Surah Al-Munafiqun mengingatkan bahaya penyakit nifaq dan memberikan tanda-tanda seseorang yang munafiq. Surah ini menggambarkan sikap munafiq di hadapan dan di belakang Nabi, serta memberikan peringatan kepada umat Islam. Surah ini berkaitan erat dengan Surah Al-Jumuah khususnya tentang pentingnya menjaga hati dan mengenal diri melalui solat Jumaat.

1. TADABBUR SURAH
AL-MUNAFIQUN :
Bahaya Penyakit
Nifaq
Oleh : Syaari Ab Rahman
q Jurulatih Tadabbur Centre
q Calon Sarjana Tafsir UKM
q Penyampai Segmen “Ibrah” IKIM.fm

2. MUQADDIMAH
(Setelah diterangkan yang demikian) maka adakah mereka
sengaja tidak berusaha memahami serta memikirkan isi Al-
Quran? Atau telah ada di atas hati mereka kunci penutup (yang
menghalangnya daripada menerima ajaran Al-Quran)?( Surah
Muhammad, 47 : 24)

3. MUQADDIMAH
1. Ini bukan surah mengumumkan nama-nama orang Munafiq
2. Meskipun surah ini turun kerana perbuatan jahat Abdullah bin
Ubai dan seangkatan dengannya, namun surah ini mesti
ditujukan kepada diri kita sendiri
3. Yang menurunkan al-Quran bukan sejarawan, tetapi Allah yang
mengetahui masa silam dan masa depan
4. Memahami mengapa Nabi membaca surah ini kerapnya setiap
kali mengimamkan solat Jumaat di rakaat kedua
5. Berhentilah menjadikan sesuatu surah untuk melabel orang lain
sebagai munafiq

4. PENGERTIAN NIFAQ DAN HUBUNGANNYA
DENGAN SURAH AL-MUNAFIQUN
Bahasa : Hilangnya sesuatu yang sedang
bergerak/sesuatu yang bergerak tiba-tiba hilang
( ‫ﺟرﯾﺎن‬ ‫ﺑﻌد‬ ‫وﻣوﺗﮭﺎ‬ ‫اﻟداﺑﺔ‬ ‫ﻧﻔق‬‫اﻟﺣﺎة‬ )
• Infaq : memberi sesuatu (harta yang sedang melimpah)
hingga hilang (dari tangan atau simpanan)
• Munafiq ( ‫اﻟﻣﻔﺎﻋﻠﺔ‬ ‫وزن‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫اﻟﻣﻧﺎﻓﻘﺔ‬ ) : Iman yang mengalir
deras tiba-tiba hilang dan terhalang dari sampai ke
hati
Rujukan : Al-Tahqiq fi Kalimat al-Quran al-Karim, Al-Allamah Al-Mustafawi, Jilid 12

5. BESARNYA KEMURKAAN ALLAH
KEPADA KAUM MUNAFIQUN
Al-Nisa

6. PENGENALAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. Surah ke 63
2. 11 ayat
3. Selepas surah al-Jumuah dalam mushaf
4. Madaniah
5. Turun dalam perjalanan Nabi dari
perkampungan Bani Mustaliq ke Madinah

7. PERJALANAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan
Rasulullah
2. AYAT 5-8 : Munafiq di belakang
Rasulullah
3. AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum
Mu’minun pada bahaya nifaq

8. AWALAN DAN AKHIRAN SURAH
AL-MUNAFIQUN
Surah ini bermula dengan pertembungan Rasulullah
dengan kaum Munafiqun (yang cemburu kerana
hilangnya kuasa politik wang mereka di Madinah).
Surah ini berakhir dengan pertembungan kaum
Munafiqun dengan Malakul Maut (yang menyesal
dan merayu diberikan peluang untuk melakukan
infaq)

9. PERJALANAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan
Rasulullah
2. AYAT 5-8 : Munafiq di belakang
Rasulullah
3. AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum
Mu’minun pada bahaya nifaq

10. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

11. 1. Iman tidak perlu diberitahu dan ditonjol-tonjol. Ia
mesti diterjemahkan dalam perbuatan dan
komitmen meskipun secara rahsia (ajaran utama
Makkiah)
2. Berjaga-jaga dengan ucapan agama diucapkan
oleh mereka yang tidak mengamalkan ucapan itu
TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

12. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

13. 1. Jangan mudah label orang munafiq. Di sisi Allah ada
kayuukur iaitulah benar-benar berniat jahat mahu
menghalang perkembangan dakwah Islam.
2. Junnah : benteng kukuh berlindung dari keburukan
jika kekal dalam kekafiran (musuh baru Madaniah
dan diberi perhatian berat oleh al-Baqarah seakan-
akan menggambarkan realiti ummat sekarang)
TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

14. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

15. 1. Dari penampilan zahir, Allah bongkarkan hakikat di
dalam. Hanya Allah dan Rasul-Nya lebih mengetahui
siapa sebenarnya munafiq
TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

16. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan Rasulullah)

17. PERJALANAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan
Rasulullah
2. AYAT 5-8 : Munafiq di belakang
Rasulullah
3. AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum
Mu’minun pada bahaya nifaq

18. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)

19. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)
Jangan cepat tuduh orang munafiq kerana satu hari
nanti dia mungkin bertaubat. Munafiq yang
dimurkai Allah adalah yang tidak pernah
menyahut seruan taubat sehinggalah maut sampai
kepadanya ketika dia tenggelam dalam
kemewahan (hujung surah).

20. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)

21. 1. Doa Nabi paling cepat mustajab, apatah lagi diulang 70 kali (al-
Taubah). Namun dalam hal ehwal munafiq, Allah tiada kompromi
meskipun atas nama Nabi paling dekat dengan-Nya. Besarnya
jenayah nifaq di sisi Allah lebih besar dari jenayah syirik dan
kafir.
2. Kisah Nabi semasa Ibnu Ubai sakit dan kisah solat jenazah
Abdullah bin Ubai selepas Tabuk (tahun 9 H) dalam surah al-
Taubah.
3. Ini juga mengajar munafiq atau tidak dilihat pada masa matinya
dan bukan pada masa dia masih hidup. Jika masih hidup,
selamatkan dia. Jika sudah mati, siapa kamu yang tahu apa
dalam hati seseorang semasa mati (kamu tidak nampak apa
dialog antara malakul Maut dengan si mati menjelang kematian)

22. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)

23. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)
1. Hasad dengki adalah permulaan kepada
nifaq. Perhatikan bagaimana Allah rawat
penyakit ini dari merebak dalam tubuh
manusia.

24. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)

25. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 5-8 : Munafiq di belakang Rasulullah)
1. Sirah kepulangan dari perkampungan Bani Mustaliq
• Apa yang menyebabkan Nabi ke sana (selepas
Uhud)
• Peristiwa di sebuah telaga membabitkan seorang
Muhajirun menendang seorang Ansar
• Besarnya makna kalimah Muhajirun dan Ansar
• Pergeseran sampai kepada Nabi dan kemudiannya
kepada Abdullah bin Ubai

26. PERJALANAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. AYAT 1-4 : Munafiq di hadapan
Rasulullah
2. AYAT 5-8 : Munafiq di belakang
Rasulullah
3. AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum
Mu’minun pada bahaya nifaq

27. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum Mu’minun
pada bahaya nifaq)

28. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum Mu’minun
pada bahaya nifaq)

29. TAFSIR RINGKAS SETIAP AYAT
(AYAT 9-11 : Peringatan untuk kaum Mu’minun
pada bahaya nifaq)

30. RUMUSAN : TIGA TANDA PENYAKIT NIFAQ
BERDASARKAN SURAH AL-MUNAFIQUN
1. Suka memberitahu orang lain tahap keimanan diri
sendiri
2. Mementingkan penampilan diri dan kepetahan
berbicara ketika menghidangkan “racun” kepada umat
Islam
3. Kedekut dari memberikan kebaikan kepada kaum
Muslimin sama ada fizikal (sedeqah, tenaga) atau
intelektual

31. MUNASABAH SURAH AL-MUNAFIQUN
DENGAN SURAH AL-JUMUAH
1. Pentingnya tazkiyah al-Nafs
2. Bani Israil sebagai kaum
munafiqun di zaman Nabi Musa
3. Solat Jumaat sebagai cara
diagnosis penyakit nifaq

32. Al-Jumu’ah

33. Hikmah Diawalkan Kalimah “Tazkiyah”
Dalam Surah al-Jumuah
Al-Baqarah

34. MUNASABAH SURAH AL-MUNAFIQUN
DENGAN SURAH AL-JUMUAH
1. Pentingnya tazkiyah al-Nafs
2. Bani Israil sebagai kaum
munafiqun di zaman Nabi Musa
3. Solat Jumaat sebagai cara
diagnosis penyakit nifaq

35. MUNASABAH SURAH AL-MUNAFIQUN
DENGAN SURAH AL-JUMUAHAl-Jumu’ah

36. MUNASABAH SURAH AL-MUNAFIQUN
DENGAN SURAH AL-JUMUAH
1. Pentingnya tazkiyah al-Nafs
2. Bani Israil sebagai kaum
munafiqun di zaman Nabi Musa
3. Solat Jumaat sebagai cara
diagnosis penyakit nifaq

37. Al-Jumu’ah

38. Al-Nisa

39. PENUTUP
)ٌ‫ﺔ‬َ‫ﻠ‬ ْ‫ﺼ‬َ‫ﺧ‬ ِ‫ﻪ‬‫ﻴ‬ِ‫ﻓ‬ ْ‫َﺖ‬‫ﻧ‬‫َﺎ‬‫ﻛ‬ ْ‫ﻦ‬َ‫ﻣ‬َ‫و‬ ، ‫ﺎ‬ ً‫ﺼ‬ِ‫ﻟ‬‫ﺎ‬َ‫ﺧ‬ ‫ﺎ‬ً‫ﻘ‬ِ‫ﻓ‬‫ﺎ‬َ‫ﻨ‬ُ‫ﻣ‬ َ‫َﺎن‬‫ﻛ‬ ِ‫ﻪ‬‫ﻴ‬ِ‫ﻓ‬ ‫ﱠ‬‫ﻦ‬ُ‫ﻛ‬ ْ‫ﻦ‬َ‫ﻣ‬ ٌ‫ﻊ‬َ‫ﺑ‬ْ‫ر‬َ‫أ‬
‫ﺎ‬َ‫ﻬ‬َ‫ﻋ‬َ‫ﺪ‬َ‫ﻳ‬ ‫ﻰ‬‫ﱠ‬‫ﺘ‬َ‫ﺣ‬ ِ‫ﺎق‬َ‫ﻔ‬‫ﱢ‬‫ﻨ‬‫اﻟ‬ ْ‫ﻦ‬ِ‫ﻣ‬ ٌ‫ﺔ‬َ‫ﻠ‬ ْ‫ﺼ‬َ‫ﺧ‬ ِ‫ﻪ‬‫ﻴ‬ِ‫ﻓ‬ ْ‫َﺖ‬‫ﻧ‬‫َﺎ‬‫ﻛ‬ ‫ﱠ‬‫ﻦ‬ُ‫ﻬ‬ْ‫ﻨ‬ِ‫ﻣ‬:، َ‫ﺎن‬َ‫ﺧ‬ َ‫ﻦ‬ِ ُ‫ْمت‬‫ؤ‬‫ا‬ ‫ا‬َ‫ذ‬ِ‫إ‬
َ‫ﺮ‬َ‫ﺠ‬َ‫ﻓ‬ َ‫ﻢ‬ َ‫ﺎﺻ‬َ‫ﺧ‬ ‫ا‬َ‫ذ‬ِ‫إ‬َ‫و‬ ، َ‫ر‬َ‫ﺪ‬َ‫ﻏ‬ َ‫ﺪ‬َ‫ﻫ‬‫ﺎ‬َ‫ﻋ‬ ‫ا‬َ‫ذ‬ِ‫إ‬َ‫و‬ ، َ‫ب‬َ‫ﺬ‬َ‫ﻛ‬ َ‫ث‬‫ﱠ‬‫ﺪ‬َ‫ﺣ‬ ‫ا‬َ‫ذ‬ِ‫إ‬َ‫و‬(
‫اﻟﺒﺨﺎري‬ ‫رواه‬)34(‫وﻣﺴﻠﻢ‬)58(