1. Nieuwe regels inzake (Schijn)zelfstandigheid
Jan Hofkens – Lydian
Antwerpen – 17 oktober 2012

2. Schijnzelfstandigheid – huidige situatie
1. Ondergeschikt verband: wat, wanneer?
- Indiciën (feitelijke elementen die ijzen op gezag)
2. Arbeidsrelatieswet (titel XIII van de programmawet (I) van 27
december 2006)
- Kwalificatie als uitgangspunt
- Elementen in de uitoefening van de arbeidsrelatie die onverenigbaar zijn
met kwalificatie
- Algemene criteria:
- Wil van de partijen voor zover verenigbaar met uitvoering
- De (afwezigheid van) vrijheid m.b.t. uit te voeren werk
- De (afwezigheid van) vrijheid m.b.t. organisatie werktijd
- Al dan niet mogelijkheid hiërarchisch gezag uit te oefenen
- Specifieke criteria per sector (Normatieve afdeling Commissie)
2

3. 3

4. Wet 25 augustus 2012 - Algemeen
1. Wet 25 augustus 2012 tot wijziging van Titel XIII van de
Programmawet (I) van 27 december 2006 wat de aard van de
arbeidsrelaties betreft
2. Twee vernieuwingen
a) Sociale bazooka: vermoeden bestaan AO
b) Ruling: Administratieve Commissie ter regeling van de
arbeidsrelatie
– Afschaffing normatieve afdeling
– Specifieke criteria inzake aard van arbeidsrelaties worden
voortaan vastgelegd door Koning, na advies van:
» Federaal aansturingsbureau van de Sociale inlichtingen
en opsporingsdienst (SIOD, vertegenwoordiging
inspectiediensten, RSZ, …)
» Bevoegde paritaire comités, subcomités en/of NAR
» Hoge Raad Zelfstandigen en KMO’s
4

5. Vermoeden
1. Invoering weerlegbaar vermoeden bestaan AOK
- Arbeidsrelatie wordt weerlegbaar vermoed een arbeidsovereenkomst
te zijn wanneer blijkt dat meer dan helft / minstens 5 van 9 specifieke
criteria (cf. infra) vervuld zijn
- 1 januari 2013
5

6. Vermoeden - toepassingsgebied
Arbeidsrelaties die bestaan in het raam van:
1. Werken in onroerende staat
- bouwen, verbouwen, afwerken, inrichten, herstellen,
onderhouden, reinigen en afbreken onroerend goed
- Levering of aanhechting van: centrale verwarming,
airconditioning, sanitaire installatie, elektrische installatie,
alarminstallatie, keukens, badkamers, luiken, wandbekleding,
vloerbekleding
2. Bewaking- en of toezichtsdiensten voor rekening van derden
3. Vervoer van goederen en personen voor rekening van derden
4. Activiteiten die vallen onder toepassingsgebied van Paritair
comité voor de schoonmaak
6

7. Vermoeden - toepassingsgebied
– Kan worden uitgebreid door Koning, na advies van:
» Federaal aansturingsbureau van de Sociale inlichtingen
en opsporingsdienst (SIOD, vertegenwoordiging
inspectiediensten, RSZ, …)
» Bevoegde paritaire comités, subcomités en/of NAR
» Hoge Raad Zelfstandigen en KMO’s
– Zelfs indien formeel niet van toepassing, rechter kan zich bij
een beoordeling inzake schijnzelfstandigheid laten leiden
door specifieke criteria (concretisering algemene criteria)
7

8. Vermoeden – de criteria
1. Ontstentenis van enig financieel of economisch risico in hoofde van
diegene die de werkzaamheden uitvoert. Dit is onder meer het
geval:
a.bij ontstentenis van een persoonlijke en substantiële investering in
de onderneming met eigen middelen, of
b. bij ontstentenis van een persoonlijke en substantiële deelname in
de winsten en de verliezen van de onderneming
2. Ontstentenis van verantwoordelijkheid en beslissingsmacht
aangaande de financiële middelen van de onderneming in
hoofde van diegene die de werkzaamheden uitvoert;
8

9. Vermoeden – de criteria
3. ontstentenis van beslissingsmacht over het aankoopbeleid
van de onderneming in hoofde van diegene die de
werkzaamheden uitvoert;
4. ontstentenis van beslissingsmacht over het prijsbeleid van
de onderneming in hoofde van diegene die de
werkzaamheden uitvoert, behoudens wanneer de prijzen
wettelijk zijn vastgelegd;
5. de ontstentenis van resultaatsverbintenis betreffende de
overeengekomen arbeid;
6. de garantie op betaling van een vaste vergoeding, ongeacht
de bedrijfsresultaten of de omvang van de prestaties
geleverd door diegene die de werkzaamheden uitvoert;
9

10. Vermoeden – de criteria
7. het zelf geen werkgever zijn van persoonlijk en vrij
aangeworven personeel of het ontbreken van de
mogelijkheid om voor de uitvoering van het
overeengekomen werk personeel aan te werven of zich te
laten vervangen;
8. het zich niet voordoen als een onderneming ten overstaan
van andere personen of hoofdzakelijk of gewoonlijk voor één
medecontractant werken;
9. in ruimtes werken waarvan men niet de eigenaar of de
huurder is of werken met materiaal dat ter beschikking
wordt gesteld, gefinancierd of gewaarborgd door de
medecontractant.
10

11. Vermoeden – de criteria
2. Toepassing management vennootschap?
– Aanpassen werkmethodes: aantal feitelijke en economische
criteria die in de praktijk niet/moeilijk op te lossen zijn via
contractuele bepalingen
• Financieel-economisch risico dragen
• Beslissingsmacht over financiële middelen,
aankoopbeleid, prijsbeleid
• Voordoen als onderneming – meerdere
opdrachtgevers
– Aanpassen (bestaande) overeenkomsten
• Resultaatsverbintenis
• Geen vaste vergoeding (winst / verlies)
• Mogelijkheid aanwerven personeel / vervanging
• Eigen materiaal
11

12. Vermoeden - weerlegbaarheid
1. Dit vermoeden kan worden weerlegd door alle middelen van
recht, onder andere op basis van de algemene criteria
2. Terug naar indiciën?
12

13. Vermoeden - Toepassing
2. Toepassing management vennootschap?
Criteria
1 U draagt financieel-economisch risico via
(i) Persoonlijke substantiële investering in de onderneming, of
(ii) Persoonlijke en substantiële deelname in de winst/verlies
onderneming
2 U heeft beslissingsmacht over financiële middelen onderneming
3 U heeft beslissingsmacht over aankoopbeleid
4 U heeft beslissingsmacht over prijsbeleid
5 U heeft een resultaatsverbintenis
6 Uw vergoeding is variabel in functie van bedrijfsresultaten of
omvang prestaties
7 U bent werkgever van eigen personeel of hebt mogelijkheid
8 U doet zich extern voor als onderneming – meerdere contracten
9 U bent eigenaar van bedrijfsmiddelen waarmee u werkt
13

14. Ruling
1. Administratieve commissie ter regeling arbeidsrelatie
2. Doel: beslissingen nemen over kwalificatie arbeidsrelatie
- Voor periode van 3 jaar van kracht
- publicatie
3. Bindt SZ instellingen
4. Wanneer?
- Bestaande arbeidsrelaties: gezamenlijk – tot 31 december 2013
- Nieuwe arbeidsrelaties: elke partij – voorafgaand of 1 jaar na aanvang
- Zelfstandige: bij vestiging – 1 jaar na aanvang
14

15. 15

16. Uw spreker
Jan Hofkens
Advocaat
T +32 2 787 90 37 (Brussel)
T +32 3 304 90 04 (Antwerpen)
M +32 475 53 04 13
jan.hofkens@lydian.be
www.lydian.be
16