Ons industrieterrein echt duurzaam veranderd! Waarmee, hoe, waarom... Grad van Heck
Stel je je eens voor: jouw gebouw en terrein is toonaangevend op het gebied van duurzaam en flexibel bouwen. Leidend in de aanpak van energieverbruik, ruimtelijke aanpak. Dienstverlenend, oplossingsgericht en vol eigen initiatief. Zuinig in gebruik en goed leefbaar.
Hoe, waarmee, welk doel? Het is gelukt.
Kennismaking Duurzaam Doen Huis | domeindag Centrum Duurzaam | 5 maart 2015duurzame verhalen
Inspirerende domeinochtend Centrum Duurzaam.
Op donderdagochtend 5 maart 2015 waren ongeveer 80 docenten bouw en techniek te gast bij Centrum Duurzaam. Doelstelling van deze ochtend was om docenten iets te laten doen waar ze energie van krijgen aldus Roeland Westra. Door het volgen van een duurzame inspiratieroute maakten de docenten Drachten, Emmeloord en Sneek kennis met Centrum Duurzaam en het Duurzaam Doen Huis.
Duurzaamheidsroute
Alle docenten volgden een duurzaamheidsroute van een 6-tal korte duurzaamheidspitches. Zo was er een kennismaking met het Duurzaam Doen Huis en gaf IMI Hydronic een demonstratie van waterzijdig inregelen. De andere onderwerpen van de inspiratiepitches waren blowerdoortest, windenergie, gebouw beheer systemen en internationaal.
Duurzaam Doen Huis
In het Duurzaam Doen Huis staan praktijkopstellingen op het gebied van verwarming, afgiftesystemen, ventilatie, domotica, duurzame energieopwekking en verlichting. Op het gebied van duurzame installatietechniek, bouwkunde gericht op innovatieve en energiezuinige oplossingen is het Duurzaam Doen Huis voor studenten de laatste stap voor de praktijk. Voor bedrijven is het Duurzaam Doen Huis een innovatieve leeromgeving in het bij- en nascholen van medewerkers. Het Duurzaam Doen Huis is in samenwerking met fabrikanten ingericht.
ROC Friese Poort | Centrum Duurzaam
Centrum Duurzaam wil, als onderdeel van ROC Friese Poort, de kennis en ervaring bij het bedrijfsleven benutten voor het opleiden van jonge vakmensen in de praktische toepassing van innovatieve duurzame technieken. Tevens wil Centrum Duurzaam met goede en objectieve voorlichting de toepassing van deze technieken bij bedrijven en particulieren stimuleren. Kennis, ervaring en vakmanschap voor een duurzame wereld.
Ons industrieterrein echt duurzaam veranderd! Waarmee, hoe, waarom... Grad van Heck
Stel je je eens voor: jouw gebouw en terrein is toonaangevend op het gebied van duurzaam en flexibel bouwen. Leidend in de aanpak van energieverbruik, ruimtelijke aanpak. Dienstverlenend, oplossingsgericht en vol eigen initiatief. Zuinig in gebruik en goed leefbaar.
Hoe, waarmee, welk doel? Het is gelukt.
Kennismaking Duurzaam Doen Huis | domeindag Centrum Duurzaam | 5 maart 2015duurzame verhalen
Inspirerende domeinochtend Centrum Duurzaam.
Op donderdagochtend 5 maart 2015 waren ongeveer 80 docenten bouw en techniek te gast bij Centrum Duurzaam. Doelstelling van deze ochtend was om docenten iets te laten doen waar ze energie van krijgen aldus Roeland Westra. Door het volgen van een duurzame inspiratieroute maakten de docenten Drachten, Emmeloord en Sneek kennis met Centrum Duurzaam en het Duurzaam Doen Huis.
Duurzaamheidsroute
Alle docenten volgden een duurzaamheidsroute van een 6-tal korte duurzaamheidspitches. Zo was er een kennismaking met het Duurzaam Doen Huis en gaf IMI Hydronic een demonstratie van waterzijdig inregelen. De andere onderwerpen van de inspiratiepitches waren blowerdoortest, windenergie, gebouw beheer systemen en internationaal.
Duurzaam Doen Huis
In het Duurzaam Doen Huis staan praktijkopstellingen op het gebied van verwarming, afgiftesystemen, ventilatie, domotica, duurzame energieopwekking en verlichting. Op het gebied van duurzame installatietechniek, bouwkunde gericht op innovatieve en energiezuinige oplossingen is het Duurzaam Doen Huis voor studenten de laatste stap voor de praktijk. Voor bedrijven is het Duurzaam Doen Huis een innovatieve leeromgeving in het bij- en nascholen van medewerkers. Het Duurzaam Doen Huis is in samenwerking met fabrikanten ingericht.
ROC Friese Poort | Centrum Duurzaam
Centrum Duurzaam wil, als onderdeel van ROC Friese Poort, de kennis en ervaring bij het bedrijfsleven benutten voor het opleiden van jonge vakmensen in de praktische toepassing van innovatieve duurzame technieken. Tevens wil Centrum Duurzaam met goede en objectieve voorlichting de toepassing van deze technieken bij bedrijven en particulieren stimuleren. Kennis, ervaring en vakmanschap voor een duurzame wereld.
Trend: Energiebesparing in de bestaande bouw en nieuwbouw
Wouter Borsboom,
TNO
Compacte Warmteopslag
In de Icoonwoning te Heerhugowaard is met succes de eerste demonstrator van Compacte Warmteopslag getest. Deze door TNO ontworpen installatie geeft het principe aan dat het op het ene moment het overschot aan zonnewarmte opgeslagen kan worden in een mineraal. En op een ander moment komt deze warmte weer beschikbaar voor het verwarmen van de woning en de bereiding van tapwater. Deze revolutionaire vorm van energieopslag heeft het in zich om de cv-ketel en de warmtepomp (deels) overbodig te maken. Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over de resultaten van de testperiode en over de volgende stappen voor de marktintroductie van deze veel belovende techniek.
Dit is de morfologische kaart waarbij alle mogelijkheden die voor energetische renovatie in aanmerking komen op staan. De tweede kaart kan uitgebreid worden. Daars staan geen oplossingen, die mag je zelf uitbreiden en keuzes maken.
Workshop 1: Isolatie: principes, materialen en isolatieglasHendrik Postma
Bij het verduurzamen van je huis is isolatie een belangrijke eerste stap. Bas Kiefmann vertelde ons ons helder waar je op moet letten als je gevel (spouwmuur), vloer of dak van je huis wilt isoleren of glas wilt vervangen. En ook in welke gevallen isolatie niet mogelijk is of niet zo zinvol is.
Hoe werkt isolatie? welke materialen zijn er geschikt? hoe milieuvriendelijk zijn deze? hoe vermijd je het optreden van condensatie? aan welke kosten en terugverdientijden moet je denken bij de verschillende maatregelen?
Een principe waarbij men
uitgaat van het back-to-basic principe.
Dus veel passieve opwarming van
de lucht door middel van grote glasoppervlakten,
die via vides verspreid
wordt door de woning. Ventilatie zal
op een natuurlijke manier plaatsvinden,
waardoor de toepassing van onnodig
ingewikkelde installaties zoveel mogelijk
wordt voorkomen. Comfort, gemak en
lage energielasten staan centraal bij
deze ontwikkeling.
Een nieuw gebouw wordt doorgaans
ontworpen om minimaal 50 jaar te bestaan.
De levensduur van de installaties
is echter slechts een jaar of 15. Een huis
dat zonder kunstmatige hulpmiddelen
comfortabel en gezond is, is levensvatbaar.
Een energiezuinige woning die
zonder onnodig ingewikkelde installaties
mee kan gaan met de tijd, heeft echt
toekomstwaarde. Dit wordt gerealiseerd
door voornamelijk gebruik te maken
van de meest duurzame energiebron,
de zon, en het natuurlijk ventileren van
de woningen zonder al te veel installaties
toe te passen.
Bodemenergie is de opslag en hergebruik van warmte en koude in de (ondiepe) bodem waardoor grote energiebesparing mogelijk is. Het is daarmee een onmisbare schakel in de energietransitie door energiebesparing en duurzame verwarming en koeling van gebouwen. Sinds 1990 wordt bodemenergie in Nederland toegepast en de toepassing groeit gestaag. Bodemenergie heeft in de regel een gezonde business case. De presentatie zal u de kansen tonen voor u als installateur.
Integraal energetisch ontwerpen van grote ruimtes (deel 1)ARCADIS Belgium
Presentatie van Bram De Meester over "Integraal energetisch ontwerpen van grote ruimtes". Onderdeel van infosessie NAV over efficiënt verwarmen van grote ruimtes.
De woningen en gebouwen die we op 12 en 14 november 2015 bezochten, tijdens de (bijna) Nul-op-de-meter route in Amsterdam. Georganiseerd door KvK en NEWNRG
Trend: Energiebesparing in de bestaande bouw en nieuwbouw
Wouter Borsboom,
TNO
Compacte Warmteopslag
In de Icoonwoning te Heerhugowaard is met succes de eerste demonstrator van Compacte Warmteopslag getest. Deze door TNO ontworpen installatie geeft het principe aan dat het op het ene moment het overschot aan zonnewarmte opgeslagen kan worden in een mineraal. En op een ander moment komt deze warmte weer beschikbaar voor het verwarmen van de woning en de bereiding van tapwater. Deze revolutionaire vorm van energieopslag heeft het in zich om de cv-ketel en de warmtepomp (deels) overbodig te maken. Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over de resultaten van de testperiode en over de volgende stappen voor de marktintroductie van deze veel belovende techniek.
Dit is de morfologische kaart waarbij alle mogelijkheden die voor energetische renovatie in aanmerking komen op staan. De tweede kaart kan uitgebreid worden. Daars staan geen oplossingen, die mag je zelf uitbreiden en keuzes maken.
Workshop 1: Isolatie: principes, materialen en isolatieglasHendrik Postma
Bij het verduurzamen van je huis is isolatie een belangrijke eerste stap. Bas Kiefmann vertelde ons ons helder waar je op moet letten als je gevel (spouwmuur), vloer of dak van je huis wilt isoleren of glas wilt vervangen. En ook in welke gevallen isolatie niet mogelijk is of niet zo zinvol is.
Hoe werkt isolatie? welke materialen zijn er geschikt? hoe milieuvriendelijk zijn deze? hoe vermijd je het optreden van condensatie? aan welke kosten en terugverdientijden moet je denken bij de verschillende maatregelen?
Een principe waarbij men
uitgaat van het back-to-basic principe.
Dus veel passieve opwarming van
de lucht door middel van grote glasoppervlakten,
die via vides verspreid
wordt door de woning. Ventilatie zal
op een natuurlijke manier plaatsvinden,
waardoor de toepassing van onnodig
ingewikkelde installaties zoveel mogelijk
wordt voorkomen. Comfort, gemak en
lage energielasten staan centraal bij
deze ontwikkeling.
Een nieuw gebouw wordt doorgaans
ontworpen om minimaal 50 jaar te bestaan.
De levensduur van de installaties
is echter slechts een jaar of 15. Een huis
dat zonder kunstmatige hulpmiddelen
comfortabel en gezond is, is levensvatbaar.
Een energiezuinige woning die
zonder onnodig ingewikkelde installaties
mee kan gaan met de tijd, heeft echt
toekomstwaarde. Dit wordt gerealiseerd
door voornamelijk gebruik te maken
van de meest duurzame energiebron,
de zon, en het natuurlijk ventileren van
de woningen zonder al te veel installaties
toe te passen.
Bodemenergie is de opslag en hergebruik van warmte en koude in de (ondiepe) bodem waardoor grote energiebesparing mogelijk is. Het is daarmee een onmisbare schakel in de energietransitie door energiebesparing en duurzame verwarming en koeling van gebouwen. Sinds 1990 wordt bodemenergie in Nederland toegepast en de toepassing groeit gestaag. Bodemenergie heeft in de regel een gezonde business case. De presentatie zal u de kansen tonen voor u als installateur.
Integraal energetisch ontwerpen van grote ruimtes (deel 1)ARCADIS Belgium
Presentatie van Bram De Meester over "Integraal energetisch ontwerpen van grote ruimtes". Onderdeel van infosessie NAV over efficiënt verwarmen van grote ruimtes.
De woningen en gebouwen die we op 12 en 14 november 2015 bezochten, tijdens de (bijna) Nul-op-de-meter route in Amsterdam. Georganiseerd door KvK en NEWNRG
In het kader van het innovatieproject Zwartkruis een speciale lezing georganiseerd door Centrum Duurzaam over bitumineuze en duurzame dakbedekkingssystemen voor deelnemers van de technische- en bouwopleidingen. Verzorgd door Troelstra & De Vries uit IJlst.
Operatie Circulatie. Station Wijgmaal. Evelien WillaertEls Brouwers
13 juni 2019. Circulair denken en handelen kan ons een stevige stap op weg helpen naar een duurzame samenleving. Circulariteit heeft echter vele gradaties en is van toepassing op zowat alles. Dat maakt het ook een containerbegrip. Tijd dus om de zaken scherp te stellen! Het VRP-voorjaarscongres laat zien wat circulariteit kan betekenen voor onze ruimte en infrastructuur. Circulair denken kan de discipline van de ruimtelijke planning verrijken met verfrissende en onverwachte inzichten. Hoe kunnen we lokale stromen slim gebruiken? Wat zijn goede voorbeelden van flexibele circulaire ontwerpen die toelaten dat gebouwen makkelijk van functie kunnen veranderen/gerecycleerd kunnen worden? Hoe pas je circulaire principes toe op wijk- of gebiedsniveau? Aan de hand van verhelderende lezingen en circulaire projecten hopen we u te inspireren in uw planningspraktijk, bij uw ontwerpen of in uw beleid. Speciaal voor de gelegenheid presenteren de VRP en de Bond Beter Leefmilieu het Inspiratieboek ‘Circulaire Ruimte’.
Gastles Strukton over Duurzaam Vakmanschap voor BBL-studenten Technicus Engin...duurzame verhalen
‘Techniek heeft de toekomst’, openen Emma Rijpstra en Arie de Haan van Strukton Worksphere hun verhaal. ‘De integrale benadering die jullie meekrijgen tijdens de opleiding Smart Energy geeft jullie bovendien een solide basis.’ Op maandag 22 november 2021 gaven Rijpstra en De Haan een gastles in het kader van keuzedeel Duurzaam Vakmanschap. Daar bespraken ze praktische oplossingen voor uitdagingen tijdens de dagelijkse werkzaamheden van de 12 BBL-studenten Technicus Engineering (Smart Energy).
Van een gedateerd onderkomen naar een duurzaam en dynamisch gebouw. Dat was kort door de bocht de transitie die KWR voor ogen had toen het onderzoeksinstituut zijn
verhuisplannen openbaar maakte. Ruim twee jaar na oplevering kan wel gezegd worden dat het instituut geslaagd is in zijn opzet. Zo werd het nieuwe KWR-gebouw door de Bond van Nederlandse Architecten uitgeroepen tot meest ‘stimulerende omgeving’ van Nederland. Dat is mede te danken aan de innovatieve installatietechniek.
Op afzienbare termijn zal de EPC (EnergiePrestatieCoëfficiënt) worden vervangen door de eisen voor BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw). Dat heeft consequenties voor alle nieuwe gebouwen: er komen andere berekeningen aan te pas en er moet aan heel andere criteria worden voldaan. Wat zijn de belangrijkste kansen en struikelblokken.
Startel is de organisatie die het gebruikt maakt van de oude gebouwen van J.C Kapteyn Observatorium. Vanaf de aankoop van het object zijn ze bezig geweest het verduurzamen van het gebouw en de resultaten zijn te zien in de presentatie.
Studenten Onderwijsassistent bedenken duurzame techniekles voor basisscholenduurzame verhalen
“Wij vragen jullie een les of activiteit te bedenken voor basisschoolleerlingen van de Willem-Alexanderschool in Leeuwarden”, vertelt Lisette Doze, docent Omgangskunde van ROC Friese Poort. “Het is de bedoeling dat het thema duurzaamheid hier duidelijk in naar voren komt.” Op woensdag 18 mei 2022 ontvingen tweedejaarsstudenten Onderwijsassistent informatie en volgden ze een gastles om de komende weken een duurzame techniekles te bedenken. Op 3 juli 2022 presenteren ze hun ideeën hiervoor aan de basisschool.
Klik door voor het volledige bericht:
https://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/onderwijsassistenten-bedenken-duurzaam-leermiddel-voor-basisscholen/
Op 5 april 2018 organiseerde Booosting een projectbezoek naar The Green Village met als thema Energie. TGV is een proeftuin voor duurzame innovaties op de campus van TU Delft.
Een van de ontwikkelingen is het te bouwen volledig glazen huis: het CoCreation Center. Hier de lezing "Meer glas, minder gas" van prof. Peter Luscuere, hoogleraar Building Services - TUD AE&T.
https://booosting.nl/event/show/id/292
Similar to Passief bouwen: waarom en hoe? (PassiefBouwen Event) (20)
Essay Innovatie- en Industriebeleid (Dany Jacobs en Evert-Jan Velzing)VNUExhibitions
Essay Innovatie- en Industriebeleid (Dany Jacobs en Evert-Jan Velzing), gespresenteerd op het 4e Nationaal Industrie Debat in Jaarbeurs Utrecht (2 oktober 2013).
Tijdens het 4e Nationaal Industrie Debat, op 2 oktober 2013 in Jaarbeurs Utrecht, werd de Monitor Technische Arbeidsmarkt 2013 gepresenteerd. SEO Economisch Onderzoek heeft deze opgesteld in opdracht van het landelijke samenwerkingsverband TechniekTalent.nu.
Nut, Noodzaak en toepassing van zonnewarmte (Solar Event)
Passief bouwen: waarom en hoe? (PassiefBouwen Event)
1. Passief Bouwen:
waarom en hoe?
Ontwerpen en bouwen vanuit een visie
ir. H.J.J. (Harm) Valk
senior adviseur Energie & Duurzaamheid
2. Passief Bouwen
• Kenmerken
o hoogwaardige thermische schil
o goed comfort in alle seizoenen
o lage energievraag / energiekosten
• Passief Bouwen = zonbewust ontwerpen
o glas op zuiden (warmtewinst in winter)
o overstekken, zonwering en zomernachtventilatie
(zomerperiode)
o gebruik van actieve zonne-energie t.b.v. warmtapwater
o Passief Bouwen = zonbewust ontwerpen
• Winter: berekenen
• Zomer: ontwerpen
4. Eisen Passief Bouwen
Fase 1: Ontwerpcertificaat
• Warmtevraag ≤ 15 kWh/m2 (nieuwbouw)
Warmtevraag ≤ 25 kWh/m2 (renovatie)
• Primaire energie apparaten, warmtapwater en
ruimteverwarming en koeling ≤ 120 kWh/m2
Fase 2: Uitvoeringscertificaat
• Thermografie
• Luchtdoorlatendheid: (infiltratie ≤ 0,6 h-1 bij 50 Pa)
• Ventilatiedebietmeting
• Tenminste 2 kwaliteitscontroles
5. • Passief Bouwen start bij stedenbouwkundig ontwerp:
verkaveling
• VO: ontwerp glasoppervlakken op zuid-oriëntatie
(nb: risico hoge temperatuur in zomerperiode)
Oriëntatie Warmtevraag voor
verwarming in kWh/m2
Eindwoning Tussenwoning
Zuid 15,0 10,7
Noord 17,6 12,7
West 17,7 12,9
Oost 17,1 12,4
Oriëntatie
6. Bouwkundige kenmerken
Zeer goede thermische isolatie en luchtdichtheid
• vloer, gevel en dak Rc ≥ 6,5 - 10,0 (m2·K)/W
• kozijn en drievoudig glas U ≤ 0,8 W/(m2·K)
• geïsoleerde deuren Udeur ≤ 0,8 W/(m2·K)
• aansluitingen Ψe < 0,01 (geen koudebruggen)
• luchtdichtheid n50 0,6 h1
7. Gevels
Passief Bouwen in elk bouwsysteem mogelijk
22-9-2013 7
KZS / betoncasco:
• Massief
• Thermisch massa
• Veelal i.c.m. hoogwaardige
isolatie (PIR/PUR)
8. Gevels
Houtskeletbouw:
• Prefab, snelle montage
• Geen bouwvocht
• Isolatie tussen de stijlen
• Voorzien van elektraspouw,
i.v.m. dampdichte folie
22-9-2013 8
9. Gevels
Steenachtig (massief passief):
• Prefab beton: goede basis
• Stapelbouw: aandacht vereist
met name voor luchtdichtheid
• Compacte bouwmethode,
afhankelijk van gevelafwerking
– metselwerk
– pleisterwerk
– varianten van buitengevelisolatie
22-9-2013 9
10. Kozijnen en ramen
• Kozijnen met lage U-waarde
(Uw = 0,8 W/m2K)
• Drievoudige beglazing
• Om warmteverlies te beperken kozijnen
in het hart van de constructie plaatsen
22-9-2013 10
12. Zomernachtventilatie
• Gebruik lagere buitentemperatuur ‘s nachts
• Avond en ‘s nachts: dwarsventilatie door het openen van
de luiken/ramen en het dakraam (trap als schoorsteen)
• inbraakwerend rooster + insectengaas
13. • Passief Bouwen: zeer hoge luchtdichtheid n50 ≤ 0,6 h1
• Zeer nauwkeurige detaillering en uitvoering
• Controle door luchtdoorlatendheidsmeting
Nodig voor: comfort, energie, voorkomen inwendige
condensatie (behoud constructie)
Luchtdichtheid = kierdichtheid
14. Luchtdichtheid
Maatregelen niveau Passief Bouwen o.a.:
• Dubbele luchtdichtingen in de draaiende delen
• Aansluitnaden aftapen
• Kabel- en leidingdoorvoeren afplakken
• Gebruik prefab manchetten
• Overlappen van dampremmende folie;
• Geen doorbrekingen dampremmende folie (gebruik
voorzetwand voor de elektra- en waterleidingen)
14
15. Drie “ventilatiesystemen”
Balansventilatie met WTW
• Vooral in de winterperiode
• Focus op goede bouwkwaliteit bij maximale
energiezuinigheid
Tussenseizoen: natuurlijk / dwarsventilatie via te openen
ramen
Zomer: warmte overdag buiten houden
(WTW helpt daarbij) + nachtventilatie
15
16. • Beperkt verwarmingssysteem
met geringe capaciteit
• Gebalanceerde ventilatie met
WTW en 100% bypass
• Zonneboiler en geïsoleerde
leidingen
• Warmwateraansluiting voor
vaatwasmachine en wasmachine
• Energiezuinige verlichting
Installatietechnisch
17. Geluid van installaties
Invloedsfactoren
• Bron (installatie t.p.v. opstelplaats)
• Weerstand in de kanalen / leidingen
• Componenten in de ruimte (roosters / verwarmingslichamen)
• Montage (gewicht bevestigingsconstructie > 200 kg/m²)
• Constructie om de installatie aanwezig (technische ruimte)
• Situering technische ruimte t.o.v. verblijfsruimten