2.  Төв аймгийн Нийтийн номын сан нь анх 1944 онд аймгийн клубын дэргэд 300 номтой олон
түмэнд ном хэвлэлээр үйлчлэх “Уншлагын танхим” нэртэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж
эхэлсэн.
 1990 оноос нэг ээлжиндээ 120 уншигч хүлээн авах, 100-н мянган ном байрлуулах хүчин
чадал бүхий 2 давхар зориулалтын байранд шилжин, одоог хүртэл хэвийн ажиллаж
байна.
ЗОРИЛГО:
Мэдлэг оюунд тулгууралсан мэдээллийн эрин зуунд дэвшилтэд техник технологийг
ашиглан уншигч, үйлчлүүлэгчдэд хэрэгцээт мэдээллийг нээлттэй хүргэх.
ЗОРИЛТ:
- Номын сангийн хүчин чадлыг бүрэн ашиглаж, орон зай харгалзахгүйгээр мэдээлэл
хүргэх, солилцох ая тухтай орчин нөхцөлийг бий болгоно.
- Боловсон хүчний ур чадварыг сайжруулж, шинэлэг бүхэнд суралцаж, мэдлэг
боловсролоо тасралтгүй дээшлүүлнэ.
- Үйлчлүүлэгчдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн ном, хэвлэл, мэдээллийн материалаар сан
хөмрөгөө тогтмол баяжуулна.
- Хэрэглэгчдэд шаардлагатай нэмэлт шинэлэг үйлчилгээг шинээр бий болгон
автоматжуулж, үйлчилгээний хүрээг өргөжүүлнэ.

3. АЙМГИЙН НИЙТИЙН НОМЫН САНГИЙН ОРОН ТОО-12
1.Захирал/Аргазүйч/
2.Номзүйч/Фондоч/
3.Мэдээлэлтехнолои/Хүнийнөөц/
4.Номынсанч/Нярав/
5.Хүүхдийнуншагынномынсанч
6.Гэрээролгох,явуулынномынсанч
7.Нягтланбодогч/Бичигхэрэг/
8.Жижүүр/Жолооч/
9.Жижүүр/Цахилгаанчин/
10.Жижүүр/Слесарь/
11.Жижүүр/Мужаан/
12.Үйлчлэгч
Мэргэжлийн албан хаагчид Туслах албан хаагчид

5. 2300 2300 2300 2300 2125 2179 2630 2775 3806
14154 14500 14554 15027
11085
12884
14474 14481 15598
28529
30769 30529
28218 28564
31071
33642 33698
42879
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
45000
50000
2005 îí 2006 îí 2007 îí 2008 îí 2009 îí 2010 он 2011 он 2012 он 2013 он
Áàéíãûí óíøèã÷ Èðýãñýä Óíøóóëñàí íîì

6. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
69%
73.60%
81%
71%
96%
100%100%100%100%
Фонд эргэлт
0
1000000
2000000
3000000
4000000
5000000
6000000
7000000
8000000
9000000
2326200
2743200
3027159
5385600
4642277
3231200
4457020
8486850
5097800
Фонд баяжилт

7. 68%
24%
6% 2%
Уран зохиол-21450 Төрөл анги-7707 Гадаад ном-1829 Тогтмол хэвлэл-518
Нийт-31504
/2013 оны байдлаар/

8. 982
605
376
576
697
471
562
279
206
631
347
645
503
167
368
119
0
200
400
600
800
1000
1200

9. 150 õ¿í
217 õ¿í
600 õ¿í
508 хүн
685 хүн
553 хүн
97 õ¿í
253õ¿í
203 õ¿í
130 хүн
375 хүн
332 хүн
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Интернэт мэдээллийн танхимын үйлчилгээний үзүүлэлт
Интернэт Хэвлэх, хувилан олшруулах

10. БСШУЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар 2007 онд 72,5 сая
төгрөгний засвар үйлчилгээг хийж, ажлын орчин
нөхцлийг сайжруулж, уншигчдад мэдээллийг нээлттэй
хүргэх таатай орчинг бүрдүүлсэн.

11. 2008 онд номын сангийн үйлчилгээг автоматжуулах төсөл боловсруулан
хандивлагч газруудад хандсанаас Дэлхийн зөн ОУБайгууллагын Орон
Нутгийн Хөгжлийн Хөтөлбөрийн төв аймаг дахь салбараас 10 сая
төгрөгний дэмжлэг авч, номын санг зориулалтын техник хэрэгсэлээр
шинэчлэн улмаар “Вертуаль номын сан” төслийг бие даан хэрэгжүүлж
орчин үеийн электрон каталоги, интернэт сүлжээ, цахим мэдээллийг
уншигч, үйлчлүүлэгчдэд цаг тухай бүр хүргэж байна.

12. 2009 онд аймгуудын номын сангуудаас анхдагч нь болж Lib4U net version
1.6 программыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж фондын бүх номыг 100%
электрон каталогит оруулсан.
Төсвийн хэмнэлтээс 2,5 сая төгрөг зарцуулж ном алдаж үргэдүүлэх
эрсдэлээс хамгаалан соронзон хаалгыг авч суурилуулсан.

13. 2010 онд аймгийн Нийтийн номын сангаас их зохиолч Д.Нацагдоржийн
мэндэлсний 104 жилийн ойг угтаж ерөнхий боловсролын сургуулийн
сурагчдыг номтой нөхөрлүүлэх, уншигч хамт олон болгох, интернэт
ашиглан мэдлэгээ дээшлүүлэх, өөрт хэрэгтэй мэдээллийг хайж олж авах
чадвартай болох, хэлний болон компьютерийн мэдлэгийг нь сайжруулах,
үйлчилгээнийхээ хүрээг өргөжүүлэх зорилгоор “Ухаан далай номоос эхтэй”
ном унших 1 сарын аяныг 2010.10.01-ээс 2010.11.01 хүртэл 2 төрлөөр
амжилттай зохион явууллаа.

14. 2010 онд Хүүхдүүдийн сэтгэн бодох чадварыг сайжруулах, танин мэдэхүйг
нь хөгжүүлэх уламжлалт ёс заншилаа сурталчлах, өвлүүлэн үлдээх
зорилгоор хүүхдийн уншлагын танхимын дэргэд “Уламжлалт ёс заншил
тоглоом наадгайн танхим”-ыг шинээр нээн ажиллуулж эхэлсэн

15. 2011 онд “Номын сангийн орчны нөхцөл, үйл ажиллагаанд тавих шаардлага”
MNS 742:2007, олон улсын стандарт ISO 17799: 2003 олон улсын стандарт ISO
17799: 2003 “Архив, номын сангийн өв санг хадгалж хамгаалахад тавигдах
шаардлага стандарт”-ын шаардлагын түвшинг ханган зорилгоор дохиолол
хамгаалалын систем, утаа болон хөдөлгөөн мэдрэгчийг үндсэн фондонд
байрлуулж 2.475.000 төгрөг зарцуулсан.
2011 онд БСШУЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар пургон машинтай болж хөдөө орон
нутаг алслагдсан баг иргэдэд хүрч үйлчилсэнээр номын сангийн хүрээ
хүртээмж өргөжсөн.

16. Аймгийн Нийтийн номын сан нь 2011 онд өөрийн бие даасан байгууллагын вэб
сайт болох www.library.to.gov.mn сайтыг шинээр нээн байгууллага, танхимуудийн
танилцуулга, иргэдэд хүргэж буй үйлчилгээ, шинээр ирсэн номын болон үйл
явдлын мэдээ, санхүүгийн тайлангийн мэдээ, статистик мэдээллүүдийг иргэд
уншигчдад ойлгомжтой байдлаар байрлуулан ба электрон каталогио веб сайтдаа
байрлуулж иргэд уншигчдад орон зай, цаг хугацаа харгалзахгүйгээр мэдээлэл
хүргэх боломжтой болсон.

17. 2012 онд уншигчдад мэдээллийг нээлттэй чөлөөтэй байлгах, ая тухтай
орчин бүрдүүлэх зорилгоор номын сангийн хамт олны санаачилсан
төслийг ИНХурлаар дэмжин “Тогтвортой амжиргаа II” төслийг хэрэгжүүлж
насанд хүрэгчдийн уншлагын танхимыг чөлөөт сонголтонд оруулж
4,000,000 төгрөгний тоног төхөөрөмжийг шинэчилсэн.
“Монголын цахилгаан холбоо” ХК-ны шилэн кабельд холбогдон өндөр
хурдны интернэтээр иргэдэд үйлчилж байна.

18. “Ном” хөтөлбөр: Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны
“Эрдэм боловсролтой Монгол хүн” хөтөлбөр болон Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн “Номын
баярын өдөр тэмдэглэх тухай” зарлигийн хэрэгжилтийг хангах, өсвөр үеийнхэн, залуучуудын
дунд ном унших хөдөлгөөн өрнүүлэх, номыг бүтээлчээр унших арга зүйг түгээх үйлсийг
тогтвортой болгох үүднээс энэхүү “Ном” хөтөлбөрийг Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2012
оны А/51 дугаар тушаалаар баталснаар манай аймаг 2012-2013 оны хичээлийн жилд Ажлын
хэсэг байгуулан 4 зорилт, 17 хэрэгжүүлэх арга хэмжээ бүхий төлөвлөгөө боловсруулан
амжилттай ажиллаж, аймгийн хүүхдийн Номын чуулганыг БСГ, Нийтийн номын сан, ХГБХХ
хамтран 2013.05.17-ны өдөр зохион байгууллаа.

19. 2013 онд Дэлхийн зөн Төв Орон Нутгийн Хөгжлийн хөтөлбөрөөс Зуунмод сумын
хүүхэд, залуучуудийн чөлөөт цагийг үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх, авъяас чадварыг нь
хөгжүүлэх зорилгоор 700 сая төгрөгний өртөгтэйгөөр Хүүхэд залуучуудын төвийн
барилгыг барьж ашиглалтанд оруулсан. Дээрх зорилгын хүрээнд аймгийн Нийтийн
номын сан нь Төв ОНХХ-тэй хамтарч хүүхэд залуучуудад номын сангийн
үйлчилгээгээ ойртуулах тэдэнд хүрч үйлчлэх үүднээс нэг ээлжиндээ 24 уншигч
хүлээн авах боломжтой 2000 гаруй номтой, ном алдах эрсдэлээс хамгаалсан
дохиололын хаалга, электрон каталоги зэрэг бүрэн автоматжуулагдсан салбар
номын сан байгуулагдсанаар байнгын уншигчдын тоо 28%-иар өссөн үзүүлэлттэй
байна.

20. ССАЖЯам сумдын соёлын төвийн номын сангуудыг автоматжуулах зорилгоор 25.203.308
төгрөгний хөрөнгө оруулалт хийж компьютер, 3-н үйлдэлт принтер, баркод уншигч зэрэг техник
тоног төхөөрөмжөөр хангасаны дагуу номын санчдын сургалт семинарыг 7-р сард “Номын
сангийн автомажуулалт, номыг бүтээлчээр уншихад номын санчийн үйл ажиллагаа” сэдвээр,
Мөн 12-р сарын 04-06-ны хооронд 26 сумын соёлын төвийн номын санч нарт мэдээллийн
аюулгүй байдал, Monbiblio програм дээр хэрхэн ажиллах, номын сангийн тоног төхөөрөмжийг
хэрхэн ажиллуулах талаар сургалтуудыг хийж сумдын номын сангуудын номыг электрон
каталогит оруулж 2014 оны 2-р сарын байдлаар 56,4%-тай байна. Номын сангийн үйл
ажиллагаа автоматжуулагдсанаар орон зай, цаг хугацаа харгалзахгүйгээр мэдээлэл солилцох
бүрэн боломжтой болно.

21. Нийтийн номын
сан-27
МСҮТ-ийн
номын сан-4
ЕБС-ийн номын
сан-30

22. СУМДЫННОМЫНСАНЧДЫНМЭРГЭЖИЛ,БОЛОВСРОЛЫНСУДАЛГАА
Мэргэжлийн номын санчидтай сум
Эчнээгээр суралцаж байгаа
номын санчид
Мэргэжлийн бус номын санчидтай сум
1.Аргалант
3.Баян
7.Баянчандмань
11.Мөнгөнморьт
14.Эрдэнэсант
8.Баянцагаан
9.Заамар
2.Батсүмбэр
1.Архуст
6.Баянжаргалан
2.Бүрэн
3.Жаргалант
10.Лүн
12.Өндөрширээт
5.Сүмбэр
4.Угтаалцайдам
6.Цээл
13Эрдэнэ
1.Алтанбулаг
4.Баяндэлгэр
5.Баян-Өнжүүл
4.Борнуур
2.Баянхангай
3.Баянцогт
5.Дэлгэрхаан
6.Сэргэлэн
1.Мэргэжил

23. ТӨВАЙМГИЙНЕБС-ИЙНСУРГУУЛЬ,МСҮТ-ИЙННОМЫНСАНЧДЫН
МЭРГЭЖИЛ,БОЛОВСРОЛЫНСУДАЛГАА
1.Мэргэжил
Мэргэжлийн номын санчтай
сургууль
Эчнээгээр суралцаж байгаа
номын санчид
Мэргэжлийн бус номын санчидтай
сургууль-24
1. Хүмүүн “Б” байр
2. Баянчандмань
3. Батсүмбэр
4. Эрдэнэ
5. Бүрэн
1. Хүмүүн “В” байр
2. Жаргалант
3. Угтаалцайдам
4. Заамар МСҮТ
5. Баян-Өнжүүл

24. Явуулын номын сангийн номын сангийн үйлчилгээ, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө
өгөх.
Баяндэлгэр
Мөнгөнморьт 1-р улиралд
Эрдэнэ
Баянцогт
Жаргалант 2-р улиралд
Сүмбэр
Эрдэнэсант
Лүн 4-р улиралд
Заамар
Мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх.
Эрдэнэсант
Лүн
Нээлттэй өдөрлөг зохион явуулах.
Баянцогт
Сүмбэр
10-р сард
4-р сард

25. 14.03.28 Зуунмод
№- Сумдын нэр
Номын
санчийн нэр
Утас
Фондын
номын тоо
/2013/
2014оны 1-р сар 2014 оны 2-р сар 2015 оны 3-р сар
тоо хувь тоо хувь тоо хувь
1 Алтанбулаг О.Цэцгээ 88732033 5850 470 8% 1120 19% 1500 26%
2 Аргалант Ү.Туул 89996007 3713 2798 75% 2762 74% 2930 79%
3 Архуст С.Цэнгэлмаа 99919349 5959 4300 72% 5200 87% 5312 89%
4 Баян Б.Оюунхайч 95142387 14117 1450 10% 1892 13% 2230 16%
5 Баяндэлгэр З.Долгор 95230620 4741 4160 88% 4741 100% 4741 100%
6 Баянжаргалан Г.Загдсүрэн 93154271 4744 2981 63% 3312 70% 3500 74%
7 Баянхангай Пүрэвсүрэн 91618992 7905 1925 24% 2500 32% 2500 32%
8 Баянцагаан Баасансүрэн 99860832 10206 286 3% 286 3% 920 9%
9 Баянцогт Е.Эрдэнэчулуун 91331000 8693 2728 31% 2907 33% 3375 39%
10 Баянчандмань Д.Нарантуяа 99763203 1830 1680 92% 1620 89% 1800 98%
11 Баян-өнжүүл Сарантуяа 98990883 4113 3800 92% 3928 96% 3998 97%
12 Батсүмбэр Ц,Сувдэрдэнэ 88515562 3126 2483 79% 2483 79% 2600 83%
13 Борнуур Э.Эрдэнэцэцэг 89929269 3884 1000 26% 1300 33% 1810 47%
14 Бүрэн Номин-Эрдэнэ 99986616 4749 - - 1784 38% 1811 38%
15 Дэлгэрхаан Ө.Буд 95243977 3211 2800 87% 2925 91% 3211 100%
16 Жаргалант Ж.Энхтуяа 88726990 3870 - - 1350 35% 1360 35%
17 Заамар Х.Нарантуяа 99952960 14720 1600 11% 2493 17% 3053 21%
18 Лүн Д.Алтанцаг 99690288 6820 2800 41% 3010 44% 3850 56%
19 Мөнгөнморьт Оюунжаргал 99853086 4945 4549 92% 4720 95% 4722 95%
20 Сүмбэр Ч.Шоовдор 99202109 3967 2500 63% 3300 83% 3500 88%
21 Сэргэлэн Г.Дулмаа 93034787 4585 2150 47% 2600 57% 2800 61%
22 Угтаал Я.Мөнхтуяа 96650627 8415 2500 30% 3200 38% 3700 44%
23 Цээл Б.Алтанцэцэг 86299951 5935 - - 4300 72% 5935 100%
24 Өндөрширээт Отгон 93198930 6850 2962 43% 2962 43% 3112 45%
25 Эрдэнэ Оюунцэцэг 99793003 5296 3490 66% 3530 67% 3620 68%
26 Эрдэнэсант А.Саран 99788602 2017 1700 84% 1950 97% 2017 100%
Дүн 154261 57112 47% 72175 58% 79907 63%