Agoria: “Had ons land de Duitse loonkostenevolutie gevolgd, dan hadden we vandaag 30.000 banen meer”

1. Rentabiliteit onder druk,
dalende investeringen
Persconferentie - 02/10/2013

2. Internationale conjunctuur
en economische toestand
2

3. Lichte verbetering vertrouwen
ondernemingen augustus-september 2013
3
-45
-30
-15
0
15
30
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Vertrouwensbarometer NBB technologische industrie

4. Wereldhandel bepaalt conjunctuur in
technologische industrie
4
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Wereldhandel (Groei t.o.v. vorig jaar in %, in volume)
Conjunctuurindicator voor de technologische industrie

5. Licht herstel van leveringen in Q2 2013,
maar lager niveau dan in 2012
5
1. Q4 2012 en Q1 2013:
sterke terugval
2. Effect Ford Genk
en bredere vertraging
conjunctuur
3. 2013: vermoedelijke
daling activiteit van
3,5%
70
75
80
85
90
95
100
105
110
Q108
Q308
Q109
Q309
Q110
Q310
Q111
Q311
Q112
Q312
Q113
Q313
Verloop van industriële leveringen
(2008=100)
Totaal Zonder Ford

6. Dieptepunt bereikt in Q1/2013
6
Verloop van leveringen
gecorrigeerd voor prijsschommelingen 2012
2011
2013q1
2012q1
2013q2
2012q2
Materials Technology -8,2 -11,8 -1,3
Subcontracting 1,7 -16,5 -9,5
Contracting 4,8 -2,8 9,3
Building Technology -8,5 -4,6 1,7
Production Technology & Mechatronics 0,0 -7,4 -0,6
ICT 1,8 1,6 2,9
Aeronautics, Space, Security & Defence
Technology 23,6 9,2 8,1
Transport Systems & Solutions -6,0 -24,6 -8,8
TOTAAL -3,1 -9,8 -1,7

7. 3 grote oorzaken van terugval sinds 2012
7
1. Achteruitgang van de export
2. Verschillende herstructureringen
en sluitingen
3. Strenge winter 2012-2013

8. Evolutie activiteitsdomeinen
8
1 Materials Technology
• Lijdt zwaar onder onzekere
internationale economische toestand
2 Subcontracting (=Metalworking)
• Toeleveranciers (Ford, staalbouw en machinebouw):
sterke daling
3 Production Technology & Mechatronics
• Moeilijke context voor bedrijfsinvesteringen

9. Evolutie activiteitsdomeinen
9
4 Building Technology
• Effect strenge winter in Q1
• Verlichting : herstructurering als gevolg van dalende
markten
• Effect van oplevering van aantal grote projecten in Q2
• Zeer goede prestaties van Daikin
5 Energy Systems & Solutions
• Terugval investeringen van de energieproducenten
• Maar toename investeringen in windenergie

10. Evolutie activiteitsdomeinen
10
6 Contracting
• Strenge winter in Q1
• Structurele groei als gevolg van outsourcing bij klanten
7 ICT
• Sterke groei door grotere uitbesteding van ICT door
klantensectoren.
• Overheidsmarkt heeft het moeilijk door budgettaire
krapte en groeiend belang van overheidsvzw’s

11. Evolutie activiteitsdomeinen
11
8 Aeronautics, Space, Security & Defence
Technology
• Structurele groeimarkt
9 Transport Systems & Solutions
(voertuigen)
• Impact Ford
• Daling van de inschrijvingen van nieuwe voertuigen
• Toename productie van vrachtwagens

12. Evolutie van de
werkgelegenheid in de
technologische industrie
12

13. Tijdelijke werkloosheid arbeiders
hoger dan in 2011
13
9.3%
5.5%
3.3%
13.6%
6.8%
3.7%
6.1%
0.0%
2.5%
5.0%
7.5%
10.0%
12.5%
15.0%
17.5%
20.0%
2008-1
2008-2
2008-3
2008-4
2009-1
2009-2
2009-3
2009-4
2010-1
2010-2
2010-3
2010-4
2011-1
2011-2
2011-3
2011-4
2012-1
2012-2
2012-3
2012-4
2013-1
2013-2
2013-3
2013-4
Kwartaal Jaargemiddelde

14. Daling werkgelegenheid in Q1 2013
14
Evolutie werkgelegenheid 2012
2011
2013q1
2012q4
2013q2
2013q1
Materials Technology -4,5 -1,3 -0,7
Subcontracting -2,2 -0,6 -1,0
Contracting -0,8 -0,8 -0,6
Building Technology -1,9 -0,4 -0,5
Production Technology & Mechatronics 0,0 -0,5 -0,6
ICT 0,5 0,0 0,0
Aeronautics, Space, Security & Defence
Technology 1,7 -1,2 -0,1
Transport Systems & Solutions -7,1 -1,2 -0,1
TOTAAL -2,2 -0,7 -0,3

15. Terugval werkgelegenheid neemt opnieuw
toe in 1e semester 2013
15
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
70.0%
Q1-2008
Q2-2008
Q3-2008
Q4-2008
Q1-2009
Q2-2009
Q3-2009
Q4-2009
Q1-2010
Q2-2010
Q3-2010
Q4-2010
Q1-2011
Q2-2011
Q3-2011
Q4-2011
Q1-2012
Q2-2012
Q3-2012
Q4-2012
Q1-2013
Q2-2013
daling
Stabilisatie
Stijging
van
haar
werkgelegenheid
Werkgelegenheid stabiel: schommeling van < +1 of -1 werknemer in ondernemingen met minder dan 50 werknemers
en < -1% of +1% in ondernemingen met meer dan 50 werknemers
%
ondernemingen met

16. Werkgelegenheidsevolutie sinds 2002
16
250,000
260,000
270,000
280,000
290,000
300,000
310,000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
3% of 9000 banen verloren in 2013
37 000 banen verloren tussen december 2008 en december 2013
Opmerking: Sluiting Ford Genk wordt opgenomen in Q4 2012 en Q4 2013

17. Rentabiliteit technologische
industrie
17

18. Analyse rendabiliteit
technologische industrie
18
Agoria-studie op basis van vaste steekproef:
• Lidbedrijven die elk jaar in periode
2007-2012 volledige rekeningen
hebben neergelegd
• 719 ondernemigen
• 142 253 werknemers

19. Rentabiliteit in de mediane onderneming
vanaf 1995
19
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Mediaan in % verkopen
EBITDA
Nettoresultaat
EBIT

20. Aantal ondermingen met verlies
stijgt verder
20
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1…
1…
1…
1…
1…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
2…
% totaal

21. Daling afschrijvingskosten door vermindering
investeringen
21
60.0
80.0
100.0
120.0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Afschrijvingen
Investeringen
1995=100

22. Belastingdruk stijgt sinds 2010
22
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Winst voor belastingen 4.753 4.137 2.606 3.547 3.653 3.412
Jaarlijkse schommeling in % -13,0% -37,0% 36,1% 3,0% -6,6%
Belasting op boekhoudkundig resultaat 765,2 691,3 399,3 598,8 646,8 619,9
Jaarlijkse schommeling in % -9,7% -42,2% 50,0% 8,0% -4,2%
Gemiddelde impliciete belastingvoet 16,10 16,71 15,32 16,88 17,71 18,17
Mediane impliciete belastingvoet 30,05 28,83 26,56 23,41 24,17 26,15
• De winst voor belastingen daalt met 6,6% in 2012
• De belasting op het resultaat daalt met 4,2%
• De mediane belastingvoet stijgt ook van 24,17% tot 26,15%
• Impact van begrotingsmaatregelen 2012 op 2013: belastingvoet + 2%

23. Het hefboomeffect van
de loonkostbeheersing
23

24. Evolutie loonkost & jobcreatie
België vs Duitsland (2002 – 2012)
Jobs: -7,3%
Rentabiliteit : 3,9%
Loonkost:
+28,3%
24
Jobs: +2,5%
Rentabiliteit : 4,7%
Loonkost:
+19,9%
Duitsland
België

25. Hefboomeffect van de loonkostbeheersing
25
 Aanhoudende loonkostenbeheersing
creëert jobs
Hadden we loonkostenevolutie van de
Duitse technologische industrie gevolgd,
dan hadden we vandaag 30.000 banen
meer

26. Besluit
26

27. Besluit: somber 2013, onzeker 2014
27
2013:
• Terugval export : - 4%
• Terugval activiteit: - 3,5%
• Terugval werkgelegenheid: - 9000 werknemers
• Rentabiliteit erodeert sinds 2011
• Belastingdruk evolueert ongunstig sinds 2010
• Investeringen dalen om rentabiliteit op niveau te houden
2014:
• ‘Technisch’ herstel, want lage conjunctuur in 2013
• Blijft mistig (vele onzekerheden)
• We blijven waarschijnlijk onder niveau 2011 en 2012

28. 2828
Paul Soete,
CEO
paul.soete@agoria.be
Frank Vandermarliere,
Algemeen adviseur
frank.vandermarliere@agoria.be
Vragen?

29. Dank u voor uw aandacht
29