpor sayfası oranı en çokoh 13.79 (Sabah) olaraktespit edilmiştir. Bu çalışmada ise sPor saYfalarının
gazetenin geneline göre en ytitsel< oran o/o
J
l (Takvım) olmuştur.
_Sabah
gazetesinin spor_ sayfalannln oranr ise bu
iiuştr.-uoi % 19 oiarak|rı.mrş,r. Buradan hareketle geçerı |2 yllık siire içerisinde gazetelerin sPora aYrdığı alanrn
daha fazlalaştığı söylenebilir.
spor İaytaıarı, toplamda genel sayfa sayıslna göre incelenen l0 gazetenin Yo20'siıi oluŞturmaktadır, SPor
sayfalarının o/o..'51.6,sı ıİaer, oİzı.3,ü fotoğİaf, İ S.S'i makale-yorum ve Yo |7.2'si ilan ve reklamlardan
oluşmaktadır. Öatırt ve arkadaşları (1996) haber oranını ortalama % 50, fotoğraf oranını en Çok
o/o 24,3| ve
rekiam/kenar boşluğu orannl
'en
çok 6/o 2g.s olarak tespit etmişlerdir. Bu iki _aiaŞtffmanrn
bul8Ylar1
karşılaştırıldıgında, ğçen stire içerisinde gazetelerin spor sayfalarİnda görsel öğelerin daha
laz}a Yer alır hale g9ldiği
söylenebilir. Bu sonuç, gazetelerin spor-okuyucusu olarak sosyo - ktiltiirel bakımdan alt katmanları hedef kitle
olarak seçtiği görüşüyle uyuşmaktadır.
İulgrn basında spor sayfalarınm futbol sayfaları göriinümünden çıkarabilmek için medyanrn toPlumsal
sorumluluguİu yerine getir-"rini beklemenin yanı sıra, spor dallarını geniş kitlelere YaYabilmek iÇin
federasyonlann daha faz|a çaba sarfetmesi gerektiği söylenebilir.
Seçilmiş Kaynaklar
Demir, G. (2006)
,,yazı|ıAlman ve Türk Basınında Amatör Branşların Yeri", Marmara Üniversitesi, Beden Eğitimi
ve Spoİ enaUilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,
oztırt, İ" İr,"", G., Zülkadiroğlu,Z.,şahin, M. (1996)'Günlük Gazetelerde Sporun Yer Alışi', SPor Bilimleri
Dergisi, Y|1: 2,24 - 32.
Şahan,
"ıı.,'
ç,ru., V. (200s) Kitle İletİşim AraçIarının Spor Kamuoyu Üzerine Etkisİ, Web eriŞim:
.www.Sosyalbil.selcuk.edu.trlsos-mak/,ErişimTarihi:24.04.2008.
270. sPoR MALZEMELERi SATAN işı_ernııeLERDE ELEKTRoNjü(
iicıneT uvGuLAMALARıNıN peĞrniENDlRiLMEsl "KocAELi iı_i
önrueĞi"
ATALI. L.*. ÇOKNAZ, D.**,VELİOĞLU, M. N.***
- AbdffiBalsal Ünivenitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Spor Yöneticiliği, Doktora Programı
* Abant LzzetBİysa|Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor yüksekokulu
* Abant hzet Başa| Üniversitesi
Giriş
Spor, çağımı zda her yaş Ve kesimden insanrn ilgi duyduğu bir uğaş alanıdır ve bu alan ,ıl1,^}]^u,lT
::L3,5r
İJı.iİh.j ylr ahaktadır.'Bu farklılıklarl sporcu, çalıştırıcr, spor yöneticisi, hakem, seyirci gibi geniŞ bır YelPazede
İ.jİtı"nji.*.t mümktindür. Bu kadar g.rriş bi. alanda var olan spor, zaman içinde kendi endüstrisini oluŞturmuŞ ve
kendi pazarını yaratmıştr.
Bilgi toplumuııda iiriinİerin lnternet üzerinden ticareti zorunlu bir haıeket olarak görülmektedir. İŞletnelerin Interng.t
ile potansiyeı mıışeriye ulaşması daha da kolaylaşırken, lntemet satış işlemini krsaltarak, hızlı ve verimlİ
haberleşmeyi arttırmaktadır. En büyük özelliği
-ise
tüketicilerin büyiik oranda hızlı iŞlem YaPabilmeleridir
(Haşıloğlu, 1999: 65,93).
Internet,i kullaııanların ,uyr, ," oranınln dtinyada ve ülkemizde giderek artmasr sonucu sPor alanında da Intemet'in
vog* oıu.uı. kullaruldığİgörülmektedir. Internet iizerinden yapılan alışverişin en büyük avantajlarından Ugisi P9
spor pazarlama yoneticİlerinin yüksek sayda pazar|araulaşüilme yeteneğidİr (Argan,2002: 3l0 ), SPor endüshisi
de diğer endüstriler gİui t"ı."oİo3inin avantajÜrından yaraİıanmakta, spoİ işıetmeleri daha fazla satıŞ YaPmak iÇin
farklittıketici gruplarina farklı shatejiler uygulamaktadır (fugan, 2004: 19).
Spor i$etmeıeiinin, ,po."nJtırt l*irri, g"İll-"sine paralel olarak Internet teknolojilerinden faYdalanma durumları
Intemet ijzerindeır tiçİetin sağladığı yuru.İ* uçrrrnd* önem arz etmektedir. Spor iŞletmelerinin iiriınlerini hedef
tüketiçi grubuna en kısa zamaıda en az malİyetle ulaştırmasrnın hedeflendiği bir ticaret anlaYŞında Internct
üzerinden ticarete spor malzemeleri satan işletmelerin yaİ<laşımlarının belirlenmesi ve önerilerin geliŞtirilmesi bir
ihtiyaç olarak görtılmektedir Bu araştırmada, dünyada gİderek yaygınlaşan ve Türkiye'de de aYnı dereceele
984

3. l0r Internatioüıal Sport Scienc€s Ço_r.r§Teş 1 Octpbçr 23-2512008 , Bolu, Tukey
yaygınlaşması beklenen elektrorıik ticaret uygulamalarırıın, spor malzemeleri satan işletmeler aÇısından incelenere_k,
uygulamaya yönelik mevcut durumlarınrn ortaya konulmasl amaçlaıımıştır.
Yöntem
Spor malzemeleri satan spor işletrnelerinde elekhonik ticaret uygulamalarının mevcut durumrrrıun değerlendirilmesi
amacı ile yapılan bu araştırmada nicel ve nitel araştrrma yöntemleri birlikte kullanılmıştır.
Nicel Boyut: İşletnelerin özellikleri, sahip oldukları elekho:ıik ticareJ teknolojileri, uygulamalan ve çlektronik
ticaret geİçekleştirme dıırumlarırıı belirlemek amacıyla araştrmanın bu böliimünde talama modeli kullanılmıŞtır.
Araştırma ewenini 2007 ylında Kocaeli İl sınırlan içinde faaliyet gösteren spor malzemeleri satan 58 işletne
oıuş-turmaktadır. Aıa$ırmada 58 işletmeye ulaşrlmaya çalışılmış fakat bu işletrnelerden 16 işletme spor ile ilgİli
^İr"^"
satmadığ için araştırma dışı bırakılmıştır. Sonuç olarak çalışmanın nicel kısmrnda bilgi formıı 32
işletmeye uygulanmıştır.
Nitet lİoyuİ: işletme yöneticileri ile gerçekleştirilen bu böliimde nitel araştırma tekniklerinden görüşme yöntemi
kullanılarak ydneticilerin konuya ilişkin görüşleri belirleımeye çalışılmıştır. Tipik durum ömeklemesine uygun
şekilde üç işİetme yöneticisi ile görüşmeler yapılmıştır. Üç işletme yöneticisi seçilmesinde l«iter olarak elektronik
İicareti uygulayan, uygulamayan ve planlayan olarak örneklem seçimi yapılmıştır. Elde edilen verilerin afaŞtlrma
probleminğ ıiştin oıarat .r"ı"ri sogediğİ ve hangi sonuçlan ortaya koyduğunu analiz etmek iÇin nitel analiz
yontemlerinden "betimsel ana|it'yöntemi ile araştırmada toplanan verileri tanımlamaya, verilerin iÇinde saklı
olabilecek gerçekleri ortaya çrkarmaya çalışmak için "içerik ana|izi" yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular
Tablo -1 Nicel Krsrmdan Ornek Veriler
İşletmelerin Internet Bağlantısı
2l
oA 65,7
11
%34,3
İşletmelerin Elektronik Posta Adresine
Sahip Olma Durumu
l8
Yo56,2
|4
oA 43,8
İşletmelerin Sahip Olduğu Web
sitelerinin Durumu
l2
oA37,5
20
Yo 62,5
ffi_
işletmelerde Internet bağlantısı olup olmadığına ilişkin bulgular Şekil 1'te. yer almaktadır. 2l iŞletmede (% 65,7)
Üt"*"t bağlantısı olduğıİ, l1 işletme (%34,3) Internet bağlantısı olmadığı, İşletmenizin elektronik Posta adresin vaı
mı? sorusrıiıa 18 işletmenin e/;56,2) evet, 14 işletmenin (% 43,8) hayr cevabı verdiği, işletmelerin web sitesine
sahip olma durumuna bakıldığında 12 işletmenin (%37,5) web sitesine sahip olduğu, buna karşılık 20 işletmenin
(% 62,5) web sitesine sahip olmadığı görülmektedir.
Tablo -2 Genel B
^r
")
Ei"kt.o"tl. Tt"ü"t İle İleill Genel Bulgular
l) }Iızlı ve gelisen bir alan
2) satışta kolaylık ve bilgilendirme
3) Satıs ve süvenlik
b) Elektronik Ticaret Uygulamalarına Geçiş İle Ilgili Bulgular
1) Tfüeticinin Intemet Ilsisi
2) Gelismeler ve araştrrma
3) Intemet iDerinde spora ilgi
cl nlettronlk Ticaret Planlama Nedenleri ile ilgili Bulgular
t) Kolaylıklar srınma ve destek
2) Rekabet Etme
d) Elektronik Ticaret Uygulamama Nedenleri Ile llgili Bulgular
ffi
2) Güvenlik ile ilgili sorunlar
3) Takio etmede zorluklar
985

4. l0d International Sport Sciences Congress / October 23-25,2008 , Bolu, Turkey
Çalışmanın nitel kısmmda üç işletme ile yapılan görüşmeler sonucunda tabloda elektronik ticaret ile ilgili genel
bulgular üç işletmenin durumunu ortaya koymaktadır. Diğer takip eden kısımlarda uygulamaya geçişte ve uygulama
nedenleri görülmektedir.
Tartışma ve Sonuç
Bu temalara dayalı olarak katılımcıların elektronik ticaret ile ilgili literatiirde yer alan işletmeleri
etkileyecek olan unsurların farkında oldukları söylenebilir. Kırçova'nın (1999) belirttiği gibi teknolojilerle beraber
işletmelerde işlerin kolaylaşmaslna yönelik yeni işletmecilik tanımları çıkmıştır. Elektronik ticaret ile ilgili
kaülımcıların düşünceleri Korkmaz'ın (2004) "elektronik ticaretin tüketiciye ve alışverişe etkileri" başlığı altında
belirttiği "kolay'', "h|zh", "güvenli", ifadeleri ile örtüşmektedir. İnan'ın (2002) yaptığı başka bir çalışmada da
işletmelerin Intemet kullanımında etkili olan faktörler arasında kolaylık yer almaktaür. Özdinç ve Kızıltuğ (2005)
yapmış olduğu çalışmanın sonucrında da işletmelerin bilgiye daha hızlı ve kolay ulaşabileceklerini belirtmiştir.
Güleş ve arkadaşlan'nın (2003) çalışmasında işletmelerin elektronik ticaret yapmama nedenleri arasında güvenlik
önemli bir problem olarak ortaya çıkarken, spor işletmelerinin de güvenliğn elektronik ticaret uygulamalarında
sorun olarak görülmesi paralelliği ortaya koyrnaktadır,
Dedeoğlu'na göre gelişmeler ve araştırma temasını orüaya çıkaran katılımcı ifadelerden "maliyetler ve
müşteri potansiyeli" elektronik ticarete geçişte temel unsurlardan olan müşteri potansiyelini çoğaltmak ve
ihtiyaçlarını karşılamak açısından önemlidir. Bal (2003) çalışmasında elektronik ortamda yapılan işlemlerin
maliyetlerinin daha düşük olduğunu ve potansiyel müşterilerine daha düşiik maliyetle sunabileceğini belirtmektedir.
Spor seyircisinin bilgilenme ihtiyacı ve spor organizasyonları ile ilgili web sitelerinin diinyanın birçok yerindar
takip edilmesi Intemet üzerinde spora olan ilgiyi artırmıştır.
Rekabet etme boyutunda çıkan temaya yönelik ise Yalçın ve Demircioğlu'nrur (2000) yaptığı çalışmanın
sonucunda Internet rakiplere üstiinlük sağlamada önemli bir fırsat çıkarmıştır. Kula ve Tatoğlu (200l) işletmelerin
rekabet için Internet'i yoğun olarak kullandıkları görülmüştiir sonuçlanna göre araştırma sonuçlan paralellik
göstermektedir.
Bal'ın (2003 ) yaptığı çalışmada elektronik ticaretin güvenliğinden duyulan kaygının arttığı görülmüştiir.
Bu çalışma kapsamında yer alan elektronik ticaret uygulamayan spor işletmesinin de bu kaygıy taşıması benzerlik
göstermektedir. Diğer yandan Güleş ve arkadaşlannın (2003) yaptığı çalışmada işletmelerin tamamı elektronik
ticaret uygulamaları konusı_ında bilgi sahibi olurken bu çalışma kapsamında yer alan spor işletmesinin ise bilgi
eksikliği olduğu görülmüştiir. Güleş ve arkadaşlaniıın çahşması ile benzerlik göstermemektedir.
Sonuç olarak araştırmada yer alan işletmelerin tamamlna yakını elektronik ticaret'in işletmelere sağladığ
hız, bilgi sunma ve rekabet etme gibi avantajlarını benimsemektedirler. Spor yöneticileri elektronik ticaretin hızlı
gelişen bir alan olduğunu belirtmişlerdir. Buna karşın spor işletmeleri diğer işletmeler gibi elektronik ticaretin
öniindeki engellerden güvenlik ile ilgili kaygılar taşımaktadır. Elekkonik ticaret uygulamayan spor işletmeleri
uygulamama nedenleri arasında güvenlik önemli yer taşımaktadır. Elektronik ticaret uygulayan ve planlama
aşamasında olan spor işletmeleri Internet üzerinde spora olan ilginin farkındadırlar ve rekabet etmek için elekkonik
ticaretin sunduğu tiirn kolaylıklardan faydalanmak üzere elektronik ticaret uygulamalarını işletrnelerinde
değerlendirmektedirl er.
Seçilmiş Kaynaklar
l. Argarı, Metin. Katırcı, Hakan. Spor Pazarlaması. Ankara: Nobel Yayınları,20O2.
2. Beech, John and Chadwick, Simon and Tapp, Alan. " Emerging Trends in the Use of the Internet- Lesson§
From the Football Sector," Qualitative Market Research: vol:3, no;l, 2000, pp.38-46
3. Delpy, Lisa and Bosetti, Heather. " Sport Marıagement and Marketing Via The World Wide Web," Sport
Marketing Quarterly, vol:7,no:1, |998, pp. 2|-27.
4. Gladdeıı, Jay. " Sports Market Bytes: The Ever Expanding Impact Of Technolgy On Sport Marketing, Part l,"
Sport Marketing Quarterly, vo1:5,no:3,1996, pp. 13-15
5. Sözeri, Barış. Koçak, Settar. " Tiirkiye'deki Süper Lig Futbol Kulüplerinin Bir Pazarlama Aracı Olarak InternÇt
Kullanımları," Spor Bilimleri Dergisi, cilt:14, say: 3, 2003, ss. 1|4-|32.
986