3. Ես ապագա թարգմանիչ եմ
Ես ֆրանսերեն եմ դասավանդում Գառնիի Ատոմի անվան հ.2 ավագ դպրոցում: Ֆրանսերեն բարդ լեզու է:
Աշակերտներս հատկապես դժվարանում են քերականությունը յուրացնելիս, քանի որ ֆրանսերենը բացառություններով
լի քերականական կարգեր ունի: Սակայն ամենաբարդը տեքստերը թարգմանելիս է, քանի որ առանց նյութը
թարգմանելու անիմաստ է այն սովորելը: Իսկ ինչպես հայտնի է, օտար լեզու ուսումնասիրելիս, մենք հաճախ կարդում և
վերլուծում ենք ֆրանսիացի գրողների ստեղծագործությունները (նովելներ, հատվածներ վեպերից և այլն):
Աշակերտներս հատկապես դժվարանում են գեղարվեստական տեքստերը թարգմանելիս և հաճախ են դիմում
բառարանների օգնությանը, շատ հաճախ նաև սխալ ընտրություն կատարելով տվյալ բառի բազմաթիվ իմաստների
միջև: Ահա այս թարգմանական դժվարությունների հաղթահարման նպատակով աշակերտներիս հետ որոշեցինք
դպրոցում ստեղծել փոքրիկ թարգմանչական խմբակ: Խմբակը բաղկացած կլինի ամենաշատ մոտիվացված
աշակերտներից, որոնք սիրում են ֆրանսերենը, ունեն լեզվական ունակություններ և թարգմանչությունը կարող է լինել
նրանց ապագա մասնագիտությունը: Խմբակի գործունեությունը կայանում է հետևյալում. Նախօրոք ընտրված գրական
ստեղծագործությունների թարգմանություն ֆրանսերենից հայերեն: Նախատեսվում է նաև կատարել
թարգմանություններ հայերենից ֆրանսերեն, ծանոթացնելով հայ գրականության ստեղծագործությունները ֆրանկոֆոն
աշխարհին: Թարգմանությունները մեծամասամբ պետք է կատարվեն աշակերտների կողմից, իհարկե իմ
վերահսկողությամբ և համակարգմամբ: Յուրաքանչյուր ստեղծագործություն բաժանված կլինի հատվածների,
այդպիսով թարգմանելիս աշակերտները կկենտրոնանան իրենց հատվածի վրա, միաժամանակ բոլոր ներգրավված
թարգմանիչները ծանոթ կլինեն ստեղծագործությանը: Արդեն պատրաստի թարգմանությունները կզետեղվեն ձեռնարկի
մեջ և կօգտագործվեն ֆրանսերեն լեզվի դասավանդման ժամանակ: Աշակերտներս արդեն մի շարք հաջողված
թարգմանություններ են կատարել. Հայերեն բանաստեղծություններ են թարգմանել ֆրանսերեն լեզվով, որոնք
ներկայացվում են դպրոցական միջոցառումների ժամանակ:
4.
5. «Ես ապագա թարգմանիչ եմ» ծրագրի նպատակներից մեկը ֆրանսերեն լեզուն տարածելն ու այն սիրել տալն է
դպրոցահասակ երեխաների շրջանում: Երբ լեզուն հասանելի է դառնում երեխաներին, նրանք այն էլ ավելի մեծ սիրով են
սովորում: Ծրագրի գլխավոր նպատակն է ստեղծել ապագա թարգմանիչների մի խմբակ, որի լեզվական հմտությունները
կկիրառվեն պայմանականորեն «ձեռնարկ» կոչվող մի ժողովածուի ստեղծման համար: «Ձեռարկը» հրաշալի օգնական
կլինի թե՛ աշակերտի, թե՛ ուսոցչի ձեռքին լեզուն ուսոմնասիրելիս, ինչու ոչ՝ նաև ֆրանսիական մշակույթին ծանոթանալու
համար:
Ծրագրի խնդիրներից է՝ թարգմավող ստեղծագործության ճիշտ ընտրություն (համապատասխան բարդության,
դասագրքերում ընդգրկված հեղինակների ստեղծագործությունների շրջանակներում, ֆրանիական դասական, ինչպես նաև
ժամանակակից գրողների վեպեր և նովելներ):
Ծրագրի խնդիրներից է՝ թարգմանության ժամկետների պահպանում, թարգմանությունները պետք է պատրաստ լինեն
նշված ժամկետներում:
Ծրագրի խնդիրներից է՝ թարգամանությունների ժողովածուի կազմում, դրա ֆորմատի և ձևի սահմանում:
Այլ խնդիր է նշված ժողովածուի կիրառությունը ֆրանսերենի դասավանդման ժամանակ:
6. Արդյունքում…..
«Ես ապագա թարգմանիչ եմ» ծրագրի ակնկալվող արդյունքները բազմազան
են: Նախ և առաջ, այսօր մենք ունենք մի սերունդ, որն օրեցօր ավելի ու ավելի
է հեռանում գրքերից: Իմ ծրագիրն հնարավորթուն է ընձեռում երեխային
«ներքաշվել» գրական ստեղծագործության մեջ: Աշակերտն ինքնստինքյան
դառնում է ընթերցող: Երբ աշակերտը կթարգմանի ֆրանսիացի հայտնի գրող
Օնորե դը Բալզակի «Հայր Գորիո» վեպի իրեն հասանելիք հատվածը և կլսի
խմբի մյուս անդամների թարգմանությունը, կմասնակցի գրքի քննարկմանը,
նա ինքնաբերաբար կդառնա վեպի պասիվ ընթերողը: Սա իմ ծրագրի
կարևորագույն արդյունքը կլինի: Մեկ այլ վերջնարդյունք է «ձեռնարկի»
հետզհետե մեծացումը, չէ որ թարգմանությունները շարունակական բնույթ
են կրելու: Իհարկե ավելորդ է նշել, թե թարգմանություններ կատարելիս
ինչպիսի հարուստ բառապաշար ենք ձեռք բերում, սա լավագույն
մեթոդներից է լեզուն հարստացնելու համար:
7. «Ես ապագա թարգմանիչ եմ» ծրագրի մանրամասն ներկայացում դպրոցում սովորող աշակերտներին և
տնօրինությանը:
Խմբակի մասնակիցների ընտրություն և խմբակի ձևավորում:
Խմբակի մասնակիցներին համար փոքրիկ դասընթաց՝ թարգմանչական հմտություններ ձեռք բերելու համար:
Թարգմանության ներկայացվող ստեղծագործությունների ընտրություն, ցանկի հաստատում:
Առաջին ստեղծագործության հատվածների բաժանում և ներկայացում խմբակի անդամներին: Թարգմանության
ներկայացվող տեքստի ընդհանուր գաղափարի հաղորդում, իմաստային վրիպակներից խուսափելու նպատակով:
Թարգմանության ժամանակահատվածի նշանակում:
Պարբերաբար խորհրդակցություններ, դժվար հատվածների քննարկում և անհրաժեշտ օժանդակության
տրամադրում, սխալների ուղղում:
Կատարված թարգմանությունների ամփոփում, ներկայացում, համակարգում:
Կատարված աշխատանքի վերլուծություն՝ թույլ և ուժեղ կողմերի համադրման միջոցով, ինչպես բարելավել, ինչը
փոխել:
Տվյալ գրական ստեղծագործության քննարկում, կարծիքներ:
«Ձեռնարկ-թղթապանակի» կազմում, առաջին թարգմանության զետեղում:
8. «Ես ապագա թարգմանիչ եմ» ծրագիրն ունի մշտական բնույթ: Այն շարունակական բնույթ է
կրելու, քանի որ ծրագիր հետաքրքիր է և մոտիվացնող: Այն փաստացի գործիք է թե՛
սովորողի, թե՛ սովորեցնողի ձեռքում: «Ձեռնարկ-թղթապանակը» շարունակաբար
հարստանալու է, նորանոր նովելներ և վիպակներ ներառելով: Ծրագիրը բազմաթիվ
աշակերտների ապագա մասնագիտության ընտրության հարցում կդառնա որոշիչ: Միգուցե
նրանցից շատերը որոշեն դառնալ լեզվաբան և ուսումնասիրեն տարբեր գրական ոճեր, կամ
ստեղծեն նոր բառարաններ, ավելի հեշտացնելով մեր՝ թարգմանիչներիս աշխատանքը:
Միգուցե նրանցից ոմանք դառնան ծրագրավորողներ և մշակեն էլ ավելի հեշտ
թարգմանական համակարգեր:
