Slotspeech Nationale Synode 11 december 2010 - Grote Kerk Dordrecht

1. Bijdrage slotbijeenkomst Nationale Synode 11 december 2010
Harmen van Wijnen
Een brug naar de toekomst….
Zusters en broeders,
Om twee oevers, die van elkaar gescheiden zijn
door een diepe afrond,
met elkaar te verbinden
is een brug nodig.
Aan het einde van deze bijzondere - en hopelijk historische tweedaagse bijeenkomst
- mag ik vanmiddag tot slot een aantal woorden tot u richten.
Mijn bijdrage heeft als titel een brug naar de toekomst.
U zult zich misschien wel afvragen, waarom juist Harmen van Wijnen als slotspreker
op deze Nationale Synode is gevraagd. Nou dan kan ik u vertellen dat vraag ik me
zelf ook af.
Een paar mogelijk mogelijkheden gingen er door mijn gedachten.
1. Misschien is het mijn voornaam. Conform goed gebruik ten tijde van de Synode in
1618/1619 werden Hollandse namen in het Latijn omgezet. Een naam als Harminius
op het programma zou een bijzonder signaal zijn. Maar, ik denk niet dat de
organisatie dat zo bedoeld heeft….
2. Misschien is het vanwege de positie die ik organisatorisch bekleed op de kerkelijke
kaart van Nederland. Ik ben eindverantwoordelijk voor twee jeugdorganisaties binnen
de Protestantse Kerk in Nederland (JOP en HGJB), en vanuit die
verantwoordelijkheid werk ik ook nauw samen met het Evangelische-Luthers
jongerenwerk en het Vrijzinng jeugdwerk binnen de Protestantse Kerk.
1

2. Gelijktijdig heb ik contacten met jeugdwerk in alle subsectoren in de protestantse
familie, CGK-NGK/ GKV, Ger.Gem, en met ook de Evangelische beweging via EA en
YfC.
En voor de fijnproevers onder u - zeg maar de preciezen - binnen één van de
organisatie waar ik verantwoordelijk voor ben, de HGJB, kennen we ook nog eens
drie substromingen: verbondsmatig, bevindelijk en kuyperiaans. Substromingen die
onderling ook wel eens spanningen kun opleveren. Je zou kunnen zeggen dat ik in
mij zelf eigenlijk een Nationale Synode ben.
Waarschijnlijk dacht de organisatie dat mijn visitekaartje een mooie affiche zou zijn
van eenheid in verscheidenheid. Maar dat visite kaartje is wel heel ingewikkeld, het
past niet eens op een A4-tje en er zijn ook nog drie versies: klassiek, herzien en echt
hedendaags…En om eerlijk ik heb er geen enkele behoefte aan om al die
organisatorische verschillen hier vanmiddag uit te gaan leggen. Trouwens geen
enkele jongere en niemand in de samenleving zit te wachten op mijn visitekaartje.
Dus tenslotte dacht ik:
3. Misschien ben ik gevraagd vanwege het feit dat ik bekend sta als een
bruggenbouwer. Veel verschillende contacten, veel verbanden leggen, werelden aan
elkaar verbinden.
Maar ik kan u vanmiddag het volgende zeggen na zeven werkzaam te zijn op deze
positie:
Ik dacht dat ik een bruggenbouwer was….maar ik ben het niet.
Bruggenbouwer zijn in de breed versnipperde erfenis van het protestantisme is
namelijk ondoenlijk als je doorgaat op de manier waarop dat al eeuwen is gegaan.
En dat doet pijn.
Kon ik maar een bruggenbouwer zijn.
Want het is zo verschrikkelijk hard nodig.
2

3. Kon ik het maar: die kloof overbruggen.
Maar het lukt niet: de onderlinge kloof is soms zo diep en het theologische water van
het eigen gelijk stroomt soms zo angstvallig hard en is zo koud en donker.
Maar toch wil ik mijn droom, mijn visioen niet opgeven.
Ik wil een bruggenbouwer zijn, ik voel mij gedreven
Daarom sta ik hier.
Om u, om jou en mijzelf op te roepen om toch bruggenbouwers te zijn.
Bruggenbouwer
…naar de huidige generatie jongeren
Bruggenbouwer
...naar komende nieuwe generaties,
Bruggenbouwer
…naar de samenleving die niet bekend is met de hogere wiskunde van de
protestantse stromingen en substromingen.
Dat perspectief van bruggenbouwen neem ik vanmiddag dan ook maar als
uitgangspunt.
Hoe kunnen we na gisteren en na vandaag een brug slaan naar de toekomst.
Naar de jongere generatie, naar de samenleving om ons heen.
Het begint met loslaten:
Stoppen met elkaar te bestrijden op inhoudelijke theologische verschillen, per direct
stoppen, vandaag nog, iedereen, ook mensen en kerken hier niet aanwezig.
Stoppen met zelf bruggen te bouwen vanuit de oever van ons eigen gelijk naar de
oever van jongeren en de oever van de samenleving.
Het heeft geen zin heeft om onze jongeren het christelijk geloof voor te leven
in de vorm van leerstellige waarheden en leerstellige verschillen
3

4. Het heeft geen zin jongeren aan te leren waarom ons eigen hoekje in de
protestantse stroming het dichtst bij de waarheid zit en waarom al die andere
substromingen minder gelijk hebben.
Het heeft geen zin om vanaf onze kant van de oever, naar de samenleving te
blijven roepen `wij hebben gelijk, kom hier naar toe`. Iedereen haalt zijn
schouders op, glimlacht uit beleefdheid en gaat door met het leven…
We hebben ons zelf uit de samenleving weg georganiseerd in een eigen zuil
een eigen sector. Waarom zijn er zo weinig toonaangevende dochters en
zonen van de Synode van Dordt in het publieke debat, in de literatuur, in de
kunst, bij Pauw en Witteman, en ga zo maar door…Waar zijn de volwaardige
gesprekpartners in de samenleving die niet alleen maar een karikatuur hoeven
uit te leggen van onze sector, maar waarin inhoudelijk volop wordt bijgedragen
en verantwoordelijkheid wordt genomen?
Hoe dan verder…
1. Natuurlijk moeten we doorgaan met het interne theologisch debat, want dat
scherpt aan, maar dan wel op een manier vol van respect voor elkaar en niet vanuit
de bunker van het eigen gelijk. En niet op een manier waarop theologie per definitie
samenvalt met geloof.
2. En naast het theologisch debat mag juist het onderlinge geloofsgesprek verder
uitgebreid worden. Luisteren naar elkaar om samen iets te mogen ontdekken van
Gods grote daden. Bidden met elkaar.
3. Maar minimaal net zo belangrijker: We moeten ons bewegen midden in de
samenleving om daar het Evangelie te leven. Niet als instituten, die een
restauratiepoging ondernemen om weer in het centrum van de macht te komen.
Niet als naar binnen gekeerde theologen met een voertaal uit de begin 17 de eeuw.
Maar als dragers en levende getuigen van het Evangelie. Waardoor er
verwondering en verrassing kan ontstaan en geen verwijdering
4

5. Maar dan is eerst een omkeer nodig:
Een radicale omkeer bij ons.
Een omkeer in denken en in doen.
Als het gaat om ons staan in de samenleving is een historische discontinuïteit
noodzakelijk.
Stop met denken dat wij zelf die brug kunnen bouwen.
Gebaseerd op onze theologische waarheden.
Gebaseerd op onze krachtige instituten.
Als dat niet gebeurt is elk onderlinge gesprek bij voorbaat belast met
waarheidsclaims, gevoelsclaims en claims van het eigen gelijk. Waardoor een
gezamenlijk spreken, bidden en getuigen direct verstomd.
Er kunnen alleen bruggen gebouwd worden door te erkennen dat wij zelf geen
bruggen kunnen bouwen.
Maar dat God Zelf in Jezus Christus een brug heeft gebouwd.
We leven in de Adventstijd.
We zijn onderweg naar het Kerstfeest.
Het feest waarin we mogen vieren dat vanuit de hemel een bruggehoofd is geslagen
naar deze wereld.
Het feest waarin we mogen vieren dat de kloof tussen hemel en aarde is overbrugd
door Jezus Christus.
Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven.
De Waarheid is dus niet los verkrijgbaar van de Weg en van het Leven. Zelfs de
waarheid van protestanten is niet los verkrijgbaar of op te sluiten in het
Protestantisme of in een substroming daarvan.
Als wij Leerregels, Belijdenissen en Credos gelijkstellen aan Waarheid, dan
devalueren we Christus en wordt het Christelijk geloof een set regels.
5

6. In navolging van Christus mogen wij ons Leven leven midden in de samenleving.
Dienstbaar, nederig, vol liefde, vol vrede om zo het Evangelie te leven.
Zodat de Waarheid In Jezus Christus zich kan openbaren.
Zodat de Weg naar de Vader geopend wordt.
Een brug naar de toekomst.
Zusters en broeders, kerkbestuurders hier aanwezig, ik roep u op om over de brug te
komen.
Zusters en broeders, kerkbestuurders hier niet aanwezig, ik roep u ook op om over
de brug te komen.
Laten we samen optrekken en samen het Evangelie Leven in de wereld waarin wij
leven. Schouder aan schouder.
Vol creativiteit, want die is er overvloedig door de Geest.
Vol energie, want die is er ook genoeg, kijk maar naar de geschiedenis, wat een
organisatiekracht is er aanwezig in het Protestantisme, maar wat vaak verkeerd
ingezet.
Zusters en broeders, ik kan het niet nalaten. Ik blijf een rasechte Protestants en heb
toch nog een eigen Credo geschreven voor de toekomst, voor de samenleving.
Gaat u er maar eens goed voor zitten. Dit Credo luidt als volgt:
Ik geloof het wel.
Een Credo afgelopen week ontstaan in het leven. Waar ruimte is voor mijn vragen,
waar ruimte is voor verrassing en verwondering, maar bovenal waar ruimte is voor
God Zelf om de ruimte te vullen, met Zijn Liefde, Zijn Geest, met Zijn Weg, Zijn
Waarheid, Zijn Leven.
Een brug naar de toekomst. Is het mogelijk?
Ik wil het niet opgeven, ik houd die droom, dat visioen vast.
Ik wil een bruggenbouwer zijn in navolging van de grote Bruggenbouwer.
U ook? Hartelijk dank voor uw aandacht.
6