Ny tantara manambara ny niandohan'ny Krismasy na Noely, nalaina avy tamin'ny teny anglisy sy frantsay Inona marina no atao hoe Krismasy na Noely? Ovianan no nanomboka nankalazaina izany? Milaza inona no tena hevitry ny fety? Efa nisy hatramin'ny andron'ny Apostoly sy ny Fiangonana voalohany ve ny fankalazana ny nahaterahan'i Jesosy? Tokony hankalazaina ve ny Noely? Inona no antony tokony na tsy tokony hankalazana ny Noely na Krismasy? Jereo koa: Noely sy Krismasy- Ny tsara ho fatatra Antony 5 tsy tokony hankalazana ny Noely Tantaran'ny Krismasy sy Noely

1. Betsaka ny olona no tsy mahalala ny niandohan’ny
krismasy na noely . Efa elabe talohan’ny
nahaterahan’I Jesosy no nankalaza io fety io ny
olombelona. Tamin’izany fotoana izany dia Saturnalia:
no niantsoana ny fety. Io dia fety ho an’I Saturn ilay
andriamanitra Romana mpiahy ny fambolena sy ny
vokatra, nentina nanamariky ny fiverenan’ny
masoandro taorian’ny filatsahan’ny oram-panala.

2. 1. Saturnalia
2. Masoandro
3. Ankizy sy zaza
4. Fankalazana ny
Saturnalia
5. Ireo fombafomba
fankalazana ny
noely
6. Hazo noely
7. Mistletoe
8. Fanomezana
(cadeaux)
9. Dadabe noely eny
ambony hazo noely
10. Ny hevitry ny
teny: noely sy
krismasy
Raha handalina
misimisy kokoa

3.  Ilay andriamanitra masoandro
 Ny finoan’ny Pagana sy Seltika : manao sorona
zaza sy ankizy mba hahazoan’ny andriamanitra
masoandro hery vaovao aorian’ny adiny amin’ny
andriamanitry ny maty mandritry ny ririnina.
 Ny Pagana Romanina no nifidy ny daty 17-25
desambra ho fankalazana ny Lehilahin’ny ota
(Lord of misrule): olona vitsivitsy no fidiana avy
amin’ny fiaraha-monina hanao fifaninanana
amin’ny filan’ny nofo izay aseho amin’ny
fihinanambe sy fahavetavetana rehetra. Vonoina
izy ireo rehefa tapitra ny fety (ny 25 desambra).

4. Nanomboka ny taonjato faha-4 no
nampidiran’ny eglizy Katolika Romana ny fetin’ny
Saturnalia tao am-piangonana, izay nomena ny
anarana hoe krismasy. Ny fomba fankalazana
azy nefa dia toy ny tamin’ny andron’ny
Lehilahin’ny ota ihany sy fihirana mitanjaka eny
an-dalambe.
Tsy misy ifandraisana amin’ny fotom-pivavahana
sy finoana kristianisma mihitsy ilay fety
Saturnalia. Mba hitazonanana ilay daty nefa, dia
nolazaina fa tsingerin-taona nahaterahan’I
Jesosy ny 25 desambra.

5.  Lehilahin’Ota (Lord of misrule): Mifidy olona avy
amin’ny fiaraha-monina hanao filan’ny nofo amin’ny
fihinanambe sy fahavetavetana rehetra. Vonoina izy
ireo rehefa tapitra ny fety (25 desambra). Tao koa
ny fihirana eny an-dalambe sady mitanjaka. Mijanona
tsy miasa ny fitsarana Romana mandritry io fe-
potoana io (17-25 desambra), ka samy manao izay
fahotany avokoa ny olona rehetra ary tsy misy
fanasaziana amin’izany.

6. Tamin’ny taonjato faha 18 sy 19:
noterena hanao karnavala ireo Raby
Jiosy, ary nasaina nanao akanjo
mampihomehy izy ireo, sady
mandehandeha eny an-dalambe sy
toerana mahantra tao Roma. Rehefa
nitaraina ny Jiosy dia novonoina sy
nampijaliana izy ireny ary novetavetaina
ny vehivavy.

7. 1) Ny hazo noely sy ny sampy
Aseraha (Asheira):
Fanamarihana ny fiverenan’ny
masoandro na ny fandresen’ny
andriamanitra masoandro,
rehefa miseho ny ravi-maitso
rehefa afaka ny orampanala
izay nandrakotra ny hazo ka
mitsiry indray ny ravina.

8. Ny voalazan’ny Soratra Masina momba ny
hazo:
Jeremia 10.3-5: Fa ny fanaon'ny firenena dia
zava-poana; Fa hazo nokapaina tany an-ala
ireny, Dia asan-tànan'ny mpiasa amin'ny famaky;
Volafotsy sy volamena no andravahany azy, Ary
hombo sy tantanana no entiny manamafy azy,
mba tsy hihetsiketsehany. Toy ny hazo voasana
ho sari-drofia izy, fa tsy mahateny; Ary entina
ihany izy, fa tsy mahatonga loza izy sady tsy
mahay manisy soa.

9. 2) Ravinkazo “Mistletoe”:
Nasian’ireo fokom-pirenena Druides
misletoe ny zanatsipikany satria misy
poizina mahafaty ireny, mba hahafaty ny
olona hatao sorona. Taty aoriana dia nisy
ny fombafomba kristiana maneho
mpifankatia mifanoroka eo ampototry ny
hazo mistletoe, izay tsy inona fa
manambara ny fomba fahavetavetana
nandritry ny fankalazana ny Saturnalia
sy ny sorona nataon’ny Druides.

10. 3) Fanomezana rehefa noely:
Talohan’ny vanim-potoana
kristiana Romana dia noterena
ny olona sasany hitondra
fanomezana nandritra ny fetin’I
Saturnalia. Taty aoriana dia
nampidirina tamin’ny fomba
fankalazana ny noely koa izany,
araka ny fanentanana
nataon’ny Eveka Nicholas tao
Myra.

11. Noterena hanao carnaval ireo raby
jiosy, ka amin’izany dia manao akanjo
mampihomehy izy ireo, sady asaina
mandehandeha amin’ny lalambe sy
toerana mahantra tao Roma. Rehefa
nitaraina ny Jiosy dia novonoina sy
notapahin-doha izy ireo, ary avy eo
dia nahantona tamin’ny hazo (izay
atao hoe hazo noely ankehitriny) ny
lohan’izy ireo.
4) Ireo dadabe noely eny
ambony hazo noely.

12.  Dadabe noely, na Santa Claus, avy amin’ny
Eveka Nicholas izay natao olomasina (saint)
tamin’ny taonjato faha-19.
 Noely, (no- el): no = tsy misy; El =
andriamanitra. Toy izany tokoa ny
fankalazana ny fetin’ny lehilahin’ny ota
nandritry ny fetin’i Saturne
 Krismasy, (christ – mass): Christ = Kristy;
mass = atao sorona
St. Nicholas
from Saint Catherine's
Monastery, Sinai

13. http://realtruth.org/articles/169-ttooc.html
http://www.mondedemain.org/commentaires/pourquoi-satan-
aime-noel
http://www.jesus-is-savior.com/False%20Religions/
Other%20Pagan%20Mumbo-Jumbo/christmas.htm
http://www.faithfulword.com/tracts/The_Shocking_Truth_about_
Christmas.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_controversy
https://fr.wikipedia.org/wiki/Controverses_de_No%C3%ABl