1. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 1 of 14
Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng
trong PHP
M c : Trung bình
Nathan A. Good, K s tr ng, t v n, Freelance Developer
13 06 2009
V i các c tính c a ngôn ng h ng i t ng (OO) c a PHP, n u b n còn ch a t o ra các
ng d ng c a b n v i các nguyên t c OO (object-oriented) trong tâm trí, thì b y thói quen
này s giúp b n b t u quá trình chuy n ti p gi a l p trình th t c và l p trình h ng i
t ng.
Trong nh ng ngày u c a l p trình PHP, mã PHP ã b gi i h n là ngôn ng theo th t c v b n ch t. Mã
theo th t c (Procedural code) mô t cách s d ng các th t c cho các kh i xây d ng c a ng d ng. Các
th t c cung c p m t m c tái s d ng nh t nh khi cho phép các th t c c g i b i các th t c khác.
Tuy nhiên, dù không có các k t c u c a ngôn ng h ng i t ng, m t l p trình viên v n có th a thêm
các c tr ng OO vào trong mã PHP. S có m t chút khó kh n h n và có th làm cho mã khó c h n b i
vì nó pha tr n các m u (ngôn ng theo th t c v i thi t k OO gi ). Các k t c u OO trong mã PHP — nh
là kh n ng nh ngh a và s d ng các l p, kh n ng xây d ng các m i quan h gi a các l p có s d ng
quy n th!a k và kh n ng nh ngh a các giao di n — s làm cho vi c xây d ng mã tuân th các thói
quen th c hành OO t t d" dàng h n nhi u.
Trong khi các thi t k theo th t c thu n túy không có nhi u tính mô un v n ch y t t, các l i th c a thi t
k OO s xu t hi n trong khâu b o trì. B i vì m t ng d ng i n hình s dành r t nhi u th#i gian s ng c a
nó cho vi c b o trì, b o trì mã có chi phí r t cao trong su t cu c #i c a m t ng d ng. Nó c$ng có th d"
dàng b b% quên trong lúc phát tri n. N u b n ang trong m t cu c ua làm cho ng d ng c a b n c
phát tri n và tri n khai, tính d" b o trì v dài h n có th t m lùi xu ng gh sau, hãy cho m t cái gì ó
b t u ho t ng ã.
Tính mô un (Modularity) — m t trong nh ng c tr ng then ch t c a thi t k OO t t — giúp cho vi c
b o trì này. Tính mô un giúp bao gói các thay &i, s làm cho m r ng và s a &i ng d ng theo th#i gian
d" dàng h n.
Trong khi có nhi u h n b y thói quen xây d ng ph n m m OO v t&ng th , b y thói quen sau ây là
nh ng gì b n c n làm cho mã c a b n phù h p v i các tiêu chu'n thi t k OO c b n. Chúng cho b n
m t n n t ng v ng ch c nh# ó b n có th b& sung thêm các thói quen OO và xây d ng ph n m m d"
dàng c b o trì và c m r ng. Các thói quen nh m t i m t s trong các c tr ng then ch t c a tính
mô un. ( bi t thêm thông tin v l i ích c a thi t k OO, c l p v i ngôn ng , xem Tài nguyên.
B y thói quen t t v OO trong PHP là:
1. Hãy khiêm t n.
2. Hãy là m t láng gi ng t t.
3. Tránh nhìn vào Medusa.
4. Gi v ng nguyên t c liên k t y u nh t.
5. B n là cao su, tôi là keo dán.
6. Duy trì m t gia ình.
7. Ngh n các m u.
Hãy khiêm t n
Hãy khiêm t n là tránh t tr ng mình ra trong tri n khai th c hi n các l p và các hàm c a b n. Vi c che
gi u thông tin là m t thói quen c b n. B n s có m t th#i gian khó kh n xây d ng b t k) các thói quen
nào khác, cho n khi b n ã t p c thói quen che gi u các chi ti t tri n khai th c hi n c a b n. Che

2. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 2 of 14
gi u thông tin c$ng c g i là s bao gói (encapsulation).
Có r t nhi u lý do t i sao tr c ti p l ra các tr #ng công c ng là m t thói quen x u. (i u quan tr ng
nh t trong s ó là nó không l i cho b n m t tùy ch n nào n u m t cái gì ó trong tri n khai th c hi n
c a b n thay &i. B n s d ng các khái ni m OO cô l p s thay &i và vi c bao gói óng m t vai trò
không th thi u c trong vi c b o m r*ng b t k) s thay &i nào mà b n th c hi n không ph i là m t
ki u virút trong t nhiên. Nh ng thay &i ki u Virút là nh ng thay &i b t u là nh% — gi ng nh vi c
thay &i m t m ng ch a ba ph n t thành ch+ ch a có hai. ( t nhiên, b n nh n th y r*ng b n ang thay
&i càng ngày càng nhi u mã c a b n thích nghi v i m t thay &i l ra là không áng k .
M t cách n gi n b t u che gi u thông tin c a b n là gi các tr #ng riêng t (private) và ch+ l
chúng thông qua các hàm truy c p công c ng, gi ng nh các c a s& trong nhà b n. Thay vì có toàn b c
m t b c t #ng m toang ra bên ngoài, thì b n ch+ có m t ho c hai c a s&. (Tôi nói thêm v hàm truy c p
công c ng trong "Thói quen t t: S d ng hàm truy c p công c ng").
Ngoài vi c cho phép các tri n khai th c hi n c a b n di"n ra sau b c màn i v i các thay &i, vi c s
d ng nh ng hàm truy c p công c ng thay vì tr c ti p l các tr #ng cho phép b n xây d ng thêm d a
trên tri n khai th c hi n n n t ng c a b n b*ng cách è lên (overriding) tri n khai th c hi n c a m t hàm
truy c p làm m t cái gì ó h i khác v i hành vi ng x c a cha m,. Nó c$ng cho phép b n xây d ng
m t tri n khai th c hi n tr!u t ng (abstract) trì hoãn vi c tri n khai th c hi n th c t các l p è lên
n n t ng ã có.
Thói quen x u: l các tr ng công c ng
Trong ví d mã x u trong Li t kê 1, các tr #ng c a các i t ng Person c l ra tr c ti p nh là các
tr #ng công c ng thay vì qua các hàm truy c p. Trong khi hành vi này r t cám d-, c bi t là cho các i
t ng d li u ít quan tr ng, thì nó l i h n ch b n.
Li t kê 1. Thói quen x u v vi c l các tr ng công c ng
!" #$ %#
!" #& #
!"
!"
"
N u có b t k) i u gì thay &i v i m t i t ng, b t k) mã nào s d ng nó c$ng c n ph i thay &i theo.
Ví d , n u h , tên, tên m c a m t ng #i ã c bao b c trong m t i t ng PersonName, b n s c n
ph i s a &i t t c các mã c a b n cho phù h p v i s thay &i ó.
Thói quen t t: S d ng các hàm truy c p công c ng
B*ng cách s d ng các thói quen OO t t (xem Li t kê 2), cùng m t i t ng bây gi# có các tr #ng riêng
t thay cho các tr #ng công c ng và các tr #ng riêng t c tr ng ra m t cách th n tr ng v i th gi i
bên ngoài b*ng các ph ng th c get và set công c ng, c g i là nh ng hàm truy c p (accessors).
Nh ng hàm truy c p bây gi# cung c p m t cách công c ng nh n thông tin t! l p PHP c a b n sao cho
n u có thay &i gì trong các tri n khai th c hi n c a b n, thì ít có kh n ng là b n c n ph i thay &i t t c
các mã ã s d ng l p y.
Li t kê 2. Thói quen t t s d ng nh ng hàm truy c p công c ng
'

3. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 3 of 14
'
'
'
' '
' !"
' '
' ' !"
' '(
' !"
' '(
' ' !"
' ')
' !"
' ')
' ' !"
' '*
' !"
' '*
'
!" ' #$ %#
!" '( #& #
!" '
!" '(
"
Tho t nhìn i u này có v. s thêm nhi u công vi c h n và có th th c s là nhi u vi c h n m t tr c.
Tuy nhiên, th #ng vi c áp d ng thói quen OO t t s c n bù l i trong lâu dài v sau, b i vì các thay
&i trong t ng lai c c ng c ch c ch n.
Trong phiên b n mã c hi n th trong Li t kê 3, tôi ã thay &i vi c tri n khai th c hi n bên trong s
d ng m t m ng k t h p cho các ph n c a tên. Lý t ng ra, ph i có nhi u x lý l-i h n và ki m tra c'n
th n h n xem ph n t ó có t/n t i không, nh ng m c ích c a ví d này là cho th y làm th nào các
mã s d ng l p c a tôi không c n ph i thay &i — th t h nh phúc là nó không bi t c v s thay &i l p
c a tôi. Hãy nh r*ng lý do ch p nh n các thói quen OO là bao gói c'n th n các thay &i cho mã c a
b n có kh n ng m r ng h n và d" b o trì h n.
Li t kê 3. M t s a i khác theo thói quen t t này v i vi c tri n khai th c hi n bên trong khác i
'
' '
' !" +, ,-
' '

4. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 4 of 14
' ' !" +, ,-
' '(
' !" +, ,-
' '(
' ' !" +, ,-
./ ' %%% /.
./
/ 0 ' ' ' ' ' 12 ' 1 ' '
/ ' % 3 ' 1 ' ' %
/.
!" ' #$ %#
!" '( #& #
!" '
!" '(
"
Hãy là m t láng gi ng t t
Khi b n xây d ng m t l p, nó c n x lý l-i riêng c a mình m t cách thích h p. N u l p không bi t làm
th nào x lý các l-i, nó c n gói chúng theo m t nh d ng mà ng #i g i nó hi u c. Ngoài ra, tránh
tr v các i t ng không t/n t i (null) hay trong tr ng thái không h p l . Nhi u tr #ng h p, b n có th
làm i u này n gi n b*ng cách ki m tra các i s và a ra các ngo i l c th nói lý do t i sao các
is c cung c p không h p l . Khi b n xây d ng thói quen này, nó có th ti t ki m cho b n — và
nh ng ng #i ang b o trì mã c a b n ho c ang s d ng các i t ng c a b n — r t nhi u th#i gian.
Thói quen x u: Không x lý các l i
Xem xét ví d hi n th trong Li t kê 4, trong ó ch p nh n m t s i s và tr v m t i t ng Person
v i m t s các giá tr ã c i n vào. Tuy nhiên, trong ph ng th c parsePersonName() không có
xác nh n h p l xem li u bi n $val c cung c p là b*ng null, là m t chu-i ký t có chi u dài b*ng
không hay là m t chu-i ký t mà khuôn d ng sai, không phân gi i c. Ph ng th c parsePersonName
() không tr v m t i t ng Person mà tr v null. Các qu n tr viên ho c các l p trình viên s d ng
ph ng th c này có th ph i vò u b t tai và — ít nh t c$ng là — i n ch- ph i b t u thi t l p các
i m ng t và g0 r i k ch b n l nh PHP.
Li t kê 4. Thói quen x u không a ra hay không x lý các l i
4'
' ' ' '2
' #2#2 " 5
' ' #2#2 .. 6 ' '2 '
!" '( ' +7-
!" ') ' +5-
'
Ph ng th c parsePersonName() trong Li t kê 4 có th c s a &i kh i t o i t ng Person bên
ngoài i u ki n if, khi m b o r*ng b n luôn luôn nh n m t i t ng Person h p l . Tuy nhiên, b n s
nh n c m t Person mà các thu c tính còn ch a c thi t l p, i u này c$ng không a b n n m t

5. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 5 of 14
v trí t t h n.
Thói quen t t: M i mô un x lý các l i riêng c a nó
Thay vì m c cho ng #i g i l p c a b n ph%ng oán, hãy ch ng ki m tra tính h p l c a các i s .
N u m t bi n ch a thi t l p không th t o ra m t k t qu h p l , hãy ki m tra bi n và a ra m t
InvalidArgumentException. N u chu-i ký t không th tr ng r-ng ho c ph i có m t nh d ng c th ,
hãy ki m tra nh d ng và a ra m t ngo i l . Li t kê 5 bi u th làm th nào t o ra các ngo i l c a
riêng b n, c$ng nh m t s i u ki n m i trong ph ng th c parsePerson() gi i thích m t s các
xác nh n h p l ban u.
Li t kê 5. Thói quen t t a thêm các báo l i
8 1 ) '0 ' ' 1 9 0 '
4'
' ' ' '2
: '
' 8 1 ) '0 ' #8 1 '%#
: ' ;; ' 5
' 8 16 '0 ' #$ ' ! ' %#
"
Dòng d i áy là cái mà b n mu n m i ng #i có th s d ng l p c a b n mà không ph i bi t các ho t
ng bên trong c a nó. N u h s d ng nó không úng ho c theo cách mà b n ã không d nh, h
không ph i ph%ng oán lý do t i sao nó không ho t ng. V i t cách là m t láng gi ng t t, b n hi u r*ng
m i ng #i s d ng l i l p c a b n mà không ph i là các th y bói và do ó b n nên lo i b% vi c ph%ng
oán ó.
Tránh nhìn vào Medusa
Khi tôi l n u tiên h c v các khái ni m OO, tôi ã nghi ng# r*ng các giao di n là th c s có ích hay
không. M t /ng nghi p c a tôi ã nêu ra phép so sánh vi c không s d ng các giao di n gi ng nh ang
nhìn vào cái u c a Medusa. Trong th n tho i Hy L p, Medusa là m t qu1 cái có b tóc là nh ng con r n.
B t k) ng #i nào mà nhìn th2ng vào nó s bi n thành á. Perseus, ng #i ã gi t Medusa, ã có th i phó
v i con qu1 b*ng cách nhìn vào hình nh ph n chi u c a nó trong cái khiên c a anh, vì v y không b bi n
thành á.
Giao di n là t m g ng c a b n i phó v i Medusa. Khi b n s d ng m t tri n khai th c hi n c th ,
rõ ràng, mã c a b n ph i thay &i n u mã tri n khai th c hi n c a b n thay &i. Vi c s d ng tr c ti p các
tri n khai th c hi n s h n ch các tùy ch n c a b n, gi ng nh b n ã bi n các l p c a b n thành á.
Thói quen x u: Không s d ng các giao di n
Li t kê 6 hi n th m t ví d n p i t ng Person t! m t c s d li u. Nó nh n tên person và tr v
i t ng Person phù h p l y t! c s d li u.
Li t kê 6. Thói quen x u không s d ng các giao di n
<= 1
' ' 2

6. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 6 of 14
./ ' ' 1 ' 2 ' ' %%% /.
!" ' #$ %#
!" '( #& #
'
./ 8 1 ' ' 1 ' %%% /.
1 <= 1
1 !" ' #& #2 #< #
!" '
!" '(
"
Mã n p Person t! c s d li u là t t cho n khi có m t s i u gì ó thay &i trong môi tr #ng. Ví
d , n p Person t! c s d li u có th là t t cho phiên b n u tiên c a ng d ng, nh ng i v i phiên
b n th hai, b n có th c n ph i thêm các kh n ng n p person t! m t d ch v web. V b n ch t, l p ã
bi n thành á vì nó ang tr c ti p s d ng l p tri n khai th c hi n và bây gi# r t d" h%ng n u thay &i.
Thói quen t t: S d ng các giao di n
Li t kê 7 cho th y m t ví d v mã mà s không thay &i khi m t cách n p m i tr thành s3n có cho ng #i
s d ng và c tri n khai th c hi n. Ví d cho th y m t giao di n c g i là PersonProvider, có khai
báo ch+ m t ph ng th c. N u mã b t k) s d ng PersonProvider, thì mã ó s b ng n c n không
c s d ng tr c ti p các l p tri n khai th c hi n. Thay vào ó, nó s d ng PersonProvider gi ng nh
ó là m t i t ng th c s .
Li t kê 7. Thói quen t t v s d ng các giao di n
' 1
' ' 2
<= 1 ' 1
' ' 2
./ ' 1 ' ' ' 1 ' 2 ' ' %%% /.
!" ' #$ %#
!" '( #& #
'
1 ) '
' ' ' ' 1 '
' ,1 ' ,
' <= 1
' 1
,1 ' ,
./ 8 1 ' ' 1 ' %%% /.
1 1 ) ' >> ' 1
1 !" ' #& #2 #< #
!" '
!" '(
"
Khi b n s d ng các giao di n, c g ng tránh tham chi u tr c ti p n các l p tri n khai th c hi n. Thay
vào ó, hãy s d ng m t cái gì ó bên ngoài i t ng c a b n cung c p cho b n vi c tri n khai th c
hi n úng. N u l p c a b n n p vi c tri n khai th c hi n d a trên m t s logic, nó v n c n yêu c u các

7. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 7 of 14
nh ngh a c a t t c các l p tri n khai th c hi n và i u này s không a b n ti n thêm bao nhiêu.
B n có th s d ng m t m u nhà máy (Factory) t o ra m t cá th c a m t l p tri n khai th c hi n giao
di n c a b n. M t ph ng th c factory, theo quy c, b t u b*ng vi c t o và tr v m t giao di n.
Nó có th nh n b t k) i s nào c n thi t cho ph ng th c factory c a b n tìm ra l p tri n khai th c
hi n nào là m t l p úng tr v .
Trong Li t kê 7, ph ng th c createProvider() n gi n ch+ dùng m t bi n $type. N u $type c
thi t l p là c s d li u, ph ng th c database, s tr v m t cá th c a DBPersonProvider. B t k)
vi c tri n khai th c hi n m i n p nhi u Person t! m t kho l u tr không c n b t k) s thay &i nào
trong l p có s d ng ph ng th c Factory và giao di n. DBPersonProvider th c hi n giao di n
PersonProvider và có tri n khai th c hi n th c t ph ng th c getPerson() bên trong nó.
Gi v ng nguyên t c liên k t y u nh t
L p ghép l ng các mô un c a b n là m t vi c t t; nó là m t trong các tính ch t cho phép b n óng gói
s thay &i. Hai trong s các thói quen khác — "Hãy khiêm t n" và "Tránh nhìn vào Medusa" — giúp b n
làm vi c theo h ng xây d ng các mô un c l p ghép l%ng. ( l p ghép l%ng các l p c a b n, hãy phát
tri n c tính cu i cùng b*ng cách xây d ng thói quen v vi c làm gi m s ph thu c gi a các l p c a
b n.
Thói quen x u: L p ghép ch t
Trong Li t kê 8, vi c làm gi m s ph thu c không nh t thi t là làm gi m các s ph thu c i v i trình
khách s d ng m t i t ng. Thay vào ó, ví d minh ho vi c làm gi m các s ph thu c vào m t l p
chính xác và t i thi u s ph thu c này i v i các l p khác.
Li t kê 8. Thói quen x u v l p ghép ch t t it ng Address
? @ #%.611 ) '' % #
611
' 11 9 7
' 11 9 A
' '
' ' ' .. %%%
' ' B 1
' '
' '611 9 7 7
' !" 11 9 7 7
./ 2 ' %%% /.
' 'B '
' ' !" '
' ' '
' # #
'' 8 611 ) ''
' # ' #
'' $ ' 611 ) ''
'' 611 ) ''
' '' !" ' ' !" '611 9 7 2
' !" '611 9 A 2
' !" 'B ' 2 ' !" '*' ' 2 ' !" ' ' B 1 2
' !" 'B '

8. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 8 of 14
11 611
11 !" '611 9 7 #7AC 6 *'%#
11 !" '611 9 A #*' A55#
11 !" 'B ' #6 ' #
11 !" '*' ' #6D#
11 !" ' ' B 1 #EEEEE!5555#
11 !" 'B ' #4*#
11 !" ' # ' #
#F #
11 !" ' # #
#F #
"
(o n mã g i ph ng th c format() c a m t i t ng Address có th trông r t n t ng — t t c m i
vi c mà nó làm là s d ng l p Address, g i ph ng th c format(), và th là xong. Ng c l i, l p
Address không may m n nh v y. Nó c n ph i bi t nhi u trình nh d ng (formatters) khác nhau cs
d ng nh d ng úng. (i u này có th làm cho i t ng Address không có kh n ng s d ng l i v i
nh ng ng #i khác, c bi t là n u m t ng #i nào khác không quan tâm n vi c s d ng các l p c a trình
nh d ng trong ph ng th c format(). M c dù mã ang s d ng Address hi n không có nhi u s ph
thu c, nh ng l p Address l i có m t s ph thu c, trong khi nó l ra ch+ là m t i t ng d li u n
gi n.
L p Address c l p ghép ch t v i các l p tri n khai th c hi n bi t cách làm th nào nh d ng
m t i t ng Address.
Thói quen t t: L p ghép l ng gi a các it ng
Khi xây d ng các thi t k OO t t, c n suy ngh v m t khái ni m g i là Phân tách các m i quan tâm
(Separation of Concerns-SoC). SoC có ngh a là b n c g ng phân tách các i t ng theo cái mà chúng
th c s dính líu n, do ó, làm l%ng vi c l p ghép. Trong l p Address ban u, nó ã ph i quan tâm n
vi c làm th nào nh d ng chính nó. (i u ó có l không ph i là m t thi t k t t. Thay vào ó, m t l p
Address c n lo l ng v các ph n c a Address, trong khi m t s ki u trình nh d ng lo l ng v vi c làm
th nào nh d ng úng các a ch+.
Trong Li t kê 9, mã nh d ng a ch+ c di chuy n n các giao di n, các l p tri n khai th c hi n và
m t nhà máy (factory) — hãy nh xây d ng thói quen "s d ng các giao di n". Bây gi#, l p
AddressFormatUtils có trách nhi m t o ra m t trình nh d ng và nh d ng m t Address. B t k) i
t ng khác nào bây gi# có th s d ng m t Address mà không c n ph i lo l ng v vi c ph i có c nh
ngh a v các trình nh d ng.
Li t kê 9. Thói quen t t v l p ghép l ng gi a các it ng
' 611 ) ''
' ' 11 9 72 11 9 A2 ' 2 ' ' 2
' B 1 2 '
$ ' 9 611 ) '' ' 611 ) ''
' ' 11 9 72 11 9 A2 ' 2 ' ' 2
' B 1 2 '
' ' #G F G F G 2 G G F G #2
11 9 72 11 9 A2 ' 2 ' ' 2 ' B 1 2 '
8 611 ) '' ' 611 ) ''
' ' 11 9 72 11 9 A2 ' 2 ' ' 2
' B 1 2 '
' ' #G G 2 G 2 G G G #2
11 9 72 11 9 A2 ' 2 ' ' 2 ' B 1 2 '

9. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 9 of 14
611 ) '4'
' ' ' '611 ' 2 11
'' 611 ) '4' >> ' 611 ) '' '
' '' !" ' 11 !" '611 9 7 2
11 !" '611 9 A 2
11 !" 'B ' 2 11 !" '*' ' 2
11 !" ' ' B 1 2
11 !" 'B '
' ' ' ' ' 611 ) '' '
' # #
'' 8 611 ) ''
' # ' #
'' $ ' 611 ) ''
'' 611 ) ''
' ''
11 611
11 !" '611 9 7 #7AC 6 *'%#
11 !" '611 9 A #*' A55#
11 !" 'B ' #6 ' #
11 !" '*' ' #6D#
11 !" ' ' B 1 #EEEEE!5555#
11 !" 'B ' #4*#
611 ) '4' >> '611 # ' #2 11
#F #
611 ) '4' >> '611 # #2 11
#F #
"
M t h n ch , t t nhiên, là b t c khi nào s d ng các m u hình s3n, th #ng c$ng có ngh a là s l ng các
t o ph'm (các l p, các t p tin) t ng lên. Tuy nhiên, i u này c bù p b*ng vi c gi m công s c b o trì
trong m-i l p và có th c gi m nhi u h n n a n u có c kh n ng s d ng l i úng cách.
B n là cao su; tôi là keo dán
Các thi t k OO k t dính cao là r t t p trung và c t& ch c thành các mô un liên quan. Tìm hi u k
"các m i quan tâm" là r t quan tr ng trong vi c xác nh t& ch c các hàm và các l p nh th nào k t
dính ch t ch .
Thói quen x u: K t dính th p
Khi m t thi t k có k t dính th p, nó có các l p và các ph ng th c không c nhóm l i thích h p. Thu t
ng mã spaghetti th #ng c s d ng mô t các l p và các ph ng th c c gói chung v i nhau và
có k t dính th p. Li t kê 10 cung c p m t ví d v mã Spaghetti. L p t&ng quát Utils s d ng nhi u i
t ng khác nhau và có r t nhi u s ph thu c. Nó làm m-i th m t tí, làm cho khó có th s d ng l i.
Li t kê 10. Thói quen x u v k t dính th p
4'
' ' ' '611 '3 2 11 72
11 A2 ' 2 ' '
' # 11 ' #
' ' ' ' '3 2 2

10. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 10 of 14
' # #
' ' ' 611 '3 2
.. ' ' 1 ' 2 ' %%%
' 611
' ' ' 3 '3 2
.. ' ' 1 ' 2 ' %%%
' 3
"
Thói quen t t: Gi v ng nguyên t c k t dính cao
K t dính cao có ngh a là các l p và các ph ng th c có liên quan v i nhau c nhóm l i. Khi các ph ng
th c và các l p có k t dính cao, b n có th d" dàng tách ra toàn b nhóm mà không nh h ng n thi t
k . Các thi t k có k t dính cao t o ra c h i cho l p ghép l%ng. Li t kê 11 hi n th hai trong s các
ph ng th c c t& ch c t t h n thành l p. L p AddressUtils có ch a các ph ng th c làm vi c
v i các l p Address và cho th y s k t dính cao gi a các ph ng th c có liên quan n a ch+. T ng t ,
PersonUtils ch a các ph ng th c làm vi c riêng v i các i t ng Person. Hai l p m i này v i
các ph ng th c k t dính cao c a chúng s l p ghép l%ng vì chúng có th c s d ng hoàn toàn c l p
v i nhau.
Li t kê 11. Thói quen t t v k t dính cao
611 4'
' ' ' '611 '3 2 11 72
11 A2 ' 2 ' '
' # 11 ' #
' ' ' 611 '3 2
.. ' ' 1 ' 2 ' %%%
' 611
4'
' ' ' ' '3 2 2
' # #
' ' ' '3 2
.. ' ' 1 ' 2 ' %%%
'
"
Duy trì m t gia ình
Tôi th #ng nói v i m i ng #i trong các nhóm ph n m m, mà tôi làm lãnh k thu t o hay ki n trúc s
r*ng k. thù l n nh t c a các ngôn ng OO là hành ng sao chép và dán. Khi ch a có thi t k OO chu'n

11. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 11 of 14
b tr c, không có gì . ra nhi u l n x n h n là vi c sao chép mã t! m t t p tin này vào t p khác. B t c
khi nào mà b n nh sao chép mã t! m t l p này t i m t l p ti p theo, hãy d!ng l i và xem xét làm sao có
th s d ng các h th ng th b c c a l p s d ng các ch c n ng t ng t hay gi ng nhau. B n s th y
r*ng trong nhi u tr #ng h p, v i thi t k t t, vi c sao chép mã là hoàn toàn không c n thi t.
Thói quen x u: Không s d ng h th ng th b c các l p
Li t kê 12 cho th y m t ví d n gi n c a các l p b ph n. Chúng b t u v i các tr #ng và các ph ng
th c gi ng h t — v lâu dài s không t t khi ng d ng có th ph i thay &i. N u có m t khi m khuy t
trong l p Person có nhi u kh n ng c$ng s là m t khi m khuy t trong l p Employee vì nó xu t hi n
qua tri n khai th c hi n b*ng cách sao chép gi a hai l p.
Li t kê 12. Thói quen x u không s d ng các h th ng th b c
'
'
0
'
'
"
Quy n th a k là m t thói quen khó b t u áp d ng vì thông th #ng, vi c phân tích xây d ng các mô
hình quy n th!a k úng n có th m t nhi u th#i gian. Ng c l i, s d ng Ctrl+C và Ctrl+V xây
d ng m t tri n khai th c hi n m i ch+ m t vài giây. Tuy nhiên, kho ng th#i gian này th #ng r t nhanh
c bù p l i trong b o trì, n i ng d ng s th c t tr i qua h u h t ph n #i c a nó.
Thói quen t t: S d ng quy n th a k
Trong Li t kê 13, l p Employee m i m r ng l p Person Bây gi# nó k th!a t t c các ph ng th c
chung và không tri n khai th c hi n l i chúng. Ngoài ra, Li t kê 13 cho th y vi c s d ng m t ph ng
th c tr!u t ng gi i thích r*ng ch c n ng c b n có th c a vào m t l p c s và ch c n ng c
th h n có th lui l i cho n khi tri n khai th c hi n m t l p.
Li t kê 13. Thói quen t t v s d ng quy n th a k
' '
'
'
' '(
' !"
' '(
' ' !"
' ')
' !"
' ')
' ' !"
' H
#H 2 8 #
' !" ' 1 *

12. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 12 of 14
' ' ' ' 1 *
0 ' 1
'
' 'I
' !"
' 'I
' ' !"
' ' 1 *
' !" 'I % # # % ' !" '( % # # %
' !" ')
"
Ngh n các m u
Các m u thi t k là các t ng tác ph& bi n gi a các i t ng và các ph ng th c mà ã c th#i gian
ki m ch ng là gi i quy t t t nh ng bài toán c th . Khi b n ngh v các m u hình thi t k , t c là b n ang
b t bu c mình l nh h i vi c các l p t ng tác v i nhau nh th nào. (ó là m t cách d" dàng xây d ng
các l p và các t ng tác c a chúng mà không m c ph i các l-i gi ng nh nh ng ng #i khác ã m c ph i
trong quá kh và h ng l i t! các thi t k ã c ki m ch ng
Thói quen x u: Xem xét m i l n m t it ng
Th c s là không có ví d mã thích h p nào gi i thích c ngh n các m u hình là nh th nào (m c
dù có nhi u ví d t t cho th y các tri n khai th c hi n theo m u hình). Tuy nhiên, nói chung, b n s bi t
b n ang xem xét riêng l. t!ng i t ng m-i l n khi các d u hi u sau ây là úng:
B n không v s / m t mô hình i t ng tr c ó.
B n b t u vi t mã tri n khai các ph ng th c n l. mà ch a v ch ra nh ng nét g c r" c a mô
hình.
B n không s d ng n các tên m u hình thi t k khi nói mà úng h n là nói v tri n khai th c
hi n.
Thói quen t t: Thêm các it ng, m t cách hài hòa, ph i h p thành m u
Nói chung, b n ã ngh n các m u khi:
Mô hình hóa các l p và các t ng tác c a chúng s3n t! tr c.
T o b n m u các l p (stereotype) theo các m u hình c a chúng.
S d ng các tên m u, nh Factory, Singleton và Facade.
V ch ra ph n l n g c r" c a mô hình, sau ó b t u thêm tri n khai th c hi n.
K t lu n
Xây d ng các thói quen t t OO trong PHP giúp b n xây d ng các ng d ng &n nh h n, d" b o trì h n và
có kh n ng m r ng d" dàng h n. Ghi nh :
Hãy khiêm t n.

13. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 13 of 14
Hãy là m t láng gi ng t t.
Tránh nhìn vào Medusa.
Gi v ng nguyên t c liên k t y u nh t.
B n là cao su, tôi là keo dán.
Duy trì m t gia ình.
Ngh n các m u.
Khi b n ã xây d ng và có c các thói quen này, b n có th b t ng# v các thay &i v ch t l ng c a
các ng d ng c a b n.
Tài nguyên
H ct p
( c m c Module programming trên Wikipedia.
( c nhi u h n v thi t k h ng it ng trong cu n sách c a Bertrand Meyer có tên là Object-
Oriented Software Construction .
Truy c p t i ph n h ng d n th c hành PHP c a trang Web PHP chính th c trên Classes and
Objects.
( c v Các m u hình thi t k trong PHP trong "Five common PHP design patterns" và "Five more
PHP design patterns."
PHP.net là tài nguyên trung tâm cho các nhà phát tri n PHP.
Xem "Danh sách khuy n khích c v PHP."
Duy t qua t t c các n i dung PHP trên developerWorks.
M r ng các k n ng PHP c a b n b*ng cách xem các tài nguyên d án PHP c a developerWorks
c a IBM.
( nghe ph%ng v n và các cu c th o lu n thú v dành cho các nhà phát tri n ph n m m, hãy xem
developerWorks podcasts.
B n mu n s d ng m t c s d li u v i PHP? Xem Zend Core for IBM, m t môi tr #ng phát tri n
và môi tr #ng s n su t PHP d" cài t, tr n tru, s3n có dùng ngay, có h- tr DB2 V9 c a IBM.
Theo dõi sát các s ki n k thu t và webcasts c a developerWorks.
Xem các h i ngh s p t i, các cu c tri n lãm th ng m i, webcasts và các s ki n khác trên kh p
th gi i ang c các nhà phát tri n mã ngu/n m c a IBM quan tâm n.
Truy c p vào Vùng mã ngu/n m c a developerWorks c p nh t r t nhi u d án, các công c và
các thông tin h ng d n giúp b n phát tri n v i các công ngh mã ngu/n m và s d ng chúng
v i các s n ph'm c a IBM.
Theo dõi và tìm hi u v các công ngh mã ngu/n m và IBM và các ch c n ng s n ph'm v i các
trình di"n m u theo yêu c u mi"n phí c a developerWorks.
L y s n ph m và công ngh
(&i m i d án phát tri n mã ngu/n m ti p theo c a b n v i ph n m m dùng th c a IBM, có s3n
t i v ho c trên a DVD.
T i v các phiên b n ánh giá s n ph'm IBM, và nh n các s n ph'm ph n m m trung gian và các
công c phát tri n ng d ng th c hành t! DB2®, Lotus®, Rational®, Tivoli® và WebSphere®.

14. Xây d ng b y thói quen t t v h ng it ng trong PHP Page 14 of 14
Th o lu n
Tham gia vào developerWorks blogs và dành tâm trí cho c ng /ng developerWorks.
Tham gia vào Di"n àn PHP: Phát tri n các ng d ng PHP v i s n ph'm qu n lý thông tin c a IBM
(DB2, IDS) c a developerWorks.
ôi nét v tác gi
Nathan Good s ng t i vùng Twin Cities c a bang Minnesota. V chuyên môn, ông làm công vi c phát
tri n ph n m m, ki n trúc ph n m m và qu n tr các h th ng. Khi ông không vi t ph n m m, ông r t
thích xây d ng các máy ch và máy tính cá nhân, c và làm vi c v i các công ngh m i và c g ng
khuy n khích b n bè c a mình chuy n sang ph n m m mã ngu/n m