Lezing over de eerste symptomen en signalen van problematisch alcoholgebruik en handvatten voor het initiële gesprek en de behandeling. Problematisch alcoholgebruik komt vaker voor dan de huisarts weet. 1 op de 10 patiënten drinkt meer alcohol dan goed voor hen is. Hoe herken en bevraag je dit?
‘Foute vrienden: ADHD en verslaving’: Constant Mouton, donderdag 24 november ...Triora
Er is steeds meer onderzoek en kennis over de co-morbide stoornissen bij ADHD. Verslaving is er één van en verslechtert de prognose aanzienlijk. Wordt deze co-morbiditeit juist gediagnosticeerd? Wat is de onderliggende pathologie? En worden we daaruit iets wijzer over de behandeling van deze complexe co-morbiditeit?
Wat zijn de onderzoekingen die dienen te gebeuren op spoedopname wanneer er zich een patiënt aanmeldt met alleen maar depressieve klachten?
Wanneer is deze patiënt ontslagklaar op spoedopname en kan hij worden verwezen naar de dienst psychiatrie?
Lezing over de eerste symptomen en signalen van problematisch alcoholgebruik en handvatten voor het initiële gesprek en de behandeling. Problematisch alcoholgebruik komt vaker voor dan de huisarts weet. 1 op de 10 patiënten drinkt meer alcohol dan goed voor hen is. Hoe herken en bevraag je dit?
‘Foute vrienden: ADHD en verslaving’: Constant Mouton, donderdag 24 november ...Triora
Er is steeds meer onderzoek en kennis over de co-morbide stoornissen bij ADHD. Verslaving is er één van en verslechtert de prognose aanzienlijk. Wordt deze co-morbiditeit juist gediagnosticeerd? Wat is de onderliggende pathologie? En worden we daaruit iets wijzer over de behandeling van deze complexe co-morbiditeit?
Wat zijn de onderzoekingen die dienen te gebeuren op spoedopname wanneer er zich een patiënt aanmeldt met alleen maar depressieve klachten?
Wanneer is deze patiënt ontslagklaar op spoedopname en kan hij worden verwezen naar de dienst psychiatrie?
Kritische kijk op de Belgische aanbeveling "Depressie bij volwassenen: aanpak...Julie Mincke
Seminariewerk 2014 Afstudeerrichting Huisartsgeneeskunde
Kritische kijk op de Belgische aanbeveling "Depressie bij volwassenen: aanpak door de huisarts".
Verslaving onder én door artsen: Marcel Marijnissen, donderdag 24 november 2016.Triora
De ‘non-discriminatoire’ chronische hersenziekte verslaving komt onder artsen meer voor - 12-13% , dan onder de algehele populatie - 10%. Hoe (h)erken je het, welke quick-scans zijn er? Voorts een bespiegeling over iatrogene verslavingen.
NVvP Voorjaarscongres 2014 - Prof. dr. Theo Doreleijers: Oude MeestersUtrecht
De presentatie van Prof. dr. Theo Doreleijers, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie, op het Voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) 2014.
Denk aan een delier bij snelle cognitieve achteruitgang (vooral bij bekende dementie), er is altijd een somatische oorzaak, delier heeft een slechte prognose.
Kritische kijk op de Belgische aanbeveling "Depressie bij volwassenen: aanpak...Julie Mincke
Seminariewerk 2014 Afstudeerrichting Huisartsgeneeskunde
Kritische kijk op de Belgische aanbeveling "Depressie bij volwassenen: aanpak door de huisarts".
Verslaving onder én door artsen: Marcel Marijnissen, donderdag 24 november 2016.Triora
De ‘non-discriminatoire’ chronische hersenziekte verslaving komt onder artsen meer voor - 12-13% , dan onder de algehele populatie - 10%. Hoe (h)erken je het, welke quick-scans zijn er? Voorts een bespiegeling over iatrogene verslavingen.
NVvP Voorjaarscongres 2014 - Prof. dr. Theo Doreleijers: Oude MeestersUtrecht
De presentatie van Prof. dr. Theo Doreleijers, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie, op het Voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) 2014.
Denk aan een delier bij snelle cognitieve achteruitgang (vooral bij bekende dementie), er is altijd een somatische oorzaak, delier heeft een slechte prognose.
College Forensische Jeugdpsychiatrie - 7 januari 2011
Similar to Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om tot diagnostische etiketten te komen? Een kwalitatief onderzoek.
Congres Gezonde Zorg - 4 december 2014 - Machteld HuberMVO Nederland
Op 4 december jl. organiseerde het MVO Netwerk Zorg het Congres Gezonde Zorg, hét Congres waarbij duurzame gezondheid, energie voor gezonde vernieuwing en Lef in Leiderschap centraal staat. Machteld Huber over het nieuwe concept 'Positieve Gezondheid' en de impact ervan op de zorgsector
dertig jaar psychosociale interventies bij schizofreniesabinebeke
synthese van artikel
bron: C. TAK, M.T. APPELO, R.J. VAN DEN BOSCH Ea., Dertig jaar psychosociale interventies bij schizofrenie., In: Tijdschrift voor psychiatrie, jg. 42, nr. 2
Informatie over een speciaal beweeg/coach programma voor (ex)kanker patiënten.
Similar to Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om tot diagnostische etiketten te komen? Een kwalitatief onderzoek. (20)
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om tot diagnostische etiketten te komen? Een kwalitatief onderzoek.
1. link slideshare.net
Patiënten met psychische klachten:
Welke strategieën gebruiken huisartsen
om tot diagnostische etiketten te
komen?
Een kwalitatief onderzoek.
Promotor: Dr. M. Van Nuland
Studenten:
Leen Biesemans, Elisabeth Wallays, Kenneth Bijnens, Margot Stenveld (Deel 1)
Steffi Boekaerts, Simon Joye, Elisabeth Wallays, Annelies De Groote, Aurélie Derycke (Deel 2)
3. 3 / 66
Psychische klachten en psychiatrische
aandoeningen
zijn
zeer frequent
4. Inleiding
• In de algemene bevolking
ESEMeD: nationaal onderzoek België (2004):
- lifetime prevalentie van mentale stoornissen 20%
- incidentie > 800.000 / jaar
Gezondheidsenquête 2004:
25% van ondervraagde Belgen had gevoel van
onwelbevinden
4 / 66
5. Inleiding
• In de huisartsenpraktijk
onderzoek 86 Belgische huisartsenpraktijken (2004):
meest gediagnosticeerde psychiatrische
aandoeningen:
o stemmingsstoornissen (31,0%)
o angststoornissen (19,0%)
o somatoforme stoornissen (18,0%)
o alcoholmisbruik en –afhankelijkheid (10,1%)
huisartsen vormen belangrijke toegangspoort tot de
geestelijke gezondheidszorg
sociale prevalentie geschat op 50% 5 / 66
6. Inleiding
zorg voor psychiatrische patiënten is
een belangrijke taak van de huisarts
MAAR
huisartsen zijn niet goed in diagnosticeren van
psychiatrische aandoeningen:
diagnostische sensitiviteit ca. 50%
in 71% van gevallen zijn huisartsen zelfzeker over diagnosestelling
Hoe verloopt diagnostisch proces bij psychische
klachten?
6 / 66
7. Inleiding
Het bestaand kwalitatief onderzoek is
beperkt
• vooral onderzoek naar barrières bij detectie van
psychiatrische aandoeningen
• weinig studies over verloop van diagnostisch proces
• geen enkele Belgische studie
7 / 66
8. Inleiding
Concepten uit medische besliskunde toegepast?
• onderzoek rond gebruik van vragenlijsten:
o huisartsen hebben twijfels bij vragenlijsten
o diagnostische efficiëntie: vragenlijsten vs. klinisch oordeel
geen eenduidigheid
o studie 2003:
screening + klinische evaluatie voor diagnose van depressie
o studie 2012:
vragenlijst niet voldoende voor diagnosestelling bij individuele patiënt
• geen enkele Belgische studie
8 / 66
Inhoud en gebruik van
vragenlijsten goed
beschreven
Verloop van klinisch
diagnostisch proces en
gebruikte strategieën niet
onderzocht
10. Inleiding
verloop van diagnostisch proces bij de 4 meest prevalente
psychiatrische aandoeningen in de huisartsenpraktijk:
– stemmingsstoornissen
– angststoornissen
– alcoholmisbruik en –afhankelijkheid
– somatoforme stoornissen
10 / 66
14. Op raadpleging…
Vrouw, 46 jaar
Vechtscheiding + zorg voor gehandicapte zoon
Vermoeid, minder goed in haar vel: bloedname?
Lage rugpijn
Minder tijd en zin om te sporten
15 kg bijgekomen op 2 jaar tijd: wilt vermageren
Wilt stoppen met roken
14 / 66
15. Hoe pak je dit aan?
Wat is voornaamste voor patiënte?
Ingangspoort gebruiken voor psychische problematiek
Vage klachten meestal psychische oorzaak, doch ook
somatische uitsluiten
Eerst somatische oorzaken uitsluiten, dan ingaan op
vermoeidheid/depressie
15 / 66
16. Hoe pak je dit aan?
Ingaan op bloedname
somatische problematiek uitsluiten
Na resultaten bloedonderzoek pas ingaan op psychische klachten
Tijdens eerste consult psychisch doorvragen
Ritme van patiënt volgen
16 / 66
17. Hoe pak je dit aan?
Indruk patiënt, buikgevoel
Context, antecedenten, tijdsfactor
Anamnese
stemming, slaapproblemen, eetlust, bezigheden
eventueel alcohol- en medicatiegebruik
suïciderisico: actief bevragen bij indruk depressie
pas polsen indien suggestief verhaal patiënt
ICE
Somatisch onderzoek
algemeen klinisch onderzoek
technisch onderzoek: zelden (ECG + spirometrie)
17 / 66
18. Hoe pak je dit aan?
Rugpijn
overgewicht, somatisatie
Rookstop, vermagering
niet op ingaan in deze consultatie, te veel
motivatie bevragen, oplossingen aanreiken
Vragenlijsten:
neen, te traag, geen opleiding
zelf score laten geven
Hamilton-score
intake formulier
18 / 66
25. Resultaten: Stemmingsstoornissen
25 / 66
Veel gebruikt, eventueel gebaseerd op DSM IV
Weinig gebruikt
Veel gebruikt, laten leiden door verhaal en
presentatie van patiënt
Weinig gebruikt bv. platte auto-batterij
Belangrijk bij diagnosestelling door ervaring
Weinig gebruikt
1 arts ‘stootte af’ richting andere artsen
26. Resultaten: Stemmingsstoornissen
Peilen naar suïciderisico
26 / 66
Geen correlatie met types van diagnosestelling:
Vraag wordt sneller gesteld door artsen met
vragenpatronen dan door de
‘ervaringsdeskundigen’
→ Niet te veralgemenen!
32. Resultaten: Angststoornissen
32 / 66
Angst = aanmeldingsklacht
→ Arts luistert + bevraagt
“Ik denk gewoon dat ze daarmee spontaan komen. Ze zeggen
dat ze angstig zijn of dat ze effectief paniekaanvallen doen.”
34. Angst gesomatiseerd.
→ Arts bevraagt OF “Gut-feeling”
“Alhoewel dat je het soms ook onrechtstreeks te horen krijgt
vanuit lichamelijke klachten. Bijvoorbeeld hyperventilatie,
hartkloppingen, dus eigenlijk ook somatoforme stoornissen hé
soms.”
OPM: non-detectie
34 / 66
Resultaten: Angststoornissen
36. Angst-gerelateerd gedrag
→ Arts herkent + bevraagt OF “Gut-
feeling”
“Als je luistert naar mensen met angsten, dan voel je dat die
mensen heel onrustig worden.”
OPM: non-detectie
36 / 66
Resultaten: Angststoornissen
39. Drugsgebruik
“Drugsproblematiek zeg ik altijd dat ze niet naar mij
moeten komen. Ik behandel ze niet. Ze zijn daar soms
verbouwereerd over. Als het nieuwe patiënten zijn in de
praktijk met een drugsproblematiek zeg ik dat ze nooit nog
terug moeten komen, voor niets meer. Ik ben er zeer hard in.
Ik denk dat dit als huisarts hopeloos is.”
39 / 66
41. Het opsporingsbeleid: een
continuum
41 / 66
“Er is nog altijd zoiets als verantwoordelijkheid van de
patiënt en hun eigen zaken. Je moet niet gaan zoeken,
ze moeten zelf met hun probleem komen, denk ik.”
“Onze eerste ingangspoort is een bloedname of een
lichamelijk probleem dat ermee gerelateerd is.”“Meestal is het de partner die zegt dat zijn man of
vrouw nogal wat drinkt.”
“Ik denk dat de meeste huisartsen een zesde zintuig
hebben. Als het er niet spontaan uitkomt en je hebt
als huisarts een bepaald vermoeden, dan vind ik dat je
dit moet bevragen.”
“Op de GMD+ vragenlijst, dus de algemene screening,
moeten ze invullen hoeveel eenheden alcohol ze
gebruiken per week. En als ik dan zie dat mensen daar
invullen dat ze wel eens alcohol drinken, dan overloop
ik die vragenlijst wel.”
47. Somatisatiestoornissen
Sleutelvraag 4: “Hoe komt u tot de diagnose
van somatoforme stoornissen?”
“Het mooie van een huisarts is dat je altijd arts
blijft van lichaam én geest.”
“De macht van de geest over het lichaam is veel
groter dan de meeste mensen denken.”
47 / 66
48. Somatisatiestoornissen
48 / 66
Uitsluitingsdiagnose Positieve diagnose
Negatieve criteria:
- Afwezigheid alarmsymptomen
- Negatief klinisch onderzoek
- Negatief technisch onderzoek
(labo/beeldvorming)
- Weinig effect van medicatie
- Doorverwijzing levert niets op
Positieve criteria:
- Typisch klachtenpatroon
- Herhaaldelijk
- Buikgevoel van de arts
(pluis/niet pluis)
- Psychosociale factoren
49. Somatisatiestoornissen
Technische onderzoeken
Extra argumenten verzamelen
voor diagnose
Geruststelling (patiënt/arts)
Patiënt confronteren
49 / 66
“Het blijft echter een dilemma-situatie waar je heel evenwichtig
moet mee omspringen. De angst die je als arts hebt om iets te
missen, brengt steeds weer het risico met zich mee dat je de
patiënt verder gaat vastduwen in zijn somatische fixatie.”
50. Somatisatiestoornissen
Manieren om de diagnose aan te brengen
“Het is vaak heel moeilijk om patiënten uit te leggen dat er een
emotionele oorzaak is voor de lichamelijke klachten.”
• Rechtstreeks diagnose meedelen
• Patiënt zelf reden voor klacht
laten aanbrengen (ICE-concept)
• Dagelijks leven bevragen
• Veralgemening
• Judotechniek
50 / 66
64. Bronnenlijst
Bruffaerts R, Bonnewyn A, Van Oyen H, Demarest S, De Myttenaere K. Prevalentie van mentale stoornissen in de
Belgische bevolking. Resultaten van de European Study on Epidemiology of Mental Disorders (ESEMeD). Tijdschr
Geneesk 2004; 60: 75-85.
Bruffaerts R, Bonnewyn A, Van Oyen H, Demarest S, De Myttenaere K. Zorggebruik voor mentale stoornissen in
België. Tijdsch Geneesk 2004; 60: 790-799.
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Gezondheidsenquête door middel van interview. België, 2004.
Synthese. Brussel: Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid 2006. Report No.: IPH/EPI REPORTS n° 2006-037.
Ansseau M, Dierick M, Buntinkx F, et al. High prevalence of mental disorders in primary care. J Affect Disord. 2004
Jan; 78(1): 49-55.
Knottnerus J, Metsemakers J, Höppener P, Limonard C. Chronic illness in the community and the concept of “sociale
prevalence”. Fam Pract 1992; 9: 15-21.
De Lepeleire J. De bijdrage van huisartsgeneeskunde in de geestelijke gezondheidszorg. Tijdschr Geneesk 2010; 66:
317-321.
Wittchen HU, Mühlig S, Beesdo K. Mental disorders in primary care. Dialogues Clin Neurosci. 2003 Jun; 5(2): 115-
28.
Cape J, Morris E, Burd M, Buszewicz M. Complexity of GPs' explanations about mental health problems:
development, reliability, and validity of a measure. Br J Gen Pract. 2008 Jun; 58(551): 403-8, 410.
Hunt D, Churchill R. Diagnosing and managing anorexia nervosa in UK primary care: a focus group study. Fam Pract.
2013 Aug; 30(4): 459-65.
Mitchell AJ, Vaze A, Rao S, et al. Clinical diagnosis of depression in primary care: a meta-analysis. Lancet 2009; 974;
609-619.
Oakley Browne M, Lee A, Prabhu R. Self-reported confidence and skills of general practitioners in management of
mental health disorders. Aust J Rural Health. 2007 Oct; 15(5): 321-6.
64 / 66
65. Bronnenlijst
Fernández A, Pinto-Meza A, Bellón JA, et al. Is major depression adequately diagnosed and treated by general
practitioners? Results from an epidemiological study. General hospital psychiatry 2010; 32: 201-209.
Stanners MN, Barton CA, Shakib S, Winefield HR. A qualitative investigation of the impact of multimorbidity on GP
diagnosis and treatment of depression in Australia. Aging & Mental Health. 2012; 16: 1058-64
Menchetti M, Murri MB, Bertakis K, Bortolotti B, Berardi D. Recognition and treatment of depression in primary
care : Effect of patients` presentation and frequency of consultation. Journal of Psychosomatic Research. 2009; 66:
335-41.
Schumann I, Schneider A, Kantert C, et al. Physicians’ attitudes, diagnostic process en barriers regarding depression
diagnosis in primary care: a systematic review of qualitative studies. Family Practice 2012; 29: 255-263.
Haller DM, Sanci LA, Sawyer SM, Patton GC. The identification of young people`s emotional distress: a study in
primary care. Br J Gen Pract. 2009 Mar; 59(560): e61-70.
Murray J, Banerjee S, Byng R, Tylee A, Bhugra D, MacDonald A. Primary care professionals` perceptions of
depression in older people: a qualitative study. Social Science & Medicine. 2006; 63: 1363-73.
Zangtinge EM, Verhaak P, de Bakker DH, van der Meer K, Bensing JM. Does burnout among doctors affect their
involvement in patients’ mental health problems? A study of videotaped consultations. BMC Family Practice. 2009;
10: 60.
Karlsson H, Joukamaa M, Lehtinen V. Differences between patients with identified and not identified psychiatric
disorders in primary care. Acta psychiatr Scand. 2000; 102: 354-358.
Armstrong D, Earnshaw G. What constructs do GPs use when diagnosing psychological problems? British Journal of
General Practice. 2004; 54: 580-3.
Clarke DM, Cook K, Smith GC, Piterman L. What do general practitioners think depression is? A taxonomy of distress
and depression for general practice. MJA. 2008; 188: S110-13.
65 / 66
67. Semigestructureerd interview
Inleidingsvraag:
Krijgt u frequent te maken met psychiatrische ziektebeelden in uw
dagelijkse praktijk?
Denkt u dat de prevalentie in uw praktijk ongeveer dezelfde is als de
prevalentie in de algemene Belgische bevolking?
Wat denkt u dat de meest frequente psychiatrische diagnoses zijn
die gesteld worden door de huisarts?
Transitievraag: casus
Hoe pak je dit aan?
Welke mogelijke diagnoses komen in uw hoofd op?
Wat noteer je hiervan in het medisch dossier?
68. Semigestructureerd interview
Hoe komt u tot de diagnose van Stemmingsstoornissen?
Gebruikt u specifieke gestandaardiseerde vragenlijsten of criteria
om tot een diagnose te komen?
Zo ja, welke?
Zo nee, zijn er specifieke vragen die u altijd stelt?
Wat gaat u van dit alles in het dossier noteren?
Hoe komt u tot de diagnose van Angststoornissen?
Hoe komt u tot de diagnose van Afhankelijkheidsstoornissen
zoals alcoholmisbruik?
Hoe komt u tot de diagnose van een somatoforme stoornis /
somatisatiestoornis?