Factor

2. ‫کننده‬ ‫ترتیب‬
:
‫ستانکزی‬ ‫خالد‬
‫نظر‬ ‫تحت‬
:
‫استاد‬
‫میهن‬ ‫ممتاز‬
‫مضمون‬
:
‫دری‬

3. ‫فهرست‬
:
۱
.
‫بیان‬ ‫علم‬

‫تشبیه‬

‫تشبیه‬ ‫انواع‬

‫استعاره‬

‫مجاز‬

‫کنایه‬

4. ‫بیان‬ ‫علم‬
‫اس‬ ‫عبارت‬ ‫ادبیات‬ ‫اصطالح‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شدن‬ ‫آشکار‬ ‫و‬ ‫پیدا‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫بیان‬
‫از‬ ‫ت‬
‫گوناگو‬ ‫های‬ ‫راه‬ ‫به‬ ‫معنی‬ ‫یک‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫قوانینی‬ ‫و‬ ‫قواعد‬ ‫مجموع‬
‫ن‬
‫شود‬‫می‬ ‫داده‬ ‫نشان‬
.
‫اند‬ ‫گنجانیده‬ ‫زمینه‬ ‫چهار‬ ‫در‬ ‫بیان‬ ‫دانش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اندیشه‬ ‫بیان‬ ‫های‬ ‫شیوه‬
.
‫است‬ ‫بیان‬ ‫علم‬ ‫مباحث‬ ‫که‬ ‫زمینه‬ ‫چهار‬ ‫این‬
.
۱
.
‫تشبیه‬
۲
.
‫استعاره‬
۳
.
‫مجاز‬
۴
.
‫کنایه‬

5. ‫تشبیه‬
•
‫ه‬ ‫واژه‬ ‫با‬ ‫هاست‬ ‫آن‬ ‫کردن‬ ‫همانند‬ ‫و‬ ‫چیز‬ ‫دو‬ ‫میان‬ ‫کردن‬ ‫برقرار‬ ‫پیوند‬ ‫تشبیه‬
‫یا‬ ‫ا‬
‫ویژه؛‬ ‫عباراتی‬
•
‫مانند‬
"
‫است‬ ‫نور‬ ‫چون‬ ‫انسان‬ ‫هدایت‬ ‫علم‬
"
‫است‬ ‫بخش‬ ‫چهار‬ ‫تشبیه‬ ‫ارکان‬
.
•
‫مشبه‬
:
‫ایم‬ ‫کرده‬ ‫مانند‬ ‫دیگری‬ ‫چیز‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫چیزیکه‬
(
‫علم‬ ‫یعنی‬
)
•
‫به‬ ‫مشبه‬
:
‫است‬ ‫شده‬ ‫مانند‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫که‬ ‫دوم‬ ‫چیز‬
(.
‫نور‬ ‫یعنی‬
)
•
‫تشبیه‬ ‫ادات‬
:
‫کنند‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫بر‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫و‬ ‫مشبه‬ ‫میان‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫واژه‬
‫ها‬ ‫آن‬ ‫و‬
،‫همچون‬،‫چو‬،‫چون‬ ‫از‬ ‫عبارت‬
•
‫شبه‬ ‫وجه‬
:
‫است‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫و‬ ‫مشبه‬ ‫میان‬ ‫مشترک‬ ‫صفت‬
(.
‫هدایت‬ ‫یعنی‬
)

6. ‫تشبیه‬ ‫انواع‬
•
‫موکد‬ ‫تشبیه‬
:
‫شود؛مانند‬ ‫حذف‬ ‫تشبیه‬ ‫ادات‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫کاهی‬
:
‫ماه‬ ‫بر‬ ‫اگر‬،‫است‬ ‫ماه‬ ‫او‬ ‫روی‬
‫شود‬ ‫افشان‬ ‫مشک‬
(
‫است‬ ‫بوده‬ ‫است‬ ‫ماه‬ ‫چون‬ ‫او‬ ‫روی‬ ‫اصل‬ ‫در‬ ‫که‬
)
•
‫مجمل‬ ‫تشبیه‬
:
‫گردد‬‫می‬ ‫موجب‬ ‫شبه‬ ‫وجه‬ ‫حذف‬
.
‫همانن‬ ‫دلیل‬ ‫که‬ ‫کند‬ ‫تالش‬ ‫خود‬ ‫خواننده‬ ‫ذهن‬ ‫تا‬
‫دی‬
‫موران‬ ‫دیده‬ ‫چون‬ ‫دل‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫موی‬ ‫سایه‬ ‫چون‬ ‫بیابد؛تنم‬ ‫را‬
(.
‫باریکی‬ ‫جا‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شبه‬ ‫وجه‬
{
‫م‬
‫و‬
}
‫و‬
‫تنگی‬
{
‫دیده‬
}
‫است‬ ‫شده‬ ‫حذف‬ ‫که‬ ‫است‬
)
•
‫تسویه‬ ‫تشبیه‬
:
‫کنند؛مانند‬ ‫تشبیه‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مشبه‬ ‫چند‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هنگامی‬
:
‫پوستان‬ ‫و‬ ‫باغ‬ ‫همه‬ ‫است‬ ‫خورنق‬ ‫نقش‬
.
‫کوهسار‬ ‫و‬ ‫دشت‬ ‫همه‬ ‫است‬ ‫ستبرق‬ ‫فرش‬

‫جمع‬ ‫تشبیه‬
:
‫مانند؛‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫تشبیه‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫چند‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مشبه‬ ‫یک‬ ‫گاه‬
‫ابر‬ ‫و‬ ‫آفتاب‬ ‫تو‬ ‫و‬ ‫خاکم‬ ‫و‬ ‫خار‬ ‫همچو‬ ‫من‬

‫بلیغ‬ ‫تشبیه‬
:
‫شود؛مانند‬‫می‬ ‫حذف‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫شبه‬ ‫وجه‬ ‫و‬ ‫تشبیه‬ ‫ادات‬ ‫بلیغ‬ ‫تشبیه‬ ‫در‬
:
‫ب‬ ‫عمر‬
‫رف‬
‫است‬

7. ۲
-
‫استعاره‬

‫می‬ ‫پدید‬ ‫استعاره‬ ‫رود‬ ‫بکار‬ ‫آن‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫دیگری‬ ‫واژه‬ ‫با‬ ‫شباهتش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫یی‬ ‫واژه‬ ‫کاه‬ ‫هر‬
‫آید‬
.

‫است‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫یا‬ ‫مشبه‬ ‫حذف‬ ‫یا‬ ‫ذکر‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫استعاره‬
.

‫مصرحه‬ ‫استعاره‬
:
‫نماییم‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫مشبه‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫کنیم‬ ‫حذف‬ ‫را‬ ‫مشبه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هنگامی‬
:
‫مانن‬
‫د‬
:
‫یکی‬
‫ماست‬ ‫خانه‬ ‫میان‬ ‫اندر‬ ‫گل‬ ‫درخت‬
/
‫پسنتد‬ ‫قامتش‬ ‫پیش‬ ‫چمن‬ ‫سروهای‬ ‫که‬
"
‫سعدی‬
"
‫ب‬ ‫بیت‬ ‫که‬
‫اال‬
‫است‬ ‫اندام‬ ‫خوش‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫بلند‬ ‫جوانی‬ ‫از‬ ‫استعاره‬
.

‫مکنیه‬ ‫استعاره‬
:
‫ب‬ ‫مشبه‬ ‫آن‬ ‫در‬،‫؛یعنی‬ ‫است‬ ‫مصرحه‬ ‫استعاره‬ ‫معکوس‬ ‫صورت‬ ‫استعاره‬ ‫این‬
‫را‬ ‫ه‬
‫کنند‬‫می‬ ‫ذکر‬ ‫را‬ ‫مشبه‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫حذف‬
.
‫ولیکن‬
"
‫به‬ ‫مشبه‬
"
‫اوص‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یکی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫جای‬
‫اف‬
‫گوییم‬ ‫می‬ ‫وقتی‬ ‫؛مثال‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫خود‬
:
‫ایم‬ ‫کرده‬ ‫تشبیه‬ ‫حیوانی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ظلم‬، ‫ظلم‬ ‫کام‬
.
‫ک‬ ‫که‬
‫دهان‬ ‫و‬ ‫ام‬
‫برد‬‫می‬ ‫فرو‬ ‫خود‬ ‫درکام‬ ‫را‬ ‫مظلوم‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫بلعیدن‬ ‫برای‬
.

8. ۳
-
‫مجاز‬
‫است‬ ‫حقیقی‬ ‫غیر‬ ‫معنای‬ ‫در‬ ‫واژه‬ ‫بردن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫مجاز‬
.
‫رود‬ ‫بکار‬ ‫مجازی‬ ‫معنای‬ ‫در‬ ‫یی‬ ‫واژه‬ ‫که‬ ‫شود‬‫می‬ ‫باعث‬ ‫زیر‬ ‫های‬ ‫رابطه‬ ‫معمولی‬ ‫طبق‬
.

‫جا‬ ‫با‬ ‫حال‬ ‫رابطه‬
:
‫شدند‬ ‫بریان‬ ‫دشت‬ ‫همه‬ ‫سراسر‬
(.
‫است‬ ‫آمده‬ ‫دشت‬ ‫مردم‬ ‫بجای‬ ‫دشت‬
)

‫شد‬ ‫قهرمان‬ ‫فوتبال‬ ‫مسابقات‬ ‫در‬ ‫افغانستان‬ ‫جزه؛‬ ‫با‬ ‫کل‬ ‫رابطه‬
(.
‫افغانس‬ ‫که‬
‫بجای‬ ‫تان‬
‫است‬ ‫آمده‬ ‫افغانستان‬ ‫فوتبال‬ ‫تیم‬
)

‫گی‬ ‫یکبار‬ ‫به‬ ‫سر‬ ‫دهنده‬ ‫کشتن‬ ‫کل؛به‬ ‫با‬ ‫جز‬ ‫رابطه‬
(
‫آ‬ ‫وجود‬ ‫تمام‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫سر‬
‫مده‬
‫است‬
)

‫نیست‬ ‫پای‬ ‫دوستی‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫؛فالن‬ ‫ملزوم‬ ‫با‬ ‫الزم‬ ‫رابطه‬
(.
‫آم‬ ‫پایداری‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫پای‬
‫ده‬
‫است‬
)
‫نامند‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫عالقه‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫بیان‬ ‫علم‬ ‫اصطالح‬ ‫در‬
.

9. ۴
-
‫کنایه‬
‫است‬ ‫گفتن‬ ‫پوشیده‬ ‫سخن‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫کنایه‬
.
‫عبارت‬، ‫بیان‬ ‫علم‬ ‫در‬ ‫اما‬
‫حقیقی‬ ‫غیر‬ ‫معنای‬ ‫در‬ ‫لفظی‬ ‫گفتن‬ ‫از‬
(
‫نزدیک‬ ‫معنای‬
)
‫که‬ ‫گونه‬ ‫آن‬،
‫حقیقی‬ ‫معنای‬ ‫بتوان‬
(
‫دور‬ ‫معنای‬
)
‫کرد‬ ‫اراده‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آن‬
.
"
‫پرسیدم‬
:
‫بریزم‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫خاکی‬ ‫چه‬ ‫پس‬
"
"
‫بکش‬ ‫خط‬ ‫فعال‬ ‫را‬ ‫بقیه‬
"
‫اما‬ ‫؛‬ ‫اند‬ ‫دور‬ ‫و‬ ‫نزدیک‬ ‫معنای‬ ‫دو‬ ‫دارای‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫های‬ ‫عبارت‬
‫است‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫دور‬ ‫معنای‬
".
‫بریزم؟‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫خاکی‬ ‫چه‬
"
‫در‬
‫؛یعنی‬ ‫حقیقی‬ ‫معنای‬
"
‫بکنم؟‬ ‫باید‬ ‫کار‬ ‫چه‬
"
‫عبارت‬ ‫و‬
"
‫خط‬
‫بکش‬
"
‫یعنی‬
"
‫بگیر‬ ‫نادیده‬
"
‫گویند‬ ‫می‬ ‫کنایه‬ ‫را‬ ‫برد‬ ‫کار‬ ‫نوع‬ ‫این‬
.