Ito ay isang handout para sa aralin o paksang tungkol sa Jones Law o Philippine Autonomy Act. Ito ay isinulat ni Henry Cooper. Dito din matatagpuan ang mga probisyong nakapaloob sa Jones Law o Philippine Autonomy Act.
Ito ay isang handout para sa aralin o paksang tungkol sa Jones Law o Philippine Autonomy Act. Ito ay isinulat ni Henry Cooper. Dito din matatagpuan ang mga probisyong nakapaloob sa Jones Law o Philippine Autonomy Act.
Itong modyul ng pangkatuto ay makakatulong sa mga-aaral tungkol sa Pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas. Dito nakalagay ang paraan ng pananakop ng Amerikano sa Pilipinas. Dito din nakasaad ang Digmaang Pilipino-Amerikano.
Itong modyul ng pangkatuto ay makakatulong sa mga-aaral tungkol sa Pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas. Dito nakalagay ang paraan ng pananakop ng Amerikano sa Pilipinas. Dito din nakasaad ang Digmaang Pilipino-Amerikano.
MODYUL SA PAGKATUTO
Pangkalahatang Ideya
Nakitaninyo sa sinundang aralin na dahil sa mga patakarangpananakop
ay naglunsad ng mga pag-aalsa ang mga Pilipino sa iba-ibang isla.Bukod sa mga
pangyayaring itomula sa ika-16 na siglo ay dumami at lumawak ang mga
pagbabago sa ika-19 na siglo. Pinayagan, halimbawa, ng gobyernong Espanyol
ang mga Ingles at iba pang dayuhang mangangalakal na magtayo ng kumpanya
at industriya sa iba-ibang parte ng Pilipinas, matapos tumigil ang kalakalang
galleonnoong 1815. Nadebelop ang mga produktong pang-eksport katulad ng
asukal, abaka at tabako, at naitayo ang unang bangko, ang Banco EspañolFilipino, noong 1851.Sa madaling salita, makikita sa kolonya ang mga tanda ng
progreso sa ika-19 na siglo, kasama ang tren at iba pang modernong pasilidad.
Sa kontekstong ito ay umusbong ang iba-ibang pagtingin sa progreso at
kung paano isusulong ang Pilipinas. Alalahanin na ang mga kolonyang Espanyol
sa Latin Amerika ay halos nakalaya na, samantalang hawak pa ng Espanya ang
kanyang mga kolonya sa Pilipinas, Puerto Rico at Cuba. Sa modyul na ito tatlong
perspektibo ang ilalahad: kay Sinibaldo de Mas, isang Espanyol na administrador;
Gregorio Sancianco, isa sa mga unang Pilipinong nag-aral sa Espanya; at Juan
Luna, Pilipinong pintor na hanggang ngayon ay kinikilalang isa sa pinakamahusay
sa bansa. Importanteng maunawaan ang mga ideya nila ukol sa progreso dahil
nagbigay daano nakaapekto ang mga ito sa mga layunin at kaisipan ng kilusang
reporma napinangunahan nina Jose Rizal at Marcelo H. del Pilar.
Layunin, Tema at Pamantayan sa Pagkatuto
Nilalayong ipakilala ng modyul ang mga sumusunod:
• Kahulugan ng primarya at sekundaryang sanggunian
• Pagkakaiba at limitasyon ng mga uri ng sanggunian
• Kaugnayan at kahalagahan ng primaryang sanggunian sa sariling
buhay at sa kasaysayan
Kaugnay ng mga paksang ito ang dalawang tema ng kurikulum sa Araling
Panlipunan: Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago; at Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa.
Layunin, Tema at Kakayahan
Layunin ng modyul na maunawaan ang mga ideya ng progreso o pagunlad mula sa iba’t ibang pananaw—ang kanilang pagkakatulad at pagkakaiba—
base sa mga nakasulat at biswal na sanggunian. Bibigyang interpretasyon ang
mga pananaw nina Sinibaldo de Mas, Gregorio Sancianco at Juan Luna, at
ilalahad ang mga ito sa isang talumpati matapos suriin ang kanilang mga akda.
Itong mga paksa ay kaugnay sa sumusunod na tema ng Araling Panlipunan.
• Tao, Lipunan at Kapaligiran
• Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago
• Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahal
• Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo
• Nakababasa sa mapanuring pamamaraan upang
maunawaan ang historikal na konteksto ng
sanggunian at ang motibo at pananaw ng mayakda
• Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor
o manlilikha
Panahon ng Ikatlong Republika ng PilipinasPrincess Sarah
Mga naging pangulo, mga kinaharap na suliranin ng kani-kanilang administrasyon at kanilang mga programa sa panahon ng Ikatlong Republika ng Pilipinas.
Araling Panlipunan 6 - 3rd Quarter
Ito ay isang handout o learner's module na katatagpuan ng aralin o paksa tungkol sa mga Uri ng Pamahalaan sa Pilipinas. Dito din matatagpuan ang mga iba't-ibang anyo ng pamahalaan na umusbong sa Pilipinas.
5. Pagganyak
Pagsusuri ng Awit: BAYAN KO
Ang awiting ito ay mula sa tula na
isinulat ni Jose Corazon de Jesus
noong 1929 at na pinasikat ng
mang-aawit na si Freddie Aguilar.
6.
7. Ang bayan kong hinirang
Pilipinas ang pangalan
Perlas ng Silangan sa taglay niyang kariktan
Ngunit sawimpalad sa mimimithing paglaya
Laging lumuluha sa pagdaralita
Ang bayan kong Pilipinas
Lupain ng ginto’t bulaklak
Pag-ibig ang kanyang palad
Nag-alay ng ganda’t dilag
At sa kanyang yumi at ganda
Dayuhan ay nahalina
Bayan ko binihag ka nasadlak sa dusa
Ibon man may layang lumipad
Kulungin mo at umiiyak
Bayan pa kayang sakdal dilag
Ang di magnasang makaalpas
Pilipinas kong minumutya
Pugad ng luha ko’t dalita
Aking adhika, makita kang sakdal laya
Kay sarap mabuhay sa sariling bayan
Kung walang alipin at may kalayaan
Ang bayang sinikil
Babangon lalaban din
Ang Silanga’y pupula sa hudyat ng paglaya
8. Sagutin ang mga tanong batay
sa awit na Bayan Ko.
1. Ano ang mensahe ng awit?
2.
Anong
pangyayari
sa
kasaysayan ng Pilipinas ang
maiiugnay sa mensahe?
3. Paano nagpunyagi ang mga
Pilipino upang makamit ang
kalayaan?
11. Kampanya para sa KALAYAN
Philippine Bill 1902 (Batas Cooper)
- unang batas na nilikha ng Kongreso ng
Estados Unidos tungkol sa pamamahala sa
Pilipinas.
- paglikha ng Lehislatura ng Pilipinas
(mataas na Kapulungan at Asemblea ng Pilipinas)
12. Batas Jones 1916
- Kauna-unahang batas na pangako ng
United States tungkol sa pagkilala ng
kalayaan ng Pilipinas.
- Pagkakaroon ng Tatlong sangay ng
Pamahalaan ( ehukatibo, lehislatibo at
hudikatura.)
13. Batas Hare-Hawes-Cutting 1931
- itinatadhana sa batas ang pagbibigay
ng kasarinlan sa Pilipinas pagkaraan ng 10
taon .
- pagpapanatili ng mga base militar ng
United States sa bansa at pagpapataw ng
buwis sa produktong iluluwas ng Pilipinas sa
United States.
14. Batas Tyding –Mc Duffie 1934
- Sampung Taong pamahalaang
Komonwelt bilang paghahanda sa pagkilala
sa kasarinlan ng Pilipinas na itinatadhana ng
batas sa Hulyo 4, 1946.
- Pagtatatag ng saligang – batas 1935.
- Paghahalal ng mamumuno sa
pamahalaang Komonwelt.
15. Pamahalaang Komomwelt 1936
mga nagawa:
- Karapatan bumoto ng mga kababaihan at
makilahok sa pulitika.
- Libreng edukasyong pamprimarya sa
buong bansa.
- nagtatdhana na magiging batayan ng
Wikang Pambasa ay ang Tagalog.
16. 3. Pagpapadala ng mga misyong pangkalayaan ng
Pilipinas
A.
Misyong
Os-Rox
-Sergio
Osmenia
-Manuel
Roxas
-Humingi ng
batas sa
United States
na
magpapalaya
sa Pilipinas.
-ipinagkaloob ang Batas HareHawes-Cutting
-Ngunit tinanggihan ito ng
mga mambabatas na Pilipino
na pinangunahan nina M.L.
Quezon, C.M. Recto, Agilpay,
Sumulong, Aguinaldo at
Bacobo sa kadahilanang:
a. Walang katiyakan ng
panahon ng paglaya;
b. Hindi sinasang-ayunan ang
probisyon tungkol sa
pagpapanitili ng base-militar
ng U.S. sa bansa.
-Binasura ng Asemblea ng
Pilipinas ang batas na ito.
17. B. Misyong Manuel L.
Kalayaan ni Quezon
Manuel L.
Quezon
-Paghingi ng
mas
maliwanag na
batas tungkol
sa kasarinlan
ng Pilipinas
-Pinagtibay at
ipinagkaloob ng
Kongreso ng United
States ang Batas
Tydings- McDuffie,
1934
(Hinango kina Sen.
Milliard Tydings at
Cong. John McDuffie)
-Tinanggap ito ng mga
Pilipino at ng Asemblea
na nagbigay-daan sa
pagtataguyod ng
pamahalaang
Komonwelt.
18. PAGSUSURI SA TEKSTO:
THE PHILIPPINE AUTONOMY ACT (JONES LAW),
AUGUST 29, 1916.
AN ACT TO DECLARE THE PURPOSE OF THE PEOPLE OF
THE UNITED STATES AS TO THE FUTURE POLITICAL
STATUS OF THE PEOPLE OF THE PHILIPPINE ISLANDS,
AND TO PROVIDE A MORE AUTONOMOUS
GOVERNMENT FOR THOSE ISLANDS.
19. Glosari
Glosari
Whereas – paunang talata o
bahagi ng isang batas, atas,
ordinansa, kautusan o
resolusyon
Incipiency – simula sa umiiral,
kasimulaan ng kaganapan
Aggrandizement – pagpapalakas,
pagpapalawak
Impairing – baguhin
Franchise – pagbibigay ng
karapatan o kalayaan
Domestic – panloob
Affairs – ugnayan ng pamahalaan
Assume – tanggapin, makuha
Violence – karahasan
Invasion – paglusob
Jurisdiction – saklaw ng
kapangyarihan
Triennially – tuwing ikatlong taon
Incumbency – panunungkulan
Pardons – pagpapatawad
Reprieves – pag-uurong ng parusa
Forfeitures – pag-aalis ng
pagkakataon o karapatan
Veto – tanggihan, pagwalangsaysay
Militia – hukbo
Imminent – napipinto o nalalapit
Enacted – naisabatas
Alteration - pagbabago
20. Gawain 1:Balangkasin Natin. Tukuyin ang
hinihinging impormasyon gamit ang isang matrix ayon
sa Batas Jones ukol sa mga sangay ng Pamahalaang
Amerikano sa Pilipinas.
Sangay
Ehekutibo
Lehislatibo
Hudikatura
Pinuno
Kwalipikasyon
Pangunahing Paraan ng
Tungkulin
Pagpili/
Paghalal
21. Gawain 2: Suriin Natin. Sagutin ang
sumusunod na tanong. (Bumuo ng apat na
pangkat at magsagawa ng peer discussion.
Magtalaga ng taga-ulat sa mga naging sagot ng
bawat pangkat.)
1. Bakit ipinagkaloob ang Jones Law sa mga
Pilipino?
2. Ano ang nais ipahiwatig ng mga Amerikano na
ang “Pilipinas ay para sa mga Pilipino?”
3.Ano ang iyong pananaw sa patakarang
Pilipinisasyon ng United States sa Pilipinas?
Ipaliwanag.
22. Takda: Pilipinisasyon o Amerikanisasyon, isang
Reflection. Ihayag ang iyong personal na saloobin
tungkol sa nilalaman ng mga patakaran ng United States
sa Pilipinas.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________.
________________________.
30. Suri Sipi. Sagutin ang mga tanong batay sa mga nilalaman
ng Sedition Law at Flag law?
1. Ano ang sedisyon? Kailan maituturing na sedisyon ang
isang gawain?
2. Ano-anong kaganapan ang nagtulak sa mga Amerikano
upang ipatupad ang Sedition Law at Flag Law?
Makatuwiran ba ito?
3. Bakit itinuring ng mga Amerikano na ilegal ang
paggamit ng mga simbolo ng pagkamakabansa ng mga
Pilipino?
4. Makatarungan ba para sa mga Pilipino ang nabanggit na
mga batas? Pangatwiranan.
5. Sa kasalukuyang panahon, ipinagbabawal pa rin ba ang
pagsasapubliko ng ating bandila at pagpapahayag ng
damdamin tungkol sa nakikitang hindi wasto sa
pamahalaan?