Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Presentatie p stbvngisite
1. Presentatie
Privacy & Security Slimme Meters
Netbeheer Nederland, werkgroep Privacy & Security
Johan Rambi
J h R bi
9 september 2010
2. Agenda
Introductie
Uitleg Slimme Meter keten
Privacy & Security in de media
y y
Privacy & Security sectoreisen Netbeheer Nederland
Certificering ‘Privacy audit proof’
Project implementatie WBP en Privacy & Security sectoreisen bij Liander
ISPMS cyclus
Status audit
Afsluiting
6. Slimme Meter keten
1 Scope voor Netbeheerder met E- en G aansluitingen
E G-
P0
Modules, Slimme Centraal
P1
P1
P3
P4
P3
*
P
P
P
1
3
bijv. display
bij di l E-meter
E t Systeem
S t
P2
Data con-
P3.1
P3.2
* centrator *
P4
P2 ( )
(DC) Leveran-ciers
4
Meters
(G / W)
* De wolkjes symboliseren netwerktechnologieën, zoals GPRS, PLC (‘power line communication’), internet, etc.
P4
ODA
2 Scope voor netbeheerder met enkel G- aansluitingen
Centraal
P4
Systeem
8. Privacy en wetgeving
Met gemaakte keuzes in de wet zijn privacyproblemen geïntroduceerd, terwijl de
samenleving steeds meer belang hecht aan privacybescherming
Ontwerpkeuzes in de wet Discussie in (met name) de Eerste Kamer heeft duidelijk gemaakt
zorgen voor privacyproblemen dat onvoldoende privacybescherming een ‘dealbreaker’ is
Privacy lijkt geen fundamentele Voorbeelden van projecten waar zorgen over privacy tot
ontwerpoverweging geweest te zijn maatschappelijke weerstand en (
t h lijk t d (waarschijnlijk) vertraging l id
hij lijk) t i leiden:
bij het opstellen van de wet:
Keuze om naast maandstanden Telegraaf, 26 jan ’10
ook dag- en kwartierwaarden op Verpletterend NEE
te slaan maakt meetdata De kilometerheffing moet van
D kil h ffi
privacygevoelig de baan! Dat is de mening van
Integratie van de communicatie- 89 procent van de ruim
module in de E-meter maakt dat 196.000 deelnemers aan de
consumenten geen controle
g Stelling van De Telegraaf.
[…]
[ ] Velen lopen te hoop tegen
hebben over het verzenden van het 'spionagekastje' in de auto,
data dat alle ritten registreert. Zij
Netbeheerders beheren volledige vinden dit een grote inbreuk
slimme-meter-infrastructuur en op de privacy en verwachten
bewaren veel i f
b l informatie, maar
ti dat autoriteiten hiervan
misbruik kunnen maken.
niet alle klanten zien
netbeheerders als te vertrouwen
partij
Bron: Trouw, Algemeen Dagblad, PrivacyFirst.nl, De Telegraaf
13. Proces totstandkoming P&S sectoreisen
2009 2010
Activiteiten 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Uitvoeren Risico analyse
P&S
Opstellen Privacy & Security richtlijnen Richtlijnen
V1.0
Review richtlijnen door netbeheerders
Review richtlijnen door TNO, PWC en RUN Framework,
sectoreisen &
Opstellen framework stakeholderanalyse
framework, maatregelen
en vertalen van richtlijnen naar P&S
sectoreisen en maatregelen
Impact
Uitvoeren Impact analyse P&S sectoreisen analysis
Review sectoreisen door netbeheerders Definitieve
sectoreisen
Opstellen P&S sectoreisen en maatregelen v1.50
Opzetten P&S controle en beheerorganisatie
Invoeren sectorbrede Privacy g
y gedragscode
g
Internationale afstemming en draagvlak
14. Framework Privacy & Security sectoreisen
Stakeholderanalyse en ‘‘rulebase’’
St k h ld l lb
doelen vanuit verwachtingen van formele wet- en normen en
netbeheerders stakeholders regelgeving standaarden
wat we willen bereiken
Doelen (op het hoogste niveau)
Principes bij
formulering eisen
Risico- Eisen concretisering van te
bereiken doelen (‘wat’)
analyse ‘wat’ te beschermen?
Maatregelen manier om eis te
realiseren (‘hoe’)
‘hoe’ te realiseren?
15. Voorbeelden Privacy & Security sectoreisen
Beleidseisen Apparaatspecifieke eisen
De netbeheerder dient zorg te dragen voor Toegang tot alle poorten op apparaten dient alleen
welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en mogelijk te zijn na authenticatie.
gerechtvaardigde doeleinden inzake de verzameling Dataconcentrators dienen ongeautoriseerd
en verwerking van gegevens verzameld middels de dataverkeer op te merken en een waarschuwing te
slimme meter ('doelbinding'). genereren voor het centraal systeem.
De netbeheerder draagt zorg voor de melding inzake
het verzamelen en verwerken van
persoonsgegevens verzameld middels de slimme
meter bij het CBP.
Applicatieve eisen Organisatorische eisen
Alle schakelopdrachten dienen te worden gelogd De netbeheerder dient zijn klanten juist, tijdig en
door het centraal systeem (CS), ongeacht waar volledig te informeren over het verzamelen en
ze vandaan komen (vanuit de netbeheerder zelf verwerken van slimme-metergerelateerde
of via de P4 poort van derden)
P4-poort derden). gegevens conform de eisen gesteld in de WBP WBP.
16. End-to-end beveiliging slimme meterketen
P0
Data
P 3.1
P 3.2
P3
P3
Slimme Centraal
P4
P1
E meter
E-meter Systeem
concentrator
P 2
P 2
Meters
(
(G / W)
)
17. Vervolgstappen werkgroep P&S
P&S sectoreisen v1.5 vaststellen als formeel beleid door ledenraad (16/9)
P&S sectoreisen v1.5 implementeren voor de wettelijke proefperiode (start
medio 2011) en evalueren tijdens de proefperiode
In opdracht van DG TREN van Europese Commissie onderzoek doen naar
Europese afstemming rondom Privacy & Security van Slimme Meter
Aansluiting zoeken bij CEN/CENELEC om een Europese Standaard rondom
g j p
Privacy & Security eisen Slimme Meter te ontwikkelen
Opstarten roadmap in samenwerking met de meterleveranciers om een
gezamenlijke visie te bepalen en next generation slimme meter te ontwikkelen
Opstellen P&S sectoreisen v2.0 ten behoeve van de grootschalige uitrol
18. Implementeren communiceren
Ronde Tafel
Privacy en Security
Slimme Meters
19. Security & Privacy ambitie bij Liander
Liander Infostroom neemt een grote stap en wil zich laten certificeren voor invulling privacy.
Dit resulteert in een ‘bewijslast’ aan de zijde van Infostroom en vraagt een versneld
‘volwassenheidsproces’ binnen de organisatie.
Gecertificeerd
Compliant
‘Bewijslast’
bij Liander
Ambitie
Compliant
‘Bewijslast’
bij CPB
InCompliant
Volwassenheid
20. Raamwerk Privacy Audit
Het “Raamwerk Privacy Audit” biedt praktische uitwerking van de Wbp.
Opgesteld door het ‘Samenwerkingsverband Audit Aanpak’.
Op basis van 9 verwerkingseisen invulling geven aan compliance
V.1 Voornemen en melden
V.2 Transparantie
V.3 Doelbinding
V.4
V 4 Grondslagen
V.5 Kwaliteit van verwerking
V.6 Rechten van betrokkenen
V.7 Informatiebeveiliging
V.8 Bewerkers
V.9 Doorgifte buiten de EU
g
Inrichten van management control cyclus
Beheersing van de verwerking (blijvend voldoen aan de Wbp)
Zogenaamde ‘E-eisen’
21. Project Security & Privacy
Het doel van het project: Liander Infostroom audit-ready te maken teneinde een
certificering ‘Privacy audit proof’ te behalen.
Voor het Security & Privacy project betekent audit ready (vanuit PWC):
1. Voldoen aan de eisen uit de Wet Bescherming Persoonsgegevens welke is opgesplitst in twee
delen.
I. WBP Verwerkingseis 1 t/m 4 absoluut gerealiseerd (juridisch compliant)
• Voornemen en melding (V1), transparantie (V2), doelbinding (V3), rechtmatige
g
grondslag ( )
g (V4)
II. WBP Verwerkingseis 5 t/m 9 zoveel mogelijk ingericht (vooral processen)
• Kwaliteit van de verwerking (V5), rechten van betrokkenen (V6), verwerking door
bewerkers binnen (V8) en buiten EU (V9)
• Beveiliging (V7) inclusief het oplossen van de bevindingen op de WBP normen
(V7),
2. Voldoen aan sector eisen.
• Op het moment van audit geldende sector eisen zoveel mogelijk ingericht.
3. Management Control Cyclus.
Implementatie van de beheersing van de processen (borging en control)
• Waar niet voldaan is aan bovenstaande punten 2 en 3 dient risico analyse en plan van
aanpak aanwezig te zijn EN het totale risico van openstaande punten niet te groot (naar
analyse PWC).
22. Projectorganisatie Security & Privacy
Projectorganisatie S&P 15 11 '09 t/m 31 3 2010
15-11- 09 31-3-2010
Project board
Opdrachtgever
Senior gebruiker
Senior Leverancier
QA Programma Management
Project Manager
0,5 FTE
Projectleider Business Projectleider IM&ICT
0,2 FTE 1 FTE
PWC aanbevelingen en Penetratietesten Implementatie Security Server** Support leveren voor PWC aanbevelingen
Issues Installed Base - 3 FTE (IM-ICT) Ntb
0,8 FTE - meewerkend voorman 0,6 FTE - Teamleider
5,0 FTE Security support * 0,4 FTE Security Support *
Technologie (0,7 fte) Madison Ghurka (fixed price, €110K) Technologie (0,2 fte) IM&ICT
Beleid & Kader (0,7 fte) Riscure (fixed price, €130K Service & Beheer (o,1 fte) (Datacenter, TAB,
Uitrol (0,4 fte)
( , ) g
Overige DBA, Solutions Architect)
, )
A&CM (0,1 fte)
Service & Beheer (1.6 fte) Technologie (0,2 fte)
IM&ICT Service & Beheer (0,1 fte)
(CISO) Overige
*:Inzet betreft het kernteam Privacy & Security en niet de daaronder vallende lijnafdelingen
**: Inzet tot 31-05-2010
23. Security & Privacy framework - borging
Voor Privacy & Security geldt voor alle afdelingen dat er veranderingen zijn doorgevoerd op
strategisch, tactisch en operationeel niveau om aan de WBP en sectoreisen te voldoen. Dit is
o.a. hieronder weergegeven.
Kwaliteitsaspecten
Privacy Security
S it
Alliandero
Lianderon
Aanbes
Governancemodel en ISPMS
nderdelen inza slimme me
onderdelen inz
steding & cont
Risicoanalyse
Strategisch Privacybeleid Informatiebeveiligingsbeleid
Service&
Continuïteitsbeleid
Bed
Tec
ake
chnologie
zake slimme m
&beheer
drijfsbureau
tractmaangem
Uitrol
U
AO privacy AO security
Bewerkingsovereenkomsten Afvoer persoonsgegevens
Tactisch
Melding Wbp Back-ups
Incidentafhandeling
ment
meter
eter
Blauwdruk
Awarenessprogramma Security server
Disclaimers
Gedragscode Penetratietesten
Dataeigenaren
Procedures
Operationeel Geheimhouding Technische aanpassingen
Aanpassen autorisaties Controls AMI
Procedures
contracten Aanpassen installed base
24. ISPMS proces
Naast het waarborgen van de samenhang is continue verbetering
noodzakelijk om te blijven voldoen aan de eisen. Dit wordt geïnitieerd
door o.a. nieuwe technologische ontwikkelingen, maar ook door
aanpassingen van wet- en regelgeving.
regelgeving
Om deze veranderingen te kunnen omzetten in juiste handelingen is
een proces opgezet, dat ISPMS is genoemd.
Information Security & Privacy Management Systeem
25. Planning audit
Planning audit
Fase Week 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
I.
I Valideren normenkader
II. Vaststellen feitelijke situatie
III. Conceptrapportage van bevindingen
• Interviews
IV. Vaststellen functioneren • Aanleveren
documentatie
V. Uitbrengen van definitieve rapportage, • 3 maanden
Evaluatie en Afronding functioneren
vaststellen
VI. Bij positief oordeel aanvraag keurmerk
‘Privacy-Audit-Proof’
26. Vragen
Johan Rambi: privacy & security officer Liander Infostroom
E-mail : johan.rambi@alliander.com
johan rambi@alliander com
