Master's Thesis: Lighting Design of the Ancient Theatre of Thassos. Papakonstantinou Christina Soultana (Tania) Supervisor: Professor Karadedos George, Polytechnic School, Aristotle University of Thessaloniki. Consultant: Klonizakis Aristides.

1. Παπακωνσταντίνου Χριστίνα Σουλτάνα, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών Α.Π.Θ.
Μελέτη Φωτισμού Αρχαίου Θεάτρου Θάσου
Επιβλέπων Καθηγητής: Καραδέδος Γεώργιος, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Α.Π.Θ.
Συνεπιβλέπων/Σύμβουλος: Κλωνιζάκης Αριστείδης.
Papakonstantinou Christina Soultana, Electrical and Computer Engineer A.U.Th.
Lighting Design of the Ancient Theatre of Thassos
Supervisor: Professor Karadedos Georgios, School of Architecture, A.U.Th.
Co-supervisor/Consultant: Klonizakis Aristides
κοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας
είναι η μελέτη φωτισμού του Αρχαίου
Θεάτρου της Θάσου, μέσω λεπτομερούς ανάλυσης,
έρευνας και τρισδιάστατων προσομοιώσεων και
απεικονίσεων για την οπτικοποίηση της
στρατηγικής του σχεδιασμού φωτισμού. Το αρχαίο
θέατρο της Θάσου βρίσκεται στο βόρειο και
ανατολικό τμήμα του νησιού, πάνω σε φυσική
πλαγιά, στη δυτική πλευρά της ακρόπολης.
Βορειοανατολικά το αρχαίο τείχος της πόλης
έρχεται σε επαφή με το θέατρο ενώ βόρεια και
δυτικά υπάρχει άμεση οπτική επαφή με τη
θάλασσα και την αρχαία πόλη, το σύγχρονο
οικισμό του Λιμένα. Το αρχαίο θέατρο της Θάσου
έχει διπλή φύση: την αρχιτεκτονική, ως
επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος και την
καλλιτεχνική, ως τόπος διεξαγωγής παραστάσεων
και λοιπών εκδηλώσεων. Αυτή η διττή μορφή της
πολιτιστικής κληρονομιάς λήφθηκε υπόψη για την
ολοκλήρωση του σχεδιασμού τεχνητού φωτισμού.
Ο τεχνητός φωτισμός τονίζει χαρακτηριστικά της
αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας του μνημείου
ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την προστασία και
ασφάλεια των επισκεπτών. Η στρατηγική φωτισμού
του αρχαιολογικού και του περιβάλλοντος χώρου
συγκεκριμενοποιήθηκαν με σεβασμό στο
μνημειακό χαρακτήρα του αρχαίου θεάτρου της
Θάσου και στην αισθητική του φυσικού
περιβάλλοντος στο οποίο εντάσσεται. Για τη
μελέτη φωτισμού χρησιμοποιήθηκαν τα
προγράμματα AutoCAD, ScketchUp, Rhinoceros,
3ds max και DIALux evo. Ο συνδυασμός αυτών
των λογισμικών προγραμμάτων παρήγαγε την
τρισδιάστατη απεικόνιση του συνόλου του θεάτρου
καθώς και λεπτομερειών του. Για την οπτική
απόδοση του φωτισμού σε σημεία που δεν υπήρχε
λεπτομερής αποτύπωση για τη δημιουργία
τρισδιάστατων μοντέλων, επεξεργάστηκαν
φωτογραφικές λήψεις με το λογισμικό Photoshop.
Συγκεκριμένα, σε πρώτο στάδιο έγινε η
he purpose of this thesis is the lighting
design of the Ancient Theatre of Thassos
after conducting a detailed analysis, research and
through 3D simulations and designs for the
visualisation of the lighting design strategy. The
ancient Theatre of Thassos is located in the
Northern –eastern part of the island, on a natural
slope, on the western side of the acropolis. The
ancient city wall is flat with the northeast side of
the theatre while on the north and west side
there is direct view to the sea and the ancient
town – now modern residential area of Limenas.
The ancient Theatre of Thassos presents today
two sides: an architectural one, as archeological
site, and an artistic one, as an entertainment
place. This double cultural heritage was taken
into consideration for the completion of the
Lighting Design. Artificial lighting emphasises
features of architectural and historical
significance while at the same time enhances the
safety of visitors. The lighting design strategy of
the archaeological site was finilised with respect
to the monumental nature of the ancient Theatre
of Thassos, to the aesthetics of the natural
environment in which it integrates. For the
completion of the lighting design several software
programmes were used (AutoCAD, SketchUp,
Rhinoceros, 3ds max and DIALUΧ evo), the
combination of which produced the three
dimensional design of the theatre and its
structural details. For the visualisation of lighting
in areas where no detailed architectural or
topographic drawings were available,
photography shots were edited using Photoshop
software. Specifically, firstly the monument and
its environment were identified following a
thorough bibliographic and on site research, while
architectural and topographic cad drawings were
collected in electronic format. Furthermore, a
questionnaire was prepared and circulated in

2. αναγνώριση του μνημείου και του περιβάλλοντος
χώρου του μέσω βιβλιογραφικής και επί τόπιας
έρευνας, ενώ συλλέχθηκαν τα αρχιτεκτονικά και
τοπογραφικά σχέδια σε ηλεκτρονική μορφή.
Παράλληλα, δημιουργήθηκε ερωτηματολόγιο με
ερωτήσεις ανοικτού τύπου για τη συλλογή
απαντήσεων από επιστήμονες και το ευρύτερο
κοινό (Αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, Δήμος
Θάσου, Τοπικοί Σύλλογοι νέων και καλλιτεχνών του
Δήμου Θάσου, μεταπτυχιακοί Φοιτητές που
εκπόνησαν πρακτική άσκηση στο αρχαίο θέατρο
της Θάσου κατά τη διάρκεια εργασιών
αποκατάστασης) που έχουν γνώση του μνημείου
και έχουν έρθει σε επαφή με αυτό. Ακολούθησε η
παραγωγή τρισδιάστατων απεικονίσεων της
μελλοντικής μορφής του αποκατεστημένου
θεάτρου στο σύνολό του και η επιλογή των
κατάλληλων φωτιστικών σωμάτων για την επίτευξη
του επιθυμητού φωτιστικού σχεδιασμού. Μέσω
προσομοιώσεων υπολογίστηκαν τα επίπεδα
φωτισμού. Ο φωτισμός ανάδειξης του θεάτρου
προσεγγίστηκε και μέσω ειδικού φωτορεαλιστικού
σχεδιαστικού προγράμματος για την παραγωγή
άρτιων φωτορεαλιστικών εικόνων των φωτιστικών
επεμβάσεων που προτείνονται. Αποτυπώθηκαν
επίσης οι προδιαγραφές φωτισμού των
μονοπατιών που συνδέουν τον οικισμό με το
αρχαίο θέατρο της Θάσου, του περιβάλλοντος
χώρου εντός του οικοπέδου όπου εντοπίζεται το
θέατρο και πραγματοποιήθηκε σειρά
προσομοιώσεων του φωτισμού σε αυτά τα σημεία
ενδιαφέροντος. Τέλος, συγκεντρώθηκαν τεχνικά
στοιχεία που αφορούν την ηλεκτρική εγκατάσταση
φωτισμού, σχεδιάστηκε το ηλεκτρολογικό σχέδιο
της συνολικής εγκατάστασης φωτισμού και
περιγράφηκε το σύστημα αυτόματου ελέγχου των
φωτιστικών. Επιπλέον, προσεγγίστηκε ο
σχεδιασμός προσωρινών κατασκευών, στις οποίες
θα αναρτάται ο εξοπλισμός παραστάσεων, ενώ
συγκεντρώθηκαν οι ελάχιστες απαιτούμενες
ηλεκτρικές εγκαταστάσεις μίας περιοδεύουσας
παράστασης, οι οποίες προβλέφθηκαν στη
συνολική ηλεκτρολογική εγκατάσταση.
Λέξεις – Κλειδιά: αρχαίο θέατρο Θάσου, φωτισμός
ανάδειξης, φωτισμός αρχαιολογικών χώρων,
φωτισμός μνημείων, τεχνικές φωτισμού,
προσομοίωση φωτισμού, DIALux evo, αυτόματος
έλεγχος φωτισμού, πρωτόκολλο DALI,
ηλεκτρολογική εγκατάσταση.
order to collect responses from scientists and to
discover the public opinion regarding the theatre
(Competent Ephorate of Antiquities, Municipality
of Thassos, Local youth and artistic societies,
postgraduate students who conducted their
internship during the course of restoration
activities). Following and as a result of the
aforementioned information was the production
of 3D representations of the future form of the
fully restored and preserved theatre as a whole,
and the selection of the suitable luminaires to
achieve the desired lighting design. Lighting
levels achieved where calculated through
numerous simulations. The accent lighting of the
theatre was also approached using a specialised
photorealistic modeling software to create
striking images with 3D rendering tools of the
proposed manipulation of artificial light. Artificial
lighting specifications both for the paths which
connect the theatre with the residential area and
for the environment of the theatre itself were
enlisted and also lighting calculations were
conducted for these areas of interest. In the end,
technical data for the electrical lighting
installation were collected; the circuit diagram of
the overall lighting installation was designed and
automatic lighting control system was described.
Moreover, a design of temporary structures for
the installation of theatrical performances’
equipment was approached, along with the
provision of minimum electrical installations
required for stage lighting, which were taken into
account in the overall electrical design.
Key words
Ancient theatre, Thassos, lighting design, accent
lighting, illumination of archeological sites,
illumination of monuments, lighting techniques,
lighting simulation, DIALUX evo, automatic light
control, DALI protocol, electrical installation

3. Εικόνες 1, 2: Προσομοίωση φωτισμού ανάδειξης προσκηνίου. Η κιονοστοιχία φωτίζεται με ουδέτερο λευκό χρώμα ενώ ο
διάδρομος φωτίζεται με θερμό λευκό (2700K) για τη δημιουργία αντίθεσης θερμοκρασιών φωτισμού, υποδηλώνοντας μία
ανθρώπινη κίνηση πίσω από την κιονοστοιχία του προσκηνίου. Ο φωτισμός επιτυγχάνεται με ενδοδαπέδια φωτιστικά που
φέρουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές.
Pictures 1, 2: Accent lighting simulation of the Proscenium. The pillars are illuminated with neutral white, while the corridor
is illuminated with warm white (2700K), in order to create a difference between light temperatures, indicating a human
presence behind the pillars of the proscenium. The illumination is succeeded using floor recessed outdoor luminaires ful-
filling the necessary specifications
.
Εικόνες 3, 4: Προσομοίωση φωτισμού αναλημματικών τοίχων ανατολικής και δυτικής παρόδου με ενδοδαπέδια φωτιστικά
ουδέτερου λευκού χρώματος, κατάλληλων για χρήση σε εξωτερικό χώρο.
Pictures 3, 4: Lighting simulation of the eastern and western analemma with floor recessed luminaires using neutral white,
appropriate for outdoor use.
Εικόνες 5, 6: Φωτορεαλιστική απεικόνιση. Φωτισμός ασφαλούς κίνησης και κατεύθυνσης στην περιοχή βοηθητικών κτιρίων
εντός του οικοπέδου του αρχαίου θεάτρου της Θάσου. Δεξιά απεικονίζονται οι ισομετρικές καμπύλες φωτεινής έντασης.
Pictures 5, 6: Photorealistic illlustration. Lighting design for the safety and guidance of visitors in the new buildings section
which is inside the general site where the ancient theatre of Thassos is located. On the right, the isolux curves are illustrat-
ed
Εικόνες 7, 8: Προσομοίωση φωτισμού ασφαλούς κίνησης και κατεύθυνσης στο μονοπάτι που ενώνει το αρχαίο θέατρο της
Θάσου με τον σύγχρονο οικισμό. Δεξιά απεικονίζονται οι ισομετρικές καμπύλες φωτεινής έντασης.
Pictures 7, 8: Lighting simulation of the illumination for the safety and guidance of the visitors in the path that connects the
ancient theatre of Thassos with the residential area. On the right, the isolux curves are illustrated

4. Εικόνα 9: Φωτορεαλιστική απεικόνιση της
συνολικής πρότασης φωτισμού ανάδειξης
του αρχαίου θεάτρου της Θάσου. Με
διαφορετικούς χειρισμούς αρχιτεκτονικού
φωτισμού αναδεικνύονται τα αναλήμματα,
τα αναστηλωμένα μέλη του προσκηνίου, το
κοίλο στο σύνολό του και το εφαπτόμενο
αρχαίο τείχος. Χρησιμοποιήθηκαν χαμηλές
εντάσεις και ήπιες τεχνικές φωτισμού.
Μικρές εναλλαγές στη θερμοκρασία του
φωτός δημιουργούν ένα ενδιαφέρον παιχνίδι
ενώ λαμβάνεται υπόψη η επίδραση που έχει
η θερμοκρασία του φωτός στην ψυχολογία
του ανθρώπου.
Picture 9: Photorealistic modeling picture of
the overall accent lighting of the Ancient
Theatre of Thassos. Using different archi-
tectural lighting manipulation, the analem-
mas, the restored parts of the proscenium,
the cavea and the tangent ancient wall are highlighted. Low luminous intensity levels and mild illuminating techniques
were used. Small variations in light temperature creates an interesting result while at the same time the effect of the light
temperature in the psychology of a human being was taken into account.
Εικόνες 10, 11: Φωτορεαλιστική απεικόνιση φωτισμού στην περιοχή του αναψυκτηρίου με τη χρήση φωτιστικών που
χρησιμοποιούνται και ως τραπεζοκαθίσματα. Δεξιά απεικονίζονται οι ισομετρικές καμπύλες φωτεινής έντασης.
Pictures 10, 11: Photorealistic illustration of the illumination of the cafeteria area, using luminaires which can also be
used as chairs and tables. On the right, the isolux curves are illustrated
Εικόνα 12: Ηλεκτρο-
λογικό σχέδιο συνολι-
κής εγκατάστασης φω-
τισμού
Picture 12: Electrical
drawing of the overall
lighting installation