Okullarda hukuk

Türkiye’de Hukuk Eğitimi:
Gerçekler, Sorunlar, Fırsatlar

Türkiye'de Adalet
Eğitimi

Adalet
MEB Üniversiteler
Bakanlığı

Ara disiplin
Ders konuları Hukuğa giriş dersi Hukuk dersleri Hukuk fakülteleri Adalet Akademisi
kazanımları

İktisat, yönetim, siyaset,
Tıp, eczacılık, eğitim, vb. Hizmetöncesi eğitim Hizmetiçi eğitim
vb.

Prof. Dr. Hasan BACANLI 29.11.2011 2

Hukuk ve eğitim
 Herkese eğitim düşüncesi
 Eğitimin yeni patronu: Devlet
 Eğitimin iki amacı:
 İyi insan
 İyi vatandaş


İyi vatandaş
 Bu isim eğitimin hukuk bilgisi vereceğini öngörmesine rağmen, hukuk yerine
topluma ve düzene uyum ağırlıklı bir eğitim verilmektedir.
 Gizli müfredata getirilen neo-marksist yaklaşımların şikayeti de budur.


Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları - 1
 Atatürk inkılâp ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk
milliyetçiliğine bağlı; Türk milletinin millî, ahlâki, manevî ve kültürel
değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; insan haklarına ve
Anayasa’nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve
sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve
sorumluluklarını bilen ve bunları davranış hâline getirmiş yurttaşlar olarak
yetiştirmek,


Tarihçe
 Demokrasi eğitimi ilk kez 1949 yılında 4. Milli Eğitim Şurasında konu
edilmiştir.
 Milli Eğitim Temel Kanunu’nda (1973) eğitimin genel ilkelerinden biri
demokrasi eğitimi olarak ifade edilmiştir.
 MEB Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri yönergesi (2004)
 2015 yılında proje tüm Türkiye’de uygulanır olacaktır.


Vatandaşlık bilinci kazanımları

Çeşitli derslerdeki vatandaşlık bilinci kazanımları
 Okulda demokratik ortamın geliştirilmesine katkıda bulunması gerektiğini
fark eder. (Mat-1)
 Okul meclisleri çalışmalarına katılarak seçme ve seçilme hakkını kullanır.
(Mat-7)
 Okuldaki karar verme süreçlerine katılır. (Türkçe-4)
 Grup çalışmalarında sorumluluk üstlenir ve bu sorumlulukları yerine
getirmek için çaba harcar. (Türkçe-5)
 Çevrenin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının bir vatandaşlık
görevi olduğu bilincine uygun davranışlar gösterir. (Fen-4-5 / Hayat Bil.-1)
 İş birliği yapmayı sever ve işbirliği için olanaklar sağlar. (Türkçe-2)


 Eğitimin kendisi için bir hak olduğunu fark eder. (Sosyal Bil.-7)
 Sağlık hakkı olduğunu bilir. (Fen-5)
 Çevre haklarının varlığını bilir. (Fen-5 / Hayat Bil.-2)
 Sorumluluklarını evde ve okulda yerine getirir. (Sosyal Bil.-5 / Hayat Bil.-2)
 Hakların ihlal edildiği durumlar karşısında yetkili kurumlara başvurmanın bir
vatandaşlık görevi olduğunu belirtir. (Türkçe-7)
 Vatandaş olmanın getirdiği sorumlulukları fark eder. (Sosyal Bil.-6)
 Yaşam ve eğitim hakkına zarar verecek kötü alışkanlıklardan uzak durması
gerektiğini bilir. (Hayat Bil.-3)


 Dayanışmanın önemini kavrar. (Hayat Bil.-1)
 Engelli arkadaşlarına karşı ayrımcı bir tavır sergilememeye özen gösterir.
(Fen-7)
 Temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşamanın bir hak olduğunu kavrar. (Fen-8)
 Her insanın saygıyı hak ettiği bilincini taşır. (Hayat Bil.-3)
 İnsanların inançlarına saygı duyar. (Hayat Bil.-3)
 Farklılıkları insanlığın kültürel zenginliği olarak görür. (Mat-3)
 Okulda karşılaştığı sorunlara yönelik demokratik çözüm yolları üretir. (Hayat
Bil.-1-3)


 Uzlaşmanın etik bir değer olduğunu bilir. (Hayat Bil.-1)
 Çatışmaları şiddete başvurmadan çözebilme becerisi gösterir. (Hayat Bil.-1-3)
 Ön yargı, ayrımcılık ve çatışmanın olumsuzluklarını bilir. (Hayat Bil.-3)
 Kendisinin ve başkalarının hata yapabileceğini ve bunun normal olduğunu
kabul eder. (Hayat Bil.-1)
 Özgür ve özerk birey olmanın önemini kavrar. (Hayat Bil.-3)
 Aile kavramının önemini fark eder. (Hayat Bil.-1)
 Aile içinde demokratik bir ortamın oluşmasının önemli olduğunu bilir. (Hayat
Bil.-1)


Sosyal Bilgiler dersi kazanımları

İnsan hakları ve vatandaşlık kazanımları – Sosyal
bilgiler
 39. Sivil toplum kavramının önemini kavrar.
 40. Sivil toplum örgütlerinin çalışmalarının yasal olduğunu bilir.
 41. Yakın çevresindeki sivil toplum örgütlerinin faaliyetlerinin farkında olur.
 16. Hukuk kurallarının toplumsal yaşamı kolaylaştıran bir değerler sistemi
olduğunu kabul eder.
 42. Merkezî yönetimin hangi birimlerden oluştuğunu bilir.
 35. Demokrasi ve ilkelerinin önemini kavrar.
 36. Demokrasinin insan hakları için vazgeçilmez bir değer taşıdığını takdir eder.
 37. Demokrasinin temelinin özgürlük ve eşitliğe dayandığını bilir.
 17. T.C. Anayasasının varlığının farkına varır.


 2. Haklarını korumanın önemini açıklar.
 14. Sorumluluklarını evde ve okulda yerine getirir.
 18. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin önemini kavrar.
 5. Atatürk İnkılâplarının, insan haklarının ülkemizde gelişimi için önemli
olduğunu fark eder.
 7. Kadın ve erkeklerin cumhuriyetle birlikte yeni haklar elde ettiğini bilir.
 12. Bilimsel çalışmalara ve çalışmaları yapan kişilere saygı duyar.


Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi

Demokrasi eğitimi

Demokrasi eğitimi ile öğrencilere kazandırılmak
istenen beceriler
 Eleştirel düşünme,  Tartışma ve uzlaşma
 Üretken olma, kültürünü kazanma,
 Problem çözme,  Çatışmayı önleme,
 Tanıma ve değerlendirme,  Arabuluculuk ve
 Bilgi kaynaklarına başvurma ve kolaylaştırıcılık,
bilgiyi kullanabilme,  Atılganlık becerileri,
 Ahlâkî sorgulama,  Demokratik liderliği
Katılımcı olma, benimseme,
 Çok yönlü iletişim kurabilme,  Kamuoyu oluşturabilme
 İş birliği ve takım çalışması becerileri.
yapabilme,


Demokrasi eğitimi ile öğrencilere kazandırılmak
istenen tutumlar
 İnsan hak ve özgürlüklerinin bölünmezliği ve bütünlüğünü temel ilke olarak
kabul etme,
 Toplumda yaşayan tüm bireylerin değerleri, onurları, inanç ve özgürlüklerine
saygı duyma fazileti,
 Farklılıkların bulunduğu bir dünyada hukuk kurallarına, adalete, eşitliğe
bağlılık,
 Toplumsal problemler için yapıcı, şiddetten uzak, katılımcı ve barış içerisinde
çözümler üretme,


 Demokratik ilkelerin, kurumların ve işleyişlerinin yararlılığına inanma,
 Hayattaki çoğulculuk ilkesine bağlı, farklı kültürlere ve onların insanlığa
katkısına saygı gösterme ve tahammül etme,
 Karşılıklı anlayış, iş birliği, eşitlik, adalet ve dayanışma değerlerini kabul etme,
 Irkçılık, ön yargı ve ayrımcılık konusunda mücadele etme,
 Kişisel sorumluluğun önemine inanma,
 İnsanın sürekli gelişiminin ana ilke olarak kabul etme.


(DEOMP) İŞLENECEK KONULAR
 A) DEMOKRASİ EĞİTİMİ VE ÖNEMİ  d. Siyasi Partiler
 1. Demokrasinin Tanımı  e. Çoğulculuk ve Katılım
 2. Demokrasinin Temel İlkeleri ve  f. Hukukun Üstünlüğü
Kuramları
 3. Demokrasinin Korunmasında
 a. Millî Egemenlik Bireylere Düşen Görevler
 b. Hürriyet ve Eşitlik  4. Demokraside Kamuoyu ve
Basının Önemi
 c. Seçimler ve Temsil


 B) AİLEDE DEMOKRATİK YAŞAM  Öğrenci Meclisi Genel Kurulu
 5. Sevgi, Saygı, Hoşgörü  * Birleşim/Oturum
 6. Sorumluluk, İşbölümü ve  * İç Tüzük
Dayanışma  * Genel Kurul
 C) OKULDA DEMOKRATİK YAŞAM  * Üyelikten Düşme
 7. Demokrasi Eğitimi ve Okul  * Önerge / Oylama / Karar
Meclisleri Projesinin Amacı ve Önemi  * Disiplin Cezaları
 8. Okul, İl ve Türkiye Öğrenci Meclisi  b. İl Öğrenci Meclisi
 a. Okul Öğrenci Meclisi  c. Türkiye Öğrenci Meclisi
 * Okul Öğrenci Meclisi ve Üyelikleri  9. Sınıf Yönetiminde Demokrasi
 * Başkanlık Divanı  10. Oyunda Demokrasi


 D) TOPLUMDA DEMOKRATİK  d. Eğitim Hakkı
YAŞAM  e. Seçme ve Seçilme Hakkı
 11. Sevgi, Saygı, Hoşgörü  * Sandık Kurulu ve Seçim Sandığı
 12. Sorumluluk, İşbölümü  * Oy Kullanma
 13. Dayanışma  * Seçim Sonuçlarını Kabullenme
 14. Toplum Yaşamını Düzenleyen  f. Sosyal Haklar
Kurallar  g. Ekonomik Haklar
 E) İNSAN HAKLARI  h. Siyasal Haklar
 15. Temel Haklar  ı. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği
 a. Yaşama Hakkı  i. Özel Hayatın Gizliliği ve
 b. Kişi Dokunulmazlığı Korunması
 c. Sağlık Hakkı  j. Mülkiyet Hakkı


 16. Temel Özgürlükler  18. İnsan Hakları Evrensel
a. Düşünce, Kanaat ve İfade Beyannamesi
Özgürlükleri 19. Çocuk Hakları Beyannamesi
b. Basın Özgürlüğü F) YÖNETİM VE YAŞAM BİÇİMİ
c. Din ve Vicdan Özgürlükleri OLARAK DEMOKRASİ
d. İletişim Özgürlüğü 20. Demokrasi Düşüncesinin Gelişimi
e. Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü 21. Yaşam Biçimi Olarak Demokrasi
f. Toplantı Hakkı ve Özgürlüğü 22. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin
g. Bilim ve Sanat Özgürlüğü Nitelikleri
17. Görevler 23. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin
a. Devletin Vatandaşlara Karşı Yönetim Yapısı
Görevleri a. Yerel Yönetim
b. Vatandaşlık Görevleri b. İl Yönetimi
c. Merkezi Yönetim


Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinin
temaları
 Her insan değerlidir
 Demokrasi kültürü
 Hak ve özgürlüklerimiz
 Görev ve sorumluluklarımız
 Bu temalar hali hazırda başka amaçlara hizmet etmekte ise de, hukuk eğitimi amacıyla
kullanılmaya da müsait görünmektedir.


Çocuk haklarını hatırlayacak olursak...
 Yaşama hakkı
 Beslenme, barınma, tıbbi bakım

 Gelişme hakkı
 Eğitim, oyun, dinlenme, bilgi edinme, din-vicdan özgürlüğü, düşünce özgürlüğü

 Korunma hakkı
 Her türlü ihmal, istismar, sömürüye karşı

 Katılma hakkı
 Aile, okul ve çevrede karara katılma, dernek kurma ve toplanma


Fırsatlar - öneriler
 Ara kazanımlar
 Rehberlik dersleri
 Sosyal bilgiler dersi
 Kulüp etkinlikleri
 Bireysel ve Grup etkinlikleri dersi
 Değerler eğitimi – değer, bilgi, beceri


Engeller
 Yetişmemiş öğretmenler
 Okulların yönetim biçimi
 Ailelerin eğitimsiz oluşu
 Medya - ?
 Varolan programlar
 Varolan hak ve sorumluluk kavramları
 Hakları değil, sorumlulukları vurgulama.


Teşekkür ederim.

Okullarda hukuk

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

Similar to Okullarda hukuk

Similar to Okullarda hukuk (20)

Okullarda hukuk