1. KRITERET E DIAGNOZËS
Glicemi e Dëmtuar Esëll (GDE) ≥ 100 – 125 mg/dl (5.6 – 6.9 mmol/l)
dhe 2 orë pas glukozës < 140 mg/dl (7.8 mmol/l)
Tolerancë e Dëmtuar e Glukozës (TDG)
Esëll < 126 mg/dl
dhe 2 orë pas glukozës ≥ 140 – 200 mg/dl (7.8 – 11.0 mmol/l)
Diabet
Esëll ≥ 126 mg/dl (7.0 mmol/l)
dhe 2 orë pas glukozës ≥ 200 mg/dl (11.1 mmol/l)
(GDE) dhe (TDG) = PREDIABET
OGTT (testi ingarkesës orale me glukozë), 75gr
glukozë tretur në 300ml ujë
Korelacioni ndërmjet mesatares së hemoglobinës së glukozuar dhe glicemisë
HbA1c (%) Mesatarja e glicemisë në gjak (mg/dl)
6 126
7 154
8 183
9 212
10 240
11 269
12 298
KLASAT E ANTIDIABETIKËVE ORAL QË JANË NË QARKULLIM NË SHQIPËRI
KLASAT EMRI
FARMAKOLOG
JIK DOZA (emri
në qarkullim
në
DOZA
FILLESTARE
DHE DOZA
MAKSIMALE E
ULJA
MAKSIMA
LE
E HbA1c
KLASAT
MEKANIZMI
I
VEPRIMIT
EFEKTET ANESORE
DHE
KUNDËRINDIKACIO
NET
2. Shqipëri) REKOMANDU
AR
BIGUANIDET Metforminë
500, 850,
1000mg
500-2500
mg/ditë
1 – 1.5% Ul
rezistencën
periferike
të insulinës.
Pakëson
prodhimin
hepatik të
glukozës
Shqetesime
gastro-intestinale.
Acidozë laktike.
Hepatotoksicitet. Të
kundërindikuar në
IRK
dhe IKK
SULFANILURE
TE
Glibenklamidi
5 mg
Glimepirid 1-2-
3-
4mg
Gliclazid 80mg
Gliquidone
60mg
5-20 mg/ditë
0.5–8 mg/ditë
80–320
mg/ditë
60-180
mg/ditë
1 – 1.5% Nxit
sekretimin e
insulinës nga
pankreasi.
Vepron në
gliceminë
esëll
dhe
postprandial
e
Shtim në peshë.
Hipoglicemi.
Të kundërindikuar
në
IRK.
GLINIDET repaglinid 0.5,
1, 2,
4 mg
1.5–16
mg/ditë
0.5 – 1.5% Nxit
sekretimin e
insulinës nga
pankreasi.
Vepron mbi
gliceminë
esëll
dhe
postprandial
e.
Shtim në peshë.
Hipoglicemi. (Më të
rralla se me SU).
Mund
të përdoren në IRK e
kompensuar.
FRENUESIT E
GLUKOZIDAZ
ËS
Acarboza 50,
100
mg
150-300
mg/ditë
0.5 – 1.5% Pakësojnë
thithjen e
karbohidrate
ve
në traktin
G-I dhe ulin
gliceminë
postprandial
e
Shqetësime
gastrointestinale.
LLOJET E INSULINAVE QË JANË NË QARKULLIM NË SHQIPËRI
3. Lloji i insulinës Klasa Fillimi I veprimit Veprimi
maksimal
Kohëzgjatja e
veprimit
Insulinë Aspart
Insulinë Lispro
Insulinë Glulisinë
Insulinë analoge
me
veprim të shpejtë
10-15 minuta 1-1.5 orë 3-4 orë
Insulinë Neutrale Insulinë neutrale
humane me
veprim
të shkurtër
30-60 minuta 2-4 ore 6-8 ore
Insulinë Izofan Insulinë humane
me veprim të
ndërmjetëm
2-4 orë 6-12 ore 12-16 ore
Insulinë Detemir
Insulinë Glargine
Insulinë analoge
me
veprim të zgjatur
2-4 orë Pa pik maksimal
veprimi
≈ 24 orë
Insulinë Bifazike Insulinë bifazike
me
veprim të dyfishtë
30-60 minuta 2-12 ore 12-16 ore
REKOMANDIMET E TRAJTIMIT PËR PERSONAT ME DIABET DHE SËMUNDJE KARDIOVASKULARE
Presioni i gjakut Sistolik/ diastolik (mm Hg)
Në rastin e dëmtimit renal ose
proteinuri
>1gr/24
<130/80
<125/75
Kontrolli i glicemisë mg/
dl; mmol/L
HbA1c (%)
Glicemia (në gjakun venoz)
mg/dl; mmol/L
Esëll
Post prandilale
Diabeti tip1
Diabeti tip 2
≤6.5
108 (6.0)
135-160 (7.5-9)
135 (7.5)
Profili lipidik mg/dl;
mmol/L
Kolesteroli total
LDL kolesteroli
HDL kolesteroli
Femrat
Meshkujt
Trigliceridet
175 (4.5)
70 (≤1.8)
>46 (1.2)
>40 (1.0)
150 (1.7)
<3
4. Kolesterol-total/HDL kolesterol
Ndryshimet e stilit të
jetës
Ndalimi i duhanit
Aktivitet fizik i rregullt
(min/ditë)
BMI
Reduktimi i peshës në rast
mbipeshe (%)
Perimetri abdominal
Femra
Meshkuj
Zakonet e të ushqyerit
Marrja e kripës (gr/ditë)
Marrja e fibrave
Marrja e likideve mono dhe
disakaride
% e yndyrnave të marra
Të saturuara
Të poli pasaturuara n-6
Të poli pasaturuara n-6
E detyrueshme
>30-45
<25
10
<80
<94
<6
>30 gr në ditë
Eleminohen
≤30-35
<10
4-8
2gr/ditë të acidit linoleik
200 mg/ditë të acideve
yndyrore me krahë
shumë të gjatë