1. A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y
grudzień 2014
P O W I E T R Z E
rynekinstalacyjny.pl54
włącznie A = 2,74 i B = 6,33, a dla silników
o większej mocy – odpowiednio 0,78 i 1,88.
W przykładowym systemie wentylacji
garaży z wentylatorami głównymi o mocy
27 kW ich docelowa minimalna sprawność
w projektowanym punkcie pracy w przypad-
ku kategorii C dla samej wentylacji bytowej
wyniesie 40,69. Zgodnie z art. 3 pkt 5 rozporzą-
dzenia nr 327/2011 w przypadku wentylatorów
podwójnego zastosowania, przeznaczonych
zarówno do wentylacji w normalnych wa-
runkach, jak i do zastosowań awaryjnych, do
pracy krótkotrwałej, wartości odpowiednich
współczynników sprawności ogranicza się
o 5%. Stąd dla wentylatorów pracujących
w trybie mieszanym w przykładowym syste-
mie sprawność minimalna wyniesie 38,69.
Dobór urządzeń
Wymóg dotyczący konkretnej sprawności
wentylatora przy pracy z parametrami przewi-
dzianymi w projekcie umożliwia jednoznaczne
porównanie urządzeń na etapie ich doboru.
To z kolei stawia zupełnie nowe wymagania
programom doboru urządzeń, bez których nie
Systemy
wentylacji garaży w 2015 roku
Bartosz Pijawski
Fläkt Bovent Sp. z o.o.
Rok 2015 przynosi kolejną dużą zmianę w przemyśle wentylacyjnym. Od 1 stycznia zaczyna obowiązywać
druga faza dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z 21 października 2009 r. ustanawiającej
ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią, zwanej
popularnie dyrektywą ErP (Energy related Products), oraz rozporządzenie Komisji (UE) nr 327/2011 z 30 marca
2011 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu
do wymogów dotyczących ekoprojektu dla wentylatorów napędzanych silnikiem elektrycznym o poborze mocy
od 125 W do 500 kW.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że wy-
magania dyrektywy obejmują także zna-
komitą większość instalacji oddymiających,
zwłaszcza garażowych. Pomimo że wentyla-
tory pełniące funkcje awaryjne w systemach
oddymiania są wyłączone ze stosowania
wytycznych dyrektywy, ich zastosowanie
na potrzeby instalacji bytowej powoduje, że
wyłączenie to przestaje obowiązywać.
Sprawność wentylatorów
Obecnie systemy wentylacji strumieniowej
w Polsce bazują przede wszystkim na wen-
tylatorach osiowych. Od 1 stycznia 2015 r.
współczynnik minimalnej sprawności ener-
getycznej N dla takich wentylatorów będzie
zróżnicowany w zależności od sposobu pomia-
ru. Dla sprawności liczonej z uwzględnieniem
ciśnienia statycznego wartość współczynnika
N wynosi 40 przy pomiarze wykonanym
z wolnym wlotem i wylotem (kategoria A)
oraz wolnym wylotem i kanałem przyłączo-
nym na wlocie (kategoria C). W przypadku
pomiarów wykonywanych dla wentylatora
umieszczonego w kanale (zamontowanym na
wlocie i wylocie wentylatora – klasa D) oraz
dla wentylatora umieszczonego na początku
kanału (wolny wlot, kanał przyłączony do
wylotu – klasa B) współczynnik sprawności
wynosi 58 dla obliczeń sprawności minimalnej
uwzględniających ciśnienie całkowite.
Docelowa minimalna sprawność ener-
getyczna wentylatorów wyliczana jest ze
wzoru:
η = ⋅ ( )− +A P B Nln
gdzie:
η – sprawność wentylatora;
P – nominalna moc silnika elektrycznego
napędzającego wentylator, kW;
N – współczynnik sprawności.
Współczynniki A i B zależą od nominalnej
mocy silnika. Dla przedziału od 0,125 do 10 kW
da się prawidłowo określić współczynników
sprawności. Istniejące jeszcze drukowane
karty katalogowe nie dają możliwości pre-
cyzyjnego (a często wręcz – żadnego) okre-
ślenia sprawności w danym punkcie pracy.
Prawidłowo przygotowany dobór wentylatora
powinien więc zawierać kompletny wydruk

2. A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y
grudzień 2014
P O W I E T R Z E
55rynekinstalacyjny.pl
karty danego urządzenia wraz z parametrami
jednoznacznie określającymi ich zgodność
z dyrektywą ErP.
Klasa silników
Zgodność z dyrektywą 2009/125/WE i roz-
porządzeniem nr 327/2011 nie jest jedynym
wyznacznikiem umożliwiającym dopuszczenie
wentylatora do obrotu na terenie Unii Europej-
skiej. Równie istotne są parametry samego
silnika, który musi posiadać klasę określoną
według normy PN-EN 60034-30-1:2014-11,
a zgodną z rozporządzeniem 640/2009 z 22
lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy
2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
w odniesieniu do wymogów dotyczących eko-
projektu dla silników elektrycznych. Według
tego rozporządzenia od 1 stycznia 2015 r. silniki
o mocy znamionowej w granicach 7,5–375 kW
muszą odpowiadać klasie sprawności co
najmniej IE3 lub klasie sprawności IE2 oraz
być wyposażone w sterownik bezstopniowy.
Oznacza to, że wprowadzanie na rynek unijny
wentylatorów z silnikami powyżej 7,5 kW
w klasie IE2 niewyposażonych przez produ-
centa w falowniki jest niedopuszczalne.
Sterowanie i automatyka
Zarówno producenci, jak i projektanci oraz
dostawcy kompletnych systemów wentylacji
garaży będą musieli się zmierzyć z nowym
podejściem do kwestii automatyki i sterowa-
nia (wentylatory oddymiające wyposażone
w silniki z wbudowanymi falownikami), a także
zwracać większą uwagę na energochłonność
całego systemu. Obniżenie kosztów eksploata-
cyjnych instalacji, które jest głównym celem
ekoprojektu objętego wymienionymi dyrekty-
wami, może wiązać się m.in. z koniecznością
zastosowania większych wentylatorów w celu
osiągnięcia wymaganych punktów pracy lub
– co bardziej wskazane – z przeprojektowa-
niem systemu w celu minimalizacji oporów
m.in. głównych szachtów nawiewnych i wy-
ciągowych. Zmiany mogą wpłynąć również
na ważność części certyfikatów funkcjonują-
cych na rynku urządzeń, co będzie wymagało
uważnej kontroli ze strony rzeczoznawców
i inspektorów nadzoru.
Fläkt Bovent Sp. z o.o.
05-850 Ożarów Mazowiecki
Ołtarzew, ul. Południowa 2
www.flaktwoods.pl