1. OS CRUCEIROS DE
SANTA CRUZ DE
LAMAS E SAN
MARTIÑO DE LAXE
Laura Fraga Louzán
Lucía Magariños Barros
Antón Francisco Fernández
2. ÍNDICE
• SAN MARTIÑO DE LAXE:
-Conles
-Querguizo
-Tramborríos
-Penagrande
-Casal
-Chaián de arriba
-Fontenla
• STA. CRUZ DE LAMAS: -Souto
-Chaián de abaixo
-Igrexa de Lamas
5. LOCALIZACIÓN: En cruce de camiños, aldea de Conles, parroquia de
S. Martiño de Laxe.
DATA: 1859.
CARACTERÍSTICAS:
Presenta unha soa grada e sobre
ela colocase o:
•Pedestal: No seu comezo cúbico,
cunha zona rebaixada onde se
localiza a inscripción, continúase
en forma de chapitel invertido.
Amosanos a seguinte inscripción:
“ESTE CRUZERO ES DE FRANCI…
CRUZO AÑO DE 1859”
•Fuste: Prismático cuadrangular
que aos 60cm faise octogonal.
•Chapitel: Muy labrado, motivos
vexetais ou xeométricos.
6. Anécdota:
Contan que un pastor que levaba sempre a
pastar as súas ovellas a noite antes de San
Roque ao anoitecer cando viña de buscalas
e pasaba preto do cruceiro, veu algo que
baixaba do ceo e se acercaba a imaxe que
se encontraba na cruz, o pastor con medo
marchou correndo para a casa, e a mañán
seguinte cando volveu pasar por alí
observou que a cruz non se encontraba no
seu lugar, e dende aquela non se volveu a
saber dela.
8. LOCALIZACIÓN: Na estrada principal do lugar de
Querguizo.
DATA: 1983 (Maestro Paulino)
CARACTERÍSTICAS:
•Grada cun escalón
•Pedestal: Cúbico
•Fuste: Cuadrangular cunha
imaxe do San Roque na parte
central.
•Chapitel: presenta un
chapitel simple sen volutas
•Cruz:
ANVERSO: Presenta a
imaxe do Cristo
crucificado
REVERSO: Presenta a
imaxe da Virxe María
10. LOCALIZACIÓN: Na estrada principal entre Conles e Querguizo.
CARACTERÍSTICAS:
•Gradas con cinco escalóns, este
cruceiro consta tamén dunha
fonte e dunha mesa de pedra.
•Pedestal: presenta un pedestal
cúbico con relevos na parte
superior.
•Fuste: Cuadrangular
•Chapitel: Amosa volutas e un
anxo en cada cara.
•Cruz: é octogonal con remate en
catro lóbulos.
ANVERSO: ten un cristo
que está unida á cruz por só pés
e mans
REVERSO: presenta a
imaxe da virxe cas mans
entrelazadas agarrando un
rosario.
12. CARACTERÍSTICAS: Base cúbica
cunha mesa adosada a ela.
-Pedestal: cilíndrico
(posiblemente non pertencía en
principio ao conxunto).
-Fuste: octogonal liso.
-Chapitel: Volutas en ángulos
e nas caras querubines alados.
-Cruz:, octogonal, rematada
en estrela de catro puntas.
• ANVERSO: Cristo
totalmente
destruido.
• REVERSO:
Coronación da virxe.
LOCALIZACIÓN: Ao borde da estrada a uns 100m. da
igrexa parroquial de S. Martiño de Laxe.
14. LOCALIZACIÓN: En cruce de camiños, “quinteiro”,
lugar do Casal a 1 Km da igrexa parroquial de S.
Martiño de Laxe.
CARACTERÍSTICAS: Policromado
con vivos colores na súa parte
superior.
-Gran base cuboidea, na
parte superior, peto de ánimas
adosado ao pedestal.
Peto de Ánimas: na parte
inferior unha caixa recollida de
limosnas. Sobre elas destacan
tres figuriñas de medio corpo. A
do medio agarrándose a un
escapulario.
16. LOCALIZACIÓN: En cruce de camiños do lugar de Chaián a 1,5 km da
iglesia parroquial de S. Martiño da Laxe.
DATA: 1792
CARACTERÍSTICAS: Non posúe
gradas e presenta unha base en forma de
tronco de pirámide.
•Pedestal: Cúbico con calaveras nas
esquinas. Da inscrición só se le claro:
“Devoción e .......... Es ano de
1792”
•Fuste: Octogonal con varias figuras:
-San Antonio, fáltalle a cabeza
-Restos de figura con lanza.
•Cruz: é octogonal e amosa a imaxe do
Cristo crucificado.
NOTA: Antigamente non existía
chapitel nin cruz, sobre o fuste aparecía
a virxe, actualmente o cruceiro foi
restaurado
18. LOCALIZACIÓN: Está a cincocentos metros da igrexa de san Martiño
de Laxe.
DATA: 2004
CARACTERÍSTICAS:
•Consta de tres gradas cunha
mesa de pedra.
•Pedestal: é cúbico.
•Fuste: presenta un fuste
cilíndrico acalanado.
•Chapitel: é circular e liso.
•Cruz: octogonal que presenta
volutas nos catro lados.
ANVERSO: amosa a
imaxe do Cristo crucificado.
REVERSO: imaxe da
Virxe co neno Xesús no brazo
esquerdo.
19. A procesión de San Roque que ten lugar
todos os anos o día dezaseis de agosto ás
sete da mañá pasa por todos e cada un
destes cruceiros coa imaxe de San Roque
(patrón do lugar), entre outras, parándose
diante de cada un deles para rezar unhas
oracións.
NOTA:
22. LOCALIZACIÓN: Na carballeira do lugar do Souto a 1km da igrexa
parroquial.
DATA: 1801
CARACTERÍSTICAS:
•Escalinatas con varias gradas.
•Pedestal: Cuadrangular en forma de
chapitel invertido con inscrición:
“ESTELOICONI COLAS CASAL A
DVOCION DE D BLAS FAROÑA ANO
1801”
•Fuste: Prismático, cuadrangular no seu
comezo e logo octogonal onde presenta
dous pequenos detalles a modo de
repisas.
•Chapitel: Moi labrado, follas de acanto,
volutas e querubíns nos lados.
•Cruz: Cilíndrica con dúas ou tres
nudosidades.
ANVERSO: Cristo, apoia na cruz
as mans, os pés e atadura de roupa. Cara
con barba, peito ben traballado con
costelas baixas e verticalizadas.
REVERSO: Virxe en oración
apoiase sobre serpes.
24. LOCALIZACIÓN: Na camiño principal de Chaián de abaixo.
DATA: 1793
CARACTERÍSTICAS:
•Pedestal: En forma de base de
pirámide. Presenta unha mesa de
pedra diante.
•Fuste: octogonal acanalado.
•Chapitel: é simple e sen adornos.
•Cruz: Octogonal lisa con lóbulos.
Non presenta imaxes en ningún dos
lados.
•Presenta inscricións:
“ES WARRIA JABAT CRUZERO
CHAIEN DEBOZION DER PRC 1793”
“I.N.R.I”
26. LOCALIZACIÓN: Situada no cruce de camiños do lugar da igrexa a
200 metros desta.
DATA: 1799
CARACTERÍSTICAS:
•Ao pé hai unha mesa que na
superficie presenta unha franxa
posterior lisa, no seu punto medio
hai un posible burato pequeno
tapado con cemento. A partir dese
punto saen hacia diante e os
laterais unhas canaletas profundas
con doble relieve.
•Os bordes laterais e frontais entán
redondeados.
•Chapitel: non presenta adornos.
•Fuste: é liso
•Cruz: é totalmente lisa coa
seguinte inscrición:
“DJ ASO JYSO O IJOIC”
28. LOCALIZACIÓN: Nun cruce de camiños entre o Souto e Sta. Cruz.
CARACTERÍSTICAS:
•Consta de dúas gradas.
•Pedestal: Cúbico coas
esquinas redondeadas.
•Fuste: octogonal
•Non presenta chapitel.
•Cruz: é simple
rematada en lóbulos
