SlideShare a Scribd company logo
LIBITO
SAKHIWO SELIBITO
YINI LIBITO?
• Libito ligama lesilisebentisa kugagula intfo
lesingayibona, nobe lesingeke siyibone
ngemehlo.
Tibonelo
a) Lesingakubona ngemehlo- umuntfu
b) Lesingeke sikubone ngemehlo- umoya
• Emabito angakhomba intfo yinye nome tintfo
letinyenti. Singasho kutsi situlo uma sisinye
kodvwa uma setitinengi singatsi titulo.
SAKHIWO SELIBITO
• Libito lakhiwa ngetincenye letimbili.
Letincenye ngunati:
i) Sicalo
ii) Sicu
Tibonelo
Um-fana
Um- sicalo
-fana – sicu
KWEHLUKANA KWEMABITO
• Emabito langakhomba bunye nebunyeti
Bunye Bunyenti
Umuntfu bantfu
Situlo titulo
• Emabito langehlukaniseki ngebunye nebunyeti
Kufa, boya, luhala
• Emabito lanesimo sebunye kepha abe akhomba tintfo
letinyenti.
Umhlambi, sicuku, libandla
• Emabito lanesimo sebunyenti kodvwa abe angakhombi
bunyenti.
Emafutsa, emanti
SICALO
• Sicalo ngulencenye yelibito leba sekucaleni,
futsi iyagucuka uma libito liyiswa ebunyentini.
Tibonelo
Bunye Bunyenti
li-tje ema-the
um-ntfwana ba-ntfwana
LUHLA LWETICALO TEMABITO
SIGABA BUNYE BUNYENTI
1 umu- ba-
1a - bo-
2 umu- Imi-
3 li- ema-
4 si- ti-
5 iN- tiN-
6 lu- tiN-
7 bu-
8 ku-
TICU TEMABITO
• Sicu ngulencenye yelibito leba sekugcineni,
yona ayigucuki noma libito seliyiswa
ebunyentini.
Tibonelo
Bunye Bunyenti
um-fana ba-fana
si-hlahla ti-hlahla
TICU TEMVELO
SIGABA TICALO TICU TEMVELO
1 umu-, ba- -ntfu, -ntfwa, -fana
2 umu-, imi- -ti, -zi, -fula, -ganu
3 li-, ema- -tsanga, -sondvo, -fa
4 si-, ti- -nhlanhla, -mongo, -
bhuluja
5 iN-, tiN- -phuphu, -gati, -khukhu
6 lu-, tiN- -tsi, phondvo, -khuni
7 bu- -so, -vila, -hlalu
TICU TEKUBOLEKWA
• Letinye ticu singateboleka kuletinye titfo
tenkhulumo khona esiSwatini.
• Singabuye siteboleke kuletinye tilwimi.
Letebolekwe kuletinye titfo tenkhulumo
a) Etabitweni: mine> bu-mine, sonkhe> Sonkhe
b) Esichasiweni: khulu> bu-khulu, -ni> buni?
c) Etentweni: hamba> kuhamba, -dlala> um-dlali
d) Etibanjalweni: ngimi> bu-ngimi, -njalo> bu-njalo
e) Esibabatweni: maye! Bu-mayemaye
f) Esentakutsini: dzalakaca> um-dzalakaca
TICU TEKUBOLEKWA
• Ticu letibolekwe kuletinye tilimi. Leti kutsiwa
yimifakela.
a) EsiNgisini: Map> i-mephu, money> i-mali,
office> li-hhovisi, order> li-oda.
b) EsiBhunwini: hek> li-hheke, hemp> li-hembe,
dom> bu-dvomu, vadoek> im-faduku

More Related Content

What's hot

UBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMOUBUCIKO BOMLOMO
iSIZULU
iSIZULUiSIZULU
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
prudence Masango
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
Nsindiso Clement
 
Ubuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slidesUbuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slides
sbusiso khumalo
 
Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2
Themba Mphiti
 
Ukuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondloUkuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondlo
THANDI NKOSI
 
Mehuta ya madiri
Mehuta ya madiriMehuta ya madiri
Mehuta ya madiri
EmmanuelMoloto
 
Ubuciko bomlomo asandah
Ubuciko bomlomo asandahUbuciko bomlomo asandah
Ubuciko bomlomo asandah
Asandah Mashele
 
Sepedi leleme la gae
Sepedi leleme la gaeSepedi leleme la gae
Sepedi leleme la gae
matlhagasegoapa
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
lucas Tshabalala
 
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa) Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
KamoMologadiTjale
 
Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830
Colile Dlamini
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
lebogang shakwane
 
Izindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 bIzindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 b
Colile Dlamini
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
Phumzile Sibiya
 
Isifundo sezincazelo siyaqhutshwa
Isifundo sezincazelo   siyaqhutshwaIsifundo sezincazelo   siyaqhutshwa
Isifundo sezincazelo siyaqhutshwa
Mlando Prosperity
 
Ts'ebelisano 'moho ea Basotho
Ts'ebelisano 'moho ea BasothoTs'ebelisano 'moho ea Basotho
Ts'ebelisano 'moho ea Basotho
TsepoMohloboli
 
Ukulwangisa
UkulwangisaUkulwangisa
Ukulwangisa
MTHOKOZISI NTOKOZO
 

What's hot (20)

UBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMOUBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMO
 
iSIZULU
iSIZULUiSIZULU
iSIZULU
 
Isilandiso
IsilandisoIsilandiso
Isilandiso
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
Ubuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slidesUbuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slides
 
Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2
 
Ukuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondloUkuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondlo
 
Mehuta ya madiri
Mehuta ya madiriMehuta ya madiri
Mehuta ya madiri
 
Ubuciko bomlomo asandah
Ubuciko bomlomo asandahUbuciko bomlomo asandah
Ubuciko bomlomo asandah
 
Sepedi leleme la gae
Sepedi leleme la gaeSepedi leleme la gae
Sepedi leleme la gae
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa) Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
Sepedi Leleme La Gae (Northern Sesotho /Sesotho sa Leboa)
 
Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830Izindlelazesenzo2 170828135830
Izindlelazesenzo2 170828135830
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
Izindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 bIzindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 b
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
 
Isifundo sezincazelo siyaqhutshwa
Isifundo sezincazelo   siyaqhutshwaIsifundo sezincazelo   siyaqhutshwa
Isifundo sezincazelo siyaqhutshwa
 
Ts'ebelisano 'moho ea Basotho
Ts'ebelisano 'moho ea BasothoTs'ebelisano 'moho ea Basotho
Ts'ebelisano 'moho ea Basotho
 
Ukulwangisa
UkulwangisaUkulwangisa
Ukulwangisa
 

Sakhiwo selibito

  • 2. YINI LIBITO? • Libito ligama lesilisebentisa kugagula intfo lesingayibona, nobe lesingeke siyibone ngemehlo. Tibonelo a) Lesingakubona ngemehlo- umuntfu b) Lesingeke sikubone ngemehlo- umoya • Emabito angakhomba intfo yinye nome tintfo letinyenti. Singasho kutsi situlo uma sisinye kodvwa uma setitinengi singatsi titulo.
  • 3. SAKHIWO SELIBITO • Libito lakhiwa ngetincenye letimbili. Letincenye ngunati: i) Sicalo ii) Sicu Tibonelo Um-fana Um- sicalo -fana – sicu
  • 4. KWEHLUKANA KWEMABITO • Emabito langakhomba bunye nebunyeti Bunye Bunyenti Umuntfu bantfu Situlo titulo • Emabito langehlukaniseki ngebunye nebunyeti Kufa, boya, luhala • Emabito lanesimo sebunye kepha abe akhomba tintfo letinyenti. Umhlambi, sicuku, libandla • Emabito lanesimo sebunyenti kodvwa abe angakhombi bunyenti. Emafutsa, emanti
  • 5. SICALO • Sicalo ngulencenye yelibito leba sekucaleni, futsi iyagucuka uma libito liyiswa ebunyentini. Tibonelo Bunye Bunyenti li-tje ema-the um-ntfwana ba-ntfwana
  • 6. LUHLA LWETICALO TEMABITO SIGABA BUNYE BUNYENTI 1 umu- ba- 1a - bo- 2 umu- Imi- 3 li- ema- 4 si- ti- 5 iN- tiN- 6 lu- tiN- 7 bu- 8 ku-
  • 7. TICU TEMABITO • Sicu ngulencenye yelibito leba sekugcineni, yona ayigucuki noma libito seliyiswa ebunyentini. Tibonelo Bunye Bunyenti um-fana ba-fana si-hlahla ti-hlahla
  • 8. TICU TEMVELO SIGABA TICALO TICU TEMVELO 1 umu-, ba- -ntfu, -ntfwa, -fana 2 umu-, imi- -ti, -zi, -fula, -ganu 3 li-, ema- -tsanga, -sondvo, -fa 4 si-, ti- -nhlanhla, -mongo, - bhuluja 5 iN-, tiN- -phuphu, -gati, -khukhu 6 lu-, tiN- -tsi, phondvo, -khuni 7 bu- -so, -vila, -hlalu
  • 9. TICU TEKUBOLEKWA • Letinye ticu singateboleka kuletinye titfo tenkhulumo khona esiSwatini. • Singabuye siteboleke kuletinye tilwimi. Letebolekwe kuletinye titfo tenkhulumo a) Etabitweni: mine> bu-mine, sonkhe> Sonkhe b) Esichasiweni: khulu> bu-khulu, -ni> buni? c) Etentweni: hamba> kuhamba, -dlala> um-dlali d) Etibanjalweni: ngimi> bu-ngimi, -njalo> bu-njalo e) Esibabatweni: maye! Bu-mayemaye f) Esentakutsini: dzalakaca> um-dzalakaca
  • 10. TICU TEKUBOLEKWA • Ticu letibolekwe kuletinye tilimi. Leti kutsiwa yimifakela. a) EsiNgisini: Map> i-mephu, money> i-mali, office> li-hhovisi, order> li-oda. b) EsiBhunwini: hek> li-hheke, hemp> li-hembe, dom> bu-dvomu, vadoek> im-faduku