SlideShare a Scribd company logo
กฎแห่งกรรม
ความหมายของกรรม
คำว่ำ “กรรม (Actions)” แปลตำมศัพท์ว่ำ “กำรกระทำ”
แต่ในทำงธรรม หมำยถึงกำรกระทำที่ประกอบด้วยเจตนำหรือจงใจ
กรรมเกิดขึ้นโดยมีเจตจำนงหรือพลังนำที่เป็นตัวกระทำ
การกระทามี ๓ ระดับ คือ
1. กำรกระทำดี เรียกว่ำ”บุญกรรมบ้ำง กุศลกรรมบ้ำง”
2. กำรกระทำชั่ว เรียกว่ำ “บำปกรรมบ้ำง อกุศลกรรมบ้ำง”
3. กำรกระทำไม่ดีไม่ชั่ว เรียกว่ำ”อัพยำกตกรรม” ได้แก่กิริยำอำกำร และกิจวัตรที่
คนทำประจำ-วัน เช่น ยืน เดิน นั่ง นอน แปรงฟัน อำบน้ำ รับประทำน
อำหำร เป็นต้น
การกระทาจะเป็นกรรมหรือไม่เป็นกรรมนั้น ทางพระพุทธศาสนามีหลักเกณฑ์ชัดเจน
ตามพุทธภาษิตว่า
เพรำะฉะนั้น กำรกระทำใดๆ ที่ไม่มีเจตนำไม่จัดเป็นกรรม
เช่นคนเป็นลมบ้ำหมู ชักดิ้น ชักงอ เป็นต้น กำรกระทำไม่ได้เกิดจำกเจตนำ
แต่เป็นเพรำะฤทธิ์ของโรค จึงไม่จัดเป็นกรรม คนที่ละเมอพูดอะไร ต่ำงๆ ออกมำ
คนที่นอนหลับฝันถึงเรื่องต่ำงๆ ล้วนขำดเจตนำ จึงไม่จัดเป็นกรรม
“เจตนาห ภิกฺขเว กมฺม วทามิ”
ภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่าเจตนาเป็นกรรม
ความหมายของกฎแห่งกรรม
กรรมที่กระทำด้วยเจตนำ เมื่อกระทำแล้วย่อมให้ผล กรรมดีให้ผลดี
กรรมชั่วให้ผลชั่ว กฎแห่งกรรมจึงหมำยถึง กฎแห่งเหตุและผล
เหตุอย่ำงใดให้ผลอย่ำงนั้น และผลที่ปรำกฎให้เห็นอยู่ในปัจจุบันย่อมมำจำกเหตุในอดีต
“กำรไม่ทำควำมชั่ว กำรทำแต่ควำมดีและกำรทำใจให้บริสุทธิ์”
ทั้งสำมประกำรนี้ เป็นบทสรุปคำสอนทั้งหมดของพระพุทธเจ้ำและถือเป็นแก่นคำ
สอนเกี่ยวกับหลักและ กฎแห่งกรรม
ในทำงหลักจริยศำสตร์ของพระพุทธสำสนำจึงได้ชื่อว่ำเป็น
“กรรมวาที กิริยวาที”
หมำยถึงศำสนำที่สอนว่ำกรรมหรือกำรกระทำของมนุษย์เองเป็นเรื่องใหญ่เป็น เรื่อง
สำคัญยิ่งและเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดผลตำมมำได้ ตำมหลักควำมสัมพันธ์ระหว่ำงเหตุกับผล
ในควำมหมำยทั่วไปคำว่ำ “กรรม” คือ กำรกระทำ ควำมเคลื่อนไหว กิริยำและ
”ปฏิกิริยา” แต่ในควำมหมำยที่ลึกซึ้งก็คือ กำรกระทำทุถือเป็นกรรมและมีผลทำง
ศีลธรรมจะต้องเป็นกำรกระทำที่ประกอบขึ้น ด้วยควำมจงใจและตั้งใจ เรียกว่ำ
“เจตนา”
เจตนา เป็นกำรชี้บอกกำรกระทำ แต่กำกระทำหำได้เป็นตัวบ่งบอกเจตนำเสมอไปไม่
กำรกระทำโดยไม่มีจุดประสงค์หรือปรำศจำกเจตนำชี้บอกและกำกับให้กระทำได้ชื่อว่ำ
“กิริยำ” เป็นอำกำรสักแต่ว่ำกระทำ ไม่นับว่ำเป็นกรรมที่ก่อให้เกิดผลหรือวิบำกทำงศีลธรรม เช่น
ควำมถูกควำมผิด เป็นต้น แต่กำรกระทำโดยประมำทเลินเล่อรู้เท่ำไม่ถึงกำรณ์จัดว่ำเป็น “กรรม” เพรำะเกี่ยวข้อง
กับเรื่องจริยธรรม คือกำรขำดสติกับควำมไม่ประมำท อนึ่งกำรกระทำที่ไม่มีเตนำของสำมัญชนกลับเป็นกำรกระทำ
ของพระอรหันต์และเป็น ไปโดยควำมจงใจ เพรำะพระอรหันต์ไม่มีกิเลสอันเป็นเหตุให้ประกอบกรรมชั่วและควำมผิด
โดยสิ้น เชิงแล้ว ดังนั้น กฎแห่งกรรมจึงหมายถึงกฎแห่งความสัมพันธ์ระหว่างเหตุกับผล
กฎแห่งกรรม
มี ๒ ระดับ(ลักษณะ)
1. กฎแห่งกรรมในลักษณะเป็นกฎธรรมชำติ
เป็นกฎแห่งควำมสัมพันธ์ระหว่ำงเหตุกับผลในระดับที่เป็นกฎธรรมชำติ
พระพุทธศำสนำถือว่ำ
“เพราะอาศัยสิ่งนี้เป็นเหตุ จึงทาให้สิงนั้นเกิดขึ้นเป็นผลตามมา”
ทุกสิ่งทุกอย่ำงเป็นผลของกันและกันสัมพันธ์กันอยู่ กฎแห่งกรรมในระดับนี้
เป็นทรรศนะที่ช่วยให้เข้ำใจควำมจริงเกี่ยวกับชีวิต สังคม
และโลกตำมสภำพที่เป็นจริง เป็นข้ออธิบำยที่ยอมรับได้ทำงจริยศำสตร์
2. กฎแห่งกรรมในลักษณะเป็นกฎทำงจริยธรรม
เป็นกฎที่ไม่ครอบคลุมถึงทุกสิ่งทุกอย่ำงในกฎธรรมชำติ แต่เกี่ยวข้องกับสิ่งมีชีวิต
จิตใจที่มีเจตจำนงหรือที่เรียกว่ำ “เจตนา” มีศักยภำพที่จะได้รับกำรพัฒนำให้
เกิดกำรเรียนรู้ฝึกอบรม สำมำรถใช้สติปัญญำหรือควำมรู้สึกในกำรเลือกและชี้นำ
พฤติกรรมต่ำงๆ ได้ สำมำรถรู้เหตุรู้ผล รู้จริงรู้เท็จ แยกผิดแยกถูกได้ เป็นต้น
ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับเรื่องคุณค่ำทำงศีลธรรมและคุณค่ำด้ำนอื่นๆ ของมนุษย์
ดังนั้น กฎแห่งกรรมในระดับนี้จึงมุ่งเน้นในเรื่องของมนุษย์และสังคม
มนุษย์ รวมทั้งสัตว์ชั้นสูงอื่นๆ ที่มีพฤติกรรมไม่กำหนดโดย
สัญชำตญำณล้วนๆ แต่ถูกชี้นำและกำหนดโดย เจตนำ ควำมจงใจ
และตั้งใจกระทำที่ถือว่ำเป็นทำดี ทำชั่ว ตำมที่มนุษย์เข้ำใจกันและ
ยอมรับกัน คำสอนของพระพุทธศำสนำที่ว่ำ
”ทาดีได้ดี ทาชั่วได้ชั่ว”
จึงจัดเข้ำในกฎแห่งกรรมลักษณะนี้
ผลของกรรม
ผลของกรรมมี ๓ แบบ คือ
1. ผลโดยตรง ศัพท์ที่ใช้เรียกก็ใช้คำว่ำ “ผล” นั่นเอง หรือไม่เรียกคำใดเลย
หมำยถึง กำรกระทำสิ่งใดแล้วได้สิ่งที่กระทำนั่งเอง เช่น เมื่อปลูกต้นมะพร้ำวย่อมได้ต้น
มะพร้ำว เมื่อรับประทำนอำหำรย่อมได้อำหำร เมื่อฆ่ำสัตว์ย่อมได้ควำมตำยของสัตว์ เป็นต้น
2. ผลพลอยได้ ผลพลอยได้ในทำงดีเรียกว่ำ “อำนิสงส์” ผลพลอยได้ในทำงชั่ว เรียกว่ำ”
อำทีนะวะ หรืออำทีนพ” เมื่อทำดีอำจมีผลพลอยได้ในทำงดีหรือไม่มีเลยก็ได้ เช่น ทำบุญตัก
บำตรบ่อยๆ แล้ว มีสุขภำพอนำมัยดี จิตใจเอิบอิ่ม ปลูกต้นมะม่วงจนเจริญเติบโต ออก
ผลให้ได้รับประทำนหรือขำยได้ รับประทำนอำหำรได้รับควำมอิ่ม เป็นต้น
3. ผลสืบเนื่อง ศัพท์ที่ใช้เรียกผลสืบเนื่องคือ “วิบำก” แปลว่ำ ผลของกรรมที่จะได้รับใน
ลำดับต่อไป กรรมบำงอย่ำงได้รับผลทันที กรรมบำงอย่ำงได้รับผลช้ำออกไป และกรรม
บำงอย่ำงต้องใช้เวลำนำนมำกจึงจะให้ผล แต่อย่ำงไรๆ ก็ต้องให้ผลแน่ๆ ไม่วันใดก็วันหนึ่ง
ประเภทของกรรม
1. จาแนกตามคุณภาพ (มูลเหตุแห่งการกระทา)
1.1 อกุศลกรรม (กรรมชั่ว)
(Bad actions:unwholesomeaction, an evil action)
1.2 กุศลกรรม (กรรมดี)
(Good actions:wholesome action ,meritorious action)
1.3 อัพยากตกรรม
(Indeterminate :neutral action , unexplained action)
2. จาแนกตามทวาร (ทางที่ทากรรม)
2.1 กายกรรม
(Bodily action
2.2 วจีกรรม
(Verbal action)
2.3 มโนกรรม
(Mental action)
๓. จาแนกตามหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการให้ผล
ก. ว่าโดยปากกาล
(Classification according to
the time of ripening or taking
effect)
1. ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม
2. อุปปัชชเวทนียก
3. อปราปริยเวทนียกรรม
4. อโหสิกรรม
ข. ว่าโดยกิจ
(Classification according to function)
1. ชนกกรรม
2. อุปัตถัมภกกรรม
3. อุปปีฬกกรรม
4. อุปฆาตกกรรม
ค. ว่าโดยปากทานปริยาย
(Classification according to the
order of ripening)
๑.ครุกกรรม
๒. พหุลกรรม/อาจิณณกรรม
๓. อาสันนกรร
๔. กตัตตากรรม/กตัตตาวาปน
คาถามทบทวน
กรรม แปลตำมศัพท์ว่ำอะไร
= กำรกระทำ
= กำรกระทำที่ประกอบด้วยเจตนำหรือจงใจ
กรรม (Actions) แปลในทำงธรรมว่ำอะไร
= อัพยำกตกรรม
กำรกระทำไม่ดีไม่ชั่ว เรียกว่ำอะไร
= ไม่จัดเป็นกรรม
กำรกระทำไม่ได้เกิดจำกเจตนำ
แต่เป็นเพรำะฤทธิ์ของโรค
คนเป็นลมบ้ำหมู ชักดิ้น ชักงอ เป็นกรรมหรือไม่
= ภิกษุทั้งหลำย เรำกล่ำวว่ำเจตนำเป็นกรรม
“เจตนำห ภิกฺขเว กมฺม วทำมิ” แปลได้ว่ำอย่ำงไร
= 1. กฎแห่งกรรมในลักษณะเป็นกฎธรรมชำติ
2. กฎแห่งกรรมในลักษณะเป็นกฎทำงจริยธรรม
กฎแห่งกรรม มี ๒ ระดับ(ลักษณะ) อะไรบ้ำง
= ศัพท์ที่ใช้เรียกผลพลอยได้คือ อำนิสงส์
ศัพท์ที่ใช้เรียกผลพลอยได้คืออะไร
= ศัพท์ที่ใช้เรียกผลสืบเนื่องคือ วิบำก
ศัพท์ที่ใช้เรียกผลสืบเนื่องคือ อะไร
= 3 ประเภท
ประเภทของกรรม มีกี่ประเภท
= จำแนกตำมหลักเกณฑ์เกี่ยวกับกำรให้ผล
ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม อยู่ในการจาแนก
กรรมแบบใด

More Related Content

Viewers also liked

12tenses
12tenses12tenses
12tenses
mookpps
 
Vocabulary travel
Vocabulary   travelVocabulary   travel
Vocabulary travel
Priscila Pimentel
 
Useful vocabulary
Useful vocabularyUseful vocabulary
Useful vocabulary
Suman Poudel
 
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษงานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
Nontaporn Pilawut
 
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEICBusiness Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
British Council
 
Ielts general vocabulary
Ielts general vocabularyIelts general vocabulary
Ielts general vocabulary
Mohammed Ayad
 
Prefixes And Suffixes
Prefixes And SuffixesPrefixes And Suffixes
Prefixes And Suffixes
Mrs. G
 
Love relationship vocabulary
Love relationship vocabularyLove relationship vocabulary
Love relationship vocabulary
Encarni González
 
English Prefixes to Improve Your Vocabulary
English Prefixes to Improve Your VocabularyEnglish Prefixes to Improve Your Vocabulary
English Prefixes to Improve Your Vocabulary
Kelly Tracy
 
Travel vocabulary
Travel vocabularyTravel vocabulary
Travel vocabulary
Teresa jardim
 
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษแบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
Chicharito Iamjang
 
38 gestures of body language
38 gestures of body language38 gestures of body language
38 gestures of body language
melodeepop
 

Viewers also liked (12)

12tenses
12tenses12tenses
12tenses
 
Vocabulary travel
Vocabulary   travelVocabulary   travel
Vocabulary travel
 
Useful vocabulary
Useful vocabularyUseful vocabulary
Useful vocabulary
 
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษงานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
งานวิจัย ภาษาอังกฤษ การเทียบเสียงอักษร ไทย-อังกฤษ
 
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEICBusiness Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
Business Vocabulary for IELTS, TOEFL and TOEIC
 
Ielts general vocabulary
Ielts general vocabularyIelts general vocabulary
Ielts general vocabulary
 
Prefixes And Suffixes
Prefixes And SuffixesPrefixes And Suffixes
Prefixes And Suffixes
 
Love relationship vocabulary
Love relationship vocabularyLove relationship vocabulary
Love relationship vocabulary
 
English Prefixes to Improve Your Vocabulary
English Prefixes to Improve Your VocabularyEnglish Prefixes to Improve Your Vocabulary
English Prefixes to Improve Your Vocabulary
 
Travel vocabulary
Travel vocabularyTravel vocabulary
Travel vocabulary
 
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษแบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
แบบฝึกการอ่านออกเสียงคำศัพท์ภาษาอังกฤษ
 
38 gestures of body language
38 gestures of body language38 gestures of body language
38 gestures of body language
 

Recently uploaded

Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdfRecap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
NuttavutThongjor1
 
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกันbio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
CholapruekSangkamane1
 
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
NuttavutThongjor1
 
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
SweetdelMelon
 
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdfความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
Pattie Pattie
 
Artificial Intelligence in Education2.pdf
Artificial Intelligence in Education2.pdfArtificial Intelligence in Education2.pdf
Artificial Intelligence in Education2.pdf
Prachyanun Nilsook
 
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.pptโรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
pakpoomounhalekjit
 

Recently uploaded (7)

Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdfRecap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
Recap JavaScript and TypeScript.pdf Recap JavaScript and TypeScript.pdf
 
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกันbio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
bio62สอวน.ชีววิทยา-ชีววิทยาปี62-ข้อสอบแข่งกัน
 
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
Fullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack Nest.js and Next.js.pdfFullstack N...
 
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
โครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิตโครงงานคณิต...
 
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdfความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
ความสุจริตทางวิชาการ “เชื่อมไทยเชื่อมโลก”.pdf
 
Artificial Intelligence in Education2.pdf
Artificial Intelligence in Education2.pdfArtificial Intelligence in Education2.pdf
Artificial Intelligence in Education2.pdf
 
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.pptโรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
โรคทางพันธุกรรมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมม.ppt
 

กฏแห่งกรรม - Reciprocal deeds