1. 32 Hoe blijf je gemotiveerd voor je
job?
1. Bronnen
Publicaties
Van den Broeck, A., De Witte, H., Vansteenkiste, M., Lens, W. & Andriessen, M. (2009). De Zelf-Determinatie
Theorie: Kwalitatief Goed Motiveren op de Werkvloer. Gedrag & Organisatie, 22, 316-335.
Website
http://www.selfdeterminationtheory.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Self-determination_theory
http://www.vopspsy.ugent.be/en/developmental-psychology/maarten-vansteenkiste.html
2. Contactpersonen
Prof. Dr. Anja Van den Broeck
Human Relations Research Group Onderzoekseenheid Arbeids-, Organisatie- en Personeelspsychologie
HUBrussel KULeuven
Warmoesberg 26 Tiensestraat 102
1000 Brussel 3000 Leuven
anja.vandenbroeck@hubrussel.be anja.vandenbroeck@ppw.kuleuven.be
32 – Hoe blijf je gemotiveerd voor je job– VVJ Vormingsdriedaagse 2012 p1 | 2

2. Notities:
De Zelf-Determinatie Theorie is een omvattende theorie over menselijke motivatie en optimal functioneren. Ze
kan toegepast worden in verschillende levensdomeinen zoals scholing, sport, opvoeding en romantische relaties.
Recent werd de bruikbaarheid van deze theorie ook aangetoond in de werkcontext. Kort samengevat, gaat de
theorie gaat uit van vier veronderstellingen.
De theorie start ten eerste vanuit een positief mensbeeld. Volgens de Zelf-Determinatie Theorie zijn mensen
geen passieve wezens die vooruit moeten worden gestuwd door middel van allerlei controlemechanismen. Nee,
volgens de Zelf-Determinatie Theorie zijn mensen van nature eerder actief, gericht op samenwerking en
persoonlijke groei. De omgeving kan er voor zorgen dat deze actieve groeitendens ruimte krijgt, waar door
mensen zich effectief gaan ontwikkelen. Een minder stimulerende omgeving zorgt er echter voor dat deze
positieve tendens verloren gaat, en mensen passief worden.
Ten tweede stelt de Zelf-Determinatie Theorie dat het niet alleen belangrijk is hoeveel, maar ook hoe mensen
gemotiveerd zijn. Ze onderscheid daarbij twee kwalitatief verschillende types motivatie: gecontroleerde en
autonome motivatie. Gecontroleerd gemotiveerde werknemers spannen zich in voor hun job om beloningen te
kunnen opstrijken of om trots te kunnen zijn op zichzelf. Ze willen straffen zoals ontslag, kritiek, of schuld- of
schaamtegevoelens vermijden. Gecontroleerde werknemers worden dus gemotiveerd door druk vanuit hun
omgeving of zichzelf. Autonoom gemotiveerde werknemers daarentegen spannen zich in voor hun job omdat ze
hun werk belangrijk, boeiend of leuk vinden. Zij vinden hun motivatie dus in zichzelf of hun takenpakket.
Ten derde hecht de Zelf-Determinatie Theorie belang aan het type van doelen dat mensen nastreven. Waar
andere theorieën er van uitgaan dat mensen gemotiveerd zullen zijn door eender welk specifiek uitdagend doel,
stelt de Zelf-Determinatie Theorie dat het belangrijk is om eerder intrinsieke doelen na te streven, zoals het
opbouwen van goede relaties en zelfontwikkeling, dan om aandacht te besteden aan extrinsieke doelen zoals
financieel succes, status en macht.
Tot slot geeft de Zelf-Determinatie Theorie een ABC van goede motivatie mee. De theorie gaat er immers vanuit
dat mensen drie psychologische basisbehoeften hebben: de behoefte aan autonomie, betrokkenheid (of
verbondenheid) en competentie. Autonomie gaat over het gevoel auteurschap te hebben over je gedrag, zelf
mee aan het roer te staan. Betrokkenheid voel je wanneer je mensen rondom je hebt die jij graag ziet en door
wie je graag gezien hebt. Competentie ervaar je wanneer je dingen kan doen die je goed kan. Wanneer dit ABC
vervuld is, dan zullen mensen autonoom gemotiveerd zijn en intrinsieke doelen nastreven. Het is ook een
noodzakelijke voorwaarde opdat mensen optimaal zouden functioneren: zich goed voelen in hun vel en het
beste uit zichzelf naar boven halen.
32 – Hoe blijf je gemotiveerd voor je job– VVJ Vormingsdriedaagse 2012 p2 | 2