2. NIEUW ELAN VOOR PRESIKHAAF
Licht, lucht en ruimte: de kernwoorden van het
stedenbouwkundige ideaalbeeld van de wederopbouw-
periode. In het Arnhemse stadsdeel Presikhaaf, één
van de 40 krachtwijken van Nederland, zijn het deze
termen die leidend zijn voor de herstructureringsopgave
waarvoor de wijk gesteld werd. Wij ontwierpen een
stedenbouwkundig concept met een sterk respect voor
de historie, maar ook met vernieuwende plandelen,
veilig en betaalbaar, uitblinkend in ruimtelijke kwaliteit.
Bestaande kwaliteiten als het groene karakter,
doorzichten en de duidelijke structuur zijn benut om tot
een nieuwe wijkopzet te komen, waarin bruikbaarheid
en beheersbaarheid van de openbare ruimte en een
diversiteit in half-open bouwblokken rond groene,
deels collectieve ruimten centraal staan. Het ‘Podium’
vormt de nieuwe ‘voorkant’ van de buurt, een kant die
uitnodigend is voor bewoners, met een open karakter en
witte appartementengebouwen die prachtig aftekenen
tegen de achtergrond van het groen en uit de schaduw
van de bestaande bakstenen architectuur treden. Een
zorgvuldige stap voorwaarts op basis van cultuurhis-
torische kwaliteiten: daarin ligt de kracht van Presikhaaf.
opdrachtgever: woningcorporatie Vivare
producten: stedenbouwkundig plan,
inrichtingsplan, supervisie
programma: ca 560 woningen waarvan
85 studentenwoningen, 7.5 ha
3. ONDERNEMEN IN EEN WARMOEZERIJ
Het transformeren van een verrommeld kassengebied tot een gastvrije uitvalsbasis
voor het verkennen van het omringende landschap: een ambitieuze uitdaging, waar wij
graag handen en voeten aan gaven. Zo is het plan voor de Maaslandse Dam ontstaan,
een ‘warmoezerij’, waarbij binnen een groen casco van bomen en boomgaarden
ruimte ontstaat voor ondernemers die het gebied iets te bieden hebben. Een ruimtelijk-
programmatische visie vormde de basis voor een nadere uitwerking in beeldkwaliteit,
cascoplan en bestemmingsplan. Hierbij is ingezet op een dubbelstrategie: enerzijds
op een uitgewerkt raamwerk, anderzijds op een grote mate aan flexibiliteit voor
de daadwerkelijke uitwerking. Een set van spelregels reguleert op hoofdlijnen de
positionering, de vorm en de grootte van de gebouwen alsmede de inrichting van de
‘kamers’. Meer is niet noodzakelijk: het groene raamwerk staat vrijheid toe en waarborgt
de beeldkwaliteit op hoog niveau ten allen tijde. Door een nauwe samenwerking met
toekomstige ondernemers en een kwaliteitsteam van professionals uit de vakgebieden
architectuur, stedenbouw en landschap zorgt hierbij voor een breed draagvlak en een
hoogwaardig maar realistisch plan. De selectie van het beeldkwaliteitplan voor de
Innovatieregeling Mooi Nederland in 2009 was een belangrijke ondersteuning voor het
project.
opdrachtgever: Gemeente Midden-Delfland
producten: ruimtelijke visie, beeldkwaliteitplan, cascoplan, bestemmingsplan
programma: ca 25 bouwvolumes, ruim 6 ha
4. OP WEG NAAR DUURZAME BEDRIJVIGHEID
Het ontwikkelen van een duurzaam bedrijventerrein begint met het creëren van de juiste
basis: een uitgekiend raamwerk op stedenbouwkundig niveau. Een robuuste structuur
met voldoende flexibiliteit voor de invulling, zodat condities worden geschapen voor
een lange levensduur. Voor bedrijventerrein Ambachtsezoom is door ons, met het
onderliggende polderlandschap als basis, een stevig organisatiemodel ontworpen voor
een eigentijds werklandschap. De ‘backbone’ is een ruimte met een 650 meter lange
tocht, die het groenblauwe hart van het plan vormt, met een weidsheid die uitstekend bij
het polderlandschap past. Langs de kwetsbare randen van het gebied zijn bijzondere
ruimtelijk-functionele milieus ontworpen. Deze grijpen aan op aanwezige kwaliteiten
en structuren en zorgen voor een inbedding van het bedrijvengebied in zijn context.
Duurzaamheid vindt ook haar weerslag in het centrale ‘werk- en daklandschap’, een
geheel nieuw milieu met een brede differentiatie in bedrijfsgrootte en –vorm, waarbij
de gemene deler de vegetatie op het dak en aan de gevel zal zijn. Zo vinden de
redelijk standaard te noemen programmaonderdelen langzamerhand een plek in een
verantwoord, duurzaam en prettig werklandschap.
opdrachtgever: Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
producten: stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitplan
programma: ca 30 ha bedrijventerrein
5. SUCCESVOL TUINDORP BREIDT UIT
Nieuw elan voor een wijk met verouderde woningen
en een verslechterend imago: dat was het doel van
de herstructureringsopgave voor de Lingewijk in
Gorinchem. Om de ontwikkelingen in de Lingewijk
een stevig kader te bieden is een structuurvisie
opgesteld. De op zich heldere en krachtige structuur
van de wijk is hierin versterkt, waarbij de als zeer
waardevol beschouwde diversiteit aan woongebiedjes
als uitgangspunt is gehanteerd voor het ontwerp van
de nieuwe woonbuurtjes. Eén van deze woonbuurtjes
betreft het Tuindorp Zandvoort. Dit tuindorp is
onderworpen aan een uitgebreide architectonische
en stedenbouwkundige inventarisatie, uitmondend
in een beoordeling beeldkwaliteit. Het verkavelings-
patroon van het tuindorp diende als inspiratie voor de
nieuwe stedenbouwkundige structuur van Zandvoort-
Noord, gelegen naast het bestaande tuindorp. Zo is
een logische uitbreiding gemaakt door de inzet van
geknikte en gebogen straten en nieuwe bebouwingsen-
sembles, in aanvulling op de bestaande ensembles in
het tuindorp. Bewonersparticipatie draagt in dit project
in grote mate bij aan het slagen van de herstructure-
ringsopgave en zal dat ook blijven doen, want wij zijn
voorlopig nog niet klaar met de Lingewijk!
opdrachtgever: gemeente Gorinchem
producten: stedenbouwkundig plan,
beeldkwaliteitplan, inrichtingsplan
programma: ca 200 woningen, 5.5 ha
6. WESTLAND ZIT ER WARMPJES BIJ
Ten zuiden van de kern Naaldwijk is een voormalig glastuinbouwgebied getransformeerd
tot een woonwijk, met ruimte voor een scholengemeenschap, een zorgcentrum en
kleinschalige bedrijvigheid en kantoren. Het ontwerp van deze nieuwe wijk, Hoogeland,
was van structuurschets tot inrichtings- en bestemmingsplan in handen van ons bureau.
Hierdoor is door de schalen heen een sterke, nieuwe structuur ontstaan, met respect
voor de bestaande omgeving. Door de herstructurering en het toevoegen van functies
is de ontsluitingsstructuur van het gebied herzien. Daarnaast zijn diverse tuinders-
woningen gehandhaafd, waardoor een mix is ontstaan van bestaande en nieuwe functies.
Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in Hoogeland. Op basis van een energievisie is
gebleken dat een energetische koppeling van de woonwijk en het nieuwe zorgcentrum
aan omringende glastuinbouwbedrijven technisch, economisch en organisatorisch
haalbaar is. Hierdoor hebben de nieuwe wijk en de bestaande omgeving een duidelijke
band met en meerwaarde voor elkaar gekregen.
opdrachtgever: Gemeente Westland
producten: structuurvisie, stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitplan,
inrichtingsplan, bestemmingsplan
programma: 1200 woningen, scholencluster, zorgvoorzieningen,
waterberging, 77 ha
7. NIEUW GANSOIJEN KRIJGT DE RUIMTE
Ruimtelijke kwaliteit voor een collectief woondomein:
dat is wat de provincie Noord-Brabant beoogde bij
deze opdracht, in het kader van het programma ‘Mooi
Brabant’. In het beeldkwaliteitplan dat wij opstelden
voor de deze 3,6 ha grote locatie aan de rand van de
dorpskern Drongelen is dan ook gezocht naar een
optimale landschappelijke inpassing. Het nieuwe
gebied, ‘Nieuw Gansoijen’ genaamd, moet op een
vanzelfsprekende manier de nieuwe dorpsrand
vormen. Om dit te bereiken is een sterk landschappelijk
casco van water en beplanting ontworpen, dat de
informele doorkijken richting de vrijstaande dorpsbe-
bouwing doorzet. Het terrein wordt gemeenschappelijk
grondgebied en de vijf niuewe woningen worden
middels een bijzondere buitenruimte met elkaar
verbonden. De gemeenschappelijke centrale ruimte
krijgt een eenduidige inrichting: een lineair waterelement
met aan de noordzijde een zwemvijver en aan de
zuidzijde een gezamenlijk terras met paviljoen. Het
beeldkwaliteitplan is een combinatie van een wervend
plan op hoofdlijnen, waarin de buitenruimte (globaal) is
uitgewerkt en een concrete catalogus met beeldkwali-
teitseisen voor de te ontwikkelen bebouwing.
opdrachtgever: provincie Noord-Brabant
producten: beeldkwaliteitplan
programma: 5 woningen, 3.6 ha
Nieuw Gansoijen
