18. B&iw! Srry dak 2L8 b&: b& mt mn nwe gebrde trui Rgns 8ter blyvn Hkn: mst ds 1st nr Oma, om ‘ m te ltn mkn! Eerste Nederlandse literatuurprijs voor SMS taal Ik ben hier weer. Sorry dat ik te laat ben. Ik ben met mijn nieuwe gebreide trui ergens achter blijven haken. Moest dus eerst naar oma om hem te laten maken.
32. Anderen weten soms meer over jezelf dan je weet online privacy Identiteitsdiefstal – phishing and pharming Online grooming Cookies, spyware, adware, …
Spam in je mailbox kan knap vervelend zijn, want het gaat vaak om reclame. Om minder spam te krijgen zijn er enkele simpele regels: Geef je e-mailadres nooit zomaar door op het internet Antwoord niet op ongewenste mails! Zo weten de afzenders immers dat jij hun berichten leest en gaan ze gewoon door. Maak ook verschillende e-mailadressen aan, bijv. één voor school en één voor de fun! Neem bovendien een goede e-maildienst met spamfilter, zoals Hotmail. Wil je enkel mails krijgen van je vrienden uit je adresboek? Bij MSN Hotmail kan dat! Klik op ‘Opties’, dan op e-mail en ten slotte op ‘veilige en geblokkeerde afzenders’. Geef nooit teveel details vrij over jezelf. Laat je adres niet zomaar achter op spelletjes-websites of websites zonder https of een hangslotje in de URL. Anders kunnen mensen snel en makkelijk je details vinden en je paswoord raden. Op blogs schrijf je best je e-mailadres zonder @ maar met “at” Gebruik filters, blokkeer afzenders, rapporteer problemen met phising.
De kettingbrief verzenden kan betrekking hebben op elk onderwerp die een positieve of negatieve emotie kunnen losmaken bij de gebruiker: vb. Waarschuwing voor virussen, verdwijning van kinderen, belofte van geluk, petitie, enzovoort. Ze zijn in de eerste plaats schriftelijk (e-mail, bericht in een forum, enz.) en doen de internetgebruiker het nieuwtje verspreiden aan zijn/haar contacten en veroorzaken dus zo een snelle reactie van de keten.
Tips: Gebruik een nickname dat geen details weergeeft, zoals je leeftijd, woonplaats, geslacht. Gebruik nooit je echte naam. Chat enkel met bekenden! Ontmoet niemand die je hebt leren kennen via chat. Online heb je zeker ook ‘vrienden’ die je nog nooit in het echt gezien hebt. Dit kunnen supertoffe mensen zijn, maar je weet natuurlijk nooit zeker wie ze écht zijn. Zo kan een ‘leuk meisje’ op de chat in het echt een saaie, oude man zijn… Zelfs na 1.000 leuke chats, blijft je chatvriend altijd een onbekende aan wie je beter geen persoonlijke info geeft zoals je telefoonnummer, adres of foto’s. Ik ken iedereen die in mijn contactenlijst staat ook ‘offline’. Een lange lijst is best cool, maar ik chat toch alleen met mensen die ik ook in het echte leven ken. Laat je niet onder druk zetten door iemand die je iets wil laten doen dat je niet leuk vindt De webcam kan je ook als controle gebruiken, wanneer je iemand op een open chat ontmoet of iemand via MSN die jouw adres heeft via een vriend. Wanneer je met iemand voor het eerst privéchat dan kan je met de webcam nagaan of die persoon wel degene is die hij/zij beweert te zijn (maar beter niet!). Ik zet nooit de webcam aan als vreemden erom vragen. De persoon aan de andere kant kan dingen tonen die ik liever niet wil zien of kan foto ’s of filmpjes van mij maken zonder dat ik het weet. Via de webcam kan een vriend foto ’ s maken. Zelfs al vertrouw je je vriend op dat moment, weet je nooit wat hij/zij er acheraf mee zal doen.
Vraag de kinderen of ze sociale netwerken gebruiken. Leg uit: wat zijn sociale netwerken en hoe schrijf je je in. Netlog en Facebook zijn enkel beschikbaar voor kinderen ouder dan 13 jaar!!
Vraag aan je ouders of het ok is om een profiel aan te maken. Zorg ervoor dat alleen je vrienden je profiel kunnen lezen. Zet geen mensen in je vriendenlijst die je in het echte leven niet kent. Je wilt toch niet dat vreemde mensen zomaar alles over je weten? Geef niet te veel details over jezelf. Persoonlijke gegevens als je naam, adres of geboortedatum horen niet thuis op een profiel. Indien iemand deze details wil weten, kan die persoon jou dit vragen. Praat nooit over je intiemste gevoelens. Je weet wel: die dingen waarvan je het niet fijn vindt dat anderen ze over jou weten. Vergeet niet dat anderen je profiel kunnen lezen! Pas op voor welke foto's je op je profiel zet. Soms kunnen foto's heel veel over je verklappen. Heb je een leuke foto van een vriend of vriendin en wil je die in je blog tonen? Doe je hem of haar er een plezier mee, of juist niet? Daarover kan jij niet beslissen. Vraag eerst toestemming! Jij zou toch ook graag hebben dat anderen aan jou toestemming vragen? Respecteer de anderen. Zet geen dingen op je profiel die anderen kunnen kwetsen. Als er op een vriendensite iets gebeurt dat je niet leuk vindt, vertel het aan je ouders, zodat ze je kunnen helpen.
