State Level Seminar in Research Methodology

1. Presentation on
“Role of Librarian in research ”
@
State level Seminar
“Recent trends in research productivity and its impact on
Higher education”
Subhash baburao kul,
arts, commerce and science college
kedgaon-DAUND
By
Dr. Sudhir R. Nagarkar
M.A., M.Lib.& I. Sc., M.Phil., SET, NET, SET, Ph.D
Librarian,
Amdar Shashikant Shinde Mahavidyalaya,Medha
Tal: Jawali Dist: Satara
Email: nagarkarsr@gmail.com
Cell no. 9096572888
Saturday, February 29, 2020

2. Saturday, February 29, 2020
ग्रंथालय हे संचित आहे,
वििार विश्िािे ,
शब्ांिी रत्ने भरुनी राहहले ,
भांडार शार्ेिे !

3. Saturday, February 29, 2020
संशोधन म्हणजे ?
कोणत्याही ज्ञानशाखेत निीन तथ्ये ि तत्िे शोधण्यासाठी तसेि
जुनी तथ्ये ि तत्िे यांच्या परीक्षणासाठी के लेला चिककत्सक ि
पद्धतशीरपणे के लेला अभ्यास म्हणजे संशोधन होय.
- िेब्टर शब्कोश
संशोधन म्हणजे ज्ञानप्राप्ती साठी घेतलेला शोध – िार्लसस बुशा
संशोधन म्हणजे पद्धतशीरपणे घेतलेला सत्यािा ककं िा अज्ञातािा
शोध – एम.एि.गोपाल

4. Saturday, February 29, 2020
ग्रंथपालािी ब्ललेली भूममका
१. ग्रंथपाल हा Information Manager असतो.
२. ग्रंथपाल हा Information Scientist असतो.
३. ग्रंथपाल हा Knowledge Provider असतो.
४. ग्रंथपाल हा Director , Knowledge Resource Center असतो.
५. ग्रंथपालास Data , Information, Knowledge Wisdom ज्ञात असािेत.
६. ग्रंथपालास Information Cycle मध्ये महत्िािी भूममका बजािािी लागते.

5. ग्रंथपालास
संशोधनािी आिश्यक्ता का आहे ?
ग्रं.साधने विकमसत करण्यासाठी
संशोधनािी काये साध्य
करण्यासाठी व्यक्क्तगत लाभ
ममळण्यासाठी
उपभोक्त्यांबाबत पररपूणस
माहहत ममळिण्याबाबत
नेतृत्ि गुण विकमसत
करण्यासाठी
सतत िालणारी प्रकिया
म्हणजे संशोधन
ग्रंथपालनास उच्ि ्जास प्राप्त
करण्यासाठी
व्यि्थापकीय ननणसय
घेण्यासाठी
आपर्लया व्यिसायािरील प्रभुत्ि
हटकिून ठेिण्यासाठी
ग्रंथपालनास पेशािा
्जास ममळविण्यासाठी
ब्लास समोर
जाण्यासाठी
मसद्धांत ि तत्िे
यांिे विकमसत/उपयोजन
करण्यासाठी
ग्रंथालय सेिा सुविधा
विकमसत करण्यासाठी
Saturday, February 29, 2020

6. Saturday, February 29, 2020

7. Saturday, February 29, 2020
संशोधन प्रक्रियेतील टप्पे
1.संशोधन सम्येिी ननिड करणे आणण सम्या सुत्रण करणे.
(Identification and formulation of Research Problem)
2.संशोधन आराखडा तयार करणे.
(Preparing Research Design )
३.नमुना ननिड करणे
(Selecting Sample )
४.माहहती संकलनासाठीिे साधन तयार करणे
( Constructive Tools For Data Collection)
5.माहहती संकमलत करणे
(Data Collection)
6. माहहतीिे विश्लेषण आणण अथसननिेिन करणे.
(Analysis & Interpretation of Data)
7.अहिाल लेखन
( Writing Research Report )

8. Saturday, February 29, 2020
संशोधन समस्येची ननवड करणे आणण समस्या सुत्रण करणे.
(Identification and formulation of Research Problem)
१. सम्या विधान
२.िािनसाहहत्यािा आढािा
३. उद्ह्ष्टे
४.संशोधनािी व्याप्ती
५.पूिासनुमान
६.विशेष सज्ञांिे ्पष्टीकरण

9. Saturday, February 29, 2020
2.संशोधन आराखडा तयार करणे.
(Preparing Research Design )
१.प्रा्ताविक
२.पूिस संशोधनािा संक्षक्षप्त
३. उद्ह्ष्टे
४. पूिासनुमान
५. व्याप्ती आणण मयास्ा
६.नमुना ननिड पद्धत
७.संशोधन पद्धती तंत्र आणण माहहती संकलनािी साधने
८.माहहती विश्लेषणासाठी िापरणार असणारी सांक्ययकीय तंत्रे
९.प्रा्ताविक संशोधनािी आिश्यक्ता आणण महत्ि
१०. प्रकरणांिी या्ी
११. सं्भससूिी

10. Saturday, February 29, 2020
३.नमुना ननवड करणे
(Selecting Sample )

11. Saturday, February 29, 2020
४.माहिती संकलनासाठीचे साधन तयार करणे
( Constructive Tools For Data Collection)
१. प्रश्नािली (Questionnaire)
२.मुलाखतीिी अनुसूिी (Interviw Shedule)
३. ननरीक्षण (Observation)

12. Saturday, February 29, 2020
5.माहिती संकललत करणे
(Data Collection)
१. प्रश्नािली (Eg. Pilot Study)
२.डेटा collection साठी google form िापरणे.

13. Saturday, February 29, 2020
6. माहितीचे ववश्लेषण आणण अर्थननवेचन करणे.
(Analysis & Interpretation of Data)

14. Saturday, February 29, 2020
7.अहिाल लेखन
( Writing Research Report )
१.प्रकर्लप अहिाल/ प्रबंध २.ग्रंथरूपातील संशोधन अहिाल ३.लेखाच्या ्िरूपातील संशोधन
अहिाल
i. शीषसक पृष्ठ
ii. अनुिमणणका पृष्ठ – i. ऋणननर्द्रेश ii.संक्षेपांिी या्ी iii.तक्त्यािी या्ी
१. प्रा्ताविक
• उद्ह्ष्टे
• पूिासनुमान
• व्याप्ती ि मयास्ा
• संशोधन पद्धती
• प्रकरणांिा आढािा
२. िािनसाहीत्यािा आढािा
३.माहहतीिे विश्लेषन आणण अथसनीिसिन
४.ननष्कषस आणण मशफारशी
सं्भससूिी
पररमशष्टे : प्रश्नािली ..

15. Saturday, February 29, 2020

16. Saturday, February 29, 2020

17. Saturday, February 29, 2020

18. “Always do what is the best
Even if it is the most difficult
thing to do ,
Knowledge is the third eye of
Human Being”
Saturday, February 29, 2020

19. समारोप
 ग्रंथालयािा जा्तीत जा्त िापर संशोधकाकडून िाढला
पाहहजे.
 ग्रंथपाल आणण संशोधकािी िािन सियी विकमसत झाली
पाहहजे.
 ग्रंथपाला कडून संशोधकािे समाधान हेि कें र्द्रबबं्ू ठेिून
कायस के ले पाहहजे.
 ICT िा effective िापर करून संशोधन कायस िाढविणे
साठी ग्रंथपालाने म्त के ली पाहहजे.
Saturday, February 29, 2020

20. 20