1. HERRI KIROLAK
Baserritarrak nahitaez egin behar zituen eguneroko betebeharrak kirol bilakatu
dira denborarekin.
Euskal Herrian sortu eta antzinatik jokatu direnak dira herri kirolak. Horietako asko,
hemen sortutakoak dira, munduko beste zenbait lurraldetan ere ezarri dira
denborarekin.
.Herri-kirol ezberdinak aztertuz gero, konturatuko gara nola trebetasunezko probak
izateaz gain, indar fisiko handia edukitzea eskatzen dutela. Gainera, beste lurralde
batzuetako aisialdiko ekintzekin alderatuz, herri-kirolak dira hain esfortzu fisiko
handia eskatzen duten bakarrak. hainbat probaren ezaugarriak kontuan hartuta,
erresistentzia izatea ere beharrezkoa da.jendea apustuak egiten zituzten nork
irabaziko zuen esanez baina ez ziren bakarrak, kirolariak ere apostuak egiten
zituzten haien artean.
Hemen praktikatzen diren kirol batzuk, berriz, munduko beste herrietan jokatzen
diren beste batzuen antzekoak dira.
Herri kirolak hiru taldetan sailkatu daitezke funtsean: lanean oinarritutakoak, gerran
oinarritutakoak, eta erlijioan eta jai-ospakizunetan oinarritutakoak.
Lanean oinarritutako herri kirolak
Talde honen barruan ondorengo kirolak sartzen dira: aizkolaritza, harri-jasotzea, idi-
dema edo idi probak, segalariak, korrikalariak, estropadak, txingak eta lokots edo
koskol bilketa
Gerran oinarritutako herri kirolak
Palanka jaurtitzea, korrikalariak lanean oinarritutako kiroletan bezala eta bolo jokoak
dira talde honetako herri kirolak.
Jai-ospakizunetan oinarritutako herri kirolak
Pilota da Euskadiko jaiekin harreman handiena duen kirola, eta aspalditik praktikatu
da euskal lurraldean. Hirietako jendea apustuak egiteko joaten baitzen partidetara.
BEROKETA
Beroketaren helburua, herri kiroletan aritzeko prest egotea izango da, parte-
hartzaileen gorputza prestatzea ondoren egingo dituzten ekintzetarako. Indarra
2. denez herri-kirol gehienen oinarria, oso garrantzitsua da gihar kontrakzioen
eraginkortasuna handitzeko beroketa egokia egitea. Beroketaren iraupenari
dagokionez, jokalarien eta saioaren ezaugarrien arabera erabakiko da. Horregatik,
nahiz eta orokorrean 20 minutu inguruko beroketa egitea gomendagarria izan, aldatu
ahal izango da.
MOTAK
18 herri-kirol mota daude:sokatira,aizkora,sega jokoa,harri jasotzea, Giza probak,Zaldi
probak,Idi probak, Asto probak, Lasto altxatzea, Lasto botatzea, Lokotx biltzea, Trontza, Zaku
eramatea,Orga jokoa,Ingude altxatzea, Ingude,Txinga-Ontzi eramatea, Txinga eramatea,Ontzi
eramatea, Harri zulaketa
-SOKATIRA: Partaide ezberdinek osatutako bi taldeak soka baten alde bietan jarrita,
sokari bakoitzak bere aldera tira egin behar diete. Kirolaren helburua adierazitako
leku edo marka jakin batetik beste taldea pasaraztea da.
-AIZKORA:Helburua enbor bat edo gehiago aizkoraz ahalik eta denbora gutxienean
moztea da, eta banaka, binaka edo taldeka lehiatu daiteke. Enborra zutik edo
etzanda egon daiteke.
-SEGA:Denbora jakin batean ahalik eta belar gehien moztean oinarritzen den herri
kirola da.
-HARRI JASOTZEA: Harri bat lurretik hartu eta sorbaldaraino jasotzean datzan herri
kirola da.
-GIZA PROBAK: Harri astun bat denbora mugatu batean ahalik eta distantzia
luzeenean garraiatzean datzana.
-ZALDI PROBAK: Zaldi batek probarri bat denbora jakin batean ahalik eta distantzia
luzeenera eraman behar duen abere probada.
-IDI PROBAK: Idi batekin plaza batean zehar denbora mugatu batean ahalik eta
distantzia luzeena
-ASTO PROBAK: Asto batek, probalariek gidatuta, probarri bat denbora jakin batean
ahalik eta distantzia luzeenera eraman behar duen abere proba da.
-LASTO BOTATZEA: Sarde bat erabiltzen duten jaurtitzailea baino altuago den barra
baten gainetik botatzeko.
-LOKOTX BILKETA:Tarteka eta ilara batean jarritako lokotx edo egurrezko zatiak
banan banan hartu eta ilararen mutur batean dagoen saski batera ahalik eta
denbora laburrenean sartzea helburua duena. Jokoa banaka nahiz taldeka joka
daiteke, azken kasu honetan taldekide adina ilara eta saskiak jarriz.
3. -ZAKU ERAMATEA: Zaku bat bizkar gainean distantzia mugatua ahalik eta azkarren
egitea helburu duena.
-ORGA JOKOA: Orga bati ahalik eta bira gehien emanaraztea da.
-INGUDEA ALTXATZEA :Errementariek ingudea bere bizkarrean eraman ohi zuten
norabait lan egitera zihoazenean.
-TXINGAK: pertsona batek plaza batean leku batetik bestera txinga bana eskuekin
eramatean datza
-ONTZIA ERAMATEA:Esne latak eraman eta ekartzeko herri kirolari deritzo
-HARRI ZULAKETA:Denbora jakin baten harri batzuei zuloak egitean datzan herri
kirola da
TRONTZA:Bi helduleku dituen trontza edo arpan izeneko zerra motarekin egiten den
herri kirola da.
IÑAKI PERURENA
Historiako harri-jasotzaile handienetako bat da.16 urterekin aizkolari proban
txapelduna izan zen. 320 kg-ko pieza altxatzea lortu zuen 17 segundutan
