Хэн нэгэнд нь хэрэг болох байх гэж бодоод орууллаа. Яг мэргэжлийн хүн нь биш болохоор дутуу тайлбарласан юм байж магадгүй.

1. Компьютерийн бүтэц
бүрэлдэхүүн хэсэг
(Mother board and RAM)
О. Цэцэнхүү D.IS12D015

2. Компьютерийн техник хангамж
• Дараах хэсгүүдэд хуваагддаг.
– Input (оролтын)
– Processing (боловсруулалт хийх)
– Storage (мэдээлэл хадгалах)
– Output (гаралтын)
– Communications (холболтын)

3. Компьютерийн системийн хэсэг
• Case
• Тэжээлийн блок
• CPU буюу төв процессор
• RAM, ROM бусад санах ой (cache, VRAM, flash)
• Expansion slot & boards
• Bus lines
• Ports
• PCMCIA slots & cards гэх мэт электрон бүрэлдэхүүнүүд байна.

5. Микропроцессорын үнэлгээ

6. Mother board
• Персонал компьютерийн системийн олонх элементүүдийг
агуулдаг хамгийн чухал хэсэг нь юм.
• Анхны персонал компьютер зохион бүтээгдэж байхад ихэнх
элемент, дагалдах төхөөрөмжүүд Motherboard руу ямар нэг
байдлаар залгагддаг байсан.
• Орчин үеийн персонал компьютерийн motherboard нь уян
болоод хатуу дискний төхөөрөмжөөс бусад бүх л дагалдах
хэрэгслээ өөр дээрээ агуулах боломжтой болсон.

7. Үр дагавар
• Хөгжлийн ийм түвшинд хүрсэн нь компьютер үйлдвэрлэгчид
болоод хэрэглэгчдэд хоёрдмол үр дагавар өгсөн.
Эерэг үр дагавар:
 үйлдвэрлэхэд эдийн засгийн хувьд үр ашигтай
 эцсийн шатны угсралт хялбар
 дизайны хувьд овор хэмжээ багассан
 технологийн процессийн хувьд хурд тодорхой хэмжээгээр нэмэгдсэн

8. Үр дагавар
Сөрөг үр дагавар:
 эвдрэл, системээс өгөх алдааг оношлоход хүндрэл учирч эхэлсэн
 дагалдах төхөөрөмжүүдээ тус тусад нь сольж шинэчлэх боломж хомс
болсон

9. Mother board

10. Mother board

11. Mother board
• Дагалдах төхөөрөмжүүд motherboard дээр байрлахдаа тус бүртээ оролт
гаралтын хаяг (I/O), тасалдлын нэг утга (IRQ) авдаг.
• Энэ хаягуудыг давхардуулахгүйгээр, expansion slot дээр нэмж карт
суулган ажиллуулж болдог.
• Desktop компьютерт өргөн ашиглагдаж байгаа мotherboard нь AT
загварынх юм.
• Хамгийн сүүлийн үеийнх нь AT motherboard-ын сайжруулсан загвар
болох ATX юм.

12. Нэмэлт төхөөрөмжүүд
• PCI (Peripheral Component Interconnect) – Эдгээр нэмэлт үүрүүд нь өөр
хоорондоо ойр байрладаг.
• Микропроцессор болон нэмэлт төхөөрөмжийг хооронд нь холбож өгдөг үүр
юм.
• PCI нь өөр урттай хоёр карт суурилагддаг шинж чанартай.
– бүтэн хэмжээт PCI нь 312мм урт
– богино PCI нь 119 – 167мм урттай байдаг.

13. Компьютерийн шугам (Bus)

14. Extention slot болон Adapter Cards
• Өргөтгөлийн ховил (Extention slot) нь адаптер карт суулгах зориулалттай
эх хавтан дээрх үүр юм.
• Адаптер карт нь системийн нэгжийн үйл ажиллагааг сайжруулж
нэмэгдүүлэх гадаад төхөөрөмжүүдтэй холбож өгөх үүрэгтэй:
• Plug and Play нь нэмэлт төхөөрөмжийг суулгах үед компьютер автоматаар
адаптер карт болон бусад дагалдах хэрэгслйиг тохируулдаг. ( Сүүлийн
үеийн Windows үйлдлийн систем нт Plug in Paly технологийнх.)

15. Холболтууд
• Эх хавтантай холбогдох холболтууд нь ихэвчлэн доорхи гурван
интерфэйсийн аль нэгээр нь дамжина:
• Peripheral component interconnect (PCI)
• Advanced graphics port (AGP)
• PCI Express (PCIe)

16. PCI Express
• PCI Express нь дээрхи гурваас хамгийн шинэ нь ба график карт болон эх
хавтангийн хоорондох шилжүүлгийн хамгийн өндөр хурдыг санал
болгож мөн нэг компьютер дээр хоёр график карт байршуулан ашиглах
боломж олгодог.
• Ихэнхи график карт нь хоёр дэлгэцийн холболттой байдаг.
– Нэг нь LCD дэлгэцийг дэмждэг DVI холбогч бол
– Нөгөө нь CRT дэлгэцийг дэмждэг VGA холбогч юм

17. Нэмэлт төхөөрөмжүүд
• CMOS battery (complementary metal-oxide-semiconductor) – BIOS-ийн
тохиргоонуудыг хадгалдаг.
• F_PANEL – Энэ хэсэгт асаах, дахин эхлүүлэх, товчлуурын гэрэл гэх мэт
зүйл тэжээлээ авна.

18. Үндсэн санах ой

19. Туслах санах ой

20. RAM - Санах Ойн
• Компъюетер ажиллаж байх үед мэдээллийн хаана хадгалах эсвэл хааг нь
шилжүүлэх зэргийг RAM зохицуулж байдаг.
• RAM нь процессороос өгсөн өгөгдлийг асар хурдан хугацаанд уян болон
хатуу диск рүү бичих эсвэл CDROM-с уншдаг.
• Гэхдээ эдгээр уншсан мэдээлэл нь зөвхөн компьютерийн асаалттай байх
хугацаанд л хадгалагдаж байх ба унтраасан тохиолдолд мэдээллээ бүрэн
алддаг.

21. RAM - Санах Ойн Модулиуд
• Эхнийх нь 64 битийн DIMM модуль
(168 pin) ( суурин компьюьерт)
• Дараагийх нь 72 pin-тэй 32 битийн
SIMM модуль (эртний RAM Pentium
1,2 дээр харагддаг )
• Хамгийн доод талынх нь 144 pin-тэй
SODIMM модуль байна. (зөөврийн
компьюьерт)
• Харин эдгээр нь дотроо SDR,
SDRDDR, RDR, DDR2, DDR3 гээд
олон төрөл байдаг.

22. RAM- төрлүүд

23. RAM- төрлүүд
• Мөн эх хавтанд таарах таарахгүй RAM гэж байдаг.
• Жишээ нь:
– DDR-т зориулсан эх хавтантай бол DDR2 нь таарахгүй
– SDR-т зориулсан эх хавтантай бол DDR нь таарахгүй гэх мэт
• Учир нь шүдний ацгийн зөрөө болон хурдыг нь дэмжих, дэмжихгүй
зэрэг ихээхэн ялгаатай байдаг.

24. Label & Code information

25. Label & Code information
• 3. Ашиглах хугацаа
• 4. Үйлдвэрлэсэн улс
• 5. Code Manufactured Year & Week code
• 6. Санах ойн багтаамж
• 7. Суулгасан санах ойн рэтингийн дугаар
• 8. Санах ойн төрөл (DDR3 SDRAM)
• 9. Модулийн хурд, төрөл
• 10. DDR3 SDRAM CAS Latency in clocks at maximum
operating frequency
• 11. EDEC SPD Revision Encoding and Additions level used
on this DIMM
• 12. Хувилбарын дугаар

26. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.