Untuk Rujukan pelatih Program PKA

1. PERLUPUSAN SISA PEPEJAL
SKPS1112
TOPIK 3 - PENSTORAN SISA
PEPEJAL
MAZLAN BIN MANSOR
PENGAJAR PROGRAM KESIHATAN AWAM

4. OBJEKTIF SPESIFIK
Pengenalan kepada penstoran sisa pepejal
dan pemilihan penstoran dalam sistem
pelupusan sisa pepejal
Di akhir sesi pelatih akan mengetahui :
• Menyatakan maksud penstoran
• Menyatakan tujuan penstoran
• Menerangkan ciri-ciri penstoran
• Menerangkan masalah penstoran

5. PENGURUSAN SISA PEPEJAL
(Proses Pengurusan Sisa Pepejal)
Keluaran Sisa
Penstoran
Kutipan
Pemindahan &
Angkut
Prosesan & Guna
Semula Sumber
Pelupusan
Akhir

6. Penstoran Sisa Pepejal

7. Maksud Penstoran Sisa Pepejal
• Satu cara untuk menahan atau menghimpun atau
menimbun sisa pepejal sebelum diproses atau
dilupuskannya
• Proses mengumpulkan dan menyimpan sisa untuk
sementara waktu sebelum sisa di angkut ke
tapak lupus

8. Bekas PENSTORAN
• “BEKAS PENSTORAN” bermaksud tong
sampah, atau bekas lain yang digunakan atau
direka bentuk untuk mendapan atau
menyimpan sisa pepejal sebelum diangkut
ke tapak pelupusan.

9. Tujuan Penstoran Sisa
1. Aspek Kesihatan dan
Keselamatan
1.1 Menjaga Sanitasi
Persekitaran
•Elak urungan / pembiakan
vektor / rodensia
•Elak pencemaran kepada
sumber air / tanah

10. Tujuan Penstoran Sisa
Pensetoran mengelak gangguan bau
busuk dan menjaga nilai estetika
1.2 Mengelak Bau
Busuk
1.3 Menjaga nilai
estetika
Tiada nilai estetika

11. Tujuan Penstoran Sisa
1.4 Keselesaan Kepada Penduduk
• Tiada kacau ganggu bau
1.5 Hindari Jangkitan Penyakit
• Tiada vektor, tiada punca penyakit
1.6 Keselamatan Kepada Pekerja, dan
1.7 Keselamatan Kepada orang awam
• Elak kecederaan
• Kemudahan mengutip

12. Tujuan Penstoran Sisa
2. Aspek Ekonomi
2.1 Sumber pendapatan
• Kitar semula
• Sumber pendapatan hasil mengitar semula
2.2 Negara bersih rakyat sihat
2.3 warga negara produktif
2.4 Menjimatkan kos pengurusan

13. Panduan Harga Kitar Semula

14.  Apakah Kitar
Semula
• Kitar semula merupakan satu prosedur
di mana sisa pepejal diproses supaya
sebahagian daripada komponennya
boleh dipulihkan.
• Bila mula diperkenalkan?
• Program Kitar Semula Kebangsaan telah
dilancarkan pada 2 Disember 2000

15. KEPENTINGAN KITAR SEMULA
• Kitar semula satu cara terbaik bagi
mendapatkan kesan yang positif kepada
dunia.
• Penting bagi manusia dan alam semula
jadi. Kita perlu bertindak dengan pantas
kerana jumlah sisa yang dibuang
semakin meningkat dari semasa ke
semasa.

16. • Jumlah sisa yang dihasilkan adalah
semakin meningkat kerana:
• Peningkatan dalam pendapatan/kekayaan
yang memberi makna orang ramai membeli
lebih banyak produk dan seterusnya
menghasilkan lebih banyak sisa.
• Peningkatan populasi bermakna semakin
ramai manusia di muka bumi ini yang
menghasilkan sisa.
• Pengeluaran produk berteknologi dengan
pembungkusan yang terkini di mana
kebanyakannya mengandungi bahan yang
tidak dapat dilupuskan (bahan tidak
biodegradasi).
• Perubahan gaya hidup seperti makanan
segera yang menghasilkan sisa /bahan
buangan yang tidak dapat dilupuskan seperti

17.  Terdapat 4 jenis item yang disarankan kepada
orang ramai untuk dikitar semula.
• Kertas (BIRU)
• Kaca (HIJAU)
• Plastik (JINGGA)
• Aluminium (MERAH)

18. 3. Nilai Estetik
3.1 Memelihara/mengekalkan
keindahan persekitaran
3.2 Elak gangguan binatang
Tujuan Penstoran Sisa

19. Penggunaan tong sampah yang betul dapat
mengawal urungan & pembiakan lalat

20. Ketetapan Penggunaan Penstoran
Ciri-ciri penstoran:
a) Bilangan dan saiz yang sesuai (boleh
menampung sisa sebelum kutipan dibuat)
b) Lokasi penstoran
c) Pemilihan jenis penstoran
d) Penjagaan penstoran dan kawasan sekitar
e) Pengasingan sisa penstoran

21. a) Bilangan dan saiz yang sesuai
• Contoh: Pasaraya hendaklah
menyediakan kontena sisa
pepejal yang lebih besar dan
bilangan yang mencukupi
berdasarkan pengeluaran sisa
yang dihasilkan
• Tong Roll On Roll Off (RoRo),
• Tong Beroda Mudah Alih (MGB),
• MRC (Mobile Refuse
Compactor)

22. b). Lokasi penstoran
• Tong sisa hendaklah ditempatkan di
kawasan yang mudah dikutip
• Cth. Kawasan perumahan - terdapat
refuse chamber yang bertutup di tepi
pagar di setiap rumah.

24. c). Pemilihan jenis penstoran
• Kesesuaian dengan lokasi dan
bangunan serta jenis sisa yang
dijanakan
• Individu
• Berkelompok

25. d. Penjagaan penstoran dan kawasan
sekitar
• Contoh: hendaklah sentiasa
bertutup, tong sisa perlu dicuci,
tidak dapat diselongkar oleh
binatang (tidak mudah diganggu)

26. e) Pengasingan sisa penstoran
• Mengalakkan penghuni untuk
mengasingkan sisa
• Cth: Asingkan sisa organik (sisa
makanan, kertas) sisa bukan organik
(kaca, plastik, besi, tin)
• KEMPEN 3R – reduce, reuse, recycle

27. f) Tong Penstoran yang
berkesan
• Penutup tight fitting
• Ketahanan – kalis air,
tahan karat,
kendalian secara
kasar
• Mudah diisi,
disokong,
dibersihkan, dicuci
• Dilengkapkan
dengan pemegang

28. a) Dalam Rumah
• Bekas penyimpanan sementara
di dalam rumah
• Dapur (garbage / swil )
• Ruang tamu (rubbish)
• Jenis - bakul sampah / bekas
tin / plastik (dilapis beg
plastik & berpenutup)
1. Rumah Kediaman Persendirian.

29. b. Luar Rumah
• Tong Sampah Persendirian /
Individu
• Jenis logam / S/steel, getah, Fibre
glass, HDPE
• Penempatan /tempat letak
• Pelantar
• Gantung
• Ciri-ciri
• Tahan karat
• Senang dicuci
• Kalis serangga

30. b. Luar Rumah ... Samb ciri2
 Harga berpatutan, ringan &
berpenutup
 Muatan yg mencukupi untuk sehari
 Dilapis dengan beg plastik untuk
panjangkan jangka hayat tong

31. 2) Estate Perumahan (Taman
Perumahan)
• Kediaman perumahan yg padat
• Sediakan tong sampah am/awam
(Communal Bin)
• Masonry/Konkrit/Logam
• (Mechanical Compactor Bin/Self
Loading Bin – SLB )

32. Tong Sampah Kelompok (Communal
Bins)
• Tong sampah besar yang digunakan
bersama
• Sisa daripada tong individu dari setiap rumah
dibawa dan dibuang ke tong
• Kutipan dilakukan di tong kelompok
• Sampah dari tong kecil di unit-unit
perumahan/penempatan dibawa ke tong
besar

33. 3. Estate Perumahan ( Rumah Pangsa
)
• PBT perkenalkan bekas logam
berpenutup dgn pengelongsor (Kontena
Mekanikal)
• RORO - Roll On Roll Off

34. Roll-on Roll-off/Armrolls

35. 4. Bangunan
Bertingkat (Melebihi 4
tingkat)
• Cara paling sesuai ialah
menggunakan
pelongsor sampah
(refuse chute)
• Bawah chute disediakan
bekas logam dalam
ruangan kalis lalat
• Binaan dalaman
pelongsor & ruangan
kutipan dilapisi bahan
mudah dicuci (tiles)

37. Pengelongsor Sampah
(Refuse Chute)

38. 5. Premis Industri / Perniagaan / Pasar
• Cara sesuai & mudah kendali dengan
menggunakan bekas boleh tukar-ganti
(Replaceable Container) - RORO
• Bekas penuh diangkut & diganti baru

39. 5. Hospital
• Pengasingan bahan
• Sisa klinikal / tercemar
• Bahan buangan lain
• Beg plastik berwarna
bagi
membezakannya
• Sharp Container
• Clinical Waste Plastic
Beg
• Sisa klinikal dibakar
• Sisa biasa dibuang
menggunakan
perkhidmatan PBT

40. Peringatan :
• Faktor penting - tempat kumpul tidak
menimbulkan kacauganggu spt :
• Pembiakan serangga
• Bau busuk
• Gangguan binatang
• Pengotoran kawasan persekitaran
• Tanggungjawab guna & jaga dgn betul

41. Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Ciri-Ciri Yang Perlu Dipertimbangkan
• Menjamin sanitasi persekitaran
• Keselesaan kepada masyarakat
• Keselamatan kepada pekerja
• Memelihara keindahan alam semulajadi
• Menjamin aspek keselamatan ekologi
Aspek Kesihatan Umum & Estetik

42. a. Pengkelasan penstoran :
• Tong Sampah Individu
• Tong Sampah Awam
b. Kriteria / Ciri-Ciri Pemilihan
• Saiz / Muatan
• Sifat & Jenis
• Pengendalian / Penjagaan
• Keselamatan
c. Penempatan
• Lokasi Yang Strategik
• Mempunyai Asas Tapak
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran

43. Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Kriteria Pemilihan
i. Saiz (Muatan)
• Boleh menampung
sampah yang dihasilkan
sebelum kutipan
• Tong Sampah Awam
• Muatan mencukupi
untuk simpanan sehari
• Tong Sampah
Individu

44. ii. Sifat & jenis (ketahanan)
 Binaan kuat dan tegap
 Bahan tahan lama / tahan lasak
 Kalis air
 Logam tahan karat
• Getah / fibre glass / HDPE / PVC
• Konkrit/masonry
• Logam
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Kriteria Pemilihan

45. iii. Pengendalian & Penjagaan
Mudah diangkat
Mudah dibersihkan
Mudah digunakan
Mudah dikosongkan
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Kriteria Pemilihan

46. iv. Keselamatan
Kalis serangga & binatang
Jalur di cat dengan warna lut sinar
Bertangkai dan berpenutup
• Penutup dari bahan yang mudah
melekap / melekat
• Tangkai teguh untuk mudah
diangkut
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Kriteria Pemilihan

47. Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Penempatan Tong Sampah
Mudah untuk dikutip
Terhalang dari gangguan ‘scavengers’
Tiada halangan
i. Lokasi Yang Strategik

48. Lokasi Tong Sampah Individu
Belakang rumah / bangunan
Hadapan rumah dalam / luar pagar kawasan
Kaki lima / bahu jalan
Basement bangunan
Pondok sampah berhampiran bangunan
Di persimpangan lorong-lorong
Kawasan khas tong sampah berhampiran
kompleks
Kawasan tumpuan orang ramai seperti
perhentian bas

49. Lokasi dan Penempatan
Tong Sampah
Tong Sampah Individu

50. Lokasi dan Penempatan
Tong Sampah
Tong Sampah Individu

51. • Mudah dilihat
• Mempunyai jalan untuk kenderaan
atau pengutip sampah
• Tidak membahayakan pengguna
jalan raya
• Warna yang menarik perhataian
ramai diwaktu siang / malam
Lokasi Tong Sampah Awam / Kelompok

52. Lokasi dan Penempatan
Tong Sampah
Tong Sampah RORO
Tong Sampah SLB (Self
Loading Bin)

53. Lokasi & Penempatan
Tong Sampah

54. Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Penempatan Tong Sampah
• Tapak / pelantar diperbuat dari bahan kalis air
• Tiang Gantung Tong Sampah
• Tapak mempunyai kecerunan dan longkang
supaya air sampah (leachate) dapat dialirkan
ketempat buangan
• Sekeliling kawasan tapak ada dinding
ii. Mempunyai Asas Tapak

55. Keperluan Mengadakan
Pelantar/Platform Bagi
Penempatan Tong Sampah

56. Keperluan Mengadakan
Pelantar / Platform Bagi
Penempatan Tong Sampah
Elak Pembiakan Lalat & Bau Busuk

57. Keperluan Mengadakan
Pelantar / Platform Bagi
Penempatan Tong Sampah
Kemudahan Bagi Kenderaan Untuk
Kerja-Kerja Kutipan

58. Perundangan Berkaitan
Penyimpanan Sisa Pepejal
• Undang-undang Kecil Bangunan
Seragam 1976 (UBBL 1976)
• Kehendak-kehendak bilik bekas
sampah (6.41.7)
• Peruntukan tempat tertentu untuk
penyimpanan bekas sampah (6.41.8)
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
Ciri-Ciri Tambahan

59. Perundangan Berkaitan
Penyimpanan Sisa Pepejal
• Undang-undang kecil yang digubal oleh
Majlis Perbandaran / Pihak Berkuasa
Tempatan yang berkaitan dengan
pembuangan sampah
• Contohnya: Undang-undang Kecil
Pemungutan, Pembuangan dan
Pelupusan Sampah Sarap (Wilayah
Persekutuan) 1981 (P.U. (A) 278/1981)
Kehendak-Kehendak Sesuatu Penstoran
– Ciri-Ciri Tambahan

60. 4. Masalah Dalam Penstoran Sisa
Pepejal
• Tidak sediakan bekas individu yang
sempurna
• Tidak membuang sampah kedalam tong
sampah kelompok yang disediakan
• Berlaku kebakaran disebabkan puntung
rokok yang dibuang ke dalam tong
• Pagar rumah berkunci - sampah tidak
dapat Dikutip
• Kurang kerjasama – buang sampah merata-
rata
i. Sikap Pengguna/masyarakat

61. Masalah Dalam Penstoran Sisa Pepejal
Sisa Di Atas Kaki Lima

62. Sisa Di Atas
Jalan Raya Sisa Di Luar
Tong Sampah
Masalah Dalam Penstoran Sisa Pepejal

63. ii. Penyalahgunaan Pembuangan Sisa
Masalah Dalam Penstoran
Sisa Pepejal
• Pembuangan sampah yang tidak
sepatutnya ke dalam tong sampah
• Bangkai haiwan,
• Dahan / ranting pokok,
• Kayu dan sisa binaan
• Tayar kenderaan

64. Sisa Binaan Sisa Perabut
Terpakai
Masalah Dalam Pengurusan
Sisa Pepejal

65. Masalah Dalam Penstoran
Sisa Pepejal
• Kerosakan pada kenderaan
pengangkut
• Kutipan sisa penstoran tidak
mengikut jadual
• Kenderaan tidak mencukupi
• Kerosakan tong sampah tidak
dibaikpulih
• Roda tercabut
iii. Masalah Mekanikal

66. Masalah Dalam Pengurusan
Sisa Pepejal
Kerosakan Roda Tong SLB

67. Masalah Dalam Penstoran
Sisa Pepejal
• Masalah semasa penyediaan Tong
Sampah:
• kapasiti muatan tidak mencukupi
• bilangan tidak mencukupi
• Contoh: Pasaraya – bakul kecil ?
• Rumah Pangsa – bakul kecil?
iv. Jenis dan Saiz tidak sesuai

68. Masalah Dalam Penstoran
Sisa Pepejal
jauh daripada penempatan
Kawasan persimpangan
Jalan yang sempit
Diletakkan di hadapan rumah tanpa bertutup
- jejaskan pemandangan
iv. Lokasi tidak sesuai / strategik

69. Masalah Dalam Pengurusan
Sisa Pepejal
Halangan Kepada
Kelancaran Trafik
Risiko Kemalangan
Kepada Pengguna
Jalan Raya

70. Masalah Dalam Penstoran Sisa Pepejal
• Krew kutipan tidak bertanggungjawab
• Sampah tidak dipungut habis
• Pungutan tidak mengikut jadual
• Kelewatan
• Kerapan
• Tiada penguatkuasaan undang-undang
• Kompaun
v. Kelemahan Pengurusan & Penyeliaan

71. Masalah Dalam Penstoran Sisa Pepejal
Cth. Mudah reput, bau busuk
di tong penstoran
vi. Sisa Organik
vii. Ruang terhad
Cth. Kawasan
perumahan/pasaraya, sisa
berselerak

72. Masalah Dalam Penstoran Sisa Pepejal
Tidak melakukan pengasingan
Gangguan binatang
Sikap NIMBY - not in my backyard
viii. Lain –lain kelemahan

73. Rumusan
Pensetoran Sisa Pepejal adalah penting dan
dapat Meningkatkan kecekapan dalam
pengurusan sisa pepejal melalui :
• Mengurangkan penggunaan tenaga manusia
- eg. Communal bin
• Mengurangkan kenderaan pengangkutan -
eg. Self Loading Bin [SLB]
• Menjimatkan masa - eg. RoRo
• Mengasingkan komponen-komponen sisa
bagi tujuan kitar semula- eg. Tong Kitar
Semula (recycle bin)

74. SEKIAN
TERIMA KASIH