5. a. Khái niệm và phân loại
+ Cảm ứng ở thực vật là các phản ứng đối với các kích thích của thực vật thông qua
các vận động của các cơ quan.
+ Các phản ứng và vận động trong cảm ứng thực vật là phản ứng khó nhận thấy,
diễn ra chậm rãi, hình thức phản ứng trên thực vật cũng kém đa dạng.
+ Nó bao gồm cảm ứng hướng động và ứng động, hay còn được gọi là vận động
định hướng và vận động cảm ứng.
6. b. Ví dụ
+ Khi chúng ta dùng tay hay vật thể khác tác
động chạm hay lực mạnh vào cây trinh nữ (cây
xấu hổ) chúng sẽ chụm lá lại.
+ Cây bắt mồi có thể cảm ứng tự động khép
lại và tiết dịch nhầy khi có con vật khác kích
thích chúng
7. b. Ví dụ
+ Rễ của của cây hướng dương hướng về nguồn
nước, hoa của nó hướng về hướng sáng.
+ Khi đặt cây tại gần cửa sổ chúng sẽ hướng
phần thân ngọn và lá về phía ánh sáng
9. HƯỚNG ĐỘNG LÀ GÌ
Khái niệm
Hướng động là vận động sinh
trưởng của các cơ quan thực vật
đối với kích thích từ một hướng
xác định ( vận động có hướng ).
Cơ chế
Hướng động xảy ra khi tốc
độ sinh trưởng tại hai phía
của cơ quan tiếp nhận kích
thích không đều nhau
10. Có 2 loại hướng động chính
1. Hướng động dương
Vận động sinh trưởng
hướng tới nguồn kích thích
2. Hướng động âm
Vận động tránh xa nguồn
kích thích
Hướng động dương do các tế
bào ở phía không được kích
thích phân chia và sinh trưởng
nhanh hơn phía có kích thích.
Hướng động âm do các tế
bào phía được kích thích phân
chia và sinh trưởng nhanh
hơn phía không có kích thích.
12. + Hướng sáng là phản ứng sinh trưởng của thực vật đáp ứng lại tác
động của ánh sáng
+ Phản ứng sáng phổ biến là sự định hướng của lá uốn cong về phía ánh
sáng. Tán lá thường trải về mặt cực đại với ánh sáng để nhận photon
hiệu quả nhất
01 Hướng sáng
Khái niệm
13. 01 Hướng sáng
Ví dụ
Ngọn cây luôn quay về hướng ánh sáng (hướng
sáng dương) là do sự phân bố auxin, dạng axit
indolaxêtic (AIA) không đều nhau. Auxin vận
chuyển chủ động về phía ít ánh sáng. Lượng auxin
nhiều đã kích thích sự kéo dài của tế bào.
14. 01 Hướng sáng
Tác nhân, cơ chế
+ Tác nhân: ánh sáng
+ Cơ chế: do sự phân bố auxin không đều
- Thân: sự phân bố lại hàm lượng auxin từ phía được chiếu sáng sang phía
đã bị che tối tích lũy nhiều auxin ở phía bị che tối đã kích thích sự sinh
trưởng của tế bào mạnh hơn phía được chiếu sáng Ngọn cây uốn cong về
phía ánh sáng ( hướng sáng dương ).
- Rễ: Lượng auxin tập trung về phía ít ánh sáng và ức chế sự kéo dài tế bào
làm rễ cong hướng tránh xa ánh sáng ( hướng sáng âm ).
15. 01 Hướng sáng
Ý nghi ̃a
+ Giúp cây có thể tìm nguồn sáng nhận năng lượng tự tổng
hợp chất dinh dưỡng
+ Kích thích sự dãn dài của tế bào, sự sinh trưởng của thân,
cành hoặc rễ.
16. Khái niệm
+ Hướng trọng lực là phản ứng sinh trưởng của cây đối với trọng lực.
+ Đỉnh rễ hướng trọng lực dương, đỉnh thân hướng trọng lực âm.
+ Ngoài ra sinh trưởng của thân như thân rễ (căn hành) và thân bò
tạo góc vuông với trọng lực gọi là sinh trưởng hướng đất ngang
Hướng trọng lực
02
17. Tác nhân, cơ chế
+ Tác nhân: auxin, sỏi thăng bằng (statolith), trọng lực
- Quan niệm đầu tiên cho rằng auxin đóng vai trò điều chỉnh do sự phân bố bất
đôi xứng ở hai phía trên và dưới của rễ hay chồi.
- Ở rễ có các bào quan nhạy cảm với trọng lực gọi là sỏi thăng bằng. Đó có thể
là các hạt tinh bột nằm bên trong tế bào rễ chuyên hóa gọi là tế bào thăng bằng
(statocyte).
+ Cơ chế:
- Thân cây: phía dưới tập trung nhiều auxin nên kích thước các tế bào sinh
trưởng nhanh hơn phía trên thân cây hướng lên trên.
- Rễ cây: phía dưới tập trung nhiều auxin nên kìm hãm tế bào phía dưới sinh
trưởng tế bào phía trên sinh trưởng nhanh hơn làm rễ cây hướng xuống đất
Hướng trọng lực
02
18. Ý nghi ̃a
Hướng trọng lực
02
+ Giúp cố định cây vững chắc vào đất và để rễ cây hút nước cùng
các ion khoáng từ đất nuôi cây.
19. Khái niệm
03 Hướng nước
+ Hướng nước: là phản ứng sinh trưởng của thực vật hướng tới nguồn
nước. Hướng nước ở rễ là hướng dương
+ Ví dụ: gieo hạt vào một chậu thủng lỗ hay trên lưới thép có bông ấm,
treo nghiêng Rễ cây có hình lượn sóng do rễ len lỏi vào đất, vươn xa
về phía nguồn nước
20. Tác nhân, cơ chế
03 Hướng nước
+ Tác nhân: nước đóng vai trò như tác
nhân kích thích của môi trường dẫn đến
phản ứng hướng nước
+ Cơ chế: Trong lòng đất rễ vươn ra khá
xa len lỏi vào các khe hở của đất, hướng
về phía nguồn nước, lấy nước cung cấp
cho mọi hoạt động sống của cây.
21. Ý nghi ̃a
03 Hướng nước
+ Lấy nước cung cấp cho hoạt động sống của cây.
plants:
22. + Hướng hóa là phản ứng sinh trưởng của cây đối với các hợp chất hóa học.
+ Ví dụ: đặt hạt nảy mầm trên lưới mặt đất, ở giữa chậu thứ nhất đặt một
bình xốp đựng phân bón (đạm, lân, kali) chậu thứ hai đặt một bình xốp đựng
chất độc như arsenat, fluorua rễ cây sinh trưởng hướng về nguồn dinh
dưỡng (đạm, lân, kali...) và tránh xa hóa chất độc hại (arsenat, fluorua).
04 Hướng hóa
Khái niệm
23. + Tác nhân: axit, kiềm, muối khoáng…
+ Cơ chế: : Rễ cây hướng về phía các chất
khóang cần thiết cho sự sống của tế bào như
các nguyên tố N, P, K và các nguyên tố vi lượng
– hướng hóa dương. Rễ tránh xa các hóa chất
độc gây hại đến cấu trúc tế bào - hướng hóa âm.
04 Hướng hóa
Tác nhân, cơ chế
24. + Hướng tới nguồn phân bón cung cấp cho cây và tránh xa
các hóa chất gây hại đến cây
+ Giúp cây tìm thấy nguồn dinh dưỡng
04 Hướng hóa
Ý nghi ̃a
26. A. Auxin tập trung ở mặt dưới, ức chế các tế bào mặt dưới sinh sản, làm rễ
hướng đất.
B. Auxin tập trung ở mặt trên, kích thích tế bào phân chia và lớn lên làm rễ
uốn cong theo chiều hướng đất.
C. Do tác động của trọng lực, auxin buộc rễ phải hướng đất.
D. Auxin có khối lượng rất nặng, chìm xuống mặt dưới của rễ, kích thích phân
chia mạnh làm rễ cong xuống đất.
Câu 1: Auxin hoạt động theo cơ chế nào khi cây
nằm ngang, sau đó rễ cây hướng đất dương?
27. 1. Hướng đất âm là cử động sinh trưởng của cây theo hướng xuống đất
2. Hướng động dương là cử động sinh trưởng của thân cây vươn về phía ánh sáng.
3. Hướng động dương là khả năng vận động theo chiều thuận của cây trước tác nhân
kích thích.
4. Hướng động âm là khả năng vận động theo chiều nghịch của cây trước các tác
nhân kích thích
Câu 2: Nội dung nào sau đây đúng ?
A. 1, 2, 3 B. 2, 3 C. 2, 3, 4 D. 1, 3, 4
28. Câu 3: Quan sát video và cho biết hiện tượng trên
thuộc hình thức hướng động nào?
Đáp án: Hướng sáng
