Opdrachtfiche omgevingsboek_Zohra Vanwonterghem_OLO2B2

1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Landschappen Pictionary
1. Plaats - adres
Een goede plaats voor deze lesactiviteit zou de Deinsesteenweg zijn. Andere locaties zijn ook mogelijk
maar hierbij is het belangrijk dat er een duidelijk waarneembaar landschap is met verschillende
landschapselementen.
2. Geolocatie / geolokalisatie
51°02'21.7"N 3°38'04.9"E
3. Korte omschrijving
De leerlingen gaan ergens op een open plek zitten waar ze een duidelijk uitzicht op het landschap
hebben. Zorg dat u alle leerlingen kan zien. De leerlingen gaan per twee met hun rug tegen elkaar zitten
en beschrijven elk om de beurt het landschap dat ze voor zich zien. Dit doen ze door
landschapselementen te benoemen. De andere leerling probeert via deze beschrijving het landschap zo
goed mogelijk te tekenen. Daarna worden de rollen omgedraaid. Alle tekeningen van elk duo worden
naast elkaar gelegd en de verschillen en gelijkenissen tussen de landschappen worden besproken.
4. Doelgroep
Deze activiteit is ontworpen voor de 2e en 3e graad.
5. Tijdsduur
Voor de activiteit in zijn geheel moet u 55 minuten rekenen. Hierbij reken ik 30 minuten voor de
verplaatsing heen en terug. De leeractiviteit zal 25 minuten in beslag nemen. Dit kan afhangen van de
duur van de klassikale nabespreking.
6. Eindtermen
Wetenschappen en techniek
1.1 De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een
systematische wijze noteren
Mens en Maatschappij – algemene vaardigheden ruimte
6.10 De leerlingen kunnen in een landschap gericht waarnemen en ze kunnen op een eenvoudige wijze
onderzoeken waarom het er zo uitziet
Muzische vorming
1.5 De leerlingen kunnen beeldend problemen oplossen, technieken toepassen en gereedschappen en
materialen hanteren om beeldend vorm te geven op een manier die hen voldoet
7. Leerinhoud
 Landschappen gericht waarnemen en beschrijven doe ik door te kijken naar de verschillende
landschapselementen en deze te verwoorden. Deze zijn bijvoorbeeld: bomen, beken, rivieren,
heuvels, gewassen, …
 Ik kan variëren in de manier waarop ik teken via lijnen: kronkelige lijnen, rechte lijnen, …
 Ik kan een potlood op verschillende manieren gebruiken: hard drukken op mijn potlood om meer
diepte te creëren, zacht drukken op mijn potlood voor zachte lijnen.

2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
 Ik probeer het landschap in detail te tekenen door de waarnemingen van de groepsgenoot zo goed
mogelijk na te tekenen.
8. Lesdoelen
De leerlingen kunnen:
1. Een landschap beschrijven door gebruik te maken van zichtbare landschapselementen.
2. Een tekening maken via een beschrijving van een landschap van een medeleerling.
3. Verschillende landschappen onderzoeken door waarnemingen met elkaar te vergelijken.
4. Een tekening van een landschap maken door verschillende lijnsoorten met potlood te tekenen.
9. Materiaal
Volgend materiaal is nodig:
Voor de leerkracht
 Pennenzakken of dozen om tekenmateriaal in op te ruimen.
 Werkbladeren met de instructies op voor elke leerling.
Voor de leerlingen
 Potloden. (Eventueel houtskool en/of wasco’s)
 Een fluohesje.
 Papier.
 Een gom.
 Een map of harde onderlegger om op te tekenen.
10.Organisatie
Veiligheid op de weg naar :
Wandelen per twee. Een fluohesje dragen. Rustig blijven. Bij de groep blijven. Op de daarvoor bestaande
wandelwegen wandelen. Niet op de stoepranden wandelen. Bij het oversteken kijken voor auto’s.
Afspraken:
Er wordt zorg gedragen voor het materiaal. Het materiaal wordt opgeruimd in de daarvoor bestemde
pennenzakken.
Weer:
Aangezien u gaat tekenen met de leerlingen en landschappen gaat waarnemen is een dag zonder regen
het meest aangewezen. Moest dit niet haalbaar zijn, voorzie dan paraplu’s of zoek een locatie met een
afdak.
Groepering:
Samenwerken per twee.
Als ik mijn hand opsteek en jullie roep wordt het stil en verzamelen we bij de leerkracht.
Optioneel:
Als u graag eens ander tekenmateriaal dan potlood wilt gebruiken, is het ook een optie om met
houtskool of wasco's te werken. Hou hierbij rekening dat uitgommen moeilijker is en u eventueel harder
en extra papier nodig hebt.

3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Didactische tips:
Bij deze les is voorkennis zeker aangewezen. Het is belangrijk dat er voorafgaand aan de uitstap een
aanbreng was van de verschillende landschapselementen. Waarbij de leerlingen gestimuleerd werden
om deze elementen waar te nemen en te benoemen.
Vervolgens is de aanbreng van de mogelijke lijnsoorten ondersteunend voor de leerlingen. Zo weten ze
hoe ze aan de slag kunnen. Ik denk hierbij vooral aan leerlingen die minder voeling hebben met het
tekenen of fijn motorisch minder sterk staan (differentiatie).
Afstand en weg:
De afstand is 1 kilometer. De wandel route duurt 14 minuten. Ik stel voor dat u deze weg neemt. Zo
vermijdt u de drukke baan met vele auto’s.
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
(Klik op de afbeelding om het document te kunnen downloaden.)
12.Oplossingen - sleutel
Mogelijke oplossing:

4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
13.Bronnen
 Google maps [Website]. (z.d.). Geraadpleegd op 30 februari
via https://www.google.com/maps/place/51%C2%B002'21.7%22N+3%C2%B038'04.9%22E/@51.039
372,3.6324933,548m/data=!3m2!1e3!4b1!4m6!3m5!1s0x0:0x0!7e2!8m2!3d51.0393715!4d3.63468
23?shorturl=1
 Boulanger, C. (2020, 6 september). Landschap en landschapselementen. [Online video].
Geraadpleegd op 15 augustus 2021 via https://www.youtube.com/watch?v=KU00l_Yjgvk
 Baars, H. (2019, 1 augustus). Doeken van Ton Schulton. [Online video]. Geraadpleegd op 15 augustus
2021 via https://www.youtube.com/watch?v=XP02SGbUEBs
 Natuurpunt. [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 16 augustus 2021
via https://www.natuurpunt.be/natuurgebied/natuurpark-levende-leie-keuzemeersen-
beelaertmeersen
 Van Essche Emma. (2013-2014). WaarnemingScheldelandschap. Geraadpleegd op 14 augustus 2021
via https://www.klascement.net/websites/58299/omgevingsboek-woactiviteiten/?previous
 H5P Interactive Content. [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 16 augustus 2021 via https://h5p.org/
 Alleman, L. (2020, 16 maart). Eerste hulp bij outdoor teaching. Geraadpleegd op 14 augustis 2021
via https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/87346/eerste-hulp-bij-outdoor-
teaching/?previous
 De Spiegeleir, Y. (2018, 17 mei). Leerlingen baas over eigen studiemethode. Geraadpleegd op 15
augustus 2021 via https://www.hln.be/gent/leerlingen-baas-over-eigen-studiemethode~a293727a/
 IStock. [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 15 augustus 2021
via https://www.istockphoto.com/nl/vector/kinderen-tekenen-op-de-muur-kinderen-groep-trekken-
kleur-schilderijen-op-muren-kind-gm1076122206-288161077
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Momenteel koos ik als locatie de Deinsesteenweg Baarle aangezien de leerlingen hier met hun rug tegen
elkaar kunnen zitten en elk een landschap hebben om waar te nemen. Baarle is een plaats in Oost-
Vlaanderen. Het dorp is een deelgemeente van Drongen. Het is gelegen aan de rivier de Leie. Aan deze
rivier zijn verschillende interessante landschappen te vinden. Verder zijn er verschillende
natuurgebieden die u kunt bezoeken zoals de Keuzemeersen en de Latemse meersen. Beide zijn met de
fiets te bereiken op een afstand van 10 minuten.

5. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
De leerlingen kunnen lijnsoorten herkennen in verschillende landschappen. Bijvoorbeeld bij een
berglandschap kunnen ze lijnen in een driehoek tekenen. Bij een boslandschap kunnen ze in de rechte
bomen de rechte verticale lijnen herkennen. Hieronder vindt u voorbeelden van verschillende
lijnsoorten die de leerlingen kunnen gebruiken. Verder ziet u ook een voorbeeld hoe bepaalde
landschapselementen kunnen getekend worden met behulp van lijnen.
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
 Hierna zouden we verder kunnen bouwen op het verschil tussen de menselijke en natuurlijke
landschapselementen. Deze zou u eventueel reeds in de huidige opdracht kunnen verwerken. Dit
door achteraf te vragen welke elementen bij natuurlijke of menselijke horen.
 U zou ook eventueel bij een volgende verplaatsing andere landschapstypen kunnen waarnemen en
deze bespreken.
 Na deze uitstap is een mogelijke muzische les rond landschappen: werken rond de kunstenaar Ton
Schulten.