SlideShare a Scribd company logo
Opsiyonlar
Mustafa Kırımlı
IMKB, VOB, VİOP ve BIST
IMKB: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (1985)
VOB: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (İzmir, 2005)
VİOP: Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (İstanbul, 2012)
BİST: Borsa İstanbul (İstanbul, 5 Nisan 2013)
VOB-VİOP: Tek çatı altında toplandı (5 Ağustos 2013)
*Şu anda tüm bu borsalar BİST çatısı altında bulunmaktadır.
Opsiyon Sözleşmesi Nedir?
Opsiyon sö zleş mesi, iki taraf arasında yapılan ve alıcıya,
ö deyeceğ i belli bir tutar (opsiyon primi) karş ılığ ında, belirli bir
vadeye kadar (veya belirli bir vadede), bugü nden belirlenen
bir fiyat (kullanım fiyatı) ü zerinden opsiyona dayanak teş kil
eden bir malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi satın alma
veya satma hakkı tanıyan, satıcıya da alıcının bu
sö zleş meden doğ an hakkını kullanması durumunda
sö zleş meye dayanak teş kil eden malı, kıymeti, veya finansal
gö stergeyi satma veya alma yü kü mlü lü ğ ü getiren sö zleş medir.
Opsiyon Türleri
● Amerikan tipi: Vade sonunda veya vade
içerisinde herhangi bir tarihte kullanımı
mümkün olan opsiyon türüdür
● Avrupa tipi: Avrupa tipi opsiyon ise sadece
vadesinde kullanılabilen opsiyon tülüdür
VİOP’ ta İşlem Gören Sözleşmeler
2014 Mart ayı itibariyle VİOP’ta 8 (+1) ana
pazarda toplam 12 (+1) farklı sözleşme
tipindeki sözleşmeler işlem görüyor. Bunlardan
2 (+1) tanesi Opsiyon Sözleşmeleri ‘dir.
● Pay Opsiyon Sözleşmeleri
● Endeks Opsiyon Sözleşmeleri
● TLDolar Opsiyon Sözleşmeleri
Opsiyon Sözleşmesinde Taraflar
Uzun (Long) Taraf: Opsiyon sö zleş mesini alan taraftır.
Organize opsiyon piyasalarında uzun taraf, prim ö deme
dış ında herhangi bir yü kü mlü lü ğ ü bulunmadığ ından risk
taş ımaz.
Kısa (Short) Taraf: Opsiyon sö zleş mesini satan taraftır.
Organize opsiyon piyasalarında kısa taraf vadeye kadar veya
vade tarihi iç in alma veya satma yü kü mlü lü ğ ü altına
girdiğ inden risk taş ır, bu nedenle kısa taraftan teminat talep
edilir.
Opsiyon Sözleşmesinde İşlemler
Satın alma opsiyonu (call option): Sö zleş meyi alan
tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir
miktarda bir malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi belirli
bir kullanım fiyatından alma hakkı verir.
Satma opsiyonu (put option): Sö zleş meyi alan tarafa
belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir
malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi belirli bir fiyattan
satma hakkı verir.
Opsiyon’da Hak ve Yükümlülükler
Taraf / İşlem Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu
Alıcı
Opsiyonun kullanılması
durumunda dayanak varlığı
alma hakkı
Opsiyonun kullanılması
durumunda dayanak varlığı
satma hakkı
Satıcı
Opsiyonun kullanılması
durumunda dayanak varlığ ı
satma yü kü mlü lü ğ ü
Opsiyonun kullanılması
durumunda dayanak varlığ ı
alma yü kü mlü lü ğ ü
Riski üstlenen taraf
olduğundan teminat yatırma
yü kü mlü lü ğ ü
Riski üstlenen taraf
olduğundan teminat yatırma
yü kü mlü lü ğ ü
Opsiyon Fiyatı
Opsiyon fiyatı bazı faktörler göz önüne alınarak belirlenir (Black and
Scholes Opsiyon Fiyatı Hesaplama Formülü). Fiyata etki eden bazı
faktörler aşağıda yer almaktadır.
● Opsiyonun alım opsiyonu mu yoksa satım opsiyonu mu olduğu,
● Kullanım fiyatı ile opsiyona dayanak oluşturan varlığın fiyatı arasındaki
fark,
● Opsiyonun vadesine kalan gün sayısı,
● Dayanak varlığın veya göstergenin dalgalanması,
● Risksiz faiz oranı,
● Temettü oranı (endeks ve hisse senedi opsiyonları için)
Opsiyon Fiyatını Etkileyen Faktörler
Alım Opsiyonu Fiyatı Satım Opsiyonu Fiyatı
Dayanak Varlığın Fiyatı
Kullanım Fiyatı
Vadeye Kalan Gün Sayısı
Volatilite
Faiz Oranı
Temettü
Opsiyon’da Kar / Zarar
VİS başlangıç teminatından farklı olarak, opsiyonlarda alıcı ödediği komisyonu geri alamaz
Taraf / İşlem Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu
Alıcı
Kar Sonsuz Kar Kullanım Fiyatı Kadar Kar
Zarar Max. prim oranında zarar Max. prim oranında zarar
Satıcı
Kar Max. prim oranında kar Max. prim oranında kar
Zarar Sonsuz zarar Kullanım Fiyatı Kadar Zarar
Karda/Zararda Opsiyonlar
● Bir opsiyon kullanım fiyatı ile dayanak varlığın spot fiyatı arasındaki
karşılaştırmaya göre üç farklı durumda bulunabilir.
● Bir opsiyonun içsel değeri sıfırdan büyükse o opsiyon «karda» (in-the-
money), içsel değeri sıfırdan küçükse «zararda» (out-of-the-money) bir
opsiyondur.
Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu
Karda Kullanım < Dayanak Spot Fiyatı Kullanım > Dayanak Spot Fiyatı
Başabaş Kullanım = Dayanak Spot Fiyatı Kullanım = Dayanak Spot Fiyatı
Zararda Kullanım > Dayanak Spot Fiyatı Kullanım < Dayanak Spot Fiyatı
Opsiyon Sözleşme Kodları
O_YKBNKA1012P1.80S0
O_XU030E0414C90.000S0
O_XU030E0414P82.000S0
O YKBNK A 1012 P 1.80 S0
O XU030 E 0414 P 82.000 S0
O XU030 E 0414 C 90.000 S0
Opsiyon
Dayanak varlık
kodu
A: Amerikan tipi
E: Avrupa tipi
vade
C: alım
P: Satım
fiyat
S: standart
N: standart
olmayan
Örnek VİOP Verisi
Son güncelleme tarihi: 11.04.2014 (bigpara.com)
Sözleşme Kodu Son Dün % Yüksek Düşük Hacim(LOT) Hacim(TL) Saat
O_XU030E0414C90.000S0 1,70 1,80 -5,56 1,70 1,70 1 9.000 17:55
O_XU030E0414C92.000S0 0,94 1,41 -33,33 0,94 0,94 5 46.000 17:55
O_XU030E0414P82.000S0 0,29 0,46 -36,96 0,32 0,28 170 1.394.000 17:55
O_XU030E0414P84.000S0 0,60 0,50 20,00 0,60 0,60 5 42.000 17:55
O_XU030E0414P86.000S0 0,89 0,81 9,88 1,00 0,89 35 301.000 17:55
F_AKBNK0414S0 7,30 7,29 0,14 8,37 6,16 110 82.496 17:55
F_EURUSD0614S0 90,50 89,81 0,77 91,00 89,50 45 36.920 17:55
F_EURUSD1214S0 92,20 91,50 0,77 92,50 92,00 4 19.846.915 17:55
F_ISCTR0414S0 89,98 90,13 -0,17 89,98 88,65 2.225 607.580 17:55
Teşekkürler

More Related Content

What's hot

Komunikasi Pemasaran - Sephora
Komunikasi Pemasaran - SephoraKomunikasi Pemasaran - Sephora
Komunikasi Pemasaran - Sephora
IftitahRegina
 
Resume jurnal strategi pemasaran
Resume jurnal strategi pemasaranResume jurnal strategi pemasaran
Resume jurnal strategi pemasaran
fahminafis
 
Slide Pasar Oligopoli
Slide Pasar OligopoliSlide Pasar Oligopoli
Slide Pasar Oligopoli
Haafizha Kiromi
 
Pengangguran - Ekonomi
Pengangguran - EkonomiPengangguran - Ekonomi
Pengangguran - Ekonomi
Alfian Isnan
 
Pasar Input
Pasar InputPasar Input
Pasar Input
Hesti Pratiwi
 
Sistem ekonomi kapitalisme
Sistem ekonomi kapitalismeSistem ekonomi kapitalisme
Sistem ekonomi kapitalisme
Deni Irawan
 
Pasar monopolistik
Pasar monopolistikPasar monopolistik
Pasar monopolistik
Joventus Partogi Silaen
 
Pasar Oligopoli
Pasar OligopoliPasar Oligopoli
Pasar Oligopoli
fauzie zie
 
5. peramalan permintaan
5. peramalan permintaan5. peramalan permintaan
5. peramalan permintaan
Rizky Akbar
 
Teori Konsumsi dan Investasi
Teori Konsumsi dan InvestasiTeori Konsumsi dan Investasi
Teori Konsumsi dan Investasi
Rizqi Haedzar
 
Sejarah Pemikiran Ekonomi
Sejarah Pemikiran EkonomiSejarah Pemikiran Ekonomi
Sejarah Pemikiran Ekonomi
Fuad Ridzqi
 
internasional supply chain management
internasional supply chain managementinternasional supply chain management
internasional supply chain management
zharah dhani
 
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptxPPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
Biet4
 
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku ProdusenEkonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
Nur Widayati
 
Mazhab keynes
Mazhab keynesMazhab keynes
Mazhab keynes
linaoktaviaputri
 
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
RiaAnggun
 
Biayaprod print
Biayaprod printBiayaprod print
Biayaprod print
Hendra Hadiwijaya
 
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new145454567
 

What's hot (20)

Komunikasi Pemasaran - Sephora
Komunikasi Pemasaran - SephoraKomunikasi Pemasaran - Sephora
Komunikasi Pemasaran - Sephora
 
Resume jurnal strategi pemasaran
Resume jurnal strategi pemasaranResume jurnal strategi pemasaran
Resume jurnal strategi pemasaran
 
Slide Pasar Oligopoli
Slide Pasar OligopoliSlide Pasar Oligopoli
Slide Pasar Oligopoli
 
Pengangguran - Ekonomi
Pengangguran - EkonomiPengangguran - Ekonomi
Pengangguran - Ekonomi
 
pengaruh pajak
pengaruh pajakpengaruh pajak
pengaruh pajak
 
Pasar Input
Pasar InputPasar Input
Pasar Input
 
Sistem ekonomi kapitalisme
Sistem ekonomi kapitalismeSistem ekonomi kapitalisme
Sistem ekonomi kapitalisme
 
Pasar monopolistik
Pasar monopolistikPasar monopolistik
Pasar monopolistik
 
Pasar Oligopoli
Pasar OligopoliPasar Oligopoli
Pasar Oligopoli
 
Partisipasi Koperasi Dalam Berbagai Pasar (BAB 7)
Partisipasi Koperasi Dalam Berbagai Pasar (BAB 7)Partisipasi Koperasi Dalam Berbagai Pasar (BAB 7)
Partisipasi Koperasi Dalam Berbagai Pasar (BAB 7)
 
5. peramalan permintaan
5. peramalan permintaan5. peramalan permintaan
5. peramalan permintaan
 
Teori Konsumsi dan Investasi
Teori Konsumsi dan InvestasiTeori Konsumsi dan Investasi
Teori Konsumsi dan Investasi
 
Sejarah Pemikiran Ekonomi
Sejarah Pemikiran EkonomiSejarah Pemikiran Ekonomi
Sejarah Pemikiran Ekonomi
 
internasional supply chain management
internasional supply chain managementinternasional supply chain management
internasional supply chain management
 
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptxPPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
PPT Evaluasi Biologis Komponen Pangan.pptx
 
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku ProdusenEkonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
Ekonomika Mikro - Teori Perilaku Produsen
 
Mazhab keynes
Mazhab keynesMazhab keynes
Mazhab keynes
 
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
ZAT PEWARNA HASIL MIKROORGANISME
 
Biayaprod print
Biayaprod printBiayaprod print
Biayaprod print
 
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1
Bab i. pendahuluan eko2.mnjrl new1
 

More from Mustafa Kırımlı

Compute @ edge
Compute @ edgeCompute @ edge
Compute @ edge
Mustafa Kırımlı
 
Why and Way of Using Docker & Kubernetes
Why and Way of Using Docker & KubernetesWhy and Way of Using Docker & Kubernetes
Why and Way of Using Docker & Kubernetes
Mustafa Kırımlı
 
Running kubernetes
Running kubernetesRunning kubernetes
Running kubernetes
Mustafa Kırımlı
 
Spot instances on kubernetes
Spot instances on kubernetesSpot instances on kubernetes
Spot instances on kubernetes
Mustafa Kırımlı
 
PHP Dosya Yükleme
PHP Dosya YüklemePHP Dosya Yükleme
PHP Dosya Yükleme
Mustafa Kırımlı
 
HTML ve CSS
HTML ve CSSHTML ve CSS
HTML ve CSS
Mustafa Kırımlı
 
Smarty Template Engine
Smarty Template EngineSmarty Template Engine
Smarty Template Engine
Mustafa Kırımlı
 
Http Yaşam Döngüsü
Http Yaşam DöngüsüHttp Yaşam Döngüsü
Http Yaşam Döngüsü
Mustafa Kırımlı
 

More from Mustafa Kırımlı (8)

Compute @ edge
Compute @ edgeCompute @ edge
Compute @ edge
 
Why and Way of Using Docker & Kubernetes
Why and Way of Using Docker & KubernetesWhy and Way of Using Docker & Kubernetes
Why and Way of Using Docker & Kubernetes
 
Running kubernetes
Running kubernetesRunning kubernetes
Running kubernetes
 
Spot instances on kubernetes
Spot instances on kubernetesSpot instances on kubernetes
Spot instances on kubernetes
 
PHP Dosya Yükleme
PHP Dosya YüklemePHP Dosya Yükleme
PHP Dosya Yükleme
 
HTML ve CSS
HTML ve CSSHTML ve CSS
HTML ve CSS
 
Smarty Template Engine
Smarty Template EngineSmarty Template Engine
Smarty Template Engine
 
Http Yaşam Döngüsü
Http Yaşam DöngüsüHttp Yaşam Döngüsü
Http Yaşam Döngüsü
 

Opsiyonlar

  • 2. IMKB, VOB, VİOP ve BIST IMKB: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (1985) VOB: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (İzmir, 2005) VİOP: Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (İstanbul, 2012) BİST: Borsa İstanbul (İstanbul, 5 Nisan 2013) VOB-VİOP: Tek çatı altında toplandı (5 Ağustos 2013) *Şu anda tüm bu borsalar BİST çatısı altında bulunmaktadır.
  • 3. Opsiyon Sözleşmesi Nedir? Opsiyon sö zleş mesi, iki taraf arasında yapılan ve alıcıya, ö deyeceğ i belli bir tutar (opsiyon primi) karş ılığ ında, belirli bir vadeye kadar (veya belirli bir vadede), bugü nden belirlenen bir fiyat (kullanım fiyatı) ü zerinden opsiyona dayanak teş kil eden bir malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi satın alma veya satma hakkı tanıyan, satıcıya da alıcının bu sö zleş meden doğ an hakkını kullanması durumunda sö zleş meye dayanak teş kil eden malı, kıymeti, veya finansal gö stergeyi satma veya alma yü kü mlü lü ğ ü getiren sö zleş medir.
  • 4. Opsiyon Türleri ● Amerikan tipi: Vade sonunda veya vade içerisinde herhangi bir tarihte kullanımı mümkün olan opsiyon türüdür ● Avrupa tipi: Avrupa tipi opsiyon ise sadece vadesinde kullanılabilen opsiyon tülüdür
  • 5. VİOP’ ta İşlem Gören Sözleşmeler 2014 Mart ayı itibariyle VİOP’ta 8 (+1) ana pazarda toplam 12 (+1) farklı sözleşme tipindeki sözleşmeler işlem görüyor. Bunlardan 2 (+1) tanesi Opsiyon Sözleşmeleri ‘dir. ● Pay Opsiyon Sözleşmeleri ● Endeks Opsiyon Sözleşmeleri ● TLDolar Opsiyon Sözleşmeleri
  • 6. Opsiyon Sözleşmesinde Taraflar Uzun (Long) Taraf: Opsiyon sö zleş mesini alan taraftır. Organize opsiyon piyasalarında uzun taraf, prim ö deme dış ında herhangi bir yü kü mlü lü ğ ü bulunmadığ ından risk taş ımaz. Kısa (Short) Taraf: Opsiyon sö zleş mesini satan taraftır. Organize opsiyon piyasalarında kısa taraf vadeye kadar veya vade tarihi iç in alma veya satma yü kü mlü lü ğ ü altına girdiğ inden risk taş ır, bu nedenle kısa taraftan teminat talep edilir.
  • 7. Opsiyon Sözleşmesinde İşlemler Satın alma opsiyonu (call option): Sö zleş meyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi belirli bir kullanım fiyatından alma hakkı verir. Satma opsiyonu (put option): Sö zleş meyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal gö stergeyi belirli bir fiyattan satma hakkı verir.
  • 8. Opsiyon’da Hak ve Yükümlülükler Taraf / İşlem Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu Alıcı Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığı alma hakkı Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığı satma hakkı Satıcı Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığ ı satma yü kü mlü lü ğ ü Opsiyonun kullanılması durumunda dayanak varlığ ı alma yü kü mlü lü ğ ü Riski üstlenen taraf olduğundan teminat yatırma yü kü mlü lü ğ ü Riski üstlenen taraf olduğundan teminat yatırma yü kü mlü lü ğ ü
  • 9. Opsiyon Fiyatı Opsiyon fiyatı bazı faktörler göz önüne alınarak belirlenir (Black and Scholes Opsiyon Fiyatı Hesaplama Formülü). Fiyata etki eden bazı faktörler aşağıda yer almaktadır. ● Opsiyonun alım opsiyonu mu yoksa satım opsiyonu mu olduğu, ● Kullanım fiyatı ile opsiyona dayanak oluşturan varlığın fiyatı arasındaki fark, ● Opsiyonun vadesine kalan gün sayısı, ● Dayanak varlığın veya göstergenin dalgalanması, ● Risksiz faiz oranı, ● Temettü oranı (endeks ve hisse senedi opsiyonları için)
  • 10. Opsiyon Fiyatını Etkileyen Faktörler Alım Opsiyonu Fiyatı Satım Opsiyonu Fiyatı Dayanak Varlığın Fiyatı Kullanım Fiyatı Vadeye Kalan Gün Sayısı Volatilite Faiz Oranı Temettü
  • 11. Opsiyon’da Kar / Zarar VİS başlangıç teminatından farklı olarak, opsiyonlarda alıcı ödediği komisyonu geri alamaz Taraf / İşlem Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu Alıcı Kar Sonsuz Kar Kullanım Fiyatı Kadar Kar Zarar Max. prim oranında zarar Max. prim oranında zarar Satıcı Kar Max. prim oranında kar Max. prim oranında kar Zarar Sonsuz zarar Kullanım Fiyatı Kadar Zarar
  • 12. Karda/Zararda Opsiyonlar ● Bir opsiyon kullanım fiyatı ile dayanak varlığın spot fiyatı arasındaki karşılaştırmaya göre üç farklı durumda bulunabilir. ● Bir opsiyonun içsel değeri sıfırdan büyükse o opsiyon «karda» (in-the- money), içsel değeri sıfırdan küçükse «zararda» (out-of-the-money) bir opsiyondur. Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu Karda Kullanım < Dayanak Spot Fiyatı Kullanım > Dayanak Spot Fiyatı Başabaş Kullanım = Dayanak Spot Fiyatı Kullanım = Dayanak Spot Fiyatı Zararda Kullanım > Dayanak Spot Fiyatı Kullanım < Dayanak Spot Fiyatı
  • 13. Opsiyon Sözleşme Kodları O_YKBNKA1012P1.80S0 O_XU030E0414C90.000S0 O_XU030E0414P82.000S0 O YKBNK A 1012 P 1.80 S0 O XU030 E 0414 P 82.000 S0 O XU030 E 0414 C 90.000 S0 Opsiyon Dayanak varlık kodu A: Amerikan tipi E: Avrupa tipi vade C: alım P: Satım fiyat S: standart N: standart olmayan
  • 14. Örnek VİOP Verisi Son güncelleme tarihi: 11.04.2014 (bigpara.com) Sözleşme Kodu Son Dün % Yüksek Düşük Hacim(LOT) Hacim(TL) Saat O_XU030E0414C90.000S0 1,70 1,80 -5,56 1,70 1,70 1 9.000 17:55 O_XU030E0414C92.000S0 0,94 1,41 -33,33 0,94 0,94 5 46.000 17:55 O_XU030E0414P82.000S0 0,29 0,46 -36,96 0,32 0,28 170 1.394.000 17:55 O_XU030E0414P84.000S0 0,60 0,50 20,00 0,60 0,60 5 42.000 17:55 O_XU030E0414P86.000S0 0,89 0,81 9,88 1,00 0,89 35 301.000 17:55 F_AKBNK0414S0 7,30 7,29 0,14 8,37 6,16 110 82.496 17:55 F_EURUSD0614S0 90,50 89,81 0,77 91,00 89,50 45 36.920 17:55 F_EURUSD1214S0 92,20 91,50 0,77 92,50 92,00 4 19.846.915 17:55 F_ISCTR0414S0 89,98 90,13 -0,17 89,98 88,65 2.225 607.580 17:55