Conferencia de Encarna Lago e Angeles Miguelez en Santiago

1. nosoutros
Arte, Comunicación e Integración Social
1. Obxectivos do curso:
O obxectivo do curso é achegar e promover iniciativas pedagóxicas e didácticas
que contribúan a desenvolver e incrementar o nivel de calidade de vida das per-
soas e colectivos en situación ou risco de exclusión social a través de iniciativas
dentro do campo da cultura e da actividade artística. O conxunto de actividades
presentadas a seguir vén definido polas súas áreas de traballo que, aínda que
están estreitamente relacionadas, pretenden obxectivos complementarios, articu-
lados de maneira transversal na maior parte dos proxectos.
Conta, ademais, con tres áreas ben diferenciadas pero relacionadas entre si no
conxunto dos catro días nos que se vai desenvolver o curso:
- Área de Formación, orientada principalmente a alumnos, docentes e profe-
sionais relacionados cos sectores da pedagoxía, da psicoloxía, da psiquia-
tría, traballadores de fundacións e asociacións que traballan con e a prol do
desenvolvemento e visibilización de persoas con capacidades diferentes,
profesionais e estudantes de arte en tódalas súas disciplinas e manifesta-
cións.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

2. - Área de Arte, orientada principalmente a promover actividades especial-
mente dirixidas a aquelas persoas ou colectivos de creadores que se ato-
pan nos seus inicios ou en fase de consolidación da súa traxectoria.
- Área de Desenvolvemento, encargada da xeración e produción de accións
dirixidas á mellora da calidade de vida de persoas en situación de risco,
exclusión ou desvantaxe social.
-
2. PÚBLICO AO QUE PRIMORDIALMENTE VAI DIRIXIDO
 Alumnado e persoal da USC
 Profesionais de asociacións
 Artistas, escritores, editores, comunicadores.
 Profesores de ensino primario e secundario
 Licenciados en proceso de busca dun primeiro emprego
 Profesionais con interese en atopar novos camiños laborais
 Dinamizadores culturais, programadores de contidos culturais e axentes de
promoción cultural
 Doentes e familiares
3. DURACIÓN DO CURSO
30 horas de duración, sen límite de prazas
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

3. 4. PROGRAMA DE CONTIDOS
Relación de contidos. Conferencias, mesas redondas, obradoiros e activi-
dades complementarias
Luns (3) Martes (4) Mércores (5) Xoves (6)
Recollida acreditacións
09:00-9:30 /
09:30-10:00
PRESENTACIÓN
CONFERENCIA CONFERENCIA CONFERENCIA CONFERENCIA
PLENARIA PLENARIA PLENARIA PLENARIA
OBRA-
10:00–14:00 OBRADOIRO OBRADOIRO
PRESENTACIÓN DOIRO
PRESENTACIÓN OBRADOIRO PRESENTACIÓN PRESENTACIÓN
de traballos desen-
de traballos de traballos de traballos
volvidos en Galicia
14:00–16:00 comida comida comida comida
16:00–17:30 Mesa redonda Presentación de comunicacións Cineforum Actuación sorpresa
Danza campUSCulturae
18:00–19:30 “ITINERANCIA_CON-SENTIDA I” “ITINERANCIA_CON-SENTIDA II” “ITINERANCIA_CON-SENTIDA III”
DESPEDIDA: diplomas
20:00 –
“NUESTRO HERMANO” “LA MÁQUINA DE ABRAZAR” O MÉDICO A PAUS?? “HEROICA”
21:00
*Confirmadas as participacións no relativo ás Conferencias Plenarias e á Presentación de
Iniciativas e traballos, e aínda por pechar a ubicación das mesmas e das actividades (en
función de determinar a mellor opción para cada un dos participantes).
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

4. OBRADOIROS FORMATIVOS:
Luns: O teatro rehabilitador
Martes: Implicación persoal dos profesionais na rehabilitación psicosocial
Mércores: Unha literatura integradora: recursos e estratexias para cambiar o
paradigma
Xoves: Proxecto Infancia
PONENTES CONFIRMADOS:
 Cristina Durán e Miguel A. Giner Bou
Son licenciados pola Facultade de Belas Artes de Valencia na especialidade de
Debuxo. Ambos foron bolseiros: Cristina coa bolsa Erasmus realizou o último cur-
so de carreira na Middlesex University de Londres. Miguel A. os dous últimos anos
cunha bolsa de colaboración na materia de Sistemas de Representación Espacial.
Os dous traballan no mundo da ilustración, tanto editorial como publicitaria, o có-
mic e a animación. Entre os seus clientes atópanse L’Oceanogràfic, Intermon Ox-
fam, Air Nostrum, Terra Mítica, AVACU, Generalitat Valenciana e numerosas edi-
toriais entre as que están Santillana, Voramar, Anaya, Barcanova, Pearson, Cas-
tellnou, Bromera, Tàndem, Planeta, Vicens Vives, etc.
UNHA POSIBILIDADE ENTRE MIL é a súa primeira novela gráfica e narra a súa
experiencia persoal como pais dunha nena con parálise cerebral. A 1ª edición
deste libro foi publicada por Edicións Sins Entido en maio de 2009. E en setembro
dese mesmo ano publicouse a 2ª edición. En marzo de 2010 foi publicada a edi-
ción en francés pola editorial Dargaud, baixo o título UNE CHANCE SUR UN MI-
LLION. En novembro de 2010 este álbum foi FINALISTA do PREMIO NACIONAL
DE CÓMIC outorgado polo MINISTERIO DE CULTURA. E en xaneiro de 2011, a
edición en francés foi premiada en Francia cun 2º premio (ex-aequo) no 1er Trop-
hée «lles Bds qui font a différence » sur lles personnes en situation de hándicap.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

5.  Miguel Gallardo
É un debuxante de recoñecido prestixio e pai dunha adolescente con autismo se-
vero. Comezou a súa carreira profesional compaxinando o cómic e a ilustración
para acabar dedicándose plenamente a esta última actividade. Colabora habi-
tualmente como ilustrador de prensa para a Vangarda, Público e diferentes revis-
tas e publicacións de ámbito nacional e internacional como o Herald Tribune ,
New York Times e o O NewYorker. No 2007 publicou “María y yo” unha novela
gráfica que narra as aventuras e viaxes coa súa filla María de 13 anos que ten au-
tismo Tamén é o autor De “El viaje de María”, unha curtametraxe de animación
para dar a coñecer o autismo. Acaba de finalizar a curtametraxe de “Los Especia-
listas” que se centra nas habilidades das persoas con autismo que as fan persoas
moito máis especiais do que a sociedade pode entender se non coñece as parti-
cularidades desa doenza
 Cipriano Jiménez Casas
Licenciado con grao en Medicina e Cirurxía, 1966, Universidade de Santiago. Es-
pecialista en Psiquiatría, Universidade de Madrid. Médico-Psiquiatra no Hospital
Psiquiátrico Leganés, Madrid. Médico-Psiquiatra nos Hospitais d'Yverdon (Vaud-
Suiza), Bel-Air (Xenebra). Psicanalista didacta e Vocal da Asociación de Psicote-
rapia Psicanalítica. Esp. Foi director do Centro de Educación Especial "MENELA"
(Vigo). Director Xeral da Fundación MENELA. Presidente e Fundador de
A.G.A.T.A.P.I. (Asoc. Galega de Terapeutas de Autismo). Vicepresidente de Au-
tismo Galicia (Federación galega de Autismo). Presidente da Fundación ECUME-
NE. Vocal da Fundación Bibliófilos Galegos (Pontevedra). Membro fundador e Vo-
cal da Fundación SALVORA (Vigo). Conselleiro de Autismo-España (Federación
Española de Autismo). Fundador da Biblioteca de Estudios Freudianos "Óscar
Masotta" Vigo. Ex-Vicepresidente de FADEP (Federación Pro-Deficientes Ponte-
vedra). Actualmente é Presidente de Autismo Galicia.
É Director dos proxectos Europeos Horizon III e Secretario da Fundación Menela,
promotora e titular de Castro Navás.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

6.  Encarna Lago
É psicóloga e técnica Superior de Cooperación Internacional. Desde 1991 traballa
no Museo Provincial de Lugo.
Con motivo da constitución da Rede Museística Provincial, en xuño de 2006, foi
nomeada xerente da mesma, a través de concurso-oposición, cargo que desem-
peña na actualidade. Desde o seu cargo, aposta polos seguintes modelos de xes-
tión:
1. Achegarse ao público, dialogar coas distintas realidades, facer que a institu-
ción se reinvente continuamente, defender unha estrutura de xestión autóno-
ma, profesional e participativa, que permita un desenvolvemento máis, xeran-
do novas condicións para a distribución da cultura, esforzándose en facer o
noso patrimonio máis accesible, e facendo dos museos da rede lugares máis
próximos a todos os cidadáns.
2. O modelo de xestión polo que aposta é o que toma conciencia de que se tra-
balla con diñeiro público e, xa que logo, non se pode restrinxir o acceso á cul-
tura, senón amplificalo, acrecentar a capacidade da rede de museos de Lugo
como espazo educativo e de investigación, para abrirnos a novos públicos, pa-
ra crear redes de traballo con outras institucións e cos axentes artísticos, so-
ciais e culturais do noso ámbito. Non existe un gran público maioritario, senón
moitos públicos minoritarios diferenciados, con intereses, gustos e formacións
distintos.
3. "Capacidades Diferentes e Accesibilidade" son os parámetros nos que centra
a súa actividade no últimos dez anos e que, considera, deben seguir servíndo-
nos no futuro.
 José Colmenero
Falta o currículum, pero manifestou o se interese en participar.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

7. ACTIVIDADES VESPERTINAS:
- Presentación de Comunicacións
- Presentación de audiovisuais
- Mesa redonda
“Itinerancia_Con-sentida”
Finalidade:
 Experimentar e intervir no espazo público en busca de xerar novas relacións dos
corpos co espazo e a cidade, conformando unha serie de mapas subxectivos.
 Reapropiarse do espazo público como orde imposta que regula os nosos corpos,
vivencias, desprazamentos e relacións.
Previamente o colectivo de artistas determinará a área xeográfica da cidade elixida para
a intervención. Unha vez conformado o grupo, realizaremos un encontro no que traballa-
remos sobre o plano e rueiro da zona de intervención, iniciando o proceso de construción
dos micorrelatos individuais. Cada participante elixirá unha rúa, dentro da zona elixida,
que vincule con algún recordo. A partir desta elección elaborarán os seus microrrelatos
valéndose de diferentes linguaxes.
Eva Garrido e Yera Moreno, as encargadas das itinerancias, traballan como colectivo
desde o 2007 en proxectos artísticos e educativos nos que buscan xerar espazos e pro-
cesos interdisciplinares, onde as fronteiras entre distintos saberes e linguaxes artísticas
se dilúan e desestabilicen. Os seus traballos abordan a relación que establecen os cor-
pos co tempo e os espazos, expondo novas formas de experienciar o cotián que subvir-
tan a realidade normativa.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

8. 5. DESCRICIÓN DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS
Coas actividades complementarias propostas pretendemos:
- achegar iniciativas do ámbito artístico e cultural dirixidas a sensibilizar, modificar
actitudes, divulgar ou mellorar a calidade de vida de persoas e colectivos en si-
tuación de risco ou exclusión social.
- xerar un espazo de intercambio de experiencias sobre este tipo de actividades.
- contribuír á difusión de iniciativas artísticas e culturais desenvolvidas por perso-
as e/ou colectivos en situación de exclusión social.
RELACIÓN DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS
NUESTRO HERMANO
Teresa (40 anos) e a súa irmá María (35) reúnense, despois de moito tempo sen verse,
na casa de súa nai, que acaba de falecer. Alí está tamén Jacinto, ou seu irmán menor.
Jacinto viviu sempre con nai e ten dúas obsesións na súa vida: os cupóns dos cegos e o
pantano que levan anos prometendo construír na vila. A súa discapacidade pode facerlle
parecer menos esperto ca os demais, pero cando Teresa e María se enfronta á decisión
de que deben facer co seu irmán, Jacinto demostrará o imprescindible que pode chegar a
ser. Polo camiño, ou tres terán que volverse coñecer vos uns aos outros mentres se en-
frontan ao peso inevitable dos segredos familiares.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535

9. LA MÁQUINA DE ABRAZAR
Do dramaturgo español José Sanchís Sinisterra é unha obra que afonda sobre o tema do
autismo como síndrome e síntoma crecente da nosa sociedade.
Unha viaxe polo universo do autismo a través da cal, as personaxes; Miriam, terapeuta, e
Iris -a paciente- confróntanse e expoñen no medio dun congreso a realidade emocional
desta síndrome.
HERÓICA 3
Nace co obxectivo de investigar e interpretar pezas chave da historia da música de or-
questra e relacionalas coa danza contemporánea. Nesta proposta de creación colectiva,
a nosa linguaxe definir grazas ao libre uso de diversas técnicas de danza contemporánea
supeditadas ao obxectivo comunicativo da peza e á creación de estilo. Sobre ou escena-
rio, é significativa a relación coa peza musical e as diferentes individualidades que, uni-
das, crean unha linguaxe propia.
e-mail: campusculturae@usc.es neira.cruz@usc.es irene.garcia@usc.es
teléfono/phone: +34 981 563100 – ext. 16535