SlideShare a Scribd company logo
// राजयक्ष्मा निदाि //
// श्री //
// श्री //
धातुक्षयाचे सामान्य हेतु च.सु.17/76-77
अत्याधिक व्यायाम अनशनम
आनत चचिंता रुक्ष आहार
अल्प आहार, एकरस आभ्यास वायु-ताप यािंचे अचधक सेवि
भय-शोक रुक्षमद्य प्रयोग
जागरण कफ-रक्त-शुक्र-मल यािंचे अचधक प्रवतति
काल- वृद्धावस्था आदद भूतोपघात आदद
साहसज राजयक्ष्मा
दुर्तल पुरुषाद्वारे पुढील हेतूिंचे सेवि:-
आचधक शक्तीशाली योध्यार्रोर्र युद्धिं
आचधक भार वहि – आचधक चालणे – आनतलिंघण-
आदद आपळ्या शक्तीपेक्षा अचधक शक्तीचे कमत
करणे
दुर्तल पुरुषाद्वारे साहसज हेतु सेवि
उर:क्षत, वायु प्रकोप
प्रकोपपत वायु कफासह पपत्ताला दुपषत करूि
सवतशरीरभर ऊध्वत-अधो-नतयतक (धातूि मध्ये)
भ्रमण
ज्या ज्या स्थािात गमि
नतथे पवकृ ती-स्रोतसावरोध उत्पन्ि,
धातूहािी(वक्षस्थालावर पवशेष प्रभाव)
धातुक्षय शोष
राजयक्ष्मा
// श्री //
साहसम ् वजतयेत् कमत रक्षञ्जीपवतमात्मि: |
जजवि् दह पुरुषजस्तवष्टम कमतण: फलमश्रुते ||
-च.नि.6/5
वेगसिंधारण
राजयक्ष्मा
मल-मूर-आपाि आदद वेगावरोध
वातप्रकोप
प्रकोपपत वायुद्वारे कफ व पपत्त यािंिा
स्वस्थािंिातूि खेचतो आणण
ऊध्वत-अधो-नतयतक पसरवतो
स्रोतसावरोध पोषािाभाव
उत्तरोत्तर धातुक्षय
शोष (राजयक्ष्मा)
// श्री //
सावतमन्यत् परीत्यज्य शरीरमिुपालयेत् |
तद्भावे भावािािं सवातभाव: शरीररणाम ् ||
-च.नि.6/7
क्षयज
राजयक्ष्मा
धातुक्षयाचे सामान्य हेतु च.सु.17/76-77
अत्याधिक व्यायाम अनशनम
आनत चचिंता रुक्ष आहार
अल्प आहार, एकरस आभ्यास वायु-ताप यािंचे अचधक सेवि
भय-शोक रुक्षमद्य प्रयोग
जागरण कफ-रक्त-शुक्र-मल यािंचे अचधक प्रवतति
काल- वृद्धावस्था आदद भूतोपघात आदद
भय-चचिंता-क्रोध आदद धातुक्षयजन्य हेतु
शुक्रधातू-ओज क्षय-शरीर स्िेहािंश क्षय
वातप्रकोप
पपत्त-कफ प्रकोप
एकादश लक्षण उत्पन्ि
एकादश राजयक्ष्मा
// श्री //
आहारस्य परिं धाम शुक्रिं तद्रक्ष्यमात्मि: |
क्षयो ह्यस्य र्हुि् रोगान्मरणम ् वा
नियच्छनत ||
-च.नि.6/9
पवषमाशि
राजयक्ष्मा
पुि: पुि: पवषमाशि हेतु
वातादी दोष प्रकोप
धातू दुजष्ट
स्रोतासावरोध
अचिमधातू पोषण होत िाही
एकादश राजयक्ष्मा
// श्री //
दहताशी स्याजन्मताशी स्यात्कालभोजी
जजतेंदद्रय:|
पश्यि् रोगाि् र्हुि् कष्टाि् र्ुद्धीमाि्
पवषमाशिात् ||
-च.नि.6/11
माधवनिदािोक्त हेतु
• वेगावरोध
• क्षय
• साहस
• पवषमशाि
पवप्रकु ष्ठ
हेतु
• उपसगत
(सिंक्रमि)
सजन्िकृ ष्ठ
हेतु
राजयक्ष्मा
साध्यासाध्यत्व
 शरीर र्ल-मािंस क्षीण
एकादश-षडरुप-त्रररूप असाध्य
 शरीर र्ल-मािंस उत्तम
एकादश-षडरुप-त्रररूप यािंची चचककत्सा
करावी.
// श्री //
Thank You …!

More Related Content

What's hot

Role of panchakarma in Raktha pitta.pptx
Role of panchakarma in Raktha pitta.pptxRole of panchakarma in Raktha pitta.pptx
Role of panchakarma in Raktha pitta.pptx
e-MAP
 
Mutrakricchra
MutrakricchraMutrakricchra
Mutrakricchra
vdsriram
 
ARSHA - Dravya Prayoga.pptx
ARSHA - Dravya Prayoga.pptxARSHA - Dravya Prayoga.pptx
ARSHA - Dravya Prayoga.pptx
Aditi Gandhi
 
Kriyakala
Kriyakala  Kriyakala
Kriyakala
Aba Tacha
 
Tamaka swasa re edited
Tamaka swasa re editedTamaka swasa re edited
Tamaka swasa re edited
Keshaw Gautham
 
Karsya & Mamsasosha
Karsya & MamsasoshaKarsya & Mamsasosha
Karsya & Mamsasosha
vdsriram
 
Viswachi PPT
Viswachi  PPTViswachi  PPT
Viswachi PPT
Razia Sk
 
Galaganda (Goitre)
Galaganda (Goitre)Galaganda (Goitre)
Galaganda (Goitre)
vdsriram
 
Mutrashmari
MutrashmariMutrashmari
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
Dwividha Upakrama  Ayurved treatmentDwividha Upakrama  Ayurved treatment
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune
 
Vamanakarma
VamanakarmaVamanakarma
Swedana Adhyaya
Swedana AdhyayaSwedana Adhyaya
Swedana Adhyaya
DrRaoSahebDeshmukh
 
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshiAnemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
HimalayaInfoline
 
Kushtha chikitsa - Charak samhita
Kushtha chikitsa  - Charak samhitaKushtha chikitsa  - Charak samhita
Kushtha chikitsa - Charak samhita
Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune
 
Sandhivata (osteoarthritis)
Sandhivata (osteoarthritis)Sandhivata (osteoarthritis)
Sandhivata (osteoarthritis)
vdsriram
 
Virechana vyapat
Virechana vyapatVirechana vyapat
Virechana vyapat
Akshay Shetty
 
Case Presentation- Amavata
Case Presentation- AmavataCase Presentation- Amavata
Case Presentation- Amavata
Panchakarma Sdmcahhassan
 
Prameha
PramehaPrameha
Prameha
Akshay Shetty
 
Ajara rasayana ksrprasad
Ajara rasayana ksrprasadAjara rasayana ksrprasad
Ajara rasayana ksrprasad
Ayurmitra Dr.KSR Prasad
 
Iksvaku & Dhamargava kalpa
Iksvaku & Dhamargava kalpaIksvaku & Dhamargava kalpa
Iksvaku & Dhamargava kalpa
Panchakarma Sdmcahhassan
 

What's hot (20)

Role of panchakarma in Raktha pitta.pptx
Role of panchakarma in Raktha pitta.pptxRole of panchakarma in Raktha pitta.pptx
Role of panchakarma in Raktha pitta.pptx
 
Mutrakricchra
MutrakricchraMutrakricchra
Mutrakricchra
 
ARSHA - Dravya Prayoga.pptx
ARSHA - Dravya Prayoga.pptxARSHA - Dravya Prayoga.pptx
ARSHA - Dravya Prayoga.pptx
 
Kriyakala
Kriyakala  Kriyakala
Kriyakala
 
Tamaka swasa re edited
Tamaka swasa re editedTamaka swasa re edited
Tamaka swasa re edited
 
Karsya & Mamsasosha
Karsya & MamsasoshaKarsya & Mamsasosha
Karsya & Mamsasosha
 
Viswachi PPT
Viswachi  PPTViswachi  PPT
Viswachi PPT
 
Galaganda (Goitre)
Galaganda (Goitre)Galaganda (Goitre)
Galaganda (Goitre)
 
Mutrashmari
MutrashmariMutrashmari
Mutrashmari
 
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
Dwividha Upakrama  Ayurved treatmentDwividha Upakrama  Ayurved treatment
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
 
Vamanakarma
VamanakarmaVamanakarma
Vamanakarma
 
Swedana Adhyaya
Swedana AdhyayaSwedana Adhyaya
Swedana Adhyaya
 
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshiAnemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
Anemia an ayurvedic perspective- Dr. Nayan joshi
 
Kushtha chikitsa - Charak samhita
Kushtha chikitsa  - Charak samhitaKushtha chikitsa  - Charak samhita
Kushtha chikitsa - Charak samhita
 
Sandhivata (osteoarthritis)
Sandhivata (osteoarthritis)Sandhivata (osteoarthritis)
Sandhivata (osteoarthritis)
 
Virechana vyapat
Virechana vyapatVirechana vyapat
Virechana vyapat
 
Case Presentation- Amavata
Case Presentation- AmavataCase Presentation- Amavata
Case Presentation- Amavata
 
Prameha
PramehaPrameha
Prameha
 
Ajara rasayana ksrprasad
Ajara rasayana ksrprasadAjara rasayana ksrprasad
Ajara rasayana ksrprasad
 
Iksvaku & Dhamargava kalpa
Iksvaku & Dhamargava kalpaIksvaku & Dhamargava kalpa
Iksvaku & Dhamargava kalpa
 

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune

Hybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralayaHybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralaya
Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune
 
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatmentGuidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune
 

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune (20)

Hybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralayaHybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralaya
 
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
 
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET AyurvedaMCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
 
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET AyurvedaSushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
 
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET AyurvedaSharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
 
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET AyurvedaKashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
 
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET AyurvedaCharak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
 
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya  Balgraha - PG CET AyurvedaStanya  Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
 
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET AyurvedaShalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
 
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET AyurvedaKC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
 
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET AyurvedaKC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
 
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET AyurvedaKayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
 
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET AyurvedaBalrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
 
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET AyurvedaSwasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
 
Rognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET AyurvedaRognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET Ayurveda
 
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET AyurvedaRasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
 
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatmentGuidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
 
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET AyurvedaSwasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
 

Rajayakshma Nidan - Charak samhita