Perspectief 2025 voor een vitale Eems Dollard

1. Perspectief 2025
voor een
Vitale Eems Dollard
25 september 2015
Henk Smit
Programma manager E&E
Met
Mathijs Buurman &
Irene van Dorp
Provincie Groningen

2. Situatie Eems-estuarium
 Hydro-morfologie: naar ééngeul-systeem met meer
getijde–assymmetrie
 Toename vertroebeling: rivier én estuarium
 Afname kwaliteit habitats : aanwijzingen
 zoet-zout overgangen
 Kwelders hoog en oud: minder pionierkwelders
 Habitats ondiepwater: zeegras, mosselbank
 Broedgelegenheid kustvogels

3. Situatie slib
 Dollard + middengebied  afname primaire productie
 Rivierdeel: zeer hoge slibgehalten  zuurstofloosheid
 optrek vis niet mogelijk
 Oorzaken
 Sedimentatiegebieden raken vol
 Onttrekkingen 3Mton haven Emden: D stopt na 1994
 Nu : Storten gebaggerd slib in monding (8M m3/jr)
 Systeem waar slib niet mee kan bezinken, en veel
baggerslib wordt gestort.

4. Welke ambitie mogelijk in 10 jaar?
 Verbeteren meest waardevolle habitats?
 Oplossen slibprobleem?
 Herstel Hydro-morfologisch evenwicht?

5. Politiek-bestuurlijke omgeving
• D: Ems levensader Emden Papenburg
• D: Sinds 2003 aanvraag verdieping naar Emden
• NL: EZ behoudsdoelstelling N2000
• Eems-Dollard deel Waddenzee, NL: groot bewustzijn dat
duurzame oplossingen nodig zijn
• Regionale partijen zien grote belang natuurverbetering, ook
voor economie: E&E in balans
• MIRT-onderzoek: ED op nationale agenda + wil vd partijen
• Ontwikkelingen die kansen bieden
– HWBP, gepland vele M€ aan investeringen
– Krimp en noodzaak herontwikkeling (Marconi)
– Aardbeving dossier, economische stimulansen

6. 2014: samenwerkingsovereenkomst
Ecologie en Economie in Balans

7. Eerste stap: Marconi

8. Strategie 2016-2025
Op basis van MIRT onderzoek Eems-Dollard
A. Habitatverbetering langs de NL kust: tevens
eerste stappen voor B en C
B. Slib vraagstuk aanpakken
C. Hydromorfologisch functioneren voorbereiden
C. 2025- 2050 Hydro-morfologisch functioneren naar
nieuw evenwicht brengen

10. De sleutel: slib als grondstof
 Gedeeltelijk herstel natuurlijke sedimentatie:
waardevolle habitats
 Nuttige grondstof met veel mogelijkheden
 Economische aanwending maakt grootschalig
onttrekken mogelijk
 1,5 – 2,5 Mton per jaar beschikbaar

11. Dijkversterking nodig

12. Dijkconcepten Deltaprogramma

13. • Natuur
• Compensatie Eemshaven
• Innovatieve landbouw
• Waterveiligheid
• Waterveiligheid
• Slibwinning
• Brakke en natuur opgave

14. Sedimentatie natuurgebieden
Polder Breebaart

15. -0,37 NAP
-0.4
-0.35
-0.3
-0.25
-0.2
-0.15
-0.1
-0.05
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2001 2002 2003 2004 2005
Hoogte in
NAP
in m.
Hoogte in cm
vanaf -0,40 NAP
2001 = begin-
waarde
(-0,37 NAP)
Gemeten
waarde
Geschatte
waarde
Gemeten
waarde
laag*
Opslibbing Polder Breebaart, 2001 - 2005
Opslibbing rondom en onder de LaagWaterlijn (ca. -0,17 NAP).
* Gemeten waarden 2005 geldt alleen voor de laagst gelegen stukken
polder

16. Toepassing Groene Dollarddijk
100.000 M3 klei per km dijk
Kosten import nu € 15 /M3

19. Toepassing Landbouw
achterland
1. Ophogen laaggelegen percelen
 Met 1 Mton 100 ha 1 m ophogen
 Behoefte vele 1000den ha
2. Grondverbetering Veenkoloniën
 Proef 2015: 16% meer productie suikerbieten
 Potentieel: grote oppervlakken
 Toepassing 50ton/ha/jr  20.000 ha = 1Mton

20. Toepassing Landbouw
achterland

21. 2e generatie toepassingen slib
• Innovatieve industrie- bijv 3D printen woningen
• Potentie kennisopbouw met duurzame materialen
• Eemshaven – haven Delfzijl bieden kansen

22. Wat hebben we in 2025
bereikt?
 Dijkversterking innovatief uitgevoerd/voorbereiding
 Herinrichting 30 km kustzone Eemshaven tot Nieuwstatenzijl:
>500 ha multifunctionele –kustzone erbij
 Slibeconomie
 Jaarlijkse verwerking 3 M ton slib
 Landbouwstructuurversterking met slib
 Innovatie- en kennisfunctie rond slib
 Biodiversiteit flink impuls
 Zoet-zoutovergangen
 Herstel pionierkwelders: cyclische successie Dollard
 Broedgelegenheid kustvogels
 Ikoon voor Nederland: Toerisme 10X nu

23. Wat is hiervoor nodig?
 Bestuurlijke wil en volharding
 MIRT onderzoek  Stevig Adaptief Programma
 Innovatieprogramma Slib met pilots, opschaling, 2e generatie
 Verbinding met waterveiligheid
 Nieuwe deal met de landbouw
 Krachtige samenwerking
 Rijk – provincie – Regionale partijen
 Bedrijfsleven: meerwaarde aan beide kanten
 Beleidsruimte creëren: HWBP- N2000- Econ. Fondsen
 Financiën
 Dubbele dijk: 10M€
 Innovatie slib : 5M€ voor innovatie
 Volledige kustzone 40 à 50 M€