1. Soka tira
Soka-tiran bi aurkako giza indar, soka bati eutsita,
elkarri herrestan ermaten saiatzen dira. Kontseptu sinple
horien ondorioz, kirol hau aspaldi-aspaldiko
antzinetatik da ezaguna eta hedadura geografiko oso
zabala da gaur egun.
“Soka-tirako” lehiak arautzen dituzten baldintzak ondokoak dira:
➢Indartsuen kopurua: zortzi dira.
➢Pisua: baldintzen artean probak pisu mugatuarakin edo libreareakin diren adierazten da.
Pisu mugatua 560 kilo, 640 kilo eta 720 kilotan ezartzen da.
➢Botileroak: talde bakoitzak botilero bat du, haien ahalegina animo-ohiuekin zuzentzen
duena.
➢Debekatuta dago soka gerrian lotzea edo sorbaldarekin gainean jartzea, amaieran dagoen
gizonaren kasuan izan ezik. Sokari bi eskuekin heltzen zaio.
➢Frontoian edo belarrean tira daiteke, eta erabiltzen diren oinetakoak desberdinak izango
dira, abarkak lehenengo kasuan eta botak bigarrenean.
➢Kaleak: talde bakoitzak bere kalearen barruan tiratu behar du, normalean 2 metroko
zabalerakoa, eta bertatik irteten dena deskalifikatu egingo dute.
➢Arraste-eremua: bi metro 50-koa da, eta sokan eta zoruan dago seinaliztatuta.
➢Soka zinta gorri bat lotzen da , erdia zehatz-mehatz adierazten duena.
➢Desafioa bi tiradetara egiten dira, taldeak aldez aldatzen dutela. Horrela aukerak parekatu
nahi dira, alde bateko irregulartasunek, aldapak etab. Eragindako abantaiak saihestuz.
Berdinketak gertatzen badira, aurkaria herrrestan eramateko erabilitako gutxienezko
denborak erabakitzen du.
➢Hainbat parte-hartzailetako lehiaketetan sailkapen-ligaxka ohi da, guztiak guztien aurka
arituz.
Soka-tira frontoitekao kantxen eta plazetako harrien gainean egiten zen, herrialdeko
estilo tradizionalari jarraituz. Nazioarteko kontaktuek eta lehiek argi eta garbi erakutsi dute
belar gaineko soka-tira dela modalitate sabalduena eta etorkizun handikoena dela. Euskal-
Herrian, probintzia bakoitzean, neguko denboraldian zoru gogorrean gainekoa da;
udaberrian oinetakoz aldatzen dute, gomazko abarka tradizionalaren ordez bota ferratua
jantziz, funtsezkoa lurraren gainean behar bezala tiratzeko.
INDIAKO PARTXIS

2. HARRIGARRIA
Partxis jokoa mundu osoan da ezaguna. Oso erraza da partxisean jolastea eta jende
askok ezagutzen ditu arauak. Baina ba al dakizue nor asmatu zuen partxisa? Gezurra
dirudien arren, Indiako errege mongolek sortu zuten
partxisa duela 500 urte. Egun, etxean jolasten dugu partxisean,
baina hasieran egiten zen joko hau. Beste alde handi bat ere bada
lehenego eta oraingo partxisaren artean: hasierako jolas taula
Abkar handia erregearen lorategia zen. Emperadore hau mila
bostehun eta hamaseitik- mila seirehun eta bostera bitertera izan zan
agintean, eta urte horietan boladan jarri zuen partxisa. Bestalde,
fitxarik ez zegoen; neskak ziren fitxak. Erresumako neska politenak
fitxak badira bezala mugitzen ziren. Gainera, dadorik ez zegoen eta moluskuen maskorrak
zituzten haien ordez. Maskorrak margotuta zeuden, eta dirua badira bezala erabiltzen ziren
antzina.
ARAU ALDAKETA
Antzinako partxisak es zituen gaur egungoaren arau bera. Dadorik ez zegoenez, moluskuen
maskorra erabiltzen zituzten. Hauek ez zuten zenbakirik. Horregatik oso
arau bitzia zegoen: moluskuen maskorra bota eta gero, maskorren
irekitzen atala gora begira gelditzen bazen jokalariak lauki bat
aurreratu behar zuen bere “fitxa”. Partxis hitza , bestalde, Indiako “pacisi”
hitzetik dator. 25 esanahi du partxis hitza, eta moluskuren maskorra
bota behar ziren partida amaitzeko. 25 aldiz bota eta gero amaitutzat
ematen zen jokoa.
Gainera, fitxen ordez, neskak jartzen ziren taula gainean, eta herriko nobleziako alaba
politenak elkarrekin borroka egiten zuten partxiseko fitxa izateko asmos. Garai hartan,
partxiseko fitxak izaea ospea omen zuen.