1. 9
สารและสมบัติของสาร
บทที่ 1 สารชีวโมเลกุล
คือ สารที่มี C และธาตุ H เปนองคประกอบ มีขนาดใหญและพบในสิ่งมีชีวิตเทานั้น มี 4 ประเภท ไดแก
1. ไขมัน และนํ้ามัน ประกอบดวยธาตุ C H O มีหนาที่ดังนี้
ปองกันการสูญเสียนํ้า ชวยทําใหผิวชุมชื้น ปองกันการสูญเสียความรอน ชวยทําใหรางกายอบอุน ชวยใหผมและเล็บมี
สุขภาพดี ชวยละลายวิตามิน A D E K (ไขมัน 1 กรัม ใหพลังงาน 9 กิโลแคลอรี )
ไขมัน เปนสารไตรกลีเซอไรด ซึ่งเกิดจากกรดไขมัน 3 โมเลกุล กับ กลีเซอรอล 1 โมเลกุล
กรดไขมันไมอิ่มตัว + กาซออกซิเจน ทําใหเกิดกลิ่นเหม็นหืน
แสดงวา นํ้ามันพืช จะเกิดกลิ่นเหม็นหืนไดงาย แตในธรรมชาติจะมีวิตามินE ซึ่งเปนสารตานหืน
การผลิตสบู จากปฏิกิริยาสะปอนนิฟเคชัน ไดจาก การตมไขมันกับเบส (โซเดียมไฮดรอกไซด / NaOH)
2. โปรตีน ( C H O N ) มีหนาที่ ชวยเสริมสรางการเจริญเติบโตและซอมแซมเนื้อเยื่อ ชวยรักษาสมดุลนํ้าและกรด-เบส เปน
สวนประกอบของเอนไซม ฮอรโมน เลือด และภูมิคุมกัน (1 กรัม ใหพลังงาน 4 KCal)
หนวยยอย คือ กรดอะมิโน มีทั้งหมด 20 ชนิด แบงเปน
• กรดอะมิโนที่จําเปน มี 8 ชนิด ซึ่งรางกายสรางไมได ตองกินจากอาหารเขาไป
• กรดอะมิโนที่ไมจําเปน มี 12 ชนิด ซึ่งรางกายสามารถสังเคราะหไดเอง
การแปลงสภาพโปรตีน คือ การที่ทําใหโครงสรางของโปรตีนถูกทําลาย เชน แข็งตัว
เมื่อไดรับความรอน เมื่อไดรับสารละลายกรด-เบส เมื่อไดรับไอออนของโลหะหนัก
คุณคาทางชีววิทยา หมายถึง คุณภาพของโปรตีนที่นํามาสรางเปนเนื้อเยื่อได(ไข 100%)
3. คารโบไฮเดรต ( C H O ) มีหนาที่ดังนี้
- เปนแหลงพลังงานหลักของคน (1 กรัมใหพลังงาน 4 กิโลแคลอรี) แบง 3 ประเภท ดังนี้
3.1 มอโนแซ็กคาไรด ( นํ้าตาลโมเลกุลเดี่ยว ) แบงเปน
• นํ้าตาลที่มีสูตรเปน C5
H10
O5
เรียกวา ไรโบส
• นํ้าตาลที่มีสูตรเปน C6
H12
O6
เชน กลูโคส ฟรุกโตส ( ฟรักโตส ) กาแลกโทส
3.2 ไดแซ็กคาไรด ( นํ้าตาลโมเลกุลคู )
• กลูโคส + กลูโคส = มอลโทส พบในขาว เมล็ดพืช ใชในการทําเบียร อาหารทารก
• กลูโคส + ฟรุกโตส = ซูโครส หรือ นํ้าตาลทราย พบมากในออย
• กลูโคส + กาแลกโทส = แลกโทส พบมากในนํ้านม
3.3 พอลิแซ็กคาไรด (นํ้าตาลโมเลกุลใหญ )
• แปง เกิดจาก กลูโคสหลายพันโมเลกุลมาตอกัน แบบสายยาวและแบบกิ่ง พบมากในพืช
- รางกายคนยอยสลายไดดวยเอนไซมที่มีในนํ้าลาย (อะไมเลส)
• เซลลูโลส เกิดจาก กลูโคสประมาณ 50,000 โมเลกุล ตอกันแบบสายยาว เปนเสนใยพืช
- รางกายคนยอยสลายไมได ชวยกระตุนใหลําไสใหญเคลื่อนไหว ทําใหอุจจาระออนนุม
• ไกลโคเจน เกิดจาก กลูโคสเปนแสนถึงลานโมเลกุลมาตอกันแบบกิ่ง พบในคนและสัตว ที่ตับและกลามเนื้อ เปนแหลง
พลังงานสํารอง โดยจะสลายกลับคืนเปนกลูโคส เมื่อรางกายขาดแคลนพลังงาน
เตรียมสอบวิทยาศาสตร (O-NET)
อ.กรกฤช ศรีวิชัย
กรดไขมัน อิ่มตัว ไมอิ่มตัว
จํานวนอะตอมไฮโดรเจน มาก นอย
จุดหลอมเหลว สูงกวา 25 ๐
C ตํ่ากวา 25 ๐
C
สถานะ ของแข็ง ของเหลว
แหลงที่พบมาก ไขมันสัตว นํ้ามันพืช
พันธะระหวางคารบอน เดี่ยว คู
ความวองไวตอปฏิกิริยา นอย มาก

2. 4
1. แผนภาพแสดงความสัมพันธระหวาง ก และ ข อาจเปนสารใดตามลําดับ
1. CO2
, H2
O 2. CO2
, O2
3. O2
, CO2
4. H2
O , O2
2. จากสายใยอาหารขางลางนี้ ข และ ง เปนสิ่งมีชีวิตในกลุมใด ตามลําดับ
แสง
1. ผูผลิตและผูบริโภคสัตว 2. ผูบริโภคทั้งพืชและสัตว และผูยอยสลายสารอินทรีย
3. ผูบริโภคพืชและผูบริโภคสัตว 4. ผูบริโภคทั้งพืชและสัตว และผูบริโภคสัตว
3. ถาตองการลดการทําลายโอโซนในบรรยากาศ เราควรปฏิบัติอยางไร
1. ลดการตัดไมทําลายปา 2. ลดการใชสาร CFC
3. ลดการใชนํ้ามัน 4. ลดการใชเชื้อเพลิงฟอสซิล
4. ปรากฏการณใดตอไปนี้จะเกิดกับเซลลพืชที่แชในสารละลายไฮโพโทนิก
1. เซลลแตง 2. เซลลแตก 3. เซลลเหี่ยว 4. เซลลเหมือนเดิม
5. การหลั่งเพปซิโนเจนออกจากเซลลผนังกระเพาะอาหารอาศัยกระบวนการใด
1. กระบวนการออสโมซิส 2. กระบวนการเอกโซไซโทซิส
3. การลําเลียงแบบฟาซิลิเทต 4. การลําเลียงแบบใชพลังงาน
6. สารพันธุกรรมเปนสารประเภทใด
1. คารโบไฮเดรต 2. โปรตีน 3. ลิพิด 4. กรดนิวคลีอิก
7. สิ่งมีชีวิตในขอใดจัดเปนจีเอ็มโอ (GMO)
1. เซลลแบคทีเรียมียีนอินซูลินของคน 2. ตนเปลานอยที่ไดจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ
3. พุทธรักษาพันธุกลายที่เกิดจากการฉายรังสีแกมมา 4. แตงโมที่เมล็ดลีบ
8. ลักษณะตาบอดสีพบในเพศชายมากกวาเพศหญิง เพราะเหตุใด
1. ลักษณะตาบอดสีเกิดจากยีนดอยบนโครโมโซม X และเพศชายมีโครโมโซม X เพียง 1 โครโมโซม
2. ลักษณะตาบอดสีเกิดจากยีนเดนบนโครโมโซม X และเพศชายมีโครโมโซม X เพียง 1 โครโมโซม
3. ลักษณะตาบอดสีเกิดจากยีนดอยบนโครโมโซม Y และแสดงออกเมื่อมีฮอรโมนเพศชาย
4. ลักษณะตาบอดสีเกิดจากยีนเดนบนโครโมโซม Y และแสดงออกเมื่อมีฮอรโมนเพศชาย
9. การสรางเซลลสืบพันธุของคน เกิดจากการแบงเซลลแบบใด
1. ไมโตซิสที่มีการลดจํานวนโครโมโซม 2. ไมโตซิสที่ไมมีการลดจํานวนโครโมโซม
3. ไมโอซิสที่มีการลดจํานวนโครโมโซม 4. ไมโอซิสที่ไมมีการลดจํานวนโครโมโซม
แบบทดสอบวิทยาศาสตร (O-NET)
จํานวน 45 ขŒอ เวลา 30 นาที
ก ค ง
ข
อ.กรกฤช ศรีวิชััย
กระบวนการสังเคราะหดวยแสง กระบวนการหายใจ
ก
ข

3. 5
10. ชายคนหนึ่งมีลักษณะนิ้วเกินแตงงานกับหญิงที่มีนิ้วปกติ มีบุตรชาย 1 คน ที่มีจํานวนนิ้วปกติ และบุตรสาว 1 คนที่มีลักษณะนิ้ว
เกิน บุตรชายแตงงานกับหญิงที่มีจํานวนนิ้วปกติและมีบุตรชาย 2 คนที่มีจํานวนนิ้วปกติ ขอใดคือเพดดิกรีของครอบครัวนี้
1. 2.
3. 4.
11. สามีภรรยาคูหนึ่งเปนพาหะของธาลัสซีเมียที่เหมือนกัน โอกาสที่ลูกคนแรกจะเปนธาลัสซีเมียมีเทาใด
1. 1 2. 1 3. 1 4. 3
2 3 4 4
12. พอมีเลือดหมู O แมมีเลือดหมู AB ลูกของพอแมคูนี้หมูเลือดใดไดบาง
1. หมู A หรือหมู AB 2. หมู B หรือหมู AB
3. หมู A หรือหมู B 4. หมู O หรือหมู AB
13. หลังจากออกกําลังกายกลางแดดนานๆ รางกายมีกลไกในการรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิอยางไร
1. ลดอัตราเมแทบอลิซึม และหลอดเลือดขยายตัว 2. ลดอัตราเมแทบอลิซึม และหลอดเลือดหดตัว
3. เพิ่มอัตราเมแทบอลิซึม และหลอดเลือดขยายตัว 4. เพิ่มอัตราเมแทบอลิซึม และหลอดเลือดหดตัว
14. สารใดที่ไมพบในปสสาวะของคนปกติ
1. โปรตีน 2. ยูเรีย 3. ยูริก 4. เกลือโซเดียม
15. ขอใดกลาวถูกตองเกี่ยวกับปลาทะเล
1. ปสสาวะมากแตเจือจาง 2. ปสสาวะมากแตเขมขน
3. ปสสาวะนอยแตเจือจาง 4. ปสสาวะนอยแตเขมขน
16. วัคซีนที่ใชหยอดปองกันโรคโปลิโอในเด็ก เปนสารใด
1. แอนติบอดี 2. แอนติเจน 3. เอนไซม 4. แอนติไบโอติก
17. ขอความใดตอไปนี้ ถูกตองมากที่สุด
1. มิวเทชันเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติไมได
2. มิวเทชันทําใหไดลักษณะที่ไมพึ่งประสงคเทานั้น
3. สารอะฟลาทอกซินจากเชื้อราทําใหอัตราการเกิดมิวเทชันสูงขึ้น
4. การแปรผันทางพันธุกรรมเกิดจากมิวเทชันเทานั้น
18. รถยนตคันหนึ่งวิ่งดวยอัตราเร็วคงตัว 20 เมตรตอวินาที นานเทาใดจึงจะเคลื่อนที่ไดระยะทาง 500 เมตร
1. 10 s 2. 15 s 3. 20 s 4. 25 s
19. โยนลูกบอลขึ้นไปในแนวดิ่งดวยความเร็วตน 4.9 เมตรตอวินาที นานเทาใดลูกบอลจึงจะเคลื่อนที่ไปถึงจุดสูงสุด
1. 0.5 s 2. 1.0 s 3. 1.5 s 4. 2.0 s
20. มะมวงลูกหนึ่งตกจากตนในแนวดิ่ง เมื่อเวลาผานไป 5 วินาที ลูกมะมวงจะมีความเร็วเปนกี่เมตรตอวินาที
1. 4.9 2. 9.8 3. 49 4. 98

4. 6
21. รถไตถังเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วสมํ่าเสมอและวิ่งครบรอบได 5 รอบในเวลา 2 วินาที หากคิดในแงความถี่ของการเคลื่อนที่ ความถี่
จะเปนเทาใด
1. 2.5 Hz 2. 0.5 Hz 3. 1.5 Hz 4. 0.4 Hz
22. เด็กคนหนึ่งออกกําลังกายดวยอัตราเร็ว 6 เมตรตอวินาที เปนเวลา 1 นาที วิ่งดวยอัตราเร็ว 5 เมตรตอวินาทีอีก 1 นาที แลว
เดินดวยอัตราเร็ว 1 เมตรตอวินาที อีก 1 นาที จงหาอัตราเร็วเฉลี่ยในชวง 3 นาทีนี้
1. 3.0 m/s 2. 3.5 m/s 3. 4.0 m/s 4. 4.5 m/s
23. รังสีในขอใดที่มีอํานาจในการทะลุลวงผานเนื้อสารไดนอยที่สุด
1. รังสีแอลฟา 2. รังสีบีตา 3. รังสีแกมมา 4. รังสีเอกซ
24. A, B และ C เปนแผนวัตถุ 3 ชนิดที่ทําใหเกิดประจุไฟฟาโดยการถู ซึ่งไดผลดังนี้
A และ B ผลักกัน สวน A และ C ดูดกัน ขอใดตอไปนี้ถูกตอง
1. A และ C มีประจุบวก แต B มีประจุลบ 2. A และ C มีประจุลบ แต A มีประจุบวก
3. A และ B มีประจุบวก แต C มีประจุลบ 4. A และ C มีประจุลบ แต B มีประจุบวก
25. ขอใดเปนการเรียงลําดับคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากความยาวคลื่นนอยไปมากที่ถูกตอง
1. รังสีเอกซ อินฟราเรด ไมโครเวฟ 2. อินฟราเรด ไมโครเวฟ รังสีเอกซ
3. รีงสีเอกซ ไมโครเวฟ อินฟราเรด 4. ไมโครเวฟ อินฟราเรด รังสีเอกซ
26. คลื่นใดตอไปนี้ เปนคลื่นที่ตองอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่
ก. คลื่นแสง ข. คลื่นเสียง ค. คลื่นผิวนํ้า
คําตอบที่ถูกตองคือ
1. ทั้ง ก ข และ ค 2. ขอ ข และ ขอ ค
3. ขอ ก เทานั้น 4. ผิดทุกขอ
27. ชาวประมงสงคลื่นโซนารไปยังฝูงปลา พบวาชวงเวลาที่คลื่นออกไปจากเครื่องสงจนกลับมาถึงเครื่องเปน 1.0 วินาทีพอดี จงหา
วาปลาอยูหางจากเรือเทาใด (กําหนดใหความเร็วของคลื่นในนํ้าเปน 1,540 เมตรตอวินาที)
1. 260 m 2. 520 m 3. 770 m 4. 1,540 m
28. คารบอนเปนธาตุที่เปนสวนสําคัญของสิ่งมีชีวิต สัญลักษณนิวเคลียส 12
C แสดงวานิวเคลียสของคารบอนนี้มีอนุภาคตามขอใด
1. โปรตอน 12 ตัว นิวตรอน 6 ตัว 2. โปรตอน 6 ตัว อิเล็กตรอน 6 ตัว
3. โปรตอน 6 ตัว นิวตรอน 12 ตัว 4. โปรตอน 6 ตัว นิวตรอน 6 ตัว
29. ธาตุที่มีเลขอะตอมตอไปนี้ มีสิ่งใดเหมือนกัน
1 3 11 19 37
1. เปนอโลหะเหมือนกัน 2. มีจํานวนอนุภาคมูลฐานเทากัน
3. อยูในระดับพลังงานเดียวกัน 4. มีเวเลนซอิเล็กตรอนเทากัน
30. เมื่อนําชิ้นสังกะสีใสในสารละลายกรดไฮโดรคลอริก วิธีทําใหปฏิกิริยาเกิดเร็วขึ้น โดยไมเพิ่มปริมาณสังกะสีและกรดตอไปนี้
ก. ใชแทงแกวคนใหทั่ว ข. ใชผงสังกะสีนํ้าหนักเทากันแทนชิ้นสังกะสี
ค. ใหความรอน ง. เติมนํ้ากลั่นลงไปเทาตัว
ขอใดถูก
1. ก ข และ ค เทานั้น 2. ข ก และ ง เทานั้น
3. ก ค และ ง เทานั้น 4. ก ข ค และ ง
6

5. 7
31. พิจารณาขอความตอไปนี้
ก. แกสโซฮอลเปนสารผสมระหวางเมทานอลและนํ้ามันเบนซิน
ข. กาซหุงตม หรือ LPG เปนกาซผสมระหวางโพรเพนและบิวเทน
ค. กาซธรรมชาติจัดเปนพลังงานสะอาดเพราะสามารถเกิดการเผาไหมไดสมบูรณ
ขอใดถูก
1. ก และ ข เทานั้น 2. ก และ ค เทานั้น
3. ข และ ค เทานั้น 4. ทั้ง ก ข และ ค
32. ขอใดเกิดปฏิกิริยาเคมี
ก. การผลิตสบู ข. การเหม็นหื่นของนํ้ามันเมื่อทิ้งไวนาน ๆ
ค. การผลิตนํ้าอัดลมและนํ้าโซดา ง. บมมะมวงดิบจนเปนมะมวงสุก
1. ก ข และ ค 2. ข ค และ ง
3. ก ข และ ง 4. ก ค และ ง
33. เมื่อทดลองแชขวดนํ้ามัน A และขวดนํ้ามัน B ในตูเย็น 1 คืน พบวา นํ้ามัน A แข็งตัว แตนํ้ามัน B ยังเปนของเหลว
พิจารณาขอสรุปตอไปนี้
ขอใดถูก
1. ก เทานั้น ข. ข และ ค เทานั้น
3. ก และ ค เทานั้น ง. ทั้ง ก ข และ ค
34. ไขขาว เนื้อ ไก และหอยนางรม ในขอตอไปนี้ ขอใดที่โปรตีนไมถูกทําลายหรือแปลงสภาพ
1. ไขขาวดิบที่คนไขกลืนเขาไปเพื่อขจัดยาพิษ
2. เนื้อที่แชไวในตูเย็นเพื่อแกงใสบาตร
3. ไกที่ทอดจนเหลือกรอบจะปลอดภัยจากไขหวัดนก
4. หอยนางรมบีบมะนาวเปนอาหารโปรดของมนัส
35.
ถานักเรียนตองดูแลคนไขที่มีระดับนํ้าตาลในเลือดสูงกวา 110 mg ตอ 100 cm3
ของเลือด และมีความดันสูง นักเรียนไมควร
ใหอาหารชนิดใดกับคนไข
1. A เทานั้น 2. C เทานั้น 3. A และ D 2. B และ C
36. ขอใดเปนพอลิเมอรธรรมชาติทั้งหมด
1. แปง เซลลูโลส พอลิสไตรีน 2. โปรตีน พอลิไอโซพรีน กรดนิวคลิอิก
3. ยางพารา พอลิเอทิลีน เทฟลอน 4. ไกลโคเจน ไขมัน ซิลิโคน
นํ้ามัน A นํ้ามัน B
ก มีจุดหลอมเหลวตํ่า มีจุดหลอมเหลวสูง
ข มีกรดไขมันอิ่มตัวมาก มีกรดไขมันไมอิ่มตัวมาก
ค เหม็นหืนยาก เหม็นหืนงาย
ชนิดของ สารละลายไอโอดีน สารละลายเบเนดิกต สารละลาย NaOH
สารอาหาร ผสมกับ CuSO4
A สีนํ้าเงิน ตะกอนสีแดงอิฐ สีฟา
B สีนํ้าตาลอมเหลือง สีฟา สีมวง
C สีนํ้าเงิน สีฟา สีฟา
D สีนํ้าตาลอมเหลือง ตะกอนสีแดงอิฐ สีฟา

6. 8
37. ชั้น “ฐานธรณีภาค” อยูตรงสวนใดของโครงสรางโลก
1. ชั้นเปลือกโลก 2. ชั้นเนื้อโลก
3. รอยตอชั้นเปลือกโลกกับชั้นเนื้อโลก 4. รอยตอชั้นเนื้อโลกกับชั้นแกนโลก
38. เทือกเขาหิมาลัย เกิดจากปรากฏการณทางธรณีภาคแบบใด
1. การเกิดแผนดินไหว 2. การชนกันของแผนเปลือกโลก
3. การแยกตัวของแผนเปลือกโลก 4. การระเบิดของภูเขาไฟ
39. ประเทศไทยจะไดรับผลจากการแผนดินไหว อันเนื่องมาจากการกระทบกันของแผนธรณีภาคคูใดมากที่สุด
1. แผนยูเรเซียกับแผนแปซิฟก 3. แผนแปซิฟกกับแผนนาสกา
2. แผนยูเรเซียกับแผนอินเดีย 4. แผนแอนตารกติกากับแผนออสเตรเลีย-อินเดีย
40. ซากดึกดําบรรพสวนใหญจะพบอยูในหินชนิดใด
1. หินแปร 2. หินอัคนี
3. หินซิสต 4. หินตะกอน
41. ตามวิวัฒนาการของดวงอาทิตย ในชวงทายที่สุดจะเปนอะไร
1. ดาวแคระดํา 2. ดาวแคระขาว
3. หลุมดํา 4. ดาวนิวตรอน
42. ดาวฤกษในขอใด ที่มีอุณหภูมิของผิวดาวตกตํ่าที่สุด
1. มีแสงสีนํ้าเงิน 2. มีแสงสีเหลือง
3. มีแสงสีแดง 4. มีแสงสีสม
43. ดาวเคราะหใดตอไปนี้อยูใกลดวงอาทิตยมากกวาดวงอื่น
1. ดาวพฤหัสบดี 2. ดาวศุกร
3. ดาวเสาร 4. ดาวเนปจูน
44. ดาวศุกรเมื่อสวางนอยที่สุดมีความสวาง -3.5 ดาวซีรีอุสมีอันดับความสวาง -1.5 ดาวศุกรมีความสวางมากกวาดาวซีรีอุสกี่เทา
1. 2.5 2. 3.0
3. 6.25 4. 15.6
45. ดาวพฤหัสบดีมีองคประกอบหลักเปนอะไร
1. เหล็ก 2. ไฮโดรเจนและฮีเลียม
3. หิน 4. แอมโมเนีย

7. 10
4. กรดนิวคลีอิก ( C H O N P ) มีหนวยยอย เรียกวา นิวคลีโอไทด
DNA ประกอบดวย นิวคลีโอไทด มาเชื่อมตอกันเกิดเปนสายยาว 2 สายพัน กันเปนเกลียว โดยเกาะกันดวยคูไนโตรเจนเบสที่
เฉพาะเจาะจง คือ อะดีนีน (A) กับ ไทมีน (T) กวานีน (G) กับ ไซโตซีน (C)
บทที่ 2 ปโตรเลียม
เกิดจาก ซากพืชซากสัตวที่ตายทับถม แลวถูกยอยสลาย เกิดเปนสารประกอบไฮโดรคารบอน
2.1 นํ้ามันปโตรเลียม ประเทศไทยพบครั้งแรกที่ อ.ฝาง จ.เชียงใหม และตอมาพบที่ อ.ลานกระบือ จ.กําแพงเพชร
การกลั่นนํ้ามันปโตรเลียม เรียกวา การกลั่นลําดับสวน โดยใชความรอน 350-400 o
C จะไดผลิตภัณฑ เรียงตามลําดับจาก
จุดเดือดตํ่าไปสูง ดังนี้
มีเทน อีเทน โพรเพน บิวเทน เบนซิน กาด ดีเซล หลอลื่น เตา ไข ยางมะตอย
2.2 กาซธรรมชาติ ประเทศไทยพบบริเวณอาวไทยและมีมากในเชิงพาณิชย และพบที่ อ.นํ้าพอง จ.ขอนแกน
สวนใหญเปนกาซมีเทน รอยละ 80-95
ปฏิกิริยาการเผาไหม คือ ปฏิกิริยาระหวางสารไฮโดรคารบอนกับกาซออกซิเจน แบงเปน
- การเผาไหมที่สมบูรณ เกิดเมื่อมีกาซ O2
มากเพียงพอ จะได CO2
และ H2
O ซึ่งจะไมมีเถาถาน และเขมา
- การเผาไหมไมสมบูรณ เกิดเมื่อมีกาซ O2
นอย จะได CO ซึ่งจะไปจับกับฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ทําใหรางกายเกิด
การขาดออกซิเจน อาจเกิดอาการหนามืด เปนลมหรือเสียชีวิตได
2.3 เชื้อเพลิงในชีวิตประจําวัน
- กาซมีเทน(CH4
) ใชในการผลิตกระแสไฟฟา ใชในรถปรับอากาศเครื่องยนตยูโร-2
- กาซหุงตม ประกอบดวย กาซโพรเพน (C3
H8
) และกาซบิวเทน (C4
H10
) ที่ถูกอัดดวยความดันสูง จนมีสถานะเปนของเหลว
เรียกวา LPG (Liquid Petroleum Gas)
เลขออกเทน เปนตัวเลขบอกคุณภาพของนํ้ามันเบนซิน โดยกําหนดให
ไอโซออกเทน มีประสิทธิภาพการเผาไหมดี ทําใหเครื่องยนตเดินเรียบ มีเลขออกเทน100
นอรมอลเฮปเทน มีประสิทธิภาพการเผาไหมไมดี ทําใหเครื่องยนตกระตุก มีเลขออกเทน 0
- นํ้ามันดีเซล บอกคุณภาพโดยใชเลขซีเทน
บทที่ 3 พอลิเมอร
คือ สารที่มีขนาดใหญ ซึ่งเกิดจากการรวมตัวของสารขนาดเล็ก (มอนอเมอร) จํานวนมาก
3.1 พลาสติก แบงเปน
• เทอรมอพลาสติก มีโครงสรางแบบโซตรงหรือโซกิ่ง ยืดหยุน และโคงงอได เมื่อไดรับความรอนจะออนตัว สามารถ
เปลี่ยนรูปรางกลับไปมาได เพราะ สมบัติไมมีการเปลี่ยนแปลง
• เทอรมอเซต มีโครงสรางแบบตาขาย มีความแข็งแรงมาก เมื่อไดรับความรอนจะไมออนตัว แตจะเกิดการแตกหัก ไม
สามารถเปลี่ยนรูปรางได เพราะ สมบัติมีการเปลี่ยนแปลง
3.2 ยาง แบงเปน
• ยางธรรมชาติ เกิดจากมอนอเมอร คือ ไอโซพรีน รวมตัวกันเปนพอลิไอโซพรีน ดังนี้
มีความยืดหยุน ทนตอแรงดึงทนตอการขัดถู ทนนํ้า นํ้ามันพืชและสัตว แตไมทนนํ้ามันเบนซินและตัวทําละลายอินทรีย เมื่อไดรับความ
เย็นจะแข็งและเปราะ แตเมื่อไดรับความรอนจะออนตัวและเหนียว
• ยางสังเคราะห (ยางเทียม) เชน
: ยาง IR (Isoprene Rubber) มีโครงสรางเหมือนยางธรรมชาติ มีสิ่งเจือปนนอย คุณภาพสมํ่าเสมอ
: ยาง SBR (Styrene - Butadiene Rubber) ทนตอการขัดถูแตไมทนตอแรงดึง ใชทําพื้นรองเทา สายยาง
บทที่ 4 ปฏิกิริยาเคมี
เกิดจาก สารเริ่มตน เขาทําปฏิกิริยากัน แลวทําใหเกิดสารใหม เรียกวา ผลิตภัณฑ
4.1 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจําวัน
- ปฏิกิริยาการเผาไหมของถานหิน จะมีกํามะถัน(S) เมื่อเผาไหมกํามะถันจะทําปฏิกิริยากับกาซออกซิเจนทําใหเกิดกาซ
ซัลเฟอรไดออกไซดและเมื่อทําปฏิกิริยากับนํ้าฝน ทําใหเกิดกรดกํามะถัน/กรดซัลฟวริก (ฝนกรด)
- การเผาไหมเชื้อเพลิงในเครื่องยนต จะเกิดกาซ NO2
กลายเปนฝนกรดไนตริกได
- ปฏิกิริยาการเกิดสนิมเหล็ก (Fe2
O3
) เกิดจาก ปฏิกิริยาระหวางเหล็กกับกาซออกซิเจน
- ปฏิกิริยาการสลายตัวของโซเดียมไฮโดรเจนคารบอเนต (ผงฟู)ดวยความรอนจะไดกาซ CO2
และ H2
O
- สารไฮโดรเจนเปอรออกไซด เมื่อไดรับแสงและความรอน จะสลายตัว ดังนั้น จึงตองเก็บไวในที่มืด
- ปฏิกิริยาการสลายตัวของหินปูน (CaCO3
) ดวยความรอน ไดปูนขาว (CaO) ใชในการผลิตปูนซีเมนต
- ปฏิกิริยาระหวางหินปูนกับกรดไนตริก / กรดซัลฟวริก ทําใหสิ่งกอสรางสึกและเกิดหินงอกหินยอย

8. 11
บทที่ 5 ธาตุและสารประกอบ
พันธะเคมี คือ แรงยึดเหนี่ยวระหวางอะตอมของธาตุ โดยแบงเปน
- พันธะไอออนิก : เกิดจากโลหะกับอโลหะ เชน NaCl CaO
- พันธะโควาเลนซ : เกิดจากอโลหะกับอโลหะ เชน H2
Cl2
CO2
CH4
ธาตุหมู 1A และ 2A เปนโลหะ เปนของแข็ง จุดเดือด / จุดหลอมเหลวสูง นําไฟฟาได
ธาตุหมู 1A มีเวเลนซอิเล็กตรอนเปน 1 จึงหลุดออกงาย ทําใหมีประจุ +1 เชน Na+
มีความวองไวตอปฏิกิริยาสูงมาก ลุกไหมไดอยางรวดเร็ว เกิดปฏิกิริยากับนํ้ารุนแรง
ธาตุหมู 2A มีเวเลนซอิเล็กตรอนเปน 2 จึงสูญเสียไดงาย ทําใหมีประจุ +2 เชน Mg2+
ธาตุหมู 7A (Halogen) เปนอโลหะ อยูเปนโมเลกุลมี 2 อะตอม เชน F2
Cl2
Br2
I2
At2
• มีเวเลนซอิเล็กตรอนเปน 7 จึงสามารถรับอิเล็กตรอนไดอีก 1 กลายเปนไอออนประจุ -1
• มีความวองไวตอปฏิกิริยาเคมีมาก
ธาตุหมู 8A เปนอโลหะ มีสถานะเปนกาซ อยูเปนอะตอมอิสระ : He Ne Ar Kr Xe Rn
• มีเวเลนซอิเล็กตรอนเปน 8 จึงมีความเสถียรมาก ไมวองไวตอปฏิกิริยาเคมี จึงเรียกวา กาซเฉื่อย
โลหะแทรนซิชัน เปนโลหะ มีสมบัติกายภาพเหมือนโลหะหมู 1A / 2A แตสมบัติเคมีแตกตางกัน
ธาตุกึ่งโลหะ คือ ธาตุที่มีสมบัติบางประการคลายโลหะและบางประการคลายอโลหะ เชน
อะลูมิเนียม (Al) มีความหนาแนนตํ่า จึงแข็งแรงแตนํ้าหนักเบา นําไฟฟา/ความรอนดี เชน
บอกไซด :ใชทําโลหะอะลูมิเนียม อุปกรณไฟฟา เครื่องครัว หออาหาร
คอรันดัม หรือ อะลูมิเนียมออกไซด : ทําอัญมณีที่มีสีตามชนิดของโลหะแทรนซิชัน
สารสม (Al(SO4
)2
. 12H2
O) : ใชในการทํานํ้าประปาหรือกวนนํ้าใหตกตะกอน
ซิลิกอน (Si) - อะตอมยึดตอกันดวยพันธะโคเวเลนซ ในรูปโครงผลึกรางตาขาย เปนสารกึ่งตัวนํา ใชทําแผงวงจรไฟฟาและ
อุปกรณไฟฟา
ธาตุกัมมันตรังสี คือ ไอโซโทปของธาตุที่มีนิวตรอนตางจากโปรตอนมากๆ ทําใหไมเสถียร จึงสลายตัว โดยปลดปลอยรังสีออก
มา ซึ่งตรวจหาและวัดรังสี โดยใชไกเกอรมูลเลอรเคานเตอร
การเคลื่อนที่และพลังงาน
บทที่ 1 การเคลื่อนที่ แบงเปน 4 ประเภท ดังนี้
1.1 การเคลื่อนที่แนวตรง : เปนการเคลื่อนที่ ที่ไมมีการเปลี่ยนทิศทาง
การเคลื่อนที่ของวัตถุในแนวระดับ
• อัตราเร็วเฉลี่ย หาไดจาก อัตราสวนระหวางระยะทางกับเวลา
• ความเร็วเฉลี่ย หาไดจาก อัตราสวนระหวางกระจัดกับชวงเวลา ( กระจัด คือ ระยะทางที่สั้นที่สุด)
• ความเรง หาไดจาก ความเร็วที่เปลี่ยนไปกับเวลาที่เปลี่ยนแปลง (เมตรตอวินาที 2 )
การเคลื่อนที่ของวัตถุในแนวดิ่ง ภายใตแรงโนมถวงของโลก (แนวดิ่ง)
ใชสูตร V = U + g t
1.2 การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล : เปนการเคลื่อนที่เปนเสนโคงพาราโบลา
เชน การโยนของจากเครื่องบิน การโยนลูกบาสเกตบอลเขาหวง การขวางกอนหิน การยิงธนู การตีลูกกอลฟ
1.3 การเคลื่อนที่แบบวงกลม : เกิดจากเมื่อวัตถุเคลื่อนที่เปนวงกลม
เชน การเหวี่ยงหมุนของบนศีรษะ การเลี้ยวของรถ การขี่มอเตอรไซดไตถัง การโคจรของดวงดาว
1.4 การเคลื่อนที่แบบฮารมอนิกอยางงาย : เปนการเคลื่อนที่กลับไปกลับมา ซํ้าทางเดิมในแนวดิ่ง โดยมุมที่เบนจากแนวดิ่งจะ
มีคาคงที่เสมอ เชน การแกวงของชิงชา การแกวงของลูกตุมนาฬกา
บทที่ 2 สนามของแรง คือ บริเวณที่มีแรงกระทําตอวัตถุ แบงเปน 3 ประเภท
2.1 สนามแมเหล็ก คือ บริเวณที่มีแรงแมเหล็กกระทํา จะมีทิศจากขั้วเหนือไปยังขั้วใตของแทงแมเหล็ก
เมื่อใหกระแสไฟฟาไหลผานขดลวดตัวนํา ที่วางตัด(ตั้งฉาก)กับสนามแมเหล็กสมํ่าเสมอ จะมีแรงแมเหล็กกระทํา ทําใหขด
ลวดตัวนําเคลื่อนที่ได นําไปใชสรางมอเตอรไฟฟา
กรณีตรงขาม ถาหมุนขดลวดตัวนําใหตั้งฉากกับสนามแมเหล็กสมํ่าเสมอ จะทําใหเกิดกระแสไฟฟาขึ้น เรียกวา กระแส
ไฟฟาเหนี่ยวนํา ซึ่งคนพบโดย ไมเคิล ฟาราเดย และนําไปสรางเครื่องกําเนิดไฟฟา สนามแมเหล็กโลก โลกเสมือนมีแมเหล็กฝงอยู
ใตโลก โดยขั้วโลกเหนือ ทําหนาที่เปน ขั้วใตของแมเหล็ก ขั้วโลกใต ทําหนาที่เปน ขั้วเหนือของแมเหล็ก ทําหนาที่ เปนโลปองกันลม
สุริยะ
2.2 สนามไฟฟา คือ บริเวณที่มีแรงไฟฟา กระทํา จะมีทิศจากขั้วบวกไปยังขั้วลบของขั้วไฟฟา
- อนุภาคที่มีประจุบวก (โปรตอน) จะเคลื่อนที่จากขั้วบวกไปยังขั้วลบ

9. 12
- อนุภาคที่มีประจุลบ (อิเล็กตรอน) จะเคลื่อนที่จากขั้วลบไปยังขั้วบวก
หลักการนี้นําไปใชในการทําเครื่องกําจัดฝุน โดยเมื่อฝุนละอองผานเขาไปในเครื่อง ฝุนเล็กๆ จะรับประจุไฟฟาลบจาก
ขั้วลบของเครื่อง และจะถูกดูดติดแนนโดยแผนขั้วบวกของเครื่อง
2.3 สนามโนมถวง คือ บริเวณที่มีแรงโนมถวงกระทํา ทําใหเกิดแรงดึงดูดวัตถุ พุงเขาสูศูนยกลางโลก
ณ ผิวโลก แรงโนมถวงมีคา 9.8 นิวตันตอ กิโลกรัม แตจะมีคาลดลงไปเรื่อยๆ เมื่ออยูในระดับสูงขึ้นไปจากผิวโลกเรื่อยๆ
แรงโนมถวงของโลกที่กระทําตอวัตถุ ก็คือ นํ้าหนักของวัตถุบนโลก (weight)
บทที่ 3 คลื่น แบงเปน 2 ประเภท
3.1 คลื่นกล คือ คลื่นที่เดินทางไดตองอาศัยตัวกลาง แบงเปน
สมบัติของคลื่น มี 4 ประเภท
• การสะทอน : เกิดจากการที่คลื่นไป แลวกลับสูตัวกลางเดิม เชน คางคาวและปลาโลมา โดยการสงคลื่นเสียง (Ultra-
sound) ออกไป แลวรับคลื่นที่สะทอนกลับมา
• การหักเห : เกิดจากการที่คลื่นเคลื่อนที่ผานรอยตอระหวางตัวกลางที่มีสมบัติตางกัน ทําใหทิศทางเบี่ยงเบน เนื่องจาก
อัตราเร็วของคลื่นเปลี่ยนไป เชน บางครั้งเห็นฟาแลบ แตไมไดยินเสียงฟารอง
• การเลี้ยวเบน : เกิดจากการที่คลื่นปะทะสิ่งกีดขวาง แลวแผกระจายไปตามขอบ เชน การที่เราเดินผานมุมอาคารเรียน
หรือมุมตึก จะไดยินเสียงตางๆจากอีกดานหนึ่งของอาคาร
• การแทรกสอด : เกิดจากการที่คลื่นสองขบวนเคลื่อนที่เขาหากัน ทําใหเกิดบริเวณสงบนิ่งและบริเวณที่สั่นสะเทือนมาก
ธรรมชาติของเสียง มี 3 ประเภท
• ระดับเสียง ขึ้นอยูกับ ความถี่ของเสียง
- หูของคนสามารถรับรูคลื่นเสียงในชวงความถี่ 20 ถึง 20,000 เฮิรตซ
เสียงที่มีความถี่ตํ่ากวา 20 เฮิรตซ เรียกวา อินฟราซาวนด (infrasound)
เสียงที่มีความถี่สูงกวา 20,000 เฮิรตซ เรียกวา อัลตราซาวนด (ultrasound)
• ความดัง ขึ้นอยูกับ แอมพลิจูด จะวัดเปนระดับความเขมเสียง มีหนวยเปน เดซิเบล ดังนี้
- เสียงคอยที่สุดที่เริ่มไดยิน มีระดับความเขมเสียงเปน 0 เดซิเบล
- เสียงดังที่สุดที่ไมเปนอันตรายตอหู มีระดับความเขมเสียงเปน 120 เดซิเบล
องคการอนามัยโลก กําหนดวา ระดับความเขมเสียงที่ปลอดภัยตองไม เกิน 85 เดซิเบล และไดยินติดตอกันไมเกินวันละ 8
ชั่วโมง ถาเกินกวานี้ จะถือวาเปนมลภาวะของเสียง
คุณภาพเสียง คือ คุณลักษณะเฉพาะตัวของเสียง (ไมไดแปลวาเสียงดี หรือไมดี ) ขึ้นอยูกับ รูปรางของคลื่น ชวยระบุแหลง
กําเนิดเสียงที่แตกตางกัน ทําใหเสียงที่ไดยินวาเปนเสียงอะไร
3.2 คลื่นแมเหล็กไฟฟา คือ คลื่นที่สามารถเคลื่อนที่ได โดยไมอาศัยตัวกลาง มี 7 ชนิด ดังนี้
แกมมา เอกซ อัลตราไวโอเลต แสง อินฟราเรด ไมโครเวฟ คลื่นวิทยุ
พลังงานมาก -------------------------------------------------------------------------> พลังงานนอย
ความยาวคลื่นนอย ------------------------------------------------------------------> ความยาวคลื่นมาก
คลื่นแมเหล็กไฟฟา จะเคลื่อนที่ในสุญญากาศดวยความเร็วเทากัน คือ 3 x 108
เมตร/วินาที
คลื่นแมเหล็กไฟฟา ที่ใชประโยชนมากในชีวิตประจําวัน คือ คลื่นวิทยุ มี 2 ระบบ คือ
- ระบบเอเอ็ม (AM : Amplitude Modulation) : เปนการผสมคลื่นที่ทําใหแอมพลิจูดเปลี่ยนแปลง แตความถี่คงที่ สง
กระจายเสียงดวยความถี่ 530-1,600 กิโลเฮิรตซ
- ระบบเอฟเอ็ม (FM : Frequency Modulation) : เปนการผสมคลื่นที่ทําใหความถี่เปลี่ยนแปลง แตแอมพลิจูดคงที่ สง
กระจายเสียงดวยความถี่ 88-108 เมกะเฮิรตซ
บทที่ 4 กัมมันตภาพรังสีและพลังงานนิวเคลียร
4.1 กัมมันตภาพรังสี แบงเปน 3 ชนิด
รังสีแกมมา (γ) เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟา ที่มีความยาวคลื่นสั้น มีอํานาจทะลุผานมาก กั้นไดใชตะกั่ว
รังสีบีตา (β) เปนอิเล็กตรอน สามารถกั้นไดโดยใชแผนอะลูมิเนียม
รังสีแอลฟา (α) เปนนิวเคลียสของธาตุฮีเลียม ( 2
He) สามารถทําใหสารเกิดการแตกตัวเปนไอออนไดดี มีอํานาจทะลุผาน
นอยมาก สามารถกั้นไดโดยใชกระดาษ
4.2 พลังงานนิวเคลียร แบงเปน 2 ประเภท
ฟชชัน ฟวชัน
- ใหญ ----> เล็ก - เล็ก ----> ใหญ
- ควบคุมได - ควบคุมไมได
- เกิดลูกโซ - ไมเกิดลูกโซ
- พลังงานนอย - พลังงานมาก
4

10. 13
โลก ดาราศาสตร และอวกาศ
บทที่ 1 โลกและการเปลี่ยนแปลง
1.1 โครงสรางโลก แบงตามลักษณะมวลสาร ได 3 ชั้น คือ
1. ชั้นเปลือกโลก แบงเปน 2 บริเวณ คือ
• ภาคพื้นทวีป ประกอบดวย ซิลิกาและอะลูมินา
• ใตมหาสมุทร ประกอบดวย ซิลิกาและแมกนีเซีย
2. ชั้นเนื้อโลก มีความลึก 2,900 กิโลเมตร แบงเปน 3 สวน คือ
• สวนบน เปนหินที่เย็นตัว ชั้นเนื้อโลกสวนบนรวมกับชั้นเปลือกโลก เรียกวา ชั้นธรณีภาค
• ชั้นฐานธรณีภาค เปนชั้นของหินหลอมละลายหรือหินหนืด ที่เรียกวา แมกมา
• ชั้นลางสุด เปนชั้นของแข็งรอนที่แนนและหนืด
3. ชั้นแกนโลก แบงเปน 2 สวน คือ
• แกนโลกชั้นนอก เปนเหล็กและนิกเกิลที่เปนของเหลวรอน
• แกนโลกชั้นใน เปนเหล็กและนิกเกิลที่เปนของแข็ง
1.2 ปรากฏการณทางธรณีวิทยา
แนวรอยตอที่ทําใหเกิดแผนดินไหว มี 3 แนว คือ
1. แนวรอยตอรอบมหาสมุทรแปซิฟก เกิดแผนดินไหวรุนแรงและมากที่สุด ( 80% ) เรียกวา วงแหวนแหงไฟ ไดแก ญี่ปุน
ฟลิปปนส อินโดนีเซีย สหรัฐอเมริกา เม็กซิโก
2. แนวรอยตอภูเขาแอลปในยุโรปและภูเขาหิมาลัยในเอเซีย เกิดแผนดินไหว (15%) โดยจะเกิดระดับตื้นและปานกลาง
ไดแก พมา อัฟกานิสถาน อิหราน ตุรกี และทะเลเมดิเตอรเรเนียน
3. แนวรอยตอบริเวณสันกลางมหาสมุทรตางๆ ของโลก (5%) ไดแก บริเวณเทือกเขากลางมหาสมุทรแอตแลนติก
มหาสมุทรอินเดียและอารกติก โดยจะเกิดแผนดินไหวในระดับตื้น
ภูเขาไฟ แบงเปน 2 รูปแบบ ดังนี้
• เกิดจาก การปะทุของแมกมา จะมีสัญญาณบอกเหตุลวงหนา เชน แผนดินไหว และมีเสียงคลายฟารอง ซี่งเมื่อพนออก
มา เรียกวา ลาวา คุพุงเหมือนนํ้าพุรอน เมื่อเย็นตัวกลายเปน หินบะซอลต ซึ่งมีรูพรุน
• เกิดจาก การระเบิดของแมกมาที่มีกาซ ซึ่งจะแยกเปนฟองเหมือนนํ้าเดือดและขยายตัวจนระเบิดอยางรุนแรง พนเศษ
หิน ผลึกแร เถาภูเขาไฟ และเมื่อเย็นตันเปนหิน เรียกวา หินตะกอนภูเขาไฟ ซึ่งเรียกชื่อตามขนาดและชิ้นสวนที่พนออกมา เชน หิน
ทัฟฟ หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟ หินกรวดมนภูเขาไฟ
บทที่ 2 ธรณีภาค
2.1 แผนธรณีภาคและการเคลื่อนที่
ป พ.ศ.2458 ดร.อัลเฟรด เวกาเนอร นักอุตุนิยมวิทยา ชาวเยอรมัน ไดตั้งสมมติฐานวา
“ผืนแผนดินทั้งหมดบนโลกแตเดิมเปนแผนดินผืนเดียวกัน เรียกวา พันเจีย เมื่อ 200 - 135 ลานปที่แลว แยกออกเปน 2
ทวีปใหญ คือ ลอเรเซียทางตอนเหนือและกอนดวานาทางตอนใต และเมื่อ 135-65 ลานปที่แลว ลอเรเซียเริ่มแยกเปนอเมริกาเหนือ
และแผนยูเรเซีย (ยุโรป+เอเชีย) กอนดวานาจะแยกเปน อเมริกาใต แอฟริกา ออสเตรเลีย แอนตารกติกา และอินเดีย
แผนธรณีภาคมีการเคลื่อนที่ตลอดเวลา ดังนี้
1. ขอบแผนธรณีภาคแยกออกจากกัน
เกิดจาก การดันตัวของแมกมา ทําใหเกิดรอยแตก จนแมกมาถายโอนความรอนได ทําใหอุณหภูมิและความดันลดลง
ทําเปลือกโลกทรุดตัวกลายเปนหุบเขาทรุด ตอมามีนํ้าไหลมาสะสมเปนทะเล และเกิดเปนรองลึก แมกมาจึงแทรกดันขึ้นมา สงผลให
แผนธรณีเคลื่อนตัวแยกออกไปทั้งสองขาง เกิดการขยายตัวของพื้นทะเล
2. ขอบแผนธรณีภาคเคลื่อนเขาหากัน มี 3 แบบ คือ
- แผนธรณีภาคใตมหาสมุทรชนกับแผนธรณีภาคใตมหาสมุทร ทําใหแผนหนึ่งมุดลงใตอีกแผนหนึ่ง ปลายของแผนที่
มุดลงจะหลอมกลายเปนแมกมา และปะทุขึ้นมา ทําใหเกิดเปนแนวภูเขาไฟกลางมหาสมุทร
- แผนธรณีภาคใตมหาสมุทรชนกับแผนธรณีภาคภาคพื้นทวีป ทําใหแผนธรณีภาคใตมหาสมุทรซึ่งหนักกวามุดลงขาง
ลาง เกิดเปนแนวภูเขาไฟชายฝง เชน อเมริกาใต (แอนดีส)
- แผนธรณีภาคภาคพื้นทวีปชนกับแผนธรณีภาคภาคพื้นทวีป ซึ่งทั้งสองแผนมีความหนามาก ทําใหแผนหนึ่งมุดลงแต
อีกแผนหนึ่งเกยขึ้นเกิดเปนเทือกเขาเปนแนวยาวอยูกลางทวีป เชน เทือกเขาหิมาลัย แอลป

11. 14
บทที่ 3 ธรณีประวัติ
3.1 อายุทางธรณีวิทยา แบงเปน 2 แบบ
- อายุสัมบูรณ เปนอายุของหินหรือซากดึกดําบรรพที่สามารถบอกจํานวนปที่แนนอน ซึ่งคํานวณไดจากครึ่งชีวิตของธาตุ
กัมมันตรังสี ไดแก ธาตุ C-14 K-40
- อายุเปรียบเทียบ ใชบอกอายุของหิน วาหินชุดใดมีอายุมากหรือนอยกวากัน โดยอาศัยขอมูลจากซากดึกดําบรรพที่ทราบ
อายุแนนอน ลักษณะลําดับชั้นหินและโครงสรางของชั้นหิน
3.2 ซากดึกดําบรรพ คือ ซากและรองรอยของสิ่งมีชีวิต ที่ตายทับถมอยูในชั้นหินตะกอน
พืชและสัตวที่จะเปลี่ยนสภาพเปนซากดึกดําบรรพไดตองมีโครงรางที่แข็ง เพื่อวาแรธาตุตางๆ จะสามารถแทรกซึมเขาไป
ในชองวางนั้นได ทําใหทนทานตอการผุพังและตองถูกฝงกลบอยางรวดเร็ว ซึ่งจะทําใหซากสิ่งมีชีวิตชะลอการสลายตัว โดยซากของ
สัตวทะเลจะพบมากที่สุด เพราะวาเมื่อจมลงจะถูกโคลนและตะกอนเม็ดละเอียดทับถม ซึ่งตะกอนละเอียดจะทําใหซากสิ่งมีชีวิตเสีย
หายนอยที่สุด
ประเทศไทยพบซากดึกดําบรรพ เชน ซากไดโนเสาร พบครั้งแรกที่ อ.ภูเวียง จ.ขอนแกน เปนไดโนเสารเดิน 4 เทา มี
คอ-หาง ยาว กินพืชเปนอาหาร ตั้งชื่อวา “ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน”
- รองรอยของสิ่งมีชีวิตที่พิมพรอยอยูในตะกอนที่แข็งตัวเปนหิน เชน รอยเทาไดโนเสารที่ภูหลวง จ.เลย และที่ภูแฝก
จ.กาฬสินธุ หรือรอยเปลือกหอยตาง ๆ
นอกจากนี้ ยังมีซากดึกดําบรรพที่ไมกลายเปนหิน เชน ซากชางแมมมอธ ซากแมลงในยางไมหรืออําพัน
บทที่ 4 เอกภพ
4.1 กําเนิดเอกภพ ทฤษฏีกําเนิดเอกภพ “บิกแบง” (Big Bang) กลาววา
เมื่อเกิดการระเบิดใหญ ทําใหพลังงานเปลี่ยนเปนสสาร เนื้อสารที่เกิดขึ้นจะในรูปของอนุภาคพื้นฐานชื่อ ควารก อิเล็กตรอน
นิวทริโน และโฟตอน
เมื่อเกิดอนุภาคจะเกิดปฏิอนุภาคที่มีประจุตรงขาม เมื่ออนุภาคพบปฏิอนุภาคชนิดเดียวกัน จะหลอมสลายเปนพลังงานจน
หมด แตในธรรมชาติมีอนุภาคมากกวาปฏิอนุภาค จึงทําใหยังมีอนุภาคเหลือ
หลังบิกแบง 10-6
วินาที อุณหภูมิจะลดลงเปนสิบลานลานเคลวิน ทําใหควารกรวมตัวกลายเปนโปรตอน (นิวเคลียสของ
ไฮโดรเจน) และนิวตรอน
หลังบิกแบง 3 นาที อุณหภูมิจะลดลงเปนรอยลานเคลวิน เกิดการรวมตัวเปนนิวเคลียสของฮีเลียม
หลังบิกแบง 300,000 ป อุณหภูมิจะลดลงเหลือ 10,000 เคลวิน นิวเคลียสของไฮโดรเจนและฮีเลียม จะดึงอิเล็กตรอนเขา
มา ทําใหเกิดเปนอะตอมของไฮโดรเจนและฮีเลียม
หลังบิกแบง 1,000 ลานป จะเกิดกาแล็กซีตางๆ โดยภายในกาแล็กซีจะมีธาตุไฮโดรเจนและฮีเลียมเปนสารเบื้องตน ในการ
กําเนิดเปนดาวฤกษรุนแรก ๆ
ขอสังเกตและประจักษพยาน ที่สนับสนุนทฤษฏีบิกแบง
1. การขยายตัวของเอกภพ คนพบโดยฮับเบิล นักดาราศาสตรชาวอเมริกา
2.อุณหภูมิพื้นหลังของเอกภพ ปจจุบันลดลงเหลือ 2.73 เคลวิน
นักดาราศาสตร แบงกาแล็กซี ออกเปน 4 ประเภท
1. กาแล็กซีกังหันหรือสไปรัล เชน กาแล็กซีทางชางเผือก กาแล็กซีแอนโดรเมดา กาแล็กซี M -81 (M ยอมาจาก
เมสสิแอร (Messier) เปนนักลาดาวหางชาวฝรั่งเศส)
2. กาแล็กซีกังหันมีแกนหรือบารสไปรัล
เชน กาแล็กซี NGC – 7479 (NGC ยอมาจาก The New General Catalogue)
3. กาแล็กซีรูปไข เชน กาแล็กซี M–87
4. กาแล็กซีไรรูปทรง เชน กาแล็กซีแมกเจลเเลนใหญ
บทที่ 5 ดาวฤกษ
เปนกอนกาซรอนขนาดใหญ มีองคประกอบสวนใหญ เปนธาตุไฮโดรเจน
5.1 วิวัฒนาการของดาวฤกษ
• ดาวฤกษที่มีมวลนอย เชน ดวงอาทิตย ใหแสงสวางนอย จึงมีการใชเชื้อเพลิงนอย ทําใหมีชวงชีวิตยาว และจบชีวิตลง
โดยไมมีการระเบิด แตจะกลายเปนดาวแคระ
• ดาวฤกษที่มีมวลมาก จะมีขนาดใหญ ใหแสงสวางมาก จึงมีการใชเชื้อเพลิงมาก ทําใหมีชวงชีวิตสั้น และจบชีวิตลงดวย
การระเบิดอยางรุนแรง เรียกวา ซูเปอรโนวา (supernova)
หลังจากนั้น ดาวที่มีมวลมาก จะกลายเปนดาวนิวตรอน ดาวที่มีมวลสูงมาก ๆ จะกลายเปนหลุมดํา
กําเนิดและวิวัฒนาการของดวงอาทิตย
1. เมื่อเนบิวลายุบตัว ที่แกนกลางจะมีอุณหภูมิสูงเปนแสนองศาเซลเซียส เรียกวา “ดาวฤกษกอนเกิด”

12. 15
2. ปจจุบันที่แกนกลางมีอุณหภูมิสูงเปน 15 ลานเคลวิน ทําใหเกิด ปฏิกิริยาเทอรโมนิวเคลียร
คือ ปฏิกิริยาหลอมไฮโดรเจน 4 นิวเคลียส กลายเปนฮีเลียม 1 นิวเคลียสและเกิดพลังงานออกมามหาศาล จนทําใหเกิด
สมดุลระหวางแรงโนมถวงกับแรงดันของกาซ เกิดเปนดวงอาทิตย มีสีเหลือง
3. ในอนาคต เมื่อไฮโดรเจนลดลง ทําใหดาวยุบตัวลง ทําใหแกนกลางมีอุณหภูมิสูงขึ้นเปน 100 ลานเคลวิน จนเกิดปฏิกิริยา
เทอรโมนิวเคลียร ที่มีการหลอมฮีเลียม ใหกลายเปนคารบอน
ในขณะเดียวกันรอบนอกของดาว ก็จะมีอุณหภูมิสูงขึ้นถึง 15 ลานเคลวิน ทําใหเกิดปฏิกิริยาเทอรโมนิวเคลียส ที่มีหลอม
ไฮโดรเจนใหกลายเปนฮีเลียมครั้งใหม
จึงเกิดพลังงานออกมาอยางมหาศาลและทําใหดวงอาทิตยมีขนาดใหญขึ้นเปน 100 เทา และเปลี่ยนจากสีเหลืองเปนสีแดง
เรียกวา ดาวยักษแดง ซึ่งจะปลดปลอยพลังงานออกมามาก ทําใหชวงชีวิตคอนขางสั้น
4. ในชวงทาย แกนกลางจะยุบตัวลงกลายเปนดาวแคระขาว ซึ่งมีขนาดเล็กลงเปน 1 ใน 100
5. ความสวางจะลดลงตามลําดับ และในที่สุดก็จะหยุดสองแสงสวาง กลายเปนดาวแคระดํา (black dwarf)
5.2 ความสวางและอันดับความสวางของดาวฤกษ
• ดาวฤกษที่ริบหรี่ที่สุดที่มองเห็นดวยตาเปลา มีอันดับความสวาง 6
• ดาวฤกษที่สวางที่สุด มีอันดับความสวาง 1
• ดวงอาทิตย มีอันดับความสวาง - 26.7
ถาอันดับความสวางตางกัน x อันดับ จะมีความสวางตางกันประมาณ (2.5)x
เทา
5.3 สีและอุณหภูมิผิวของดาวฤกษ แบงออกเปน 7 ชนิดหลัก ๆ ดังนี้
• ดาวที่มีอายุนอย จะมีอุณหภูมิผิวสูง มีสีขาว นํ้าเงิน
• ดาวที่มีอายุมาก ใกลถึงจุดสุดทายของชีวิต จะมีอุณหภูมิผิวตํ่า มีสีแดง
O B A F G K M
มวง คราม นํ้าเงิน ขาว เหลือง แสด แดง
บทที่ 6 กําเนิดระบบสุริยะ
นักดาราศาสตร แบงเขตพื้นที่รอบดวงอาทิตย เปน 4 เขต คือ
1. ดาวเคราะหชั้นใน ไดแก ดาวพุธ ดาวศุกร โลก และ ดาวอังคาร
มีขนาดเล็กและมีพื้นผิวแข็งหรือเปนหินแบบเดียวกับโลก
2. แถบดาวเคราะหนอย คือ บริเวณระหวางวงโคจรของดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี
เปนเศษที่เหลือจากการพอกพูนเปนดาวเคราะหหิน แลวถูกดึงดูดจากแรงรบกวนของดาวพฤหัสบดี ซึ่งมีขนาดใหญและเกิดมา
กอน ทําใหไมสามารถจับตัวกันมีขนาดใหญได
3. ดาวเคราะหชั้นนอก หรือ ดาวเคราะหยักษ เปนดาวที่มีขนาดใหญ ไดแก ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน
มีองคประกอบหลัก คือ กาซไฮโดรเจนและฮีเลียมทั้งดวง
ดาวพลูโต เปนดาวเคราะหชั้นนอกที่อยูไกลและเล็กที่สุด มีสมบัติคลายดาวเคราะหนอย
4. เขตของดาวหาง เปนเศษที่เหลือจากดาวเคราะหยักษ มีจํานวนมากอยูรอบนอกระบบสุริยะ
ดวงอาทิตย : เปนดาวฤกษสีเหลือง ชนิดสเปกตรัม G มีอุณหภูมิผิวประมาณ 6,000 เคลวิน
- แสงสวางที่เปลงออกมา ทําใหเรามองเห็นดาวเคราะหได โดยใชเวลาเดินทาง 8.3 นาที
- ลมสุริยะ ประกอบดวยอนุภาคโปรตอนและอิเล็กตรอน มาจากการแผรังสีของดวงอาทิตย ซึ่งจะมาถึงโลกภายในเวลา
20-40 ชั่งโมง
ซึ่งจะสงผลทําใหเกิดปรากฏการณแสงเหนือ-แสงใต ไฟฟาแรงสูงดับที่ขั้วโลก เกิดการรบกวนวงจรอิเล็กทรอนิกสของ
ดาวเทียม และทําใหเกิดการติดขัดในการสื่อสารของคลื่นวิทยุ
บทที่ 7 เทคโนโลยีอวกาศ
7.1 ดาวเทียมและยานอวกาศ
การสงดาวเทียมและยานอวกาศขึ้นสูอวกาศ จะตองเอาชนะแรงดึงดูดของโลก ความเร็วมากกวา 7.91 กิโลเมตรตอวินาที
ถาหากจะใหยานอวกาศออกไปโคจรรอบดวงอาทิตย จะตองใชความเร็วที่ 11.2 กิโลเมตรตอวินาที เรียกวา ความเร็วหลุดพน
พ.ศ. 2446 ไชออลคอฟสกี ชาวรัสเซีย ไดคนควาเกี่ยวกับเชื้อเพลิงในจรวด เสนอวา ใชเชื้อเพลิงเหลว แยกเชื้อเพลิงและ
สารที่ชวยในการเผาไหมออกจากกัน นําจรวดมาตอเปนชั้นๆ จะชวยลดมวลของจรวดลง โดยเมื่อจรวดชั้นแรกใชเชื้อเพลิงหมดก็
ปลดทิ้งไป และใหจรวดชั้นตอไปทําหนาที่ตอ แลวปลดทิ้งไปเรื่อยๆ โดย จรวดชั้นสุดทายที่ติดกับดาวเทียมหรือยานอวกาศ จะตองมี
ความเร็วสูงพอที่จะเอาชนะแรงดึงดูดของโลกได
พ.ศ. 2469 โรเบิรต กอดดารด ชาวอเมริกัน สามารถสรางจรวดเชื้อเพลิงเหลว โดยใชไฮโดรเจนเหลวเปนเชื้อเพลิงและ
ออกซิเจนเหลวเปนสารที่ชวยในการเผาไหม และแยกอยูตางถังกัน
สหภาพโซเวียต สามารถใชจรวดสามทอนสงดาวเทียม ไดเปนประเทศแรก

13. 16
ชีวิตกับสิ่งแวดลŒอม สิ่งมีชีวิตกับการดํารงชีวิต
บทที่ 1 สิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดลŒอม
โลก มีระบบนิเวศหลากหลายรวมกัน เปนระบบขนาดใหญ เรียกวา ชีวภาค(Biophere) เชน
- บริเวณเสนศูนยสูตร มีอุณหภูมิสูงและแสงแดดมาก ทําใหมีฝนตกชุก เกิดปาฝนเขตรอน
- บริเวณที่สูงหรือตํ่าจากเสนศูนยสูตร เรียกวา เขตอบอุน มีอุณหภูมิและแสงแดดจํากัด จึงไมหลากหลาย
- ขั้วโลกเหนือ เรียกวา เขตทุนดรา มีอุณหภูมิและแสงแดดนอย พื้นนํ้าเปนนํ้าแข็ง มีพืชคลุมดิน
ในหวงโซอาหาร จะมีการถายทอดพลังงานจากผูผลิตไปยังผูบริโภคลําดับตาง ๆ โดยจะถายทอดไปเพียง 10% สวนพลังงานอีก 90%
จะถูกใชในการดํารงชีวิต นอกจากนี้ ในหวงโซอาหาร จะมีการถายทอดโลหะหนัก จากยาฆาแมลงและสารพิษดวย โดยจะมีปริมาณ
สะสมเพิ่มขึ้นตามลําดับการกินของสิ่งมีชีวิต
บทที่ 2 การรักษาดุลยภาพของสิ่งมีชีวิต
เซลลสิ่งมีชีวิต มีสวนประกอบที่เหมือนกัน คือ
- เยื่อหุมเซลล ทําหนาที่ หอหุมเซลลและควบคุมการผานสารเขา – ออก
- นิวเคลียส เปนศูนยควบคุมการทํางานของเซลลและเปนแหลงเก็บสารพันธุกรรม
- ไมโทคอนเดรีย เปนแหลงผลิตสารพลังงานสูง
- ไรโบโซม ทําหนาที่ สังเคราะหโปรตีน
- รางแหเอนโดพลาซึม ทําหนาที่สังเคราะหและลําเลียงโปรตีน บางสวนสังเคราะหไขมัน
- กอลจิคอมเพล็กซ ทําหนาที่ ปรับเปลี่ยนโปรตีนและไขมัน แลวสงไปยังปลายประสาท
เซลลสิ่งมีชีวิต มีสวนประกอบที่ตางกัน คือ
ในเซลลพืช จะมี
: ผนังเซลล ทําใหเซลลคงรูปรางและมีการเจริญในแนวตั้ง มีโครงสรางหลัก คือ เซลลูโลส
: คลอโรพลาสต ทําหนาที่ สังเคราะหนํ้าตาลโดยใชพลังงานแสง
: แวคิวโอล ทําหนาที่ บรรจุนํ้าและสารชนิดตาง ๆ
ในเซลลสัตว จะมี : ไลโซโซม ทําหนาที่ บรรจุเอนไซมที่มีสมบัติในการยอยสลาย
2.1 การลําเลียงสารผานเซลล มี 4 ประเภท
2.2.1 การแพร คือ การที่สารเคลื่อนที่จากบริเวณที่มีความเขมขนสูง ไปสูที่มีความเขมขนตํ่า
ออสโมซิส คือ การแพรของนํ้าผานเยื่อหุมเซลล จากบริเวณที่มีนํ้ามากไปสูนํ้านอย แบงเปน
- ไฮโพโทนิค คือ สารที่มีความเขมขนตํ่าหรือนํ้ามาก นํ้าจะไหลเขา ทําใหเซลลใหญโดยถาเปนเซลลพืช จะเตง แตเซลล
สัตว จะแตก
- ไฮเพอรโทนิค คือ สารที่มีความเขมขนสูงหรือนํ้านอย นํ้าจะไหลออก ทําใหเซลลเหี่ยว
- ไอโซโทนิค คือ สารที่มีความเขมขนเทากับภายในเซลล นํ้าจะไหลเขา = ไหลออก ทําใหเซลลคงเดิม
2.2.2 การลําเลียงแบบฟาซิลิเทต ( Facilitated Transport)
คือ การลําเลียงสารจากบริเวณที่มีความเขมขนสูงไปสูบริเวณที่มีความเขมขนตํ่า โดยมีโปรตีนตัวพาอยูบนเยื่อหุมเซลล
ซึ่งไมตองอาศัยพลังงาน โดยมีอัตราเร็วมากกวาการแพร
2.2.3 การลําเลียงแบบใชพลังงาน (Active Transport)
คือ การลําเลียงสารจากบริเวณที่มีความเขมขนตํ่าไปสูบริเวณที่มีความเขมขนสูง โดยมีโปรตีนตัวพาอยูบนเยื่อหุมเซลล
และตองอาศัยพลังงาน
2.2.4 การลําเลียงสารแบบไมผานเยื่อหุมเซลล
คือ การลําเลียงสารที่มีขนาดใหญ เชน โปรตีน คารโบไฮเดรต ซึ่งจะไมสามารถผานโปรตีนตัวพาได แตจะใชเยื่อหุมเซลล
โอบลอม ดังนี้
- กระบวนการเอนโดไซโทซิส (Endocytosis) เปนการลําเลียงสารเขาเซลล
- กระบวนการเอกโซไซโทซิส (Exocytosis) เปนการลําเลียงสารออกเซลล
2.2 กลไกการรักษาดุลยภาพ
2.3.1 การรักษาดุลยภาพของนํ้าในพืชโดยการคายนํ้าออกที่ปากใบ และการดูดนํ้าเขาทางราก
2.3.2 การรักษาดุลยภาพของนํ้าในรางกายคน
• เมื่อรางกายเกิดภาวะขาดนํ้า ทําใหเลือดขน มีความดันเลือดตํ่า สมองไฮโพทาลามัสจะกระตุนตอมใตสมองสวนทาย ให
หลั่งฮอรโมนแอนติไดยูเรติก ออกมา เพื่อไปกระตุนใหทอหนวยไตดูดนํ้ากลับคืน
2.3.3 การรักษาดุลยภาพของกรด-เบสในรางกายคน
ถารางกายมีระดับเมแทบอลิซึมสูง (ปฏิกิริยาเคมีตางๆในรางกาย) ทําใหเกิดกาซ CO2
มาก เกิดเปนกรดคารบอนิก ซึ่งแตก
ตัวให H+
ออกมา สงผลให pH ในเลือดตํ่าลง หนวยไตจึงทําหนาที่ขับ H+
ออกมาทางปสสาวะ