"Napaglilingkuran ko ang ating bayan." ito ang sagot ng isang sundalo sa isang pastor sa tanong nito kung bakit pinili niyang maging sundalo sa kabila ng panganib ng ganitong trabaho. Ilan kaya ang kabataan tulad mo ang ganitong motibasyon sa pagpili ng trabaho sa hinaharap? Sa anumang gawaing naitakda mong gawin, isinasaalang alang mo ba ang kabutihang maidudulot nito sa iba - sa pamilya, paaralan, o pamayanan? Inaasahang masasagot ng modyul na ito ang mga sumusunod na katanungan na: Bakit nga ba mahalaga ang paggawa sa tao? Ano ang mabuting maidudulot nito sa ating pagkatao? Sa modyul na ito, Inaasahang maipapamalas ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa: 1. Nakikilala ang kakayahan ng paggawa bilang tagataguyod ng dignidad ng tao. 2. Nakakasusuri kung ang paggawa nasaksihan sa pamilya, paaralan o barangay /pamayanan ay nagtataguyod ng dignidad ng tao. 3. Naipapaliwanag ang batayang konsepto ng aralin. 4. Nakakabuo ng sintesis tungkol sa kabutihang naidudulot ng paggawa gamit ang panayam aa mga manggagawang kumakatawan sa taong nangangailangan na nasa ibat ibang karera o trabahong teknikal-bokasyonal.

1. ANG PAGGAWA BILANG
PAGLILINGKOD AT
PAGTAGUYOD NG DIGNIDAD
NG TAO
2ND QUARTER

2. ANG PAGGAWA BILANG
PAGLILINGKOD AT PAGTAGUYOD
NG DIGNIDAD NG TAO
 Bilang kabataan, nagsisimula na marahil mabuo sa iyo ang pananaw
sa paggawa bilang reyalidad ng buhay: Isang bagay na hindi na
matatakasan at kailangang harapin sa bawat isa.
ANG PAGGAWA:
 ito ay itinuturing na isang tungkuling kailangang isagawa nang
may pananagutan (Esteban, S.J. 2009).
 Ang paggawa ay isang aktibidad o gawain ng tao. Maaari itong
mano-mano, katulad ng paggawa ng bahay. Maaari din itong nasa
larangan ng ideya, katulad ng mga nag-iisip ng patalastas o
anunsiyo para sa mga produkto at komersiyal o pagsulat ng aklat
(Work: The Channel of Values Education).
 Ang paggawa ay para sa tao at nilikha ang tao para sa paggawa.
(Institute for Development Educaion, 1991)

3. ANG PAGGAWA BILANG
PAGLILINGKOD AT PAGTAGUYOD
NG DIGNIDAD NG TAO
 Ang paggawa ay isang gawain ng tao na nangangailangan ng
orihinalidad, pagkukusa, at pagkamalikhain; at ang produkto nito,
materyal man o hindi, ay magbubunga ng pagbabago sa anumang
bagay.
 Ang paggawa ay anumang gawain – pangkaisipan man o manwal,
anuman ang kalikasan o kalagayan nito, na makatao, nararapat
para sa tao bilang anak ng diyos. May mga bagay na inilalaan na
gawin ng tao dahil siya ay bukod-tangig nilikha.
 Simula pa lamang ng paglikha sa tao, inilaan na siya upang
gumawa ng mga katangi-tanging gawain. Ipinagkatiwala sa kaniya
ang pangangalaga at pamamahala sa lahat ng kaniyang mga
nilikha. Sa lahat ng mga nilikhang may buhay, tanging ang tao
lamang ang inatasan ng mga gawaing ginagamitan ng talino.

4. ANG PAGGAWA BILANG
PAGLILINGKOD AT PAGTAGUYOD
NG DIGNIDAD NG TAO
 Hindi maaaring ihalintulad sa iba pang mga nilikha ng Diyos ang
tao. Hindi matatawag na paggawa ang ginagawa ng mga hayop
upang matugunan ang kanilang mga pangangailangan.
Samakatuwid, tao lamang ang may kakayahan sa paggawa; sa
kaniyang pag-iral, siya ay gumagawa. At sa pamamagitan ng
paggawa, naptutunayan ang isang pang dahilan ng pag-iral ng tao –
ang pagiging bahagi ng isang komunidad, ang gumagawa hindi
lamang para sa kaniyang sarili kundi para sa kaniyang kapuwa at sa
pag-unlad nito.

5. ANG MGA LAYUNIN NG PAGGAWA
1. Upang kitain ng tao ang salapi na kaniyang kailangan upang
matugunan ang kaniyang mga pangunahing pangangailangan.
 Hindi mabubuhay nang maginhawa ang tao kung hindi siya
magtatrabaho. Kailangan ng taong gumawa para mabuhay. Hindi
maaaring maging katulad siya ng isang parasite na laging inaasa
sa iba ang kaniyang ikabubuhay.
2. Upang makibahagi sa pagtuloy na pag-angat at pagbabago ng
agham at teknolohiya.
 Mahalagang taglayin ng lahat ng tao ang malalim na pagnanais
na maibahagi ang kaniyang kakayahan para sa ikakaunlad ng
lipunan. Dahil sa natatanging talino ng tao na ipinagkaloob ng
Diyos, napagyayaman ang agham at teknolohiya. Nakikita ang
tulong na naibibigay ng agham at teknolohiya upang mapadali ang
pamumuhay ng tao at mapaunlad ang ekonomiya.

6. ANG MGA LAYUNIN NG PAGGAWA
3. Upang maiangat ang kultura at moralidad ng lipunang
kinabibilangan.
 Mahalagang maunawaan na ang paggawa ay mayroong
panlipunang aspekto at hindi kailangangihiwalay ang pananagutan
natin para sa pag-angat ng kultura at moralidad ng lipunang ating
kinabibilangan. Mahalaga ring malaman na ang paggawa ay
nararapat na patuloy na nagpapayaman sa kultura ng lipunan na
kinabibilangan. Hindi dapat nito pinapatay ang pagkakakilanlan
para lamang makasunod sa agos ng modernisasyon.
4. Upang tulungan ang mga nangangailangan
 Ang paggawa ay isang obligasyon, isang tungkulin ng isang tao.
Kailangan gumawa ang tao upang tumugon sa ninanais ng Diyos at
sa pangangailangan na panatilihin at pagyamanin o paunlarin ang
sangkatauhan. Ito ay moral na obligasyon para sa kapuwa, sa
kaniyang pamilya, sa lipunang kinabibilangan, at sa bansa.

7. ANG MGA LAYUNIN NG PAGGAWA
5. Upang higit na magkaroon ng kabuluhan ang pag-iral ng tao.
 Ang buhay na walang patutunguhan ay walang katuturan at ang
paggawa ang nagbibigay ng katuturan dito. Sa pamamagitan ng
paggawa nakakamit niya ang mga sumusunod:
 Nakakayanan niyang suportahan ang kaniyang mga
pangangailangan;
 Napagyayaman ang kaniyang pagkamalikhain;
 Napapataas ang tiwa sa sarili;
 Nabibigyang-dangal ang kaniyang pagkatao;
 Nagkakaroon siya ng pagkakataon na makasama at
makasalamuha ang kaniyang kapuwa at ang paglingkuran ang
mga ito;

8. ANG MGA LAYUNIN NG PAGGAWA
 Ang buhay na walang patutunguhan ay walang katuturan at ang
paggawa ang nagbibigay ng katuturan dito. Sa pamamagitan ng
paggawa nakakamit niya ang mga sumusunod:
 Nagkakaroon siya ng pagkakataon na isabauhay ang tunay na
pagbibigay;
 nabibigyan siya ng pagkakataon bilang indibidwal at kasapi ng
lipunan na maipagpatuloy ang kaniyang obligasyon at bigyang-
katuparan ito;
 nagiging kabahagi siya sa paggawa tungo sa kaganapan sa sarili
at ng kapuwa;
Nagagampanan niya ang kaniyang tungkulin sa Diyos.

9. ANG SUBHETO AT OBHETO NG
PAGGAWA
 Ang sobheto ng paggawa ay ang kalipunan ng mga gawain,
resources, instrument, at teknolohiya na ginagamit ng tao upang
makalikha ng mga produkto. Ang nakagisnan ng tao na uri ng
paggawag ginagamitan ng kamay, pagod, at pawis ay unti-unti ng
nagbabago dahil sa pagtulong ng mga makabagong makinarya, na
tao rin ang nagdisenyo at gumawa.
 Napakalaki ng tulong na naibibigay ng teknolohiya: napapadali nito
ang trabaho ng tao at naitataas ang kaniyang produksiyon. Ngunit
dahil sa teknolohiya ay unti-unti ng nagiging kaaway ng tao ito,
nawawalan na ng malawak na kontribusyon ang tao sa paggwa, hindi
na niya nararamdaman ang kasiyahan at hindi na nahahasa ang
kaniyang pagiging malikhain.
 Tunay na ang pag-unlad ng teknolohiya ang isa sa palantandaan ng
pag-unlad ng ekonomiya ng isang bansa, ngunit nailalayo sa tao ang
kaniyang tunay na esensiya sa mundo – ang paggawa na daan tungo

10. ANG SUBHETO AT OBHETO NG
PAGGAWA
1. Pagbuo ng tao ng kaniyang pagkakakilanlan at kakayahan,
2. Pagkamit ng kaganapang pansarili, at
3. Pagtulong sa kapuwa upang makamit ang kaniyang kaganapan.
 Ang tao ay nabubuhay sa mundo upang gumawa, ngunit
mahalagang tandaan na ang paggawa ay para sa tao at hindi ang tao
para sa paggawa. Hindi maaaring ituring ang tao bilang isang
kasangkapan na kinabibilangan para mapagyaman ang paggawa;
bagkus, kinakailangan ang paggawa upang makamit niya ang
kaniyang kaganapan.
Ang halaga ng paggawa ay hindi nakikita sa proseso ng paggawa o
produktong bunga nito kundi sa katotohanang ang gumagawa nito ay
tao. Ang produkto ng paggawa ay indikasyon ng dedikasyon at
pagmamahal ng taong gumagawa nito. Mas kailangan manaig ang
subheto kaysa sa obheto ng paggawa.

11. ANG PANLIPUNANG DIMENSIYON
NG PAGGAWA
 Ang paggawa ay may panlipunang deminsiyon. Ang gawain ng tao ay likas
na nakaugnay sa gawain ng kaniyang kapuwa. Ang bunga ng paggawa ng tao
ang nagbubukas para sa pagpapalitan, ugnayan, at pakikisangkot sa ating
kapuwa.
 Ang panlipunang kalikasan ng paggawa ang tunay na tataya sa paggawa. Ito
ay dahil sa magbubunga ang pagsisikap ng tao kung wala ang kaniyang
kapuwa, kung walang ang mga pamantayan pangkaayusan ng lipunan na
naglalagay ng limitasyon sa paggawa at sa manggagawa, kung hindi
magkaugnay ang mga hanapbuhay, na umaasa sa isa’t isa at hindi
nagtutulungan ang lahat upang gawin angg ganap ang bawat isa at
pinakamahalaga, hangga’t hindi magkakaisa ang isip, material na bagay at
paggawa upang sila ay maging buo.
 Ang tunay na halaga ng tao ay nakabatay sa kung paano niya
pinagsisikapang hubugin ang pagkatao tungo sa kabutihan. Hindi ito
nakabatay sa anumang pangyayari o yaman. Mahalagang iyong tandaan na
ang paggawa ay higit pa sa pakita lamang ng salapi; ang pinakamataas na
layunin ng paggawa ay ang pagkamit ng kaganapan bilang tao.

12. SOURCE
Edukasyon sa Pagpapakatao – ikasiyam na Baitang (Inilathala ng
kagawaran ng Edukasyon)